Tite

l De Pupil

Schrijver

MULISCH, Harry

Uitgever/Druk

Amsterdam, 1987 (1987)

Motto

Het motto zoals in het begin van het boek beschreven:

“Non ha l’ottimo artista alcun concetto

cÂ’un marmo solo in sé ®on circonscriva

col suo superchio, e solo a quello arriva

la man che ubbidisce all’intelletto.”

Michelangelo

Vertaling: De grootste kunstenaar kan niets verzinnen

dat niet vooraf al in de steen bestaat,

maar als zijn hand niet met zijn geest meegaat

zal hij nooit van ‘t ruwe marmer winnen.

Dit slaat op de hoofdpersoon van het verhaal, de Pupil. Met het gedicht wordt bedoeld dat je met schrijverstalent geboren wordt en dat je moet doen wat je gevoel zegt, alleen dan kan je mooie verhalen schrijven.

Korte Samenvatting

Vlak na de oorlog is een jongen van rond de 18 jaar naar Itali렧evlucht. Hij wilde naar Itali묠want in Nederland werd het hem te heet onder de voeten. In Itali련ad hij een baantje als pompbediende bij een pompstation waar op een dag Mme. Sasserath aan kwam rijden en haar tank vol liet gooien. Mme. Sasserath begint in het Vlaams tegen haar chauffeur te praten, de “pupil” zegt uit beleefdheid dat hij het gesprek kan volgen. Tot grote blijheid van Mme. Sasserath, die eindelijk weer iemand tegen komt die normaal Nederlands spreekt, en niet met het Waalse accent van haar chauffeur. Na een praatje besluit Mme. Sasserath \'de pupil\' naar haar huis mee te nemen. Mme. Sasserath blijkt de weduwe te zijn van de man die de veiligheidsspeld heeft uit gevonden. Haar man is daarmee zo rijk geworden dat Mme. Sasserath in een luxe villa aan de Middellandse Zee met uitkijk op de Vesuvius een heerlijk leventje lijdt.

Mme. Sasserath besluit dat hij daar mag blijven wonen, in ruil voor wat gezelschap. De pupil zit daar niet mee, hij weet toch dat hij een beroemd schrijver zal worden. De relatie tussen Mme. Sasserath en haar pupil wordt steeds hechter. Hij gaat haar als een soort dochter beschouwen, en zij hem als iemand waar ze eindelijk weer eens normaal mee kan praten. De bediende vindt dat iets te ver gaan en begint hem te wantrouwen.

Op een dag blijkt dat \'het geheim\' wat de pupil al in de lucht had voelen hangen er inderdaad was. Mme. Sasserath had Itali력en cadeau geschonken, een kabelbaan naar de top van de Vesuvius. Het bouwwerk was eindelijk af, en kon in gebruik worden genomen. Mme. Sasserath en haar “pupil” mogen dit openen.

Als Mme. Sasserath en de pupil samen als eerste in de kabelbaan naar boven gaan is halverwege Mme. Sasserath ineens verdwenen. De pupil is helemaal overstuur en snapt niet wat er gebeurd was. Bovenaan gekomen gaat hij meteen terug naar beneden om te kijken of hij Mme. Sasserath ergens ziet liggen. De mensen die hem tegemoet komen zijn niet de mensen die bij de opening aanwezig waren, maar personages die de pupil vaag ergens van kende. Hij kan er maar niet opkomen waar hij ze van kent. De woedende menigte die hem beneden te wachten stond verweten hem van moord, dat hij alleen op haar erfenis uit was. Hij kon zich uit deze situatie werken, stapte in een taxi en verdween voorgoed.

Pas later, toen de pupil 60 is en dit verhaal vertelt, blijkt dat de mensen die hij in de kabelbaan tegen kwam de personages waren waarover Harry Mulisch, de Pupil, later in zijn boeken over vertelde.

Thema

Bewustwording van schrijverstalent.

