Boekverslag : Tessa De Loo - De Tweeling : Roman
De taal ervan is Nederlands en het aantal woorden bedraagt 1910 woorden.
De taal ervan is Nederlands en het aantal woorden bedraagt 1910 woorden.
Uitgeverij De Arbeiderspers, Amsterdam
Eerste druk 1993
De tweelingzussen Anna en Lotte worden na het overlijden van hun vader van elkaar gescheiden. Anna groeit op in Duitsland, bij haar grootvader, in een primitief boers en katholiek milieu. Lotte belandt in Nederland bij een oom met socialistische sympathieën. Als ze bejaard zijn, ontmoeten ze elkaar bij toeval in een kuuroord en herkennen ze in de ander hun verloren gewaande tweelingzuster. De volstrekt verhollandste Lotte, die tijdens de oorlog joodse onderduikers heeft beschermd, staat aanvankelijk uiterst wantrouwig tegenover Anna, maar wordt door haar aangrijpende verhalen geconfronteerd met het lijden van gewone Duitsers in oorlogstijd. Tegen de tijd dat er begrip ontstaat, eindigt het boek met de plotselinge dood van Anna.
Dit verhaal gaat erover je te verplaatsen in een vijand zoals dat bij Lotte het geval is ten opzichte van ‘de Duitsers’. Hoewel Anna haar tweelingzus is en ze liefdevolle herinneringen aan haar heeft, gooit ze haar ook op de grote hoop; “Duitsers zijn Duitsers”, zegt ze en “ze hebben allemaal schuld aan de oorlog”.
Dat was iets waar ik me behoorlijk aan kon ergeren in dit boek, dat allebei de vrouwen zoveel onbegrip ten opzichte van elkaar hadden. Gelukkig werd dit na verloop van tijd minder. Misschien dat mijn ergernis kwam doordat ik de oorlog niet meegemaakt heb en dus niet zoveel onbegrip ten opzicht van Duitsers heb als Lotte. Een andere ergernis was het schuldgevoel dat Anna Lotte aan wilde praten over haar jeugd en dergelijke. Dit was iets waar Lotte niks aan kon doen, maar waar ze toch de schuld van kreeg. Verder vond ik het een mooi verhaal om te lezen maar de manier waarop het geschreven was verveelde me soms. Alles is tot in de details beschreven en dan gaat het lezen van een boek toch wel langzaam. Het idee van het verhaal vind ik leuk, jammer alleen dat Anna aan het einde dood gaat, net op het moment dat het goed lijkt te komen tussen de zussen.
Het verhaal wordt verteld door een alwetende verteller die af en toe de gedachten van Lotte en af en toe die van Anna weergeeft. Zo leer je dus beide gedachten kennen in tegenstelling tot de tweeling die daar alleen maar naar kan gissen. Voor mij zorgde dit voor een objectief beeld maar de recensies die ik las beweerden juist dat het boek Anna in een beter daglicht stelde dan Lotte.
Anna en Lotte ontmoeten elkaar aan het begin van de jaren negentig en blikken van daaruit terug op hun hele leven. De vertelde tijd is dus veel langer dan de verteltijd, wel gebeurt dit op een chronologische wijze maar niet de gehele geschiedenis wordt verteld, slechts belangrijke gebeurtenissen worden aangehaald. Minder objectief dus maar dat is ook niet de bedoeling van het boek, om een objectief beeld van een Nederlander en een Duitser tijdens de Tweede Wereldoorlog weer te geven. Het gaat erom dat Anna wil dat Lotte haar begrijpt en Lotte wil Anna laten zien dat zij niet de enige is geweest die het moeilijk heeft gehad en hier gebruiken ze allebei hun eigen methodes voor.
Het verhaal speelt zich af in Spa. Deze plaats is niet met toeval gekozen denk ik, het is onder andere ‘neutraal’ gebied voor de dames. Ze hebben elkaar al eens in Duitsland ontmoet en een keer in Nederland maar dat liep op een mislukking uit. Ook komen ze in Spa allerlei elementen tegen die hen aan bepaalde herinneringen uit hun verleden doet denken zoals een monument maar bijvoorbeeld ook een lunchroom in dertiger-jarenstijl. Verder zijn de dames beiden bezig met een kuur die hun lichaam moet zuiveren van artrose, de bedoeling van het boek is natuurlijk ook dat hun geest gezuiverd wordt van allerlei onverwerkte gedachten en herinneringen.
