Boekverslag : Anoniem, - Mariken Van Nieumeghen
De taal ervan is Nederlands en het aantal woorden bedraagt 1359 woorden.

samenvatting

Mariken is een jonge vrouw die bij haar oom Gijsbrecht, een priester, woont.
Op een dag stuurt Marikens oom haar naar Nijmegen om boodschappen te doen. Omdat ze deze reis niet in een dag kan maken, gebiedt haar oom haar bij haar tante in Nijmegen te overnachten.
Als Mariken na de boodschappen bij haar tante aankomt is deze ontdaan door een ruzie met haar buurvrouw over de hertog Adolf. Zij scheldt Mariken de huid vol en stuurt haar weg. Mariken gaat helemaal in de war weer op weg naar huis. Ze loopt zichzelf te beklagen en roept zo de duivel op.
De duivel in de gedaante van de mens Moenen met het ene oog vraagt Mariken met hem mee te reizen, in ruil daarvoor zal hij haar de zeven vrije kunsten leren. Mariken stemt toe maar moet wel haar naam veranderen, zij kiest voor Emmeken. Emmeken reist met Moenen mee naar Antwerpen. Overal waar zij komen vallen doden. Het duurt een tijdje voordat zij inziet dat haar leefwijze fout is, maar als zij naar Nijmegen terugkeert met Moenen en daar het wagenspel van Masscheroen ziet, weet zij dat ze in zonde geleefd heeft en bekeert zich.
Dan toont Moenen zijn ware gedaante. Hij tilt Emmeken de lucht in en laat haar van grote hoogte vallen. Haar oom herkent haar en rent naar haar toe. Emmeken heeft wonderbaarlijk genoeg alleen een paar schrammen en als die geheeld zijn gaan ze op reis om aan geestelijken vergiffenis te vragen. Maar geen enkele geestelijke durft dit aan en ze sturen haar door naar de Paus.
De Paus geeft haar als boete het dragen van drie ijzeren ringen. Twee om haar polsen en één om haar hals. Als deze versleten en afgevallen zijn dan zal God haar vergeven hebben.
Zij gaat in het klooster in Maastricht wonen en op een nacht komt een engel haar bevrijden van de ringen. Emmeken heeft haar boete gedaan en leeft hierna nog twee jaar.


getallensymboliek

In de tekst komt veel getallensymboliek voor. Het getal drie bijvoorbeeld speelt een centrale rol. Drie staat voor de goddelijke drie-eenheid, het goddelijke, het heilige. Zo woont Gijsbrecht drie mijlen van Nijmegen en Emmeken krijgt als boetedoening drie ijzeren ringen. Als ze in Nijmegen terugkeert is het drie jaar geleden dat haar tante zelfmoord pleegde.
Ook het getal zeven komt een paar keer voor. Ze leeft zeven jaar met Moenen samen en na die zeven jaar komt ze tot inkeer. De namen Mariken en Emmeken bestaan uit zeven letters. Zeven kan staan voor 3+4 en vier staat weer voor de heilige wagen van Mithras.
Wat ik raar vind is dat Emmeken na de verlossing van de ringen nog maar twee jaar leeft. Het getal twee staat meestal symbool voor de duivel, het tweeslachtige, het demonische terwijl dat toch twee goede jaren (in vergiffenis) zouden moeten zijn.




thema

Thema van dit verhaal is meteen het belangrijkste religieuze aspect namelijk
de zonden, het berouw, de boetedoening en de vergiffenis. Het wagenspel speelt hier op in want in het wagenspel klaagt Lucifer God aan omdat de duivels nooit genade ontvangen terwijl de meest zondige mens, als hij oprecht berouw toont, wel genade ontvangt. Dit laat Emmeken eindelijk besluiten zich echt te bekeren.
Een religieus aspect is ook de les die uit deze tekst opgemaakt kan worden, namelijk dat als je oprecht berouw toont je altijd vergeven wordt. Emmeken krijgt deze vergiffenis ook, maar pas na een zware boete.


Faust motief

Een belangrijk motief is het zogenaamde Faust-motief hoewel Mariken niet helemaal overeen komt met het oude Faustverhaal. Mariken verruilt haar ziel voor kennis, al wordt er geen contract geschreven (met bloed). Dit is een belangrijk onderdeel in het echte werk van Faust. In Mariken komt alleen een mondelinge overeenkomst voor. Zij stemt toe om haar ziel aan Moenen te geven en in ruil daarvoor de zeven vrije kunsten te leren. Ook dit is een belangrijk aspect van het Faust-motief. Er wordt nooit verlangd naar materiële zaken, maar meestal (zoals in het geval van Mariken) naar kennis.


geestelijk toneel en mirakelspel

Mariken van Nieumeghen behoort tot het geestelijk toneel omdat het een stuk is dat de bedoeling heeft mensen een (religieuze) les te leren. Namelijk dat je, hoe groot je zonden ook zijn, altijd vergeven wordt als je oprecht berouw toont
(Dit komt ook in Faust voor. Fausts vrouw verdrinkt hun kind bij een zelfmoordpoging. Zij heeft hier berouw van en is bereid haar straf uit te zitten omdat zij vindt dat ze de straf verdient heeft. Op het einde van haar straf vergeeft God haar).
Het is een mirakelspel omdat er nogal wat miraculeuze dingen in gebeuren om de bedoeling van het verhaal nog duidelijker te maken. Bijvoorbeeld wanneer Mariken uit de lucht valt en niets gebroken heeft. Dit komt natuurlijk doordat zij van tevoren al berouw had getoond.


lessen voor het publiek

Lessen die het publiek van dit verhaal kan leren zijn volgens mij dat je altijd door God vergeven wordt als je maar oprecht spijt van je zonden hebt en bereid bent boete te doen. Een andere les is dat je je niet moet inlaten met duistere figuren als Moenen (de duivel). Dit denk ik omdat Mariken door God vergeven wordt als zij haar boete heeft voldaan. Ook een belangrijke les vind ik dat je altijd moet proberen te luisteren naar mensen die van je houden en het beste met je voorhebben. Zoals Mariken naar haar oom had moeten luisteren. Ook al werd ze door haar tante weggestuurd, ze had niet moeten proberen ‘s nachts door de velden naar huis te lopen, dan was ze Moenen nooit tegen gekomen en was de ellende nooit begonnen.


rederijkers

Mariken van Nieumeghen is één van de bekendste rederijkersdrama’s. De rederijkers zijn de overgangsfiguren tussen de Middeleeuwen en de renaissance. Zij vormden rederijkerskamers, een sort gilden, en hielden zich vooral bezig met dichtvormen en toneel. Refreinen en rondelen zijn typische rederijkerskenmerken in een tekst. Een refrein is een rederijkersballade; een gedicht waarin elke strofe eindigt op dezelfde regel, de zogenaamde stockregel, en de slotstrofe een soort opdracht bevat, de zogenaamde Princestrofe. In Mariken kun je in ieder geval één refrein vinden. Namelijk als Emmeken om haar kennis van de retorica te tonen door een refrein op te zeggen met als stockregel: “Door d’onkonstige gaat die konste verloren” (vs.524-555).
Een rondeel is een gedicht van acht regels waarin regel 1, 4 en 7 en 2 en 8 gelijk zijn, of een gedicht van veertien regels waarin regel 1, 7 en 13 en 2, 8 en 14 gelijk zijn. In Mariken zijn twee voorbeelden van rondelen te vinden. Als Gijsbrecht naar Marikens tante gaat om haar te ondervragen over Mariken
(vss. 348-355) en als er verteld wordt dat Gijsbrecht in Venlo woont
(vss. 648-655)


eindoordeel

Ik vind de vertelling van Mariken heel interessant, je kunt je echt inleven in de denkwijze van de middeleeuwse mens. In sommige aspecten kun je ook al invloeden van de renaissance ontdekken, bijvoorbeeld uit Marikens interesse voor de zeven vrije kunsten. Ook vind ik dat dit verhaal je een rustig gevoel geeft. Iets van “het komt altijd wel op zijn pootjes terecht”.
De originele tekst vind ik heel mooi. Het is wat moeilijker te begrijpen maar het klinkt veel mooier dan het hedendaagse Nederlands.
Mijn mening is ook dat de strekking van dit verhaal na vijf eeuwen nog niet verjaard is.



AMEN


Mariken van Nieumeghen

anoniem, ca.1500

vertaling en bewerking H. Adema, Groningen, 1982
Andere boeken van deze auteur:

Home - Contact - Over - ZoekBoekverslag op uw site - Onze Boekverslagen - Boekverslag toevoegen