Boekverslag : Joost Van Den Vondel - Lucifer
De taal ervan is Nederlands en het aantal woorden bedraagt 2511 woorden.
De taal ervan is Nederlands en het aantal woorden bedraagt 2511 woorden.
1 beschrijvingsopdracht
Complete titelbeschrijving
Auteur: Joost van den Vondel
Titel: ,,Lucifer’’
Uitgever: Martinus Nijhoff B.V. 1979 (eerste druk)
De beschrijving
Motivatie van je boekkeuze
Ik heb voor deze boekbespreking ,,Lucifer’’ gelezen, omdat het onderwerp van het verhaal mij aansprak en omdat ik nog nooit een boek met zo’n soort onderwerp had gelezen. Ik vind het interessant om af en toe boeken met een andere soort onderwerp te lezen om te kijken hoe dat bevalt.
Korte weergave van het verhaal
Het verhaal speelt zich af in de hemel, op een dag nadat God de mens (Adam en Eva) heeft geschapen.
Lucifer heeft Apollion naar de aarde gestuurd om te kijken hoe het op aarde is.
1e bedrijf
(expositie)
Het verhaal begint met Belzebub die vertelt dat Belial is gaan kijken of Apollion nog niet terug keert van zijn verkenningstocht op de aarde. Weldra verschijnt Belial om te vertellen dat Apollion er met een tak van de levensboom aankomt.
Belzebub reageert meteen jaloerse op de tak van de levensboom. Zijn ontevredenheid en die van de andere engelen wordt nog groter als Apllion zijn bevindingen vertelt.
Apollion vertelt over hoe zijn reis is verlopen en hoe mooi de aarde, Adam en de wonderschone Eva is. Alles is daar zo volmaakt, Adam en Eva zijn gelukkig, kennen de liefde, het voortplantingsvermogen en ondanks hun lichamelijkheid de onsterfelijkheid. De mensen hebben alles om boven de engelen uit te groeien.
Dan verschijnt Gabriël, begeleidt door een rei engelen om een plechtige boodschap van God door te geven. Hij deelt mee:
- God heeft besloten om de mensen (die hij naar zijn eigen beeld heeft geschapen)boven de engelen te verheffen. De engelen moeten de mensen dienen en aanbidden.
- Hij roept op tot trouwe dienst aan God en de mens
Daarna zingt de rei over Gods grootheid en heerlijkheid.
2e bedrijf
epitasis
Lucifer (Gods stedehouder), heeft gehoord wat Gabriël vertelde. Hij is heel ontevreden over het feit dat de mens boven de engelen wordt verheven. Belzebub maakt van de ontevredenheid gebruik om alles nog erger af te schilderen en Lucifer te vleien (door te zeggen dat God zo de geworven rechten afpakt). Hiermee stookt hij Lucifer zo op, dat hij zegt dat hij zijn eerste plaats niet door God laat ontnemen en dat hij desnoods in opstand komt tegen God ook al kan dat tot zijn val leiden.
Ook de hemelscharen worden steeds ontevredener.
Gabriël merkt de ontevredenheid op en komt kijken. Lucifer draagt zijn bezwaren voor dat hij niet weet waarom God dit besluit heeft genomen. Gabriël weet dat ook niet maar waarschuwt alleen dat ze tevreden moeten zijn met hun lot. Als tweede argument brengt hij naar voren dat hij niet begrijpt waarom God zichzelf zo laat vernederen. Dan komt hij tot inzicht dat hij niet te fel moet reageren om geen argwaan te trekken. Daarom doet hij alsof hij dat alleen zegt voor Gods bestwil. Gabriël stelt hem gerust dat God weet wat hij doet, de engelen moeten hem in alles gehoorzamen.
Belzebub gaat door met stoken en bereikt daarmee zijn doel, Lucifer zegt namelijk ‘Nu zweer ik bij mijn kroon het al op een te zetten, te heffen mijnen stoel in aller hemelen trans. Door alle knechten hene en Starrelichten glans.’
Hij laat Apollion roepen.
Lucifer zegt dat hij met plezier Michëals leger wil verslaan en Gods zetel wil bestormen. Apollion waarschuwt voor de sterkte van het leger van Michëals en voor Gods almacht. Maar Lucifer is overtuigd van zijn doel en geeft Belial en Apollion de taak om een gedetailleerde aanpak te verzinnen. Dit zorgt voor verdeeldheid onder de engelen.
Belial en Apollion wakkeren met valse argumenten de ontevredenheid onder invloedrijke engelen aan. Ze stellen een politiek doel voorop en eisen een leider. Als de troepen ontevreden zijn zullen ze Lucifer als leider aanstellen.
Het tweede bedrijf eindigt met de rei van engelen aan het woord, die zingen over de engelen die jaloers zijn op de mensen en ze zullen proberen hen te sussen.
3e bedrijf
epitatis
Een groot deel van de engelen sluiten zich bij Lucifer, Belzebub en Belial aan. De rei probeert hun eerst te troosten, maar de Luciferisten luisteren niet naar de rei. De rei vermaant hen te buigen onder Gods bevel, maar de Luciferisten spreken nu echter openlijk uit, dat ze zo’n gebod van God niet zouden gehoorzamen.
Apollion laat zich door de rei uitleggen wat er aan de hand is en probeert de mening van de rei te veranderen, maar hij slaagt er niet in.
Algemeen begint men aan te dringen dat Belzebub de leider moet worden. Maar hij zegt niks negatiefs over Gods beleid en zegt dat ze het beste met God kunnen bemid- delen. Maar de Luciferisten luisteren niet nu ze begrip hebben gekregen bij invloed-
rijke engelen en gaan door ondanks het sussen van de rei en de waarschuwingen van Belzebub.