De belangrijkste verhaalfiguren zijn natuurlijk Anna en Lotte.
Anna heeft in haar leven veel te verduren gehad. In haar jeugd werd ze emotioneel mishandeld door haaar ‘tante’ en moest keihard werken op de boerderij waardoor ze bijvoorbeeld ondanks haar intelligentie niet naar het gymnasium kon. Nadat de pastoor voor haar een opleiding tot dienstmeid bekostigd had, kwam ze terecht in een gezin waar ze niks anders deed dan werken. Ook tijdens de oorlog heeft ze het nodige meegemaakt; zoals het verlies van haar man in de oorlog en de ontdekking van haar onvruchtbaarheid. Vervelend vind ik aan Anna dat ze dit Lotte ook allemaal heel graag wil laten weten, met de mededeling “Ja, maar ik heb het ook moeilijk gehad” en dan komt er weer een verhaal. Dat neemt niet weg dat Lotte geen brandschoon geweten heeft, vooral tijdens de eerste gesprekken wil ze niks van de problemen van haar tweelingzus weten, voor haar was alles veel erger en “de Duitsers zijn tenslotte begonnen, ze hebben het allemaal zelf zo gewild’.
Van de tweeling is Anna de vrolijkste en onstuimigste. Ze praat veel en graag en doet er alles aan haar onschuld te bewijzen. Gelukkig begrijpt ze dat ze met de kreet ‘wij hebben het niet geweten’ niet ver komt. Alleen vind ik dat Anna een beetje ver doordraaft, van alles wat er in haar leven gebeurt is wil ze Lotte een schuldgevoel aanpraten, Anna heeft zich lang genoeg schuldig gevoeld. Gelukkig draait ook dit na een tijdje bij.
Toch is vooral Lotte hard en koel ten opzichte van haar zus. Dat is misschien ook wel logisch, want net als iedere Nederlander had Lotte haatgevoelens tegen de Duitsers en dat was wat ze aanvankelijk van haar zus wist, dat zij een Duitse was. Langzaamaan wijkt ze van haar standpunt af en begint ze te begrijpen dat ook Anna het moeilijk heeft gehad. Een vervelende bijkomstigheid is alleen dat Anna dan sterft en dat verdraagzaamheid geen zin meer heeft. De laatste zin maakt wel duidelijk wat voor ontwikkeling Lotte heeft doorgemaakt: hoewel ze in in het begin helemaal niet stond te trappelen om haar zus te leren kennen, erkent ze dan het feit dat Anna haar tweelingzus is door een zuster die het over haar vriendin heeft te verbeteren.
Motieven die ik in dit boek tegenkwam zijn vooral symbolisch. Herinneringen uit hun jeugd worden steeds opnieuw aangehaald omdat dat eigenlijk het enige is van de vrouwen nog verbindt. Vaak blijkt het ophalen hiervan tevergeefs, ze hebben andere dingen onthouden uit hun kindertijd. toch is er een moment dat ze beide nog wel herinneren. Dit gaat dan ook samen met vreugde en blijdschap want hieruit blijkt dat ze een echt tweeling zijn.
Een ander motief is natuurlijk de oorlog die natuurlijk voor beide grote gevolgen heeft gehad. Eigenlijk praten ze over niks anders dan dit, een heel belangrijk verhaalelement dus, want zonder de oorlog zou het boek niet eens hebben bestaan. Als laatste wil ik nog verdraagzaamheid en wederzijds begrip opnoemen omdat dat het doel is van de vrouwen; ze willen allebei begrepen worden en respect van de ander voor hun leven. Niet alleen Anna probeert Lotte van haar onschuld te overtuigen maar ook Lotte wil dat Anna inziet dat ook zij geen gemakkelijk leven achter de rug heeft.
Onder het thema van dit boek versta ik dan ook de verdraagzaamheid van Nederlanders ten opzichte van Duitsers. Anna en Lotte staan hiervoor symbool en zeggen zelf ook vaak als wij elkaar al niet eens kunnen proberen te respecteren dan kan niemand dat.
Ik denk dat Tessa de Loo Nederland en Duitsland ook een beetje als een tweeling ziet en vind dat ze zich moeten verzoenen. Toch vind ik niet dat uit het boek valt op te maken wie er nou meer gelijk heeft, Anna of Lotte.
