1. Beschrijvingsopdracht:
Motivatie van mijn boekkeuze: Ik had al eens eerder een stukje van dit verhaal gelezen en dat sprak me wel aan, hoewel ik niet zo van ridderverhalen hou. Weergave van de inhoud (samenvatting): Op een nacht krijgt koning Karel de Grote bezoek van een engel, die hem zegt dat hij uit stelen moet gaan. Karel twijfelt, maar toen de engel het hem drie keer (heilig getal)zei, ging hij toch. Hij verlaat in volle wapenuitrusting het kasteel. Hij bid tot god dat zijn verbannen leenman Elegast zijn metgezel op deze tocht mag zijn. Onderweg komt hij een andere roofridder tegen, gekleed in een zwart gewaad en op een zwart paard, maar beide willen ze niet zeggen wie ze zijn. Omdat het tot een tweestrijd dreigt te komen en Karel de ridder dwingt om te zeggen wie hij is, zegt de ridder dat hij Elegast heet. Daarna zegt Karel dat hij Adelbrecht is, want hij wil niet dat Elegast weet dat zijn heer voor hem staat. Karel stelt Elegast op de proef door te zeggen dat hij het plan heeft om bij het kasteel van Karel te gaan stelen. Elegast is nog steeds trouw aan zijn meester en zegt dat ze beter bij Eggheric (Karels zwager) kunnen gaan stelen. Daar hoort Elegast een gesprek tussen Eggheric en zijn vrouw, waarin Eggheric zegt dat hij van plan is de koning te doden. Elegast vertelt dit meteen aan Adelbrecht, die buiten staat te wachten. Adelbrecht beloofd hem dat hij het zo snel mogelijk tegen de koning zal zeggen. De volgende dag, wanneer het hofdag is, zijn alle mensen in het kasteel voorbereid op de inval van Eggheric. Ze worden beschuldigd van verraad en Elegast getuigt daarbij. Er ontstaat een godsgericht tussen Eggheric en Elegast. Eggheric verliest, Elegast wordt in ere hersteld en krijgt Eggherics vrouw. Uitgewerkte persoonlijke reactie:
In principe vind ik ridderverhalen niet heel interessant, want daarin gebeuren meestal overdreven dingen. Bij dit verhaal vond ik dat meevallen. Het onderwerp ligt niet in mijn belevingswereld en daarom kun je je er ook niet zo goed in inleven, maar door de historische kennis die je hebt, kun je je er wel iets bij voorstellen. De belangrijkste gebeurtenis in het verhaal is het moment waarop Elegast toevallig het gesprek tussen Eggheric en zijn vrouw opvangt. Dit vind ik redelijk goed beschreven. Het verband tussen de gebeurtenissen is goed te volgen, want er wordt vrij veel uitgelegd. De gebeurtenissen zijn nog best geloofwaardig, ondanks het feit dat ik niet weet wat ik me bij die tijd voor moet stellen. Wat juist heel ongeloofwaardig is in het verhaal is dat men toverkruiden gebruikt om de dieren te horen praten. Toch is dit wel begrijpelijk als je kijkt naar de tijd waarin het zich afspeelt, want in die tijd speelde (bij)geloof een grote rol in de samenleving: Elegast beheerst toverkunsten en is zeer gelovig. Verder betekent de naam Elegast ‘koning der elfen’. In die tijd zou men dus niet van dit verhaal hebben opgekeken. Het verhaal is boeiend, maar de spanning ontbreekt omdat je weet dat Karel door God geholpen wordt en dus niet gedood zal worden. De gebeurtenis die het meeste indruk op me gemaakt heeft is het moment waarop Elegast het gesprek hoort tussen Eggheric en zijn vrouw, want koning Karel, die hij vermoorden wil, is tenslotte wel zijn zwager. Ik vind dat alle gebeurtenissen duidelijk genoeg uitgelegd worden, je leest gemakkelijk door het verhaal heen.In principe zijn de personages eerder gewone (Karel is een groot ridder en Elegast is een heel vreemd mens) mensen dan helden, de hoofdpersoon (Karel) is in mijn ogen geen held, want hij kletst onhandig als hij zich voor Adelbrecht uitgeeft, hij is bang in het donker en het zijn niet zijn eigen daden die ervoor zorgen dat hij niet gedood wordt; zonder God zou hij nergens zijn. Je komt niet heel veel te weten over Karel, wel dat hij erg vroom is, want hij roept steeds God te hulp. Over Elegast kom je te weten dat hij erg trouw en slim is, dat hij zeer gelovig is en humoristisch. Eggheric kwam over als een ontrouw persoon, iemand die zelfs zijn familie verraadt. De personages worden psychologisch interessant beschreven, dit vind ik niet erg. Je kan je zo ook meer op de gebeurtenissen kan concentreren. Het personage van Elegast vind ik erg sympathiek, omdat hij, als Karel hem op de proef stelt, toch nog steeds partij kiest voor Karel hoewel Karel hem heeft verbannen. Het gedrag van de hoofdpersoon is goed: Karel moet wel uit stelen gaan omdat God het hem opdraagt om zo aan zijn dood te ontkomen. De beslissing die hij dan neemt, is dan ook erg logisch. Als de engel -in naam van God- drie keer achter elkaar hetzelfde vraagt, of eigenlijk opdringt, dan zou ik dat ook wel doen. Bij de eerste keer dacht Karel dat hij gedroomd had, bij de tweede keer dat het een spookverschijning was, maar bij de derde keer moest hij het wel geloven, omdat dit een heilig getal was. De personages reageren soms wel verrassend, zoals Elegast die Karel toch trouw blijft hoewel hij door hem is verbannen. Dit vind ik leuk aan een verhaal, want als alles te voorspellen is, kun je het net zo goed niet lezen. Het verhaal is gemakkelijk opgebouwd, er zijn ook een soort hoofdstukjes in het verhaal te herkennen (bevel van God en gehoorzaamheid, de ontmoeting, de diefstal, het verraad, de
beschuldiging, de tweekamp als godsgericht). Het verhaal is in mijn ogen niet echt spannend, maar ik denk dat dit verhaal voor de mensen in Middeleeuwen een heel spannend verhaal moet zijn geweest door de diefstal en de samenzwering. Dit komt doordat de maatschappij veranderd is. Er zitten geen flashbacks in het verhaal. Het vertelperspectief is de alwetende verteller. Hij richt zich tot de lezer en weet bijna alles over de hoofdpersonen. Er zijn stille monologen (je komt erachter wat Karel denkt), de commentaartechniek (verteller en lezer weten meer dan Karel) wordt toegepast. Als je het verhaal uit hebt, blijven er weinig vragen meer over. Het verhaal begon me te boeien toen Karel Elegast ontmoette en zij een plan beraamden voor een diefstal. Ik vond het best moeilijk om de middeleeuwse tekst te lezen, het is eigenlijk een hele andere taal: sommige woorden worden aan elkaar geplakt, er worden delen van woorden weggelaten of er worden woorden gebruikt die wij nu helemaal niet meer tegenkomen.
2. Verdiepingsopdracht:
De politieke, sociaal-economische en culturele achtergronden: De tekst heeft een relatie met de politieke achtergronden, want in de tijd waarin dit verhaal zich afspeelt (rond 785) werd Karel de Grote (742-814) inderdaad bedreigd. In de tekst zijn wel verbanden met de standentheorie, het feodale stelsel en de eercultuur: Karel is keizer, hij gaat een hofdag houden, al zijn edelen zijn daarom aanwezig.
De tekst is eeuwenlang doorverteld, en pas omstreeks 1200 opgeschreven. De oorspronkelijke tekst is in rijmende vorm. De versregels hebben beklemtoonde lettergrepen, die ervoor zorgen dat het vers gemakkelijk uit het hoofd is te leren en gemakkelijk overdragen te is. Ik ben geen symboliek in de tekst tegengekomen.
Genre en stroming Karel ende Elegast behoort tot de voorhoofse ridderepiek. De kenmerken hiervan zijn:
- Trouw, dan wel ontrouw van de vazal, dit komt goed tot uiting bij de verhoudingen tussen Karel en Elegast.
- Grof gedrag tegenover de vrouw. Dit is in het verhaal te herkennen wanneer Eggheric zijn vrouw een bloedneus slaat en op het einde, wanneer de vrouw van Eggheric als een soort materiele prijs beschouwd wordt.
- Veel gevechten (godsgerichten): aan het begin als Elegast en Karel elkaar ontmoeten willen ze vechten en ook eindigt het verhaal met een godsgericht tussen Eggheric en Elegast.
Geloof en bijgeloof: God speelt een belangrijke rol, het getal 3 is belangrijk, toverkruid om de taal van de dieren te verstaan, toverkunst om mensen in slaap te brengen en Karel is bang voor de duivel. Het genre van het verhaal is Karelepiek, want Karel de Grote is de centrale figuur in het verhaal.De kern die dit verhaal bevat is dat God de koning altijd helpt.
Geestelijke letterkunde Er zijn enkele religieuze aspecten in de tekst te vinden. Al in het begin van de tekst wordt Karel gewekt door een engel, niet een boodschap van God. Het getal drie speelt verschillende keren een rol is een heilig getal (pas na de derde boodschap van de engel komt Karel in actie). Ook worden er toverkruiden gebruikt, waarmee witte magie wordt bedreven. Dit is eigenlijk in strijd met God.
3. Evaluatie:Mijn eerste mening, zoals die beschreven is in mijn persoonlijke reactie is niet meer veranderd na het maken van de verdiepingsopdracht. Alle dingen die in de tekst verteld worden, snap ik eigenlijk wel, ook al leef ik in een andere tijd. Mijn eindoordeel over het boek is noch negatief, noch positief. Ik denk dat dit komt doordat ik nu in een andere tijd leef. In de Middeleeuwen zullen de mensen wel heel anders tegen de tekst aangekeken hebben, en hebben ze het ook vast spannend gevonden. Ik vind het verhaal nu helemaal niet spannend en er zit wel humor in, maar die is in mijn ogen niet echt grappig. De personages worden heel zwart-wit beschreven, dit vind ik niet erg. Ik kan me niet goed verplaatsen in verhaal, omdat de mensen heel anders leefden dan ik gewend ben en ik kan me ook niet identificeren met een bepaald personage. Hier heb ik ook weinig moeite mee. Het einde van het verhaal vind ik niet goed, het is te voorspelbaar. Als je begint met lezen, weet je eigenlijk al dat Karel aan zijn dood zal ontsnappen. Dit was ook de bedoeling, want de koning wordt geholpen door God. Ik ben tevreden over het uitvoeren van de beschrijvingsopdracht, want ik heb precies de aanwijzingen in het boek gevolgd. Het maken van de verdiepingsopdracht vond ik moeilijker, want je moest veel Middeleeuwse begrippen gebruiken. Vaak waren er geen verbanden met de opgegeven begrippen en de tekst. Het lezen van het Middeleeuwse werk ging niet erg snel, ik heb veel gehad aan de aantekeningen in de kantlijn en de stukjes vertaling wanneer ik er echt niet uitkwam. Toen ik met de verdiepingsopdracht bezig was, vond ik het moeilijk om verbanden te leggen tussen de gegeven begrippen en het boek. |