Boekverslag : Ronald Giphart - Phileine Zegt Sorry
De taal ervan is Nederlands en het aantal woorden bedraagt 2010 woorden.
De taal ervan is Nederlands en het aantal woorden bedraagt 2010 woorden.
Ronald Giphart – Phileine zegt sorry
Plaats: Amsterdam
Jaar van verschijning: 1996
Druk: 1e druk
Motivatie:
Ik ben helemaal weg van Ronald Giphart, hij is mijn favoriete schrijver. Ik had Ik ook van jou gelezen en verklaarde dat meteen tot mijn favoriete boek. Na zijn lezing hier op school moest ik gewoon weer een boek lezen van hem. In de bieb had ik een samenvatting gelezen en dit leek me gewoon een leuk boek, niet alleen omdat het is geschreven door Ronald Giphart, maar ook vanwege het feit dat het zich in New York afspeelt (ben weg van Amerika, wil ook American Studies gaan doen in Groningen) en omdat een deel ervan over toneel gaat (speel ik ook al lang).
Korte samenvatting:
Phileine’s vriend Max gaat naar New York, om toneel te spelen. Na ongeveer een jaar gaat ze hem achterna. Om hem te betrappen met een meisje. Op de kamer bij Max ontmoet ze zijn vrienden.
De volgende dag gaat ze met Gulpje een tochtje maken door New York en worden goede vrienden.
De tweede dag is de première van rOmEO - n – jULieT. Phileine wordt geschokt als Max een pornografische scène moet spelen met Joanne. De vriend van haar is er ook niet blij mee, L.T. Enorme ruzie volgt en die leggen ze bij. Dan vertelt Max dat er nog 2 voorstellingen komen. Max krijgt een klap op zijn neus.
Een bootreisje met L.T. volgt de dag erna en ze gaan met elkaar naar bed.
De vierde dag willen L.T. en Phileine de voorstelling nog eens zien om te kijken of de scène verder gaat als de spelers niet weten dat ze in de zaal zitten. De scène gaat wel verder en Phileine verstoort de show.
Het nieuws reikt ver en de dag dat ze ontwaakt bij Fabian, een man die ze ontmoet heeft in het vliegtuig, is ze bij David Letterman te gast, nadat ze nog even sex heeft met Fabian. Ze neemt de show haast over en iedereen is laaiend enthousiast over haar.
De laatste dag haalt Max haar op uit een hotel en ze maken het weer goed. Hij neemt haar mee naar een AIDS-gala. Daar komt ze erachter dat Leonard, vriend van Max, AIDS heeft. Max vindt haar na een tijd weer en is kwaad, hij is erachter gekomen dat ze vreemd is gegaan. Gloria Gaynor zingt “I will survive” en iedereen brult mee. Phileine klimt het podium op en zegt sorry.
Persoonlijke reactie:
Het onderwerp is het gedrag van Phileine, wat inhoudt: sex, sarcasme, liefde en haat, vooral veel haat. Ik vind dit interessant, zoals zo vaak gezegd vind ik het leuk om te zie wat mensen denken, wat de redenen zijn waarom ze iets doen en hoe ze veranderen. Ronald Giphart heeft het met weer zoveel humor weten uit te beelden en weet precies de gevoelige snaar te raken. Hij weet haarfijn uit te leggen hoe Phileine zich voelt. Met zoveel absurde dingen, zoals alleen hij dat kan doen.
De belangrijkste gebeurtenissen zijn het vertrek naar Amerika, daar begint alles mee. En de haast pornografische scène op de bühne, daar draait bijna het hele verhaal over, daar gaat het pas echt flink mis tussen Phileine en Max. Vervolgens de keer dat ze de voor de derde keer opgevoerde sexscène verstoort. Dat is voor haar en belangrijke mijlpaal, om nu toch eens eindelijk tegen Max te zeggen dat het genoeg is. En het Aids-gala, want daar ziet ze in dat zij toch uiteindelijk degene is die fout ziet, dat zij degene is met het onuitstaanbare gedrag. Ze geeft een groot betoog en aan het eind zegt ze sorry. Sorry voor dat ze bestaat.
Dit zijn allemaal gebeurtenissen die kunnen gebeuren, die inderdaad absurd, maar toch realistisch zijn. De eindfase waarin ze sorry zegt, heeft toch wel iets met me gedaan. De laatste tijd zijn er bij mij wat dingen gebeurd, waarin ik inderdaad dacht sorry. Sorry voor mijn gedrag. Sorry dat ik besta. Nu komt dat terug in het boek en lijkt het allemaal zo ironisch. Dat ik dat net nu moet lezen.