Dit boek heeft denk ik een aantal duidelijke lessen die het de lezer wil leren. Daarvan is natuurlijk de belangrijkste dat je je vijanden lief moet hebben en zelfs voor de mensen waar je eigenlijk het meeste onbegrip voor hebt, moet proberen te begrijpen. Daarbij komt dat je een volk nooit over een kam moet scheren, want niet alle Duitsers waren Nazi’s en niet alle Surinamers zijn lui. ieder mens heeft zijn eigen verhaal en pas op grond daarvan mag je iemand beoordelen.
De laatste levensles die ik uit dit boek haalde was Carpe Diem (Pluk de dag). Iedere dag kan de laatste zijn, dat zag je wel bij Anna en als je dan niet gezegd of gedaan hebt wat je eigenlijk zou willen, baal je flink.
Wat dit boek met mijn leesthema te maken heeft is denk ik wel duidelijk, want vooral Anna probeert zich te verzetten tegen de positie waar ze buiten haar schuld in beland is.
Vergelijk je leeservaringen met minstens twee recensenten en geef aan op welke punten de reacties uiteenlopen.
Recensie 1: Twee taarten in een patisserie
Arjan Peters heeft deze recensie geschreven. Hij vindt dat De Loo zich erg met Lotte vereenzelvigt, omdat hij Lotte een domoor vindt wordt de roman hierdoor een onnozele vertoning. Verder zegt hij dat De Loo het standpunt van de Duitsers niet wil snappen. Het ontbreekt De Tweeling aan een oorspronkelijke gedachte of opvallend zinsdeel. Ten slote noemt hij nog dat het boek geen eigen kleur en toon heeft, terwijl zelfs De Moor erin slaagde in De Virtuoos een stem te doen opklinken die zijzelf noooit gehoord kan hebben.
Ik denk dat het logisch is dat De Loo zich met Lotte vereenzelvigt, ze is zelf Nederlands en heeft de oorlog op dezelfde manier ervaren als Lotte. Het is moeilijk voor te stellen dat de Duitsers in die tijd werkelijk niks met de gruwelen van Hitler te maken hadden, dus onnozel vind ik het niet. Ik denk dat Tessa de Loo het standpunt van de Duitsers wel wilde snappen, want de persoon die haar inspiratie gaf om het boek te schrijven (een Anna-figuur) is een vriendin van haar geworden. Of het De Tweeling ontbreekt aan originele of opvallende zinnen kan ik niet beantwoorden, wat dat betreft heb ik te weinig over de oorlog gelezen. Ik vond de oorlogsverhalen op sommige punten wel origineel. Peters zegt dat alles tot in het detail wordt verteld zodat niks aan de verbeeldng overgelaten wordt en dan zegt hij dat De Tweeling geen eigen toon en kleur heeft. Het lijkt mij juist dat dat het ‘karakter’ van het boek is, dus ook op dat punt ben ik het niet met de recensent eens.
Recensie 2:Nieuwe roman Tessa de Loo
Hoewel deze recensie voorl beschrijft waar het boek over gaat zijn er toch twee punten die ik wil bespreken. Als eerste zegt de schrijfster dat de verhalen over Anna meer boeien en dat dat De Tweeling onevenwichtig maakt. Hier ben ik het niet mee eens, ik vind niet dat de verhalen van Anna meer boeien, over Lotte wordt net zoveel verteld volgens mij en ook deze verhalen spraken mij aan. Maar ook als dit niet zo is dan nog heeft dat een functie voor het boek, er wordt namelijk gezegd dat Anna teveel praat en daarmee Lotte van slag brengt dus het heeft juist een functie als meer boeiende verhalen over Anna gaan. Het maakt het boek dus niet onevenwichtig.
Het tweede punt is dat de recensent vindt dat het boek niet diep graaft, maar door de levendige verteltrant, de krankzinnige details en de vele informatie meeslepend is. Hier ben ik het gedeeltelijk mee eens. Ik kan namelijk niet zeggen dat het boek niet diep op het onderwerp ingaat, ik zou niet weten op wat voor manier je er dieper in zou kunnen gaan. Verder vind ik inderdaad dat het een meeslepend boek is en ik denk ook wel dat dit komt omdat er zoveel uitgelegd en beschreven wordt, ik zie dit overigens niet als een slechte kant van De Tweeling.
Home - Contact - Over - ZoekBoekverslag op uw site - Onze Boekverslagen - Boekverslag toevoegen