Intussen komt Michëals bewapend naar de plaats van de opstand om te kijken wat er aan de hand is. Hij berispt Belzebub die zich zalvend weet te excuseren. De Luciferisten komen steeds meer tot opstand, dan komt Lucifer. Men vraagt hem om de leider te worden, omdat Belzebub heeft geweigerd. Na lang aandringen geeft hij toe, het lijkt niet van harte te zijn. Daarna zweren de opstandelingen hem de eed van trouw, ze zingen het strijdlied en Lucifer wordt zelfs bewierookt. Doordat alleen God mag worden bewierookt is de maat nu vol.
4e bedrijf
epitasis + catastasis
Gabriël bericht Michëals oproer en verraad. Ze berijpen beide de houding van Lucifer niet, daarom vinden ze het pijnlijk dat Michëal zich klaar moet maken om Gods eer te verdedigen. Maar voor God gaat de wierookhulde te ver. Nadat Michëal klaar is trekt onder aanmoediging van Gabriël het leger weg.
Belzebub bericht Lucifer dat alles goed gaat en Lucifer spreekt de engelen toe dat ze nu niet meer terug kunnen trekken. Dat moet kracht geven.
Lucifer wordt door engel Rafaël nog een keer gewaarschuwd. Die smeekt hem zich te vernederen voor God, omdat het anders grote gevolgen zou hebben. Maar Lucifer denkt dat hij al te ver is gegaan . Even komt hij tot een juiste inzicht in zijn toestand , hij voelt zich heel erg dat hij een opstandeling van God is, maar de legers stellen zich al op, de twijfel komt te laat en wanhopig voert hij het leger aan.
Rafael bidt met de rei nog om genade.
De strijdt begint. Lucifer wordt door Michëal verslagen en samen met zijn aanhangers zakt hij in de ellende.
Bedrijf 5
Catastrophe
Rafaël is blij met de overwinning. Uriël vertelt uitvoerig het verloop van de strijd aan Gabriël. Ook hoe Lucifer en zijn aanhangers naar beneden werden geslingerd en in duivels en monsters veranderd die wijzen op de 7 hoofdzonden.
Micheal komt vereerd door de rei verslag uitbrengen van de oorlog als Gabriël komt binnen stormen. Lucifer is vermomd als slang het paradijs binnen gegaan en heeft Eva overgehaald om van de vrucht te eten die aan de verboden boom hangt.
Micheal is woest en zendt Uriël om de mensen uit Eden te verdrijven , Ozias om het luchtruim van duivelen te zuiveren, Azarias om de duivels in de hel op te sluiten en Maceda om het vuur in de hel aan te steken.
De rei spreekt de hoop uit op de Verlosser.
Persoonlijke reactie
1 Onderwerp
Het verhaal gaat over Lucifer die samen met aanhangers in opstand komt tegen God, omdat hij de mens boven de engelen wil verheffen (door zijn eerzucht komt hij ten val).
Ik verwachtte een boeiend verhaal/ onderwerp omdat ik nog nooit zo’n soort boek had gelezen.
Het was ook een interessant onderwerp, maar de gebeurtenissen waren zo uitvoerig beschreven, dat het boek af en toe saai werd om te lezen.
Ik vind het leuk om een keer een boek uit deze tijd te hebben gelezen, maar ik lees toch liever boeken die eind 20e eeuw zijn geschreven.
2 gebeurtenissen
De gebeurtenissen uit het verhaal vloeien logisch uit elkaar voort. Alle gebeurtenissen zijn een gevolg van elkaar.
Ik vond de gebeurtenissen te uitvoerig beschreven waardoor het verhaal soms saai werd. Een voordeel van de uitvoerige beschrijvingen is dat alles duidelijk is en de verbanden makkelijk te leggen zijn. Maar ik lees toch liever boeken waarbij je zelf ook nog een beetje moet nadenken.
3 personages
De belangrijkste karaktereigenschap van Lucifer (zijn eerzucht) leer je wel kennen, maar verder komen er geen karaktereigenschappen aan de orde. Dat vind ik jammer, want ik denk dat als ze wat meer karaktereigenschappen hadden gegeven en daarop hadden ingespeeld, het verhaal minder langdradig werd. Maar voor het verhaal had je in principe genoeg aan de karaktereigenschap eerzucht.
Ik vind de personages eigelijk wel levensecht. Oorlogen worden bijv. meestal ook gevoerd uit eerzucht om bijv. meer macht te krijgen. Dit kan ook tot de ondergang van die persoon leiden.
Ik vind dat je je niet goed in de personages kan inleven. Vooral omdat het verhaal in de vorm van een toneelstuk is geschreven. Je schakelt de hele tijd over op de persoon die aan het woord is. Om je beter in te kunnen leven, moet het verhaal bijv. helemaal vanuit de belevingswereld van Lucifer zijn geschreven. Ik lees liever boeken waarin je je beter in de personages kan inleven, het boek wordt dan veel spannender.
4 opbouw
Het verhaal is niet moeilijk opgebouwd. De gebeurtenissen vloeien namelijk logisch uit elkaar voort.
Het verhaal is niet spannend vooral doordat alles zo uitvoerig is beschreven, waardoor het verhaal langdradig werd.
Er zitten geen flashbacks in het verhaal waardoor het verhaal makkelijker te lezen is.
Aan het slot zijn alle vragen beantwoord. Lucifer heeft de mensheid verslagen en is met zijn aanhangers in de hel terecht gekomen.
5 taalgebruik
Het taalgebruik is lastig. Ik heb het verhaal constant gelezen kijkend naar de verklaringen onder aan de bladzijdes. Anders was het verhaal heel moeilijk te begrijpen, omdat de taal echt heel veel verschilt met het hedendaagse taalgebruik. Als ik niