Boekverslag : Jurek Becker - Der Boxer
De taal ervan is Nederlands en het aantal woorden bedraagt 2245 woorden.

Samenvatting
Boekverslaggeving:

Eerste reactie: Waarom dit boek en wat vond ik er van?

Ik heb dit boek gekozen, omdat het onderwerpsregeltje op het bibliotheekkaartje aan de binnenkant van de kaft me wel aansprak. Er stond: “Een joodse man die ghetto en concentratiekamp heeft overleefd, probeert na de oorlog een nieuw leven op te bouwen, maar kan zich niet losmaken van het verleden.” Oorlogsboeken interesseren me gewoon en toen ik zag dat er niet zulke hele moeilijke woorden inzaten, heb ik het maar meegenomen. Dat het boek ruim 300 bladzijden had, maakte me niet echt uit, ik ben er immers op tijd aan begonnen.

Samenvatting
Het boek gaat over de joodse man Arno Blank, hij heeft is de Tweede Wereldoorlog in een concentratiekamp gezeten. Hij wordt geïnterviewd en zo kom je achter zijn geschiedenis.
Hij vertelt, dat hij in de oorlog zijn vrouw en twee kinderen heeft verloren. Hij had ook een derde zoon; Mark. Die is hij uit het oog verloren, dus besluit Arno hem te aan zoeken. Hij gaat naar ‘Joint’, een opsporingsdienst, daar vertelt Paula hem, dat Mark al gevonden is. De volgende dag komt Paula vertellen dat Aron de dag daarna naar Mark toe kan. Hij ligt in een ziekenhuis in Bayern. Aron en Paula brengen die nacht met elkaar door.
Wanneer Aron bij Mark is, beantwoord Mark Aron’s vragen. Mark weet alleen niet wat het woord ‘Sohn’ betekent. Als Aron weer thuis komt, is Paula nog in huis, ze is bij Aron ingetrokken. Wanneer Aron zijn ‘uitkering’ gaat halen, komt hij Abraham Kenik tegen, met hem heeft Aron in het leger gezeten. Kenik stelt Aron voor met hem op de zwarte markt te werken. Aron wordt boekhouder van Tennenbaum, maar Aron drinkt teveel. Aron wil Mark naar Berlijn halen, omdat de Russen een plaats voor Mark gevonden hadden. Paula verlaat Aron en hij huurt een kamer in de buurt van Mark. Maar Aron begint weer te drinken. Hij komt Oswald tegen, een man waar hij vanaf dan regelmatig cognac mee gaat drinken. Aron gaat naar het hoofdkwartier van de Russen, wanneer zijn fiets is gestolen. De commandant biedt hem echter een baan aan als tolk, omdat Aron Russisch kan. Wanneer Mark thuiskomt, veranderd er het één en ander tussen Aron en Oswald, ze gaan niet meer zo vaak samen drinken. Mark verteld Aron over zuster Irma, die hem heeft verpleegd in het ziekenhuis. Aron bezoekt haar in het ziekenhuis en ze spreken af, dat Irma op Mark’s verjaardag komt. Aron zegt zijn baan als boekhouder af en gaat werken als tolk. Op Mark’s verjaardag spreken Aron en Irma af, dat Irma Mark gaat verzorgen. Kenik gaat naar Palestina. En Aron en Irma krijgen een relatie. Mark gaat nu naar school, hij is erg slim. Maar dan wordt in elkaar geslagen. Aron meldt hem aan bij een boxschool, omdat Aron vroeger ook boxer is geweest, hij is vroeger ook in elkaar geslagen. Met de tijd krijgt Aron o.a. last van hartaanvallen. Hij krijgt een kuur en wanneer het goed gaat, plannen ze een reis naar de Oostzee. Maar Irma irriteerde Aron en toen ze ging gaf Aron haar drieduizend Duitse Mark mee. Mark stopte met zijn boxtraining en ging wiskunde studeren. Op een dag kwam hij niet meer thuis, niemand wist waar hij was. Zijn eerste brief kwam na vijf weken en Aron begon weer te drinken en schreef nooit terug. Aron kreeg regelmatig brieven van Mark. Hij verdiende veel geld; hij was als boer in Israël gebleven. In 1967 was er oorlog in Israël, daarom vermoedt Aron dat Mark nu dood is.

De verdieping

De titel
Mark wordt in elkaar geslagen en als Aron dit hoort, vertelt hij over zijn ervaringen. Hij is ook in elkaar geslagen en is daarom op boxen gegaan. “ ‘Hab ich dir überhaupt schon erzählt, daß sich vor langer Zeit Boxer gewesen bin? Nein? Eigenartig’, sagte Aron, ‘ich war sicher daß du es weißt.”(blz. 223) Mark gaat dit nu ook doen. Daar slaat de titel op. Maar misschien is het ook wel figuurlijk bedoeld, misschien heeft het te maken met Aron’s verleden dat hij probeert te vergeten en daar veel moeite voor doet.

De personen
Aron Blank is een joodse man van 45 jaar. Hij had een vrouw en 3 kinderen. Nu heeft hij nog één jongetje. Hij denkt veel aan de oorlog, wil dit vergeten en drinkt daarom veel, af en toe werkt hij. “Kenik holte neue Schnaps, dann offenbarte er Aron die vorhandenen Möglichkeiten. ‘Wir sind Handler’, sagte er, ‘unser Prinzip ist, günstig zu kaufen unt deuer zo verkaufen.”(blz. 90) Dit houdt hem dus bezig. Ook gaat hij veel naar Mark.
Mark is de zoon van Aron. Hij is zeer op Aron gesteld. Hij is erg intelligent, hij gaat wiskunde studeren. Maar hij is ook enigszins agressief, zoals die keer dat hij zelf een jongen in elkaar sloeg. “Das glaub ich dir nicht”, sagte Aron. “Du hast einen Jungen verprüngelt?” “Ja” “Was hat er dir getan?” “Er hat mir geärgert.”(blz. 238)
Paula Seltzer werkt bij de opsporingsdienst ‘Joint’ en is wispelturig (vind ik). Want ze krijgt een relatie met Aron, maar zodra haar man weer gevonden is, verlaat ze Aron weer. Ook doet ze een beetje vreemd, ze wil niks vertellen over haar verleden. “Was ihre Vergangenheit betraf, war Paula win verschwiegener Mensch, von ihr hätte Aron, anders als von Alois Weber, gern eine lange Geschichte gehört, nur sie erzählte keine.”(blz 80)
Irma is zuster van beroep en zij krijgt een relatie met Aron. Ze is heel behulpzaam en geduldig, ze gaat Mark immers verzorgen. “Ihr (Irma’s) ganze Freundlichkeit, sagte er, diese verbissene Hingabe beim Spielen mit Mark, habe ihm nur beweisen sollen, daß er nie eine bessere finden würde, die Flasche holte er nicht.”(blz 190)
Ostwald is een vriend van Aron, hij drinkt veel te vaaken meestal met Aron. “In den folgenden Wochen trafen sie sich fast täglich, Ostwald hatte keine Familie, einigmal begleitete er Aron zu Mark in das Heim. Doch meinstens saßen sie vor gefüllten Gläsern in der Wohnung, Aron glaubte, so könne nur der Beginn einer Freundschaft aussehen. (blz 151)
Tennenbaum is Aron’s werkgever. Hij heeft contact met de geallieerden. Hij is streng en rechtvaardig, maar ook bezorgd om z’n mannen. “Mann erzählt mir”,sagte Tennenbaum.”Sie verbringen ganze Tage in den Weinstuben.” “Ist das verboten?” (…) “Verboten ist es nicht”, sagte Tennenbaum. “Sie müssen mir gestatten, daß ich mir Sorgen Mache.” “Um mich or um die Bilanzen?” “Um beides, Herr Blank, um beides.” (blz 139)
Abraham Kenik is een bekende van Aron uit de tijd, dat ze samen in het leger zaten. Hij werkt ook voor Tennenbaum en is behulpzaam. Hij vraagt Aron bijvoorbeeld bij hem te komen werken. “Kenik notierte die Adresse auf einem Zettel, das Lokal heiß ‘Hessische Weinstuben’, Aron steckte den Zettel in die Tasche en fragte:”Was macht ihr dort?” “Was machen wird dort. Wir trinken, essen, spielen Billard, spielen Karten, reden über Geschäftliches, was sonst?” “Uber was für Geschäfte?” “Komm hin”, sagte Kenik, es sollte verheißungsvoll klingen.(blz 85-86)

Van de meest karakters kom je slechts enkele eigenschappen te weten. In de loop van het verhaal kom je een paar karaktereigenschappen van Aron meer tegen, maar een ‘round character’ kan je het niet noemen. Het boek beschrijft vooral gebeurtenissen.
Het meest sympathiek vind ik Zuster Irma. Ze is heel zorgzaam en doet alles vol enthousiasme. Dit is te lezen in het citaat dat ik gaf bij de persoonsbeschrijving.
Het minst sympathiek vind ik Ostwald. Hij drinkt zich een ongeluk als hij met Aron is (en anders ook) en dat is volgens mij één van de weinige dingen die hij en Aron gemeen hebben. Volgens mij geeft hij niet om Aron zelf, maar alleen om gezelschap tijdens het drinken. Een citaat staat weer bij de persoonsbeschrijving.

De tijd
De tijd waarover Aron vertelt, is de tijd vlak na de Tweede Wereldoorlog. Dit kan je onder andere merken in het begin van het boek wanneer Aron naar een fotograaf gaat. “Hören Sie zu. Ich akzeptiere, daß man heute nicht von Vorkriegspreisen ausgehen kann. Wir wollen annehmen, daß die Preise inzwischen um fünfhundert Prozent gestiegen sind, ich zahle Ihnen für die Bilder also zehn Mark. Wann sind sie fertig?”(blz 17)
Het is niet echt duidelijk, hoelang de periode is waarover Aron vertelt, maar ik schap ongeveer acht maanden tot een jaar. Het duurt namelijk vijf maanden voordat er met het verhaal verder gegaan kan worden en Mark zit ook enige tijd in het buitenland. Het is ook van de andere kant te bekijken. De periode waarin Aron zijn hele geschiedenis vertelt duurt een paar dagen, schat ik.
Het verhaal speelt in het Duitsland van vlak na de Tweede Wereldoorlog. Het hele land staat op z’n kop en iedereen probeert wat te verdienen, om toch in leven te blijven. Dit is wel belangrijk voor het verhaal, want dan begrijp je waarom Aron bepaalde dingen doet, zoals zich in het illegale circuit gegeven. En de ellende van de oorlog is ook de reden waarom er zoveel mensen aan de drank gaan.

De plaats
Het verhaal speelt zich grotendeels in Berlijn af, maar ook voor een gedeelte in Bayern, waar Mark in het ziekenhuis lag, voordat hij bij Aron kwam wonen. Zoals ik als bij ‘tijd’ heb beschreven, was de maatschappelijke situatie erg slecht. Dit staat niet letterlijk in het boek beschreven, maar ik denk dat de schrijver er van uit is gegaan, dat men dat al weet.

Structuur van het verhaal
Het boek bestaat uit een soort inleiding waarin het begin van het interview wordt beschreven en uit vijf hoofdstukken, waarin Aron’s geschiedenis wordt verteld. Met aan het eind van hoofdstuk vijf, een afsluiting van het interview.
Het verhaal is in het begin verteld door de ik-figuur, de interviewer. Als Aron begint te vertellen, gaat het over in het auctoriaal perspectief. Dit springt regelmatig (onaangekondigd) over, daarom is het verhaal af en toe iets verwarrend.
In het verhaal zitten flashbacks, onder andere over Linda London, Aron’s ex-verlooftde. Eigenlijk is het verhaal één grote flashback, Aron vertelt namelijk zijn geschiedenis.

Eigen mening
Het idee dat een man na de oorlog zijn ‘verloren zoon’ terug vindt, vind ik een heel mooi, maar ook emotioneel idee. En Aron’s verleden van concentratiekampen is ook wel heel ingrijpend, maar het heeft ook iets, spannend wil ik het niet noemen, ik denk interessants.
“Aron stand am Bett und genoß den langersehnten Anblick. Die Tränen kamen ihm, nicht nur vor Wiedersehenfreude, auch vor Erschütterung, das Gesicht, in das er sah, sagt er, habe der Vorderseite einen kleinen Totenschädels geähnelt. Es habe sich jeder Suche nach Änhlichkeit mit früheren Aussehen entzogen, die Augen darin seien der einzige Beweis für Leben gewesen, wach und schwarz. Aron erinnerte sich sofort, daß dies die Augenfarbe seines Mark war, nicht auszudenken, sagt er, wenn sie ihm ein grünäugiges Kind gezeigt hätten. Er überwand sich unt küßte Mark nicht, rührte ihn nicht an, er wollte behutsam vergehen und ihn nicht erschrekken. (blz 63)
Deze passage duurt nog een aantal bladzijden. Dit is het moment waarop Aron Mark in het ziekenhuis komt opzoeken en zijn zoon na een hele poos voor het eerst weer terugziet en spreekt. Ik vind dit het mooiste moment uit het boek, omdat het heel mooi, emotioneel moment is. Je kan heel goed meeleven en dan ga je bijna zelf ook huilen.
De gedeelten waarin wordt beschreven hoe Aron naar de ‘Hessischen Weinstuben’ gaat, vind ik er saai. Ik vind het zinloos om te vertellen, hoe iemand zich vol drinkt. Ook vind ik het vervelend als de interviewer Aron onderbreekt, om te vragen waarom hij iets deed of om te vragen hoe hij over een gebeurtenis dacht. Ik vind het verhaal veel interessanter dan de, voor mijn mening, domme vragen die de interviewer stelt.
Ik ken geen boeken of films waarmee ik dit boek zou kunnen vergelijken. Maar toen Aron Mark ging zoeken en later ook toen hij Mark vond en voor het eerst zag, moest ik wel denken aan het televisieprogramma ‘Spoorloos’. In dit programma worden mensen die elkaar soms al tientallen jaren niet hebben gezien, weer herenigd. Ook heeft Aron een nacht buiten geslapen om toch Mark te kunnen zien en dat deed me ook denken aan dat programma, want soms hebben mensen hele rare dingen over voor het weerzien van een geliefde. De manier van begroeten was overigens wel anders. Bij Spoorloos vliegen mensen elkaar meestal in de armen, maar zoals te lezen is in het vorige citaat, deed Aron dit juist niet. Maar daar komt wel bij dat Mark natuurlijk in het ziekenhuis lag.
Het probleem dat zich in het boek voordoet, dat iemand het moeilijk heeft met zijn verleden, is aardig bekend uit boeken. De situatie waarin, dus na de Tweede Wereldoorlog, daar kan ik me ook wel wat bij voorstellen. Maar de manier waarop Aron dat probeert op te lossen is een raadsel voor mij, hij drinkt aan één stuk door. En dat heeft weinig zin, ik snap niet waarom hij dat doet.
Het taalgebruik is niet bijzonder ingewikkeld, maar je moet wel Duits kunnen. Ook moet je wel doorhebben hoe het zit met het feit dat het verhaal steeds wisselt van vorm, dus dat de ene keer een objectieve persoon verteld en de andere keer de interviewer.
Mijn eindoordeel is mooi boek, met emotionele momenten en spannende stukken. Ik zou het anderen aanraden als ze de tijd hebben om het boek te lezen. Het boek heeft ruim driehonderd bladzijden en dat is erg lang als je het niet goed snapt.
Andere boeken van deze auteur:

Home - Contact - Over - ZoekBoekverslag op uw site - Onze Boekverslagen - Boekverslag toevoegen