Boekverslag : Jos Vandeloo - De Engelse Les
De taal ervan is Nederlands en het aantal woorden bedraagt 2255 woorden.
De taal ervan is Nederlands en het aantal woorden bedraagt 2255 woorden.
Jos Vandeloo
De Engelse les
Elsevier Manteau Antwerpen/Amsterdam
1e druk Antwerpen 1980
1e druk Amsterdam 1990
Samenvatting
Philippe Hackman is met tegenzin op weg naar zijn eerste Engelse les. Hij had besloten om te gaan werken en niet meer naar school te gaan. Na veel geruzie en discussies met zijn vader mocht hij in de zaak van zijn vader gaan werken, maar hij moest daarbij avondlessen Engels gaan volgen.
De lerares (Hélene Duparcq) blijkt er beter uit te zien dan hij verwachtte (blz.23). De kennismaking verloopt echter stroef door bet onverschillige, koppige en brutale gedrag van Philippe. Ongeïnteresseerd volgt hij drie keer per week de lessen. Ondanks zijn steeds afdwalende gedachten maakt hij toch vorderingen. Philippe begint te beseffen dat hij geen hekel meer heeft aan de lessen. De gesprekken met Hélene worden steeds persoonlijker. Philippe vindt zijn lerares aantrekkelijk en hij bemerkt dat zij hem ook aardig vindt, hoewel ze hem steeds op een afstand probeert te houden. Toch nodigt ze hem uit in haar woonkamer, waar ze samen iets drinken en naar muziek luisteren. Ze zeggen nu "je" tegen elkaar, maar Philippe weet nog geen raad met de situatie.
Als Hélene griep heeft merkt Philippe dat hij haar liefdevolle aandacht mist. Als blijk van zijn gevoelens voor haar geeft hij haar een fles wijn. Hij maakt zich zorgen om haar en belt haar vanaf zijn werk. Bill (een collega) luistert mee en vertelt hem dat hij merkt dat Philippe verliefd is.
Onverwacht belt Hélene Duparcq en vraagt Philippe's hulp. Een van haar poezen is verdwenen in haar totaal verwilderde tuin. Nog diezelfde middag bezoekt Philippe haar en brengt de poes terug. Hij neemt een bad om het vuil van de tuin weg te spoelen. Philippe beseft dat hij verliefd op Hélene is en beneden in de kamer wacht hij nerveus op een teken van haar liefde voor hem. Plotseling kan hij zich niet meer beheersen en zoent haar. Hélene geeft toe en ze belanden in bed. Bij de eerstvolgende les voelt Philippe zich gespannen omdat hij niet weet wat hij kan verwachten. Ze proberen de les te vervolgen, maar Hélene neemt de eerste duidelijke uitnodiging van Philippe aan. Hoewel ze twijfelt over haar verhouding met de veel jongere Philippe blijkt het geluk van de relatie sterker. De hele winter ontmoeten ze elkaar. Ze wisselen de lessen af met "meeslepende lichamelijke intimiteit" (blz 182), maar ook met het luisteren naar muziek en het voeren van lange gesprekken. Ze voelen zich gelukkig en maken zich geen zorgen over hun toekomst.
Philippe's collega Bill is wel bezorgd. Tijdens een korte vakantie praat hij met Philippe over de verhouding. Philippe is overtuigd van zijn liefde voor Hélene. Hij is vastbesloten om door te zetten, hoewel hij beseft dat “De relatie op drijfzand gebouwd is” (blz. 203). Problemen met hot leeftijdsverschil en de mogelijke beschuldiging dat Hélene hem verleid zou hebben, legt hij naast zich neer.
Dan slaat het noodlot plotseling toe. Philippe wil Hélene verrassen als zij in de badkamer is. Hélene schrikt en valt met de haardroger in het bad en sterft door elektrocutie. Philippe wordt beschuldigd van Hélene's dood en van diefstal (Hij had twee antieke kostbaarheden meegenomen die Hélene hem als aandenken beloofd had) Philippe ontkent de beschuldigingen en zijn intieme relatie met Hélene, maar hij beseft dat zijn verhaal niet overtuigend klinkt. Na overleg met Bill besluit hij naar "het Zuiden" te vluchten. Hij is bang: in een visioen ziet hij zich als oudere leraar Engels, met een jongere leerlinge. Verlangend denkt hij terug aan Hélene.
De schrijver
Jos Vandeloo is een maatschappij-kritische schrijver: in zijn werk be- en veroordeelt hij allerlei sociale en politieke verschijnselen. Vooral op de manier waarop mensen met elkaar omgaan, levert hij commentaar.
De samenleving, zegt hij, is verworden tot iets totaal onpersoonlijks; ze gaat volledig voorbij aan alles wat natuurlijk is en wat met menselijke gevoelens te maken heeft. De mens zou zich tegen deze inperking van zijn eigen individualiteit moeten verzetten, maar hij past zich merkwaardig gemakkelijk aan. Hij verandert in een ‘maatschappelijk dier’ en laat zich sturen door een instinctmatige overlevingsdrang en door egoïsme. Voor elkaar zijn de mensen volslagen vreemden. Uit een soort zelfbehoud staan ze onverschillig ten opzichte van alles en iedereen.
Jos Vandeloo vindt het de taak van de literatuur om deze situatie aan de kaak te stellen. Elke schrijver moet in zijn werk laten zien wat er mis is in de wereld. Literatuur moet de mensen aan het denken zetten over de onwenselijke maatschappij. Lireratuur moet de mensen, zoals een andere Vlaamse schrijver Louis Paul Boon het formuleerde, een individueel en sociaal geweten schoppen.
Jos Vandeloo noemt zichzelf een realist. In zijn literatuur behandelt hij bij voorkeur actuele onderwerpen. Je kunt hem ook beschouwen als een geëngageerd schrijver, een schrijver die de wantoestanden in de samenleving aanklaagt. Hij neemt stelling tegenover de problemen van zijn tijd en voelt er zich zeer bij betrokken.
In zijn werk laat hij een wereld zien, waarin geen plaats is voor dromers of fantasten. Wie liefde of gevoel toont, komt er slecht van af. De wereld vraagt niet om emoties, om solidariteit, waarheid of rechtvaardigheid. De wereld eist slechts dat je je aanpast.
Angst is het enige dat mensen nog naar elkaar toe kan drijven, want angst geeft een gevoel van verbondenheid. De personen uit ‘Het gevaar’ voelen die angst tot in hun beenmerg; het is de angst voor de onontkoombare dood. Deze angst bindt hen en deze angst geeft voedsel aan hun ontsnappingsplan. En daarna komen ze opnieuw terecht in een wereld vol onbegrip en anonimiteit. Vandeloo is een schrijver met een duidelijke boodschap. Zijn boeken zijn moralistisch: 'Schrijven is jezelf een oor afhakken in de hoop dat je nadien rustig op het overblijvende oor zult kunnen slapen.'
Jos Vandeloo is op 5 september 1925 geboren in Zonhoven (Belgisch Limburg). Na de middelbare school studeert hij Frans. In de laatste maanden van de Tweede Wereldoorlog doet hij dienst als tolk bij bet Britse leger. Als de oorlog voorbij is, volgt hij een opleiding in de mijnbouw. Spoedig kondigt zich echter binnen deze industrie een crisis aan en 7andeloo wordt journalist en sportverslaggever bij de BRT en diverse Belgische kranten. Hij gaat bij een Vlaamse uitgeverij werken en twee jaar later is hij er directeur.
In 1955 debuteert de schrijver Jos Vandeloo met de dichtbundel Speelse parade, een bundel waarin de eenzaamheid van de moderne mens centraal staat. Zijn latere poëzie is vooral qua vorm moeilijker. Met zijn poëzie bereikt Vandeloo geen groot publiek. Veel beter gaat het met zijn proza. In 1958 breekt hij door met De muur, een verhalenbundel. In 1960 verschijnt Het gevaar. Tweejaar later publiceert hij de novelle De vijand, die later wordt opgenomen in de verhalenbundel De croton en andere verhalen (1963).
