De taal ervan is Nederlands en het aantal woorden bedraagt 716 woorden.
?, Elckerlijc
Boekbeschrijving
bewerker.................. H. Adema
titel.......................... Elckerlijc
ondertitel................. Tekst en vertaling
druk......................... Tweede druk
uitgever.................... Taal & Teken, Leeuwarden
aantal pagina’s.......... 55 bladzijden
indeling..................... Inleiding, toneelstuk, twee rondelen, narede
Boekbeschrijving (origineel)
auteur....................... Onbekend, maar het zou Petrus van Diest (of Dorlant)
kunnen zijn
titel........................... Den Spyeghel der salicheyt van Elckerlijc.
ondertitel.................. Hoe dat elckerlijc mensche wert ghedaecht Gode rekeninghe te
................................. doen van sinen wercken
jaar van eerste druk... 1495
aantal versregels........ 885
indeling..................... Inleiding, toneelstuk, naeprologhe
Samenvatting
God beklaagt zich over de verdorvenheid van de mensen.
Hij roept de Doot bij zich: Elckerlijc (elk mens, iedereen) moet verantwoording gaan
afleggen van zijn leven. Hij krijgt de opdracht een 'pelgrimage' te ondernemen (d.w.z. hij
krijgt te horen, dat hij moet sterven). Elckerlijc probeert tevergeefs de Doot om te
kopen:
hij krijgt geen uitstel. Wel mag hij op zijn tocht een reisgenoot meenemen. Elckerlijc
vraagt aan Gheselscap, Maghe, Neve (vrienden en bloedverwanten) en Tgoet (et bezit, geld
en goederen) hem te vergezellen, maar ze laten hem allemaal in de steek. De Doecht (deugd)
is te zwak om mee te gaan. Kennisse (berouwvol inzicht) brengt Elckerlijc bij Biechte:
Elckerlijc doet boete en de Doecht herstelt. Scoenheit (schoonheid), Vroescap (wijsheid),
Cracht en Vijf Sinnen (zintuigen) beloven dan met hem mee te gaan. Elckerlijc maakt zijn
testament en ontvangt de laatste sacramenten. Bij het open graf aangekomen, laten de
begeleiders Elckerlijc echter ook in de steek; alleen Doecht gaat mee verder. Elckerlijc
sterft. Kennisse vertelt dat Doecht zich bij God zal mel-den. Een engel voert Elckerlijcs
ziel naar de hemel.
In de 'Na-prologhe' wordt de moraal verwoord: mogen alle mensen zuiver voor God
verschijnen!
Thema
Ieder mens moet ooit sterven en dan kan alleen de deugd hem kracht geven.
Titelverklaring
‘Elckerlijc’ is de naam van de hoofdrolspeler en daar is het boek naar
genoemd. Met de naam ‘Elckerlijc’ wordt echter ook nog iets anders bedoeld. Het
is eigenlijk ieder mens, of elke mens.
Analyse
Personages:
God: met God worden God en Christus bedoeld.
Die Doot: dit is de bode van God, die ieder mens zal ophalen om rekenschap af te leggen
van zijn levenswijze.
Elckerlijc: dit is de hoofdrolspeler van het stuk. Hij is eigenlijk een willekeurig
mens. Hij is een round charactar.
Gheselscap: dit is de vriendenkring van Elckerlijc. Elckerlijc komt erachter, dat hij
niets aan hem heeft, als hij stervende is.
Maghe en Neve: de familie van Elckerlijc, met dezelfde functie als Gheselscap.
Tgoet: het bezit van Elckerlijc, met dezelfde functie als Gheselscap en Maghe en Neve.
Kennisse: dit is de Inkeer, die Elckerlijc te hulp schiet als iedereen hem heeft
verlaten. Zij verlaat hem pas, als haar taak volbracht is.
Duecht: deugd is het enige wat men kan meenemen van dit aardse leven naar het
hiernamaals, en Elckerlijc heeft haar lang verwaarloosd, maar probeert haar voor zijn dood
nog te redden.
Biechte: de biecht legt Elckerlijc penitentie op, die hij zal moeten opvolgen om de
rekenschap positief te laten worden.
Vroetscap, Cracht, Scoonheyt en Vijf Sinnen: deze vier vertegenwoordigen de innerlijke
en uiterlijke eigenschappen van de mens. Elckerlijc neemt in de meest logische volgorde
afscheid van ze als hij sterft: Scoonheyt, Cracht, Vroetscap, Vijf Sinnen.
Behalve Elckerlijc, die een round character is, zijn alle personages types.
Perspectief:
Het stuk is geschreven in meervoudig personaal perspectief.
Tijd:
Het stuk speelt zich af op ‘desen dach’, oftewel nu, wanneer dat ook zijn
mag. Het is geschreven aan het einde van de vijftiende eeuw, dus de schrijver zal wel
bedoeld hebben, dat het rond die tijd speelt. Het is niet duidelijk hoelang het hele stuk
duurt, want er worden nauwelijks tijdsaanduidingen gegeven. Het is wel chronologisch.
Ruimte:
Daar ‘Elckerlijc’ een toneelstuk is, bestaat het boek uit dialogen. In deze
dialogen, en de monoloog van God, wordt geen aandacht aan de ruimte geschonken. Verder
wordt er geen beschrijving gemaakt van de ruimte.
Beoordeling
Ik vond het een aardig boek. Zijn belangrijkste boodschap heeft het uitermate duidelijk
overgebracht, wat op zich niet erg opzienbarend is. Maar, het stuk wordt desondanks niet
saai, wat men wel zou verwachten, gezien het feit dat er slechts één thema is, waar
alles om draait. Het is knap, hoe de schrijver allerlei abstracte begrippen zoals
schoonheid en bezit tot personages kan laten verworden, om het stuk te verduidelijken.
Informatie over boek en schrijver
‘Elckerlijc’ is een zinnespel, bestaande uit 900 dichtregels voorafgegaan
door één regel proza. Er zijn sterke overeenkomsten met het Engelse
‘Everyman’, dat waarschijnlijk een vertaling van ‘Elckerlijc’ is. Het
werd vele malen bewerkt, en is zelfs in 1975 verfilmd.
Sommigen denken dat de schrijver van ‘Elckerlijc’ petrus van Diest (of
Dorlant) is; hij leefde van 1454 tot 1507 en studeerde in Leuven. Rond 1475 trad hij in
het karthuizerklooster bij Diest. Hij schreef onder meer een geschiedenis van de
karthuizerorde en was lid van de rederijkerskamer van Diest.
Home - Contact - Over - ZoekBoekverslag op uw site - Onze Boekverslagen - Boekverslag toevoegen