De hoofdpersoon lijkt in het begin een held. Ze zegt wat ze denkt, heeft een sterke persoonlijkheid en krijgt wat ze wil. Het soort ‘Sex-and-the-city’vrouw. Na een tijdje begint het bij me te dagen dat dat sarcastische gepraat misschien allemaal wel een beetje te veel van het goede is. Dat ze misschien helemaal niet zo fijn in de omgang is, zoals ze zelf zegt. Sterker nog, na een tijd ziet ze dat zelf in. En op dat moment wordt ze, voor mij, weer held. Dat vind ik sterk. Dat je je fouten inziet en er iets aan probeert te doen. Dat probeert ze inderdaad. Ze zegt sorry.
Verhaal is realistisch opgebouwd. Alles op zijn tijd. Lezer krijgt een kans om alles op zijn gemak mee te maken. De gebeurtenissen volgen elkaar niet pats boem op.
Er zitten flashbacks in van de tijd dat bijvoorbeeld haar moeder iets tegen haar zei of met haar deed. Of dat ze met Max samen in bed lag.
Het taalgebruik is kenmerkend voor Giphart. Dat zijn een van de dingen die mij zo enorm aanspreken aan hem. Hij heeft een taaltje dat niemand zo kan opschrijven. De meest gekste scheldwoorden verzint hij, de geweldigste uitspraken en de bijzonderste gevallen. “Zullen we het inleidende praatje overslaan? Ik heb zin in sex op het eerste gezicht.” “Als je een vent eens goed voor het blok wil zetten, moet je als hij ‘How do you do’ murmelt heel nuchter antwoorden: ‘The way you like it honey’” “Stel dat een vrouw via een sexafspreeklijn een anonieme, woordloze ontmoeting met een vreemde man heeft gehad, en zij bij thuiskomst hoort dat haar dochtertje is aangereden en in het ziekenhuis ligt, en dat ze vervolgens op de kinder-intensive-care bij het bed van haar dochtertje staat te smeken dat alles goed komt, terwijl ondertussen het zaad van die onbekende man tussen haar benen plakt”
Verdiepingsopdracht
Ik had verwacht dat het weer een lekker qua woorden up-tempo verhaal was. Dit klopte ook. Met zijn humor kan ik de verhalen zo doorlezen.
De ruimte was New York, de functie daarvan was dat Phileine het weer eens zo lekker kon afzeiken. De mensen, de woorden en de dingen die Max in New York deed.
Thematiek:
Het thema is het gedrag van Phileine en daaruit volgend haar omgang met mensen. Ze is sarcastisch (‘We moeten vanavond maar eens goed praten,’ zegt Max zacht. Aha. We moeten iets. Ik hou er niet van als mensen zeggen ‘we moeten eens goed praten’: ik ben namelijk degene die dat soort dingen wenst zeggen, zeker na zo’n orgie als op dat podium van vanavond.), houdt van sex (Ik hou van meisjes die het over ‘wippen’ hebben, over ‘hem erin blaffen’, over je ‘loosdoos’ of ‘in je muts gekletterd worden.’) en zeikt mensen graag af. Ze zegt zelf dat ze niet kan omgaan met mensen. Ze gaat vreemd, dus ze kan ook niet omgaan met de relatie met Max (‘Jezus, je hebt het echt gemaakt!’ roept hij uit. ‘David Letterman, tien miljoen kijkers, nationwide. Je wordt een beroemdheid, Phileine!’ Ongemerkt bevochtig ik mijn lippen. ‘Windt jou dat op?” vraag ik. (12-1) Ik trek hem weer naar me toe.). Ze zet mensen graag voor lul, voor de ‘fun’, maar één keer was het puur voor haarzelf (‘Max, ik kan jullie artistiek onderbouwde seksgeleuter niet meer aanhoren,’ zeg ik. ‘Ik ben het zat. Wat jij zojuist van plan was te doen op dit podium was het allerverschrikkelijkste wat ik ooit heb moeten ondergaan. Ik ben er kapot van. Het enige waar ik blij om ben, is dat ik heb ingegrepen en dat ik het niet heb laten gebeuren. Ik zou me nog rotter hebben gevoeld als ik werkeloos had toegezien.’). Uiteindelijk ziet ze in wat voor een vreselijk mens ze eigenlijk is (‘Ik bied mijn verontschuldigingen aan, Ik zeg sorry. Sorry, Max, Sorry Mensen,’ fluister ik en iets harder – misschien iets te hard – voeg ik eraan toe: ‘Sorry dat ik besta.’). Dit heeft dus weer te maken met haar gedrag.
Verhaallaag en betekenislaag:
De verhaallaag is als volgt: Ze gaat haar vriend achterna naar New York. Hij speelt in een toneelstuk waar ze kwaad om is. Ze heeft ruzie met hem en gaat vreemd. Ze gaan samen nog een keer na de voorstelling en Phileine verstoort het. Ze gaat vreemd met Fabian en Max komt haar halen. Ze gaan naar het Aids-gala en Phileine zegt sorry.
Betekenislaag: Ze gaat Max achterna, omdat ze hem wil betrappen met iemand anders. Ze vertouwt hem niet, terwijl zij thuis zit te wachten. Ze ziet hem in een toneelstuk een zeer sexy scène spelen en wordt kwaad. Ze gaat met de vriend van zijn tegenspeelster naar bed, vanwege lust en wraak. L.T. wil kijken of de spelers verder gaan de derde keer en Phileine wil weer kijken of ze hem kan betrappen. Ze vertouwt hem nog steeds niet, maar ze ziet niet in dat zij (ook) vreemdgaat. Dat zij zelf degene is die zo slecht is. De David Letterman show geeft haar een gevoel van triomf, alsof zij gewonnen heeft, maar het Aids-gala daarna laat haar beseffen dat zij degene is die fout was.
Motieven:
Het heft in eigen handen hebben (ik moet het niet wanneer mensen zeggen ‘we moeten praten, ik ben nl. degene die dat wenst te zeggen’), lust (vaak sex met Max, één keer met L.T. en één keer met Fabian, enige lesbische gevoelens), pesten (Uw onderkin irriteert mij mateloos), wijzen op haar gedrag.
Relatie tussen literatuur en literatuuropvattingen
In Globe/Laagland informatieboek staat op blz. 113 een interview met Giphart (textextern). Daarin staat dat hij men wil laten nadenken over literatuur. Het moet een effect hebben. Goede literatuur is voor hem een boek die taalkundig goed in elkaar zit en die iets met hem doet. In Phileine zegt sorry heeft hij nog sterker geprobeerd om humor te thematiseren door zoveel mogelijk grappen te maken waardoor humor op een bepaald moment niet meer leuk is. Zo veel dat de humor bijna pathologisch wordt. Een teveel aan humor dat zijn effect niet meer bereikt. Dat is waar. Op een gegeven moment vond het ik het niet leuk meer en begon ik na te denken of Phileine nou wel echt zo cool was.
In mijn secundaire literatuur heb ik echter iets gevonden over de relatie tussen literatuur en wereldbeeld. Eerst een beschrijving van mijn artikel:
Johan Diepstraten ‘Ronald Giphart Phileine zegt sorry’, in: De Stem,1996.
Daarin staat: ‘In de wereld van Giphart is er geen plaats voor burgerlijke truttigheid. Braakemmers. Om de dramatische effecten uit te kunnen spelen zet Giphart zwaar aan. Phileine houdt er geen moraal op na en scheldt als geen ander. De mensheid bestaat uit doorlekkende spagaatslobbers, pussende poliepneuzen, hypocriete zaadbanken een wandelende braakemmers. … Het aardige van Giphart is dat hij een volstrekt ongeloofwaardige intrige zo weet te brengen dat de lezer halverwege niet eens meer echt twijfelt aan het waarheidsgehalte.’ Ik vind ook dat Giphart mooi laat zien dat Phileine misschien niet zo geweldig is. Het is een koelbloedig, sarcastisch kreng. Inderdaad geen burgerlijke truttigheid, gewoon recht voor zijn raap.
Als samenvatting heb ik de belangrijkste stukjes in de tekst met een andere kleur aangeduid.
Evaluatie:
Ik vind het een geweldig boek. Ik zie hem nog steeds op het podium in het JRL staan en sindsdien begrijp ik zijn boeken ook beter. Zijn boeken zijn zoals hij. Zoals hij op het podium stond. Zoals hij zich uit.
Mijn mening is niet veranderd, ik snapte het alleen beter. Na dat interview wat ik in het informatieboek had gelezen, vond ik het ook ineens mooier.
Nu leek het niet meer zo constant grappig, maar functioneel grappig.
Ik ben best tevreden over het uitvoeren van de opdrachten en het boek heb ik zo uitgelezen, ik kon gewoon niet ophouden. Aan de opdrachten vond ik wel moeilijk om de relaties tussen literatuur en iets te leggen.
Wat ik erg goed bedacht vind is dat de naam Phileine het karakter al zegt, vilein.
Home - Contact - Over - ZoekBoekverslag op uw site - Onze Boekverslagen - Boekverslag toevoegen