Boekverslag : Inge Scholl - Die Weisse Rose
De taal ervan is Nederlands en het aantal woorden bedraagt 2216 woorden.

Samenvatting
Gegevens

De auteur van het boek is Inge Scholl. De titel van het boek is 'Die Weisse Rose' (De Witte Roos). Het jaar van de eerste publicatie is 1947. Door de jaren heen is het boek vaak gedrukt, nieuwe uitgaves met soms veranderingen. Er is zelfs nog een boek geweest door Inge Scholl geschreven, namelijk 'Students against Tyranny'. Het zit dus erg ingewikkeld in mekaar. Ik heb het boek, dat door uitgeverij Fischer in Frankfurt am Main in 1982 uitgegeven is, gelezen. Het boek heeft twee sterren.

Inhoud

De familie Scholl verhuist in 1932 van hun geboorteplaats Kochertal naar het stadje Ulm aan de Donau. De familie bestaat uit de vader Robert, de moeder Magdalene en de kinderen Inge (oudste), Hans, Elisabeth, Sophie en Werner (jongste).

Dan komt Hitler aan de macht. Hij zou de reddende engel voor Duitsland moeten
zijn, dat in onrustige wateren was gekomen na de desastreuze gevolgen van de eerste wereldoorlog. Later zou echter blijken dat hij meer de dictatoriale duivel voor Duitsland was. Hitler beloofde van alles, bijvoorbeeld dat hij niet zou rusten tot iedere Duitser een onafhankelijk, vrij en gelukkig mens was. De kinderen vinden dat prachtig. Ze vinden vooral de eenheid van de jongeren voor hun vaderland mooi. Daarom worden ze dan ook lid van de Hitlerjugend. De vader is hier echter niet blij mee, hij vind dat Hitler met zijn macht misbruik zal maken van het volk. Maar de jongeren zijn vastberaden.

Dan krijgt de vader gelijk. De jongeren komen erachter dat er dingen niet 'kloppen'. Joden en mensen met een andere mening verdwijnen zomaar, sommige liederen en boeken worden verboden, er zijn geruchten over concentratiekampen. Hun rotsvaste geloof in Hitler verandert in twijfel en daarna in verzet. Ze keren zich af van de Hitlerjugend.

Hans en Werner besluiten om bij de Jungenschaft (een soort 'Dead Poet Society) te gaan. Dit was een tegenpool van de Hitlerjugend, iets moderns. In deze jongensgroep deed men allerlei avontuurlijke dingen, dingen die ze leuk vonden (bepaalde muziek luisteren/spelen, boeken lezen). Dus dingen die ze bij de Hitlerjugend niet mochten doen. Dan wordt de groep opgerold door de Gestapo (slechteriken; zoiets als de KGB) en belanden ze in de gevangenis.
Na de vrijlating gaat Werner naar het Russische front en Hans gaat geneeskunde studeren (studie medicijnen). Tijdens zijn 'tournee' langs studie en tevens als hospitaalsoldaat aan het front tegen zowel Frankrijk als Rusland, ontmoet hij 'gelijkgezinden'. Hij ontmoet dichters, filosofen, geleerden en vooral studenten die net als hem denken. Hij wordt geïnspireerd, hij discussieert, hij wisselt meningen en ideeën uit.

Uiteindelijk wordt er een groep gevormd van studenten van een de universiteit in München; ‘Die Weisse Rose’. Dit is een gezelschap in het leven geroepen door Hans en zijn mede-student/vriend Alexander Schmorell. Later kwamen hier nog bij: de studenten/vrienden Christl Probst, Willi Graf en Sophie Scholl.

Inmiddels zijn ze al volop bezig met het verzet voeren. Er worden vlugschriften (beknopt geschrift over zaken van actuele aard, in dit geval over het slechte nationaal-socialisme/het verzet hiertegen) verspreid, muren worden beklad. Maar er is veel angst, want de Gestapo zou op ieder moment kunnen opduiken en je zou 'verdwijnen'. Je kon niets lasterends zeggen, want overal waren er oren die meeluisterden(verraad door mede-mens). De jongeren krijgen echter ook steun van een hoogleraar filosofie: Kurt Huber. Desondanks houdt het groepje de moed erin. Ze strijden voor hun idealen. Ze willen niet dat men later in andere landen zegt: ‘Hoe konden jullie je niet verzetten tegen zoiets kwaadaardigs?’.