De Idee

Het idee van de schrijver is waarschijnlijk, de lezer een gebeurtenis mee te laten maken die op de rand van realiteit ligt. Het kan net zo goed een realistisch verhaal zijn. Maar de toevallen en het eind van het verhaal laat Harry Mulisch de lezer toch even twijfelen.

Titelverklaring

De titel is: “De Pupil”. In het woordenboek staat dat dit een “minderjarig pleegkind” betekent. Dat slaat op het verhaal omdat Madame Sasserath de ik-persoon meenam bij het tankstation, de ik-persoon vond dit allemaal best. Mme. Sasserath wilde voor de ik-persoon zorgen, want dan had ze wat gezelschap. Dus “de pupil” een soort pleegkind van Mme. Sasserath.

Tijdsopbouw

Het verhaal is grotendeels opgebouwd uit vooruitverwijzingen, terugverwijzingen, tijdverdichting en flash-backs. Namelijk:

Blz. 8 Terugverwijzing naar Blz. 15.

Blz. 35 Flash-back naar 40 jaar geleden.

Blz. 44 Tijdverdichting, het is ineens bijna winter.

Blz. 49 Vooruitverwijzing, “Toen kwam er een dag…”

Blz. 51/52 Flash-back naar de 2e Wereldoorlog.

Blz. 64 Vooruitverwijzing, “…bleek een week later.”

Perspectief

Het verhaal wordt uit een personale vertelsituatie vertelt. De schrijver heeft hier voor gekozen omdat hij het zelf heeft meegemaakt. Daardoor kun je je veel meer inleven hoe hij zich op dat moment gevoeld heeft, waarom die dingen doet. Ik vindt dat hij een goed perspectief heeft gekozen, vooral omdat hij het zelf heeft meegemaakt.

Ruimte

Het verhaal speelt zich in het begin af bij een verroeste oude benzinepomp van Texaco, waar op dat moment een blinkende Rolls-Royce Phantom II stopt om te tanken. Deze lelijk - mooi tegenstelling is heel leuk bedacht, het geeft je een betere voorstelling hoe mooi die Rolls-Royce wel niet is. Later komt hij in Villa da Balia van Mme. Sasserath, er staat: “In het midden van de ronde hall…reusachtige veiligheidsspeld.”(regel 5 t/m 11; Blz. 20). Daar wordt beschreven hoe mooi het huis wel niet is, je krijgt dan het idee dat die vrouw wel heel rijk moet zijn. En op het eind speelt het verhaal nog op de vulkaan, de Vesuvius, af. De Pupil lijdt in Itali력en rijk bestaan, de ruimte is daar ook op aangepast.

Symboliek

De titel van het boek, de Pupil, staat symbool voor Harry Mulisch, de schrijver van het boek.

“In het midden van de ronde hall…reusachtige veiligheidsspeld.”(regel 5 t/m 11; Blz. 20), deze zin staat symbool voor een huis met een hele rijke eigenaar.

“Bietje” staat symbool voor “de pupil”, dit is zijn bijnaam.

Originaliteit

Ik vindt het boek origineel omdat het over een jongen gaat die zijn schrijverstalent in Italië ¯ntdekt. Er komt in het boek ook de uitvinding van de veiligheidsspeld naar boven, hier besteden schrijvers zelden aandacht aan.

Relevantie

Dit verhaal heeft geen relevantie voor de meeste mensen. Behalve als je voelt dat je ook schrijver wilt worden, dan kun je hier nog wel van leren.

Stijl

Harry Mulisch vertelt alles in de verleden tijd en in de ik-vorm. Dit doet hij misschien omdat hij het zelf heeft meegemaakt en er over vertelt. Dan lijkt het ook “echter” en kun je je beter inleven in het verhaal en kun je de gevoelend van die persoon beter begrijpen.

Literaire Kwaliteit

Dit boek is van literaire kwaliteit, het boek beschikt over een mooi motto en de schrijver is de hoofdpersoon van het boek. Hij heeft dit ook zelf meegemaakt. Het boek is ook origineel en dit speelt een rol bij deze beoordeling.

• De Aanslag
• De Elementen
• De Ontdekking Van De Hemel
• Twee Vrouwen