De taal ervan is Nederlands en het aantal woorden bedraagt 1254 woorden.
Ferdinand Bordewijk, Blokken
Ferdinand Bordewijk (1884-1965)
Eerste druk 1931
inhoud
Het boek bevat 10 hoofdstukken met een titel die steeds uit een lidwoord en een
zelfstandig naamwoord bestaan.
de nacht
Een vliegtuig landt 's nachts op het vliegveld van de hoofdstad van de Staat. Het verhaal
zal zich verder in en om de hoofdstad afspelen. Tussen een dubbele rij politiemensen
stappen de passagiers uit, op hun borst verkeersinsignes, die als reisvergunning fungeren.
Politietroepen doorzoeken de cabines.
de rustdag
In de Staat is er na vier werkdagen steeds 1 rustdag. Op 13-11, de laatste rustdag voor
het ingaan van de voorgeschreven uniforme werkkleding trekt de bevolking van de hoofdstad
in colonnes naar buiten voor sport en spel.
Politietroepen controleren de massa's. Tegen de avond keren allen naar de stad terug.
Velen gaan naar de volkshal, die tweeduizend mensen kan bevatten. Daar luisteren ze
staande naar het twee uur durende lichtconcert van een immensa orgel, dat door een leger
ambtenaren bestuurd wordt.
de lezing
Het bestuurscollege en de andere hoge colleges van de Staat luisteren bij wijze van
amusement naar een lezing van een oude man, een dissident, die dertig jaar geleden in de
gevangenis is gezet vanwege zijn kritiek op de Staat.
de stadskern
De staat werkt aan een systeem, waarbij alle persoonsnamen zullen worden vervangen door
drie letters en een getal, zodat elke persoon "een genummerde steen in een collectief
blok" wordt. De Staat ontkent immers de zelfstandige waarde van het individu.
Particulier eigendom is verboden, alle volwassenen zijn in Staatsdienst en krijgen wat ze
nodig hebben van de Staat, waarbij volstrekte gelijkheid in acht wordt genomen.
Kunstuitingen en wetenschappelijke prestaties worden ook als eigendom van de Staat
beschouwd en zijn dus anoniem. Met het afschaffen van de persoonsnamen wil de Staat het
laatste restje ingeworteld eigendomsbegrip uitroeien. Er wordt verzet van de moeders
verwacht die hun kind een naam willen geven.
In het centrum van de hoofdstad is de laatste rest van de oude stad in tact gelaten
"de wijk van het slechte voorbeeld". Daar is ook het museum, met kunstwerken uit
"het kapitalistische tijdperk" als voorbeelden van een verderfelijke ideolgie.
's Nachts is de stadskern verboden terrein, maar er dwalen altijd mensen rond die zich er
hebben laten insluiten.
de monoliet
Op een winteravond vergadert het opperste bestuur van de Staat, De Raad, vijf mannen en
vijf vrouwen, allen astronomen. Dit houdt verband met het a-religieuze karakter van de
Staat. Het heelal is naar alle zijden gepeild en daar is geen plaats voor God gebleken,
noch voor een onsterfelijke ziel. De mensheid, gezien als een monolitisch collectief,
wordt door de Staat als het meest eminente verschijnsel in het heelal beschouwd. Volgens
berekeningen zal over 6 miljoen jaar de aarde door een explosie vergaan, maar de mensheid
zal dan al zijn uitgeweken naar andere planeten van andere zonnestelsels. Het gaat de
Staat om het voortbestaan van de menselijke soort; het individu telt niet.
De Raad is de Staat in het klein. De leden onderscheiden zich in geen enkel kledingstuk
van de rest van de bevolking. De Staat is absolutistisch wetgevende, uitvoerende en
gerechtelijke macht berusten bij De Raad. Persoonlijke opvattingen worden niet geduld.
Besluiten worden met algemene stemmen genomen en wie een afwijkende mening niet radicaal
afzweert, wordt uitgebannen, geexecuteerd en vervangen.
Die winteravond vergadert De Raad over eliminatie van groep-A, een beweging die tegen
De Staat is gericht. Men besluit tot verdelging van de groep.
de Groep-A
De leiders van de Groep-A komen bijeen op een zolder in de stadskern. De aanhang wordt
geschat op 50.000. De Groep-A wil geen opstand, maar een verzoening van Staat en
persoonlijkheid; het individu moet in zijn rechten hersteld worden. Het grondrecht van het
individu is kritiek. Zonder kritiek versteent de Staat, wordt hij bewegingloos. Groep-A
gelooft in eeuwigdurende verandering.
de executie
Groep-A wordt uitgeroeid. Er vallen 20.000 doden. De aanstichters worden gearresteerd.
Niemand mag zijn woning meer verlaten. Vijf dagen lang wordt de teovoer van water, warmte
en voedsel naar de huizen afgesneden. Op de vijfde dag wordt de stadskern met de grond
gelijk gemaakt. Deze plek wordt geasfalteerd en zo ontstaat een rond plein in het centrum
van de blokkenstad. Vijf leiders van Groep-A worden berecht en gefusilleerd. Ze heten
Gluschaint, de Marcas, Tannenhof, Telakopte en Ypsilinti.
de vreugde
Met overwerk worden de verloren dagen ingehaald. De Raad organiseert een groot feest om de
triomf over de staatsgreep te vieren. Er wordt een onbemande raket voor 130 jaar de ruimte
ingeschoten en een aanvang gemaakt met de ontginning van een 30 jaar geleden neergekomen
meteoriet. Tenslotte wordt er een kunstmatige luchtspiegeling geensceneerd die in het hele
land te zien is.
de zonde
Het ronde plein is De Raad een doorn in het oog. Hij laat het volbouwen met woonblokken.
Zo hoopt hij de herinnering aan de opstang en het verzet te hebben uitgebannen. Maar
vergeefs. Prostitutie, gokspelen, handel in juwelen en drank blijft men stiekem beoefenen,
ondanks een vervolging en strenge straffen "het was zoet de zonde te beoefenen en een
individu te zijn".
de wapenschouwing
De Staat is militaristisch. Hij is tot de tanden bewapend afgesloten van de rest van de
wereld. De rest van de wereld wordt beschouwd als een potentieel gevaar. De bevolking
wordt voortdurend paraat gehouden voor oorlog. Van tijd tot tijd is er een wapenschouwing
om het buitenland te imponeren en het eigen volk zelfvertrouwen te geven. In maart is er
weer een wapenschouwing. Vanuit zijn waarnemingspost in een luchtschip ziet de Raad de
wanorde in wording een regiment ontplooit zich in een boog, een ander poogt een cirkel te
vormen.
plaats
Het verhaal bevat de suggestie dat het zich in de Sovjet-Unie afspeelt. Allerlei
opmerkingen duiden daarop zoals "De Staat sloot zijn grenzen en sloot zich daarbinnen
hooghartig op" (Stalinistisch Rusland). De namen van de verzetsleiders,
internationaal-Europees., pleiten echter tegen een situering in Rusland. Er wordt dus wel
verwezen naar Rusland, maar tegelijkertijd wordt gesuggereerd dat het verhaal ook wel in
andere Europeese landen zou kunnen spelen. De Staat is een communistische dictatuur met
fascistische trekken.
tijd
De gefantaseerde toekomstige staat wordt gepresenteerd als een mogelijkheid die zich zou
kunnen ontwikkelen uit de staatsvormen die in 1931 al bestonden; de communistische
dictatuur van de Sovjet-Unie, de fascistische dictatuur in Italie en 2 jaar later zou het
nazistische regime van Hitler een feit worden, maar in 1931 kondigde zich dat al aan.
e tijd van handeling is 1961, 31 jaar na het verschijnen van het boek (1931). We komen tot
dit jaartal als we uitgaan van de opmerking aan het begin van H3 dat de Staat 45 jaar
bestaat in haar huidige vorm. In 1917 vond de Russische revolutie plaats en de Staat lijkt
erg op Rusland.
De vertelde tijd is ongeveer 4 maanden (van 13-11 in H2 tot een "straffe dag in
maart" in H10).
personages
De enige personen die een naam dragen zijn de leiders van het verzet die worden
gefussileerd.
titel
Het boek bestaat uit 10 delen; bouwblokken, duidelijk als aparte blokken herkenbaar. Deze
opbouw doet denken aan de collage- of montagetechniek uit de filmkunst.
opdracht
Opgedragen aan S.M. Eisenstein en A. Einstein, filmcomponist en wijsgeer, meesters der
verschrikking.
Eisenstein (1898-1948) was een avantgardistische Russische filmregisseur, die de
montagetechniek in zijn films toepaste. Zijn belangrijkste films gaan over de RR.
Einstein, de natuurkundige, formuleerde de relativiteitstheirie, die inhoudt dat tijd en
ruimte geen van elkaar onafhankelijke grootheden zijn, maar alleen in relatie tot elkaar
bestaan. Einsteins ontdekking zette het tot dan toe geldende wereldbeeld op losse
schroeven.
genre
toekomstroman / anti-utopie
vertelsituatie
Er is een auctoriele verteller. Deze kan zijn mening geven. Deze mening is dat een op
collectivisme gebaseerde maatschappij aan zichzelf ten onder moet gaan. Begin hoofdstuk De
executie "Het staatsmechanisme was volkomen, maar in zijn perfectie lag zijn
kwetsbaarheid".
stroming en schrijfstijl
Naar inhoud en stijl door sommigen in verband gebracht met De Nieuwe Zakelijkheid. Het
onderwerp is zeker modern te noemen. Ook de zakelijke, sobere en kernachtige stijl past
hierbij.
Daarnaast vertonen inhoud en stijl romantische kenmerken. Blokken is bijvoorbeeld geen
beschrijving van realiteit, maar van een mogelijkheid. Dit fantasie-element is romantisch
te noemen. Naast grote stukken in zakelijke stijl, vinden we ook veel
"dichterlijke" elementen. Voorbeeld: p.2 "Daar waar de mens nog geen macht
had, leefde de romantiek, wild en vertoornd in haar zege. De stormwolken gingen geweldig,
fregatten van de nacht, overbespannen met zeil. De zeilen scheurden."
Home - Contact - Over - ZoekBoekverslag op uw site - Onze Boekverslagen - Boekverslag toevoegen