Dan is het vakantie en worden Hans en de andere jongens naar het front gestuurd. Onderweg met de trein komt Hans allerlei perikelen tegen die hem nog meer aanzetten om door te gaan met zijn verzet. Hij maakt kennis met het onderdrukte volk, met onder andere de joden. Hij ziet bijvoorbeeld vrouwen en meisjes het harde werk, die eigenlijk toebehoren zijn aan de man, doen. Hij is erg aardig tegenover deze mensen, hij biedt ze dingen aan waarvan hij denkt dat zij deze dingen nodig hebben. Bijvoorbeeld eten en bloemen aan een meisje en een sigaret aan een man. Aangekomen aan het front, hoort hij dat hij dichtbij zijn broertje Werner is ‘gestationeerd’. Ondertussen in Duitsland wordt hun vader beschuldigd en opgepakt om voor vier maanden in de gevangenis te zitten. Sophie keert in de vakantie terug naar thuis in Ulm.

In de herfst van 1942 keren de jongens terug van het front en de vader wordt tegelijkertijd ook vrijgelaten. Na de terugkomst van de groep gaan de dingen ineens veel sneller. Het verzet groeit. Het beperkt zich niet meer tot München, ook de studenten in Berlijn, Freiburg, Hamburg stichten verzetsgroepen. Maar naarmate het verzet groeit, des te gevaarlijker het wordt. De Gestapo zit ze op de hielen...

Op een dag komt het zover. Wanneer Hans en Sophie op 18 februari 1943 vlugschriften verspreiden op hun universiteit in München, worden ze gezien door de conciërge en opgepakt door de Gestapo. Er volgt een proces waarin ze geen kans hebben en uiteindelijk worden ze op 23 februari ter dood veroordeeld. Het gaat in groepjes, iedereen die bezig was met het verzet wordt veroordeeld. Familie-leden worden verantwoordelijk gesteld en gaan voor enkele tijd de gevangenis in. Zo ook vader Robert Scholl, moeder Magdalene Scholl, Inge Scholl en Elisabeth Scholl. Het veroordelen, de processen gaan nog door tot mei 1945. Dan wordt er een einde gemaakt door de geallieerden aan dit grote drama...

Schrijfster

Inge Aicher-Scholl is op 11 augustus 1917 geboren in Ingersheim-Altomünster (Duitsland).Ze overleed aan kanker op 4 september 1998. Ze was student, dan verzetsstrijder, leraar en uiteindelijk woordvoerden voor ‘peace in the world’. Ze heeft de boeken ‘Die Weisse Rose’ in 1947, ‘Students against Tyranny’ in 1952 en ‘Eva’ (haar kind) in 1953 geschreven. Het thema is dus: het verzet tegen de oorlog, tegen het Hitler-regime met uitzondering van 'Eva'. Inge Scholl behoort daarom dan ook tot de literaire stroming van de oorlog. Dit is ook wel logisch, want ze heeft het van dichtbij meegemaakt. Na het drama van de oorlog waarin haar zusje Sophie en haar broertje Hans omkwamen, heeft ze een school ter herdenking van hun gesticht. Ze gaf tevens les. Ze is getrouwd met meneer Aicher. In het boek dat ik gelezen heb, wordt er trouwens weinig verteld over de schrijver.

Titelverklaring

De titel kun je zowel letterlijk als figuurlijk opvatten. 'Die Weisse Rose' was de naam van een groep studenten die zich tijdens de 2e Wereldoorlog tegen het Hitler-regime(nationaal-socialisme) verzetten. De kleur wit staat echter ook voor zuiverheid. En het Hitler-regime was niet zuiver, dus 'Die Weisse Rose' moest hiervoor maar zorgen. Er is geen sprake van een motto in dit boek.