In al deze boeken staan eenzaamheid en de onmacht van de mens om greep te krijgen op zijn omgeving centraal. Vanaf de roman Het huis der onbekenden (1963) gaat het ook om de vraag wie schuldig is aan deze misstanden. Sommige romanfiguren verzetten zich daadwerkelijk (maar zonder resultaat) tegen hun situatie, zoals in de roman De Engelse les (1980). De meeste figuren kiezen echter voor berusting: ‘Wij heten mens en zijn dus machteloos.’ Dit citaat is uit De coladrinkers (1968), maar een zelfde houding ziet men ook bij de hoofdfiguren uit de roman De muggen (1973) en de verhalenbundels Mannen (1975) en Vrouwen (1978).
Om die reden wordt Vandeloo ook wel een pessimistisch auteur genoemd. Het is een kwalificatie waar Vandeloo zich tegen verzet. Hij wijst er dan op dat hij aan het einde van elk boek een klein streepje hoop laat doorschemeren. De eeuwige ‘losers’ in het werk van Vandeloo gaan, ondanks de ondervonden teleurstellingen, niet bij de pakken neerzitten. Het meest recente werk van Vandeloo bestaat uit een roman, Sarah (1972) en een verhalenbundel, Les Hollandais sont là, en andere verhalen (1985). Het ‘oudere’ werk van Vandeloo is gebundeld in Twee romans, zeven verhalen (1972).
Boekbeschrijving
Het boek heeft 213 bladzijden. De drukletters zijn groter gedrukt dan normaal.
Het boek heeft 17 hoofdstukken van elk ongeveer 10 bladzijden.
Ook bevat het boek een motto en op dezelfde bladzijde als het motto, staat voor Denise gedrukt.
De omslag is rood van kleur en met witte letters is de titel, de uitgever en de schrijver aangegeven. De schrijver is met een licht rode kleur onderstreept. Verder staat er op de voorkant nog een tekening van een soort abstract paard waar een mens opligt.
Op de achterkant staat een uitleg waar het verhaal over gaat.
Titelverklaring
De Engelse les: De verbinding tussen Philippe en Hélene. Zonder die Engelse lessen, hadden ze elkaar niet leren kennen.
Motto
‘Fata viam invenient / Het noodlot zal een uitweg vinden’ – Vergilius, ‘Aeneis’
Ik denk dat dit motto te maken heeft met het einde van het verhaal.
Genre
Je zou de Engelse Les een psychologische roman kunnen noemen, omdat de gedachten en emoties van de hoofdpersoon heel compleet worden beschreven. Ook is het boek een liefdesroman.
Idee, thema, motieven
THEMA
Het thema in dit boek is de liefde.
IDEE
Het verhaal is bedoeld als maatschappijkritiek. De schrijver geeft hiervoor steeds aanwijzingen. Op blz. 13 vergelijkt hij het leven van de mens met een eekhoorn in een tredmolen. Ook op blz. 19-21 geeft de schrijver via de hoofdpersoon zijn beeld van de maatschappij. Centraal in het boek staat het verzet tegen deze maatschappij. De schrijver kondigt dit verzet al aan via Philippe’s besluit om niet meer naar school te gaan (blz.14). Ook Philippe’s gedachten over het huwelijk (blz.62) zijn een vooraankondiging. De schrijver wil hiermee aangeven dat Philippe zich via zijn relatie met Hélene kan afzetten tegen de maatschappij.
MOTIEVEN
De Engelse les komt steeds weer terug. Dit wil zeggen dat ze elkaar verplicht elke week beter leren kennen. Zonder die Engelse les en zonder de verplichting naar de les toe te moeten, hadden Philippe en Hélene elkaar nooit ontmoet en was er geen liefdesverhaal uit voortgevloeid.
Opbouw, structuur en spanning
VOLGORDE VAN DE GEBEURTENISSEN
Het verhaal heeft een chronologische volgorde en is aaneengesloten opgebouwd.
VERHAALLIJN
Het verhaal is opgebouwd rond één verhaallijn. De hoofdpersoon treedt in alle scènes op.
SPANNING
Het verhaal heeft een lange spanningsboog. Je weet aan het begin van het boek niet hoe het verhaal zal aflopen. Dat weet je pas op het moment als je het leest.
