Boekverslag : Jan Wolkers - Terug Naar Oestgeest
De taal ervan is Nederlands en het aantal woorden bedraagt 3083 woorden.

Bibliografie
Eerste druk: november 1965
Jaar van uitgave en druk: 1999, 32e druk
Aantal Bladzijden: 248
Genre: christelijk milieu, jeugdervaringen


Samenvatting
Eerste reactie

Voor dit boek heb ik gekozen, omdat een paar dagen voordat ik een boek ging halen, ik een programma had gezien dat over de verjaardag van Jan Wolkers ging. Op dat moment had ik nog nooit iets van hem gehoord en toen ik hoorde dat hij Turks Fruit had geschreven, dacht ik bij mezelf: van hem moet ik eens iets lezen. Achter in het boek van Eldorado stonden een aantal boeken van hem aangegeven onder andere “Terug naar Oestgeest”. Mijn moeder had dit boek ook gelezen en raadde het mij aan, dus had ik dit boek van Jan Wolkers van de bibliotheek opgehaald.
De eerste gedachtes die bij mij omhoog kwamen toen ik dit boek uit had, waren dat ik de gedachtes van Jan Wolkers als een puber wel ongelooflijk seksistisch vond. Al de dingen die hij had uitgehaald met zijn broertjes en zusjes en met dieren vind ik wel erg barbaars. Bij het lezen van dit boek, kon ik er niet bij komen dat dit boek een autobiografie kon zijn. Dit kwam vooral, door de gedachte die hij had van een meisje die hem in de klas zat op de basisschool. Hij dacht ’s avonds aan haar als hij naar bed ging en hij martelde haar dan in zijn gedachten. Deze gedachten vond ik voor een jongetje van 11 à 12 jaar wel erg abnormaal. Natuurlijk weet ik als meisje niet wat jongens van die leeftijd denken, maar deze gedachtes vond ik wel erg ‘radicaal’.
Eerst vond ik het verwarrend hoe hij speelde met twee soorten flashbacks. De ene flashback ging terug naar zijn jeugd en de andere naar een tripje die hij laatst had gemaakt naar zijn oude woonplaats. Naarmate ik wat verder in het boek vorderde raakte ik hier wel aan gewend. Het boek las heel makkelijk weg en was zeker niet moeilijk om te begrijpen, qua woordgebruik bedoel ik dan. Niet alle handelingen en uitspraken die in het boek aan het bod kwamen, begreep ik. Dit komt misschien, omdat het toch wel over een andere tijd gaat en over een christelijk cultuur, waar ik niet altijd alles van snap, omdat ik zelf niet met een geloof ben opgevoed.

3 Verdieping

a) Samenvatting:
In Terug naar Oestgeest is er gebruik gemaakt van twee soorten hoofdstukken. De eerste soort is een flashback naar de jeugd van Jan Wolkers waar hij allemaal verhalen vertelt die het meest in zijn herinnering zijn gebleven. De tweede soort is ook een flashback maar dan van iets minder lang geleden. Deze hoofdstukken gaan over zijn bezoek aan zijn oude woonplaats Oestgeest. Deze hoofdstukken worden verteld door de Jan Wolkers van nu, hierbij komt veel humor van te pas. In het eerste hoofdstuk wat gaat over zijn jeugd, beschrijft hij al zijn familie aan de hand van een foto die hij aan het bekijken is. Hij vertelt vooral de negatieve kanten van zijn familie.
De gierige oom die hem eigenlijk geen horloge wou geven en zijn vreselijk precieze opa die ervan hield om leuke dingen te verstieren. De beschrijving van zijn familieleden dient als een inleiding van het boek. Hij vertelt ook waar zijn ouders hebben gewoond voordat ze naar Oestgeest gingen en daar een kruideniers winkel begonnen.
Het tweede hoofdstuk getiteld als:’Terug naar Oestgeest’, is net als alle andere hoofdstukken de titel van het hoofdstuk waarbij hij vertelt over zijn terugkering naar Oestgeest. In al deze hoofdstukken wordt gebruik gemaakt van flashbacks. Het eerste hoofdstuk wat betiteld is met Terug naar Oestgeest gaat Jan Wolkers zijn ouders bezoeken. Hij beschrijft enkele ruzies die hij met zijn broer had gehad, maar uiteindelijk is er toch iets van verering voor zijn broer overgebleven. Het tweede hoofdstuk over zijn jeugd wordt onder andere gewijd aan de geboorte van Jan. Hier vertelt hij ook over de ziektes die hij heeft gehad en over hoe hij zijn litteken bij zijn slaap heeft opgelopen. Er wordt ook verteld over de winkel en over zijn sadistische handelingen bij kleine dieren. Bij het volgende hoofdstuk gaat hij op bezoek bij zijn buurvrouw en zijn communistische buurman, waarmee hij vroeger zeer interessante gesprekken voerde. Hierna vertelt hij over zijn school ervaringen.
De jufvrouw waar hij een beetje verliefd op was, de lerares die hem niet mocht en waardoor hij van school is afgegaan. Hij heeft veel uitspraken en details onthouden. In het hoofdstuk wat volgt, gaat hij deze oude school bezoeken. Hij hoort dat de lerares die hij nooit mocht kort gelden is gestorven. Hij vertelt ook een aantal dingen over hun spirituele buurvrouw die om verscheidene redenen door zijn familie gemeden werd. Hij gaat in het volgende hoofdstuk verder over zijn schoolervaringen. Zijn cijfers zijn goed maar zijn gedrag wordt niet gewaardeerd. Hij vertelt een aantal anekdotes over een aantal medeleerlingen en de hoofdonderwijzer. Er komen ook veel seksuele gedachte in dit hoofdstuk naar voren, deze gaan over meisjes maar ook over jongens.
De tweede school wordt ook door Jan bezocht, deze is erg veel veranderd. Hij ging naar een museum, waar hij vroeger vaak heen ging om te tekenen. De toverlantaarn van zijn vader beschrijft hij in een flashback. Hij vertelt hoe ze vroeger op winterse zondagen plaatjes ervan bekeken. Door de crisis van de tweede wereldoorlog ging het steeds slechter met de kruidenierswinkel. Hierom hadden ze huurders in huis genomen. De eerste waren studenten, daarna een Chinese familie en de volgende huurder werd een Duitse officier. Het gezin breidde zich steeds verder uit en het was bijna onmogelijk om met zijn allen in het huis te wonen. Jan heeft even op de mulo gezeten en werd toen in de winkel gezet. Na een tijdje liep deze niet zo goed meer en werd de winkel opgeheven en begon zijn vader een kantine in een kasteel. In de volgende ‘Terug naar Oestgeest’ gaat Jan naar de archieven van de krant en bekijkt een paar artikelen, onder andere een artikel van de dag dat hij was geboren. Bij de volgende jeugdervaringen wordt er verteld over zijn eerste baantje, bij dit baantje was hij dierenverzorger. In deze tijd is hij zijn geloof in God verloren. Hij behandelde de dieren slecht, samen met een andere jongen die er ook werkte. Hij hield hier wel schuldgevoel aan over. Terug in Oestgeest bezoekt hij zijn oude werkplaats weer. Hier hangt nog steeds dezelfde sfeer als vroeger. Er was al vroeg sprake van teken talent bij Jan. Dit werd niet door iedereen erkend. Bij zijn tweede baantje, waar hij als tuinier werkte had hij veel tijd om te tekenen. Hij kon bij een andere tuinman het dubbele verdienen, dit deed hij meteen en ging naar de avondtekenschool en betaalde dit van zijn loon. Hij nam ook les in machineschrijven. In deze klas zat een meisje waarmee hij een paar stuntelige seksuele ervaringen heeft gehad. Na een baan bij een lijstenmakerij, kwam hij bij een distributiekantoor terecht waar hij zijn eerste verhalen ging schrijven. Dit waren vooral horror verhalen. Als hij weer terug is in Oestgeest bezoekt hij de tuin waar hij het eerst als tuinman heeft gewerkt. Hij herkent nog veel dingen, maar de plek is nogal vervallen. Het laatste hoofdstuk over zijn jeugd beschrijft hij de dood van zijn broer. De dingen die hij met hem heeft gedeeld waren voor hem duidelijk belangrijker dan zijn ervaringen met andere broers en zussen, want daar wordt nauwelijks door hem over gesproken in het boek.
Het allerlaatste hoofdstuk bezoekt hij zijn oude huis, deze wordt net door slopers onder handen genomen. Hij mag nog een laatste kijkje nemen. Hij ontdekt dat er nog veel dingen hetzelfde zijn gebleven. Hij bezoekt de plekken waar hij vroeger speelde. Zijn jeugd wordt afgesloten met de zin: “ Een waarachtig kunstenaar moet eens alles verbranden.”. Toen de pastoor zijn tekeningen wou komen bekijken, heeft hij ook werkelijk al zijn werken verbrand.

b) Onderzoek van de verhaaltechniek
1 De schrijfstijl
De schrijfstijl van Jan Wolkers vind ik verschillen. Dit komt door de twee soorten hoofdstukken die hij handhaaft in het boek. De hoofdstukken die over zijn jeugd gaan, vind ik nogal serieus geschreven met veel kleine details en precieze herinneringen. In de hoofdstukken ‘Terug naar Oestgeest’ zit meer humor en hier relativeert hij zijn jeugd ook in. Over het algemeen leest het boek lekker weg en blijf je niet steken in zinnen die te lang zijn. Hij kan heel goed veel dezelfde dingen anders verwoorden, dit is natuurlijk een kwaliteit die veel schrijvers hebben, maar bij hem vond ik dit zeer opmerkelijk. Er worden ook veel christelijke citaten aangehaald in het boek, waardoor het boek een wat religieuzer karakter krijgt.

2 De ruimte
Het hele verhaal speelt zich af in en rondom Oestgeest. Hij woonde hier toen hij klein was, dus het is logisch dat als hij het over zijn jeugd heeft dat het verhaal zich hier afspeelt. En bij het terugkeren naar Oestgeest is het ook duidelijk dat het verhaal zich daar dan ook afspeelt.
De opening van het boek is informatief. Hij beschrijft hier alle familieleden, op de manier hoe hij ze ziet. Hij springt hierbij wel eerst in het verleden door middel van een flashback. In de rest van het boek maakt hij steeds grote tijdssprongen. In de hoofdstukken waar schrijft over dat hij terug is in Oestgeest maakt hij ook gebruik van flashbacks om zijn verhaal weer te versterken. Het loopt door de grote tijdssprongen niet chronologisch maar als je de twee verschillende hoofdstukken eruit zou halen, dan lopen de hoofdstukken ‘Terug naar Oestgeest’ wel chronologisch. Hij heeft er waarschijnlijk voor gekozen om ze wel door elkaar te doen, omdat ze dan, als hij net over iets uit zijn jeugd heeft verteld, het verhaal versterken en je niet teveel in je herinnering moet graven om te bedenken hoe het nou ook alweer zat.

3 De verhaalfiguren
De hoofdpersoon Jan wolkers maakt vele ontwikkelingen door. Een ontwikkeling gaat over zijn beroepskeuze. Hij wou eerst bioloog worden maar hij mocht van zijn ouders niet naar de hbs om biologie te studeren. Dan lijkt het erop of hij er voor gaat om een tekenaar te worden, maar daarna blijkt dat hij toch ook veel plezier heeft in het schrijven van verhalen. Zijn seksuele ontwikkeling begint al vroeg. Hij fantaseerde er al vroeg over en hij speelde ook al vroeg vieze spelletjes met zijn broertjes en zusjes. Hij heeft met jongens en meisjes geëxperimenteerd. Zijn eerste ervaringen met een meisje kwamen toen hij ongeveer 14 was. Hij had al eerder ervaring met jongens.

Het was een jongen die veel streken uithaalde. Sommigen werden door zijn ouders gewaardeerd en anderen niet. De streken die hij met de kikkers en andere dieren uithaalde met de familie werden stilletjes wel gewaardeerd door zijn ouders.
Zijn liefde voor dieren, sloeg op een gegeven moment om in sadistische handelingen met dieren, dit werd door hemzelf later wel berouwd. Hij had er onder andere nachtmerries over. De ouders, zijn broer en al zijn vrienden, vriendinnetjes, leraren, leraressen zijn allemaal flatcharacters.
Zijn zeer christelijke vader wil graag dat Jan niet zo bezig is met de verkeerde dingen. Hij is volgens hem te heidens; korte broeken dragen en heidense beeldjes en tekeningen maken. Aan de ene kant waardeert zijn vader zijn talent wel, maar hij heeft liever een minder opvallende zoon. Hij slaat hem ook, net zoals hij doet bij alle andere broers en zussen. De moeder van Jan vind ik een beetje een slappe rol hebben, typisch een ongeëmancipeerde vrouw. Ze staat achter haar man en onder neemt zelf geen acties.
Jan zijn broer heeft hem volgens mij sterker gemaakt. Dit werd wel ten koste van Jan zijn spullen gedaan, maar hij heeft ook veel leuke dingen met hem gedaan. Jan voelt zich schuldig aan de dood van zijn broer, omdat hij voordat zijn broer overleed ruzie met hem had en hij zijn foto’s had verbrand.
De vele ervaringen met jongens, meisjes, rare vriendjes en de baantjes hebben hem veel stof gegeven om over te schrijven of te tekenen. Deze laatste personen hebben hem volgens mij het meeste ontwikkeld, omdat hier toch wel het meest over geschreven was door Jan Wolkers.

4 Situaties
Scène 1:
De eerste scène waarbij ik op het puntje van mijn stoel zat was de scène waar Jan fantaseerde over een meisje waar hij op de basisschool bij in de klas zat. Hij dacht aan haar voordat hij ging slapen en martelde haar dan in zijn gedachten. Toen ik dit las schrok ik erg, omdat dit, aangezien het boek een autobiografie is, een gedachte is die dus echt door hemzelf gedacht is toen hij ongeveer 11 jaar oud was. Dit vind ik wel erg voor woorden dat je op zo een leeftijd al aan dat soort dingen denkt, dat is toch ziek?

Scène 2:
De tweede scène die bij mij scherp is bijgebleven is de scène waarin Jan verteld dat hij de diertjes van het laboratorium dood en marteld voor de lol. Hij zegt dit alleen maar omdat hij niet zwak over wil komen op de jongen die er ook werkt. Hij wil eigenlijk helemaal niet de diertjes voor de lol doden, maar omdat hij het nu aan de jongen heeft verteld wil die jongen natuurlijk ook meedoen en doet hij dus iets tegen zijn zin in. Dit vind ik erg zwak. Aan de ene kant begrijp ik de situatie wel maar aan de andere kant vind ik dat hij vanwege zijn liefde voor dieren, dit niet had moeten doen.

Scène 3:
De derde scène die mij op het puntje van mijn stoel dreef, was toen Jan samen met zijn broer zijn verzameling eieren kapot gooide met damstukken. Dit vond ik weer een zwak moment van Jan. Misschien deed hij dit om zijn broer een plezier te doen, maar zijn broer had er de grootste lol in om zijn eieren verzameling te vernietigen. Achteraf toonde hij geen spijt van zijn actie, maar hij had tijdens het kapot maken van de eieren nog wel enig verzet getoond, maar ook niet heel sterk. Was hij misschien bang voor zijn broer? En dat hij het daarom maar gewoon toeliet? Dit hield mij erg bezig toen ik het las.

5 De vertelwijze
De vertelwijze van het boek is ik- perspectief. De fragmenten uit het boek die dit bewijzen zitten achterin de snelhechter in een insteekmapje.

c) Op zoek naar de thematiek
1 Het thema van het boek is volgens mij jeugdervaringen.

4 Beoordeling
Mijn oordeel over het thema van het boek is dat het wel een goed thema is maar hij heeft er wel veel met elkaar te verweven daarom is het moeilijk om een thema aan te wijzen als het thema, maar uiteindelijk is dat toch gelukt. Het blijkt dat hij vaak dezelfde thema’s in zijn boeken gebruikt, maar dat maakt het er niet minder of saaier op, omdat dit het eerste boek is wat ik van hem lees. Misschien als ik een ander boek van hem had gelezen wat over hetzelfde ging dat het niet meer interessant voor mij was. Het lezen van zulke ongewone sadistische gedachten en handelingen waren voor mij heel interessant. De passages die hier over gaan die spreken mij dan ook het meeste aan, omdat deze juist voor mij iets zijn wat ik niet kan plaatsen. Dit maakt het interessant en dus leuk. Het is voor mij altijd spannend en interessant om iets te lezen waar ik zelf ooit mee te maken heb gehad, omdat het te radicaal is voor mij of dat de drempel, qua risico, voor mij te hoog is. Het lezen erover haalt je er dan eigenlijk een beetje indirect erbij.
Mijn eindoordeel over het boek is dat ik het een heel erg leuk boek vind, ondanks de vreemde gedachtes, die het verhaal eigenlijk wel weer spannend maken. De sterke emoties worden door Jan fysiek geuit, dat is wat ik zeer waardeer in mensen. Het lef om dat te doen en te durven. Lekker direct en impulsief.
De humor in het boek maakt het lezen hiervan leuker en makkelijker. Het feit dat het een autobiografie en het dus werkelijk gebeurd is maakt het boek alleen nog maar leuker. Je kan wel over gedurfde acties schrijven, maar dat betekent niet dat het ook echt gebeurd is. Dat alles in dit boek wel echt gebeurd maakt het interessant. Iemand stelt zijn jeugd voor iedereen open. Dit vind ik heel knap. Het werkt misschien voor Jan Wolkers op een therapeutische manier om zo open over zijn jeugd te schrijven, zodat iedereen die het wil weten het gewoon kan lezen. Zeker weet ik het niet of dit de intentie was, maar als dat wel zo was vind ik dat hij het op een magnifieke manier heeft gedaan.

Verwerkingsopdracht 2

Verhaalgegevens Motieven Thema
- Vader die Jan slaat met een stok
- Vader die Jan met een tondeuse scheert terwijl niet gewaardeerde acties van zijn
Hij dat niet wil want dan zie je zijn litteken vader

- Het doden van de dieren bij het laboratorium
omdat ze anders gruwelijk worden gedood en bij
het vuil worden gegooid. Dierenliefde
- Het verstoppen van dieren in zijn bed, omdat
zijn zus ze anders dood.
- Het niet eten van konijnen, omdat hij weet hoe
Gruwelijk ze zijn geslacht.

- Jan gaat op een gegeven moment opzettelijk dieren
mishandelen bij het laboratorium samen met de dierenmishandeling
jongen waarmee hij werkt

- Op een gegeven moment komt de pastoor met
Jan praten over het feit dat hij niet meer naar de
kerk gaat.
- Jan gaat een korte broek dragen zoals heidenen
doen. het verliezen van geloof in God
- Hij maakt barbaarse beeldjes
- Hij maakt tekeningen die in strijd zijn met het
geloof
- Nadat Jan de dieren in de vuilnisbak heeft
gezien bij het laboratorium zei hij dat hij toen
zijn geloof verloren was.

- Zijn vader citeerde in zijn jeugd veel uitspraken
uit de bijbel. Ook in hun huis hingen verscheidene religieuze opvoeding
uitspraken van de bijbel aan de muur.

- Jan gaat met een jongen uit zijn klas naar het
bos en hij neemt hem daar van achteren.
- Jan gaat op zijn 14e met een meisje wandelen eerste seksuele ervaringen
en probeert de eerste keer haar te vingeren en
de keer daarna probeert hij het met haar te doen
maar zijn condoom is afgezakt.
Andere boeken van deze auteur:

Home - Contact - Over - ZoekBoekverslag op uw site - Onze Boekverslagen - Boekverslag toevoegen