Genre

Dit boek is van het genre oorlog. De situatie in de Tweede Wereldoorlog in dit geval.Het thema is echter het verzet van studenten tegen het Hitler-regime(nationaal-socialisme) in de Tweede Wereldoorlog.

Structuur

In het begin van het verhaal is het allemaal al afgelopen. Verzetsstrijders zijn ter dood veroordeeld, er zijn processen aan de gang. Daarna begint de grote flashback van Inge Scholl (het echte verhaal), met de verhuizing van de familie Scholl naar de stad Ulm. Het boek is dus niet echt chronologisch. Ik begrijp niet echt waarom de schrijver dit gedaan heeft, want hij kon voor hetzelfde geval met de verhuizing naar Ulm beginnen. Waarschijnlijk zorgt hij er zo voor dat het boek serieuzer wordt, maar niet spannender. Je weet namelijk van begin af aan hoe het boek zal gaan eindigen.

Er zijn geen hoofdstukken, het boek is echter wel verdeeld. Namelijk in 4 stukken: het verhaal over 'Die Weisse Rose' (gebeurtenissen), vlugschriften van deze verzetsbeweging, documenten en verklaringen van ooggetuigen en tenslotte de reacties en uitspraken. Deze extraatjes zorgen er toch wel voor, dat men meer een beeld krijgt van die gebeurtenissen. Men kan het vanuit andere kijkpunten bekijken (verklaringen van ooggetuigen, reacties). Het is goed dat de schrijfster ook de vlugschriften heeft opgenomen in het boek. De vlugschriften stonden centraal in het teken van de verzetsbeweging van deze studenten.

Er zijn geen schuingedrukte delen, wel zijn er veel citaten. Als iemand anders gaat spreken, dan worden er aanhalingstekens geplaatst. Er zijn ook een paar gedichten in het boek opgenomen, die zodoende sfeer aan het boek meegeven. Het perspectief is, dat van een alleswetende verteller. In dit geval was dit Inge Scholl (ik) en ze vertelt over de anderen (hij, zij etc.). Het verhaal heeft een gesloten einde, het verhaal is over. In 1945 wordt Duitsland bevrijdt van het nationaal-socialisme van Hitler, gevangen worden bevrijd en Duitsland wordt gezuiverd van het Hitler-regime. Oftewel: het effect van een happy-end na een grote tragedie.

Er zijn ook flashbacks/terugblikken, ook al is dit hele boek een hele grote flashback. Bijvoorbeeld het stukje waarin de kinderen een gesprek hebben met hun vader. Het gesprek was al eerder plaatsgevonden. Alleen Inge Scholl denkt hier nog weer aan terug: "Dit gesprek met vader hadden wij gevoerd tijdens een lange wandeling in de lente". Het heeft het effect van herinnering, zo van: vroeger...

Het verhaal speelt zich af in Duitsland. Dit is ook de enige goede beslissing, want het verhaal zou niet ergens anders gespeeld kunnen worden. Het nationaal-socialisme was in andere landen echt niet zo groot als het nationaal-socialisme in Duitsland. In Duitsland hadden nationaal-socialisten de macht en hiertegen moest men zich ook groot tegen verzetten. Dit waren vooral de studenten; 'Die Weisse Rose'. Het speelt zich vooral af in Munchen, aan de universiteit van Munchen. Voor hetzelfde geval had het in een andere stad kunnen plaatsvinden. Het speelt zich af tussen ongeveer 1933 en 1945; het begin van de verhuizing van de familie Scholl naar Ulm en het einde met de bevrijding door de geallieerden. Dus onder het Hitler-regime.

Eigen mening

Ik vind het boek erg ontroerend. De drama in Duitsland; de nazi-dicatuur onder Hitler.
Wat me toch opviel was, dat niet alleen andere 'groepen' als de joden, bolsjewisten(Russische communisten) leden onder het nationaal-socialisme van Hitler, maar ook het eigen volk. Nooit heb ik dit kunnen verwachten van een regering, een regering die zijn eigen volk onderdrukt en desnoods afslacht. Ieder verzet werd in de kiem gesmoord, of door de Gestapo of door andere Duitser die angst hadden voor het Hitler-regime. Ik kan mij dan ook wel voorstellen, hoe moeilijk het is om je dan nog te verzetten tegen deze regering. Ik zou nooit mijn eigen volk kunnen verraden, ik zou er desnoods mijn leven voor willen geven.

Ik vond de 'anders dan anders' ideeën die de studenten/'Die Weisse Rose' hadden mooi. Ze lieten zich inspireren door de woorden van speciale mensen als Goethe, Gottfried Keller, Augustinus, Thomas van Aquino. Wat deze mensen vroeger gezegd hebben, is vaak van belang voor degenen in de toekomst. Het gaf de studenten de moraliteit om door te zetten met ondersteuning van God/Christus.

Het boek is realistisch genoeg; de gruwelijkheden (van vooral de Gestapo), de angst, het opstandige gevoel. Geesteszieken in ziekenhuizen die al geruime tijd ziek zijn en wellicht ongeneeslijk zijn, werden abrupt op bevel van de overheid weggevoerd en verbrand. Hun as kon men (gewoon aan de balie) afhalen. Mensen die niet 'perfect' waren, waren dus een schande voor het super Duits/Arische-ras en moesten vernietigd worden. Ik vraag mij echt af hoe de 'verbranders' zich destijds voelden, ik zou wel weten hoe ik me zou voelen... SCHULDIG!! Ik zou uit schaamte en schuld mij zelf verbranden. Ook de angst destijds vind ik overweldigend. Er was zo'n angst dat men zich niet verzette tegen het Hitler-regime, men verraadde zelfs degenen die wel verzet voerden. Toch zijn het weer de studenten geweest die in opstand zijn gekomen. Daar ben ik nou echt trots op. Meesten zeggen wel, dat ze dit ook hadden gedaan. Maar ik realiseer me dat dat best moeilijk was. Ik zelf zou niet kunnen leven met de gedachte dat mijn regering geesteszieken, joden en andere onderdrukt en uitmoord. Ik zou mijn woordje doen, (geheime) acties ondernemen met een verzetsbeweging. De studenten, die waren degenen die hun mond opendeden en niet de volwassenen. Zo ook bijvoorbeeld in China (studentenopstand), Indonesië etcetera. Zij zijn degene die onder onderdrukking en slechte binnenlandse situatie in opstand komen tegen de regering van hun eigen land.

Het thema spreekt me best aan. Waarom ook niet, een oorlog is altijd iets ergs. Ik vond het verzet dat de studenten voerden erg moedig

Daarnaast vind ik het erg opvallend hoe klein het aandeel is geweest van Inge Scholl en Elisabeth Scholl in 'Die Weisse Rose'. Ze hebben nauwelijks deelgenomen aan het verzet. Van Werner kan ik me het wel voorstellen, want hij was telkens aan het front.

De lay-out van het boek dat ik gelezen heb, vind ik zeer interessand en multifunctioneel. Op de voorkant van het boek is er een simpel figuur getekend die een witte roos moet voorstellen. Het is net een klavertje vier (vier van die 'ronde' vlakken), maar nu heeft het er vijf. Waarschijnlijk staat dit voor de leden van het verzet: Hans Scholl, Sophia Scholl, Alexander Schmorell, Christl Probst en Willi Graf.

Het einde is tragedisch, de verzetsstrijders van 'Die Weisse Rose' worden ter dood veroordeeld. Ze worden dus niet op het laatste nippertje gered door de geallieerden of ze ontsnappen niet op heldhaftige wijzen en leven nog lang en gelukkig. Nee, het einde geeft de sfeer aan van het verhaal. Het is triest, het is een drama...



Andere boeken van deze auteur:

Home - Contact - Over - ZoekBoekverslag op uw site - Onze Boekverslagen - Boekverslag toevoegen