BEGIN EN EINDE VAN HET VERHAAL
‘De Engelse les’ begint bij het begin: de eerste Engelse les. Het motorische moment is denk ik dan ook die eerste Engelse les. Ze zijn alle twee afhankelijk aan elkaar. Philippe moet Engels leren en Hélene is afhankelijk van Philippe qua geld.
Dit verhaal heeft een gesloten einde: Hélene is dood en hun relatie is afgelopen.
Personages
HOOFDPERSOON
Philippe Hackman, een ongeveer twintigjarige jongen. Thuis is hij nogal eenzaam en in zichzelf gekeerd en dat maakt hem verlegen, maar ook opstandig (laatste twee zinnen op bladzijde 19) Uiteindelijk wint zijn opstandigheid.
Philippe is nogal een denker en dromer. Hij dagdroomt vaak (bij de Engelse lessen is hij er vaak niet met zijn gedachten bij). Hoewel hij een denker is kan hij ook beslissingen nemen, puur op gevoel. Hij besluit om de relatie met Hélene voort te zetten.
Ook komt Phillipe goed voor zijn mening op. Philippe heeft ook geen moeite met complimentjes geven. Round character.
BIJPERSONEN
Hélene Duparc, een 47-jarige vrouw. Ze is gescheiden, woont alleen en geeft avondlessen Engels.
Hackman senior, de vader van Philippe. Een erg strenge, egoïstische en conservatieve vader.
Mevrouw Hackman, de moeder van Philippe. Ze heeft veel begrip voor haar zoon, maar is te afhankelijk van haar man en te slaafs.
Bill, collega van Philippe. Via de figuur van Bill kan de schrijver zijn eigen gedachten over de maatschappij weergeven, maar ook zijn levenswijsheden (zie blz. 125-128 en blz. 191-192 waar de schrijver de onderwerpen zelf geordend heeft).
Tijd
PERIODE WAARIN HET VERHAAL ZICH AFSPEELT
Er is geen echte tijdsaanduiding weergegeven, hoewel men wel kan aannemen dat het in deze tijd afspeelt. Dit is te zien aan de gebeurtenissen die zich afspelen.
VERTELDE TIJD
De vertelde tijd is ongeveer 1 jaar. Het verhaal bevat geen echte sprongen in de tijd. Wel worden niet belangrijke dingen heel kort samengevat.
VERTELTIJD
De verteltijd is ongeveer 5 uur. (213:4)
DE VERHOUDING TUSSEN VERTELTIJD EN VERHAALTIJD
De verteltijd is korter dan de verhaaltijd, hoewel in sommige passages de verteltijd gelijk loopt met de verhaaltijd, of zelfs nog langer is.
TIJDSVOLGORDE
Het verhaal wordt chronologisch verteld. Het verhaal bevat wel enkele voorruitwijzigingen (anticipaties)
TIJDSPERSPECTIEF
Het tijdsperspectief is een vision avec. De verteller weet net zomin als de lezer hoe het afloopt. Hij beleeft mee met wat er gebeurd.
Perspectief en vertelsituatie
Personale vertelvorm (hoofdpersoon Philippe Hackman), maar het verhaal wordt verteld door een alleswetende (auctoriale) verteller. Deze verteller richt zich soms rechtstreeks tot de lezer (blz.143) en kondigt een gebeurtenis aan (voorbeeld blz.205).
Ruimte
Er wordt geen echte plaatsaanduiding gegeven, maar het zou de stad Antwerpen kunnen zijn. Verder speelt het verhaal zich voornamelijk af in Hélene’s huis.
Taalgebruik en stijl
De woorden die de schrijver gebruikt zijn niet moeilijk om te begrijpen. Er worden in dit boek veel gebeurtenissen en andere dingen beschreven. Vaak op een poëtische manier.
Er zit niet veel humor in het boek.
Bronnen
Ik heb voor mijn boekverslag een samenvatting van dit boek bij de centrale bibliotheek Nijmegen gekopieerd. Het was moeilijk om over dit boek informatie te vinden.
Persoonlijke reactie
Ik vond het een leuk boek. Ik had nog nooit een boek gelezen dat ging over een relatie met een lerares.
Home - Contact - Over - ZoekBoekverslag op uw site - Onze Boekverslagen - Boekverslag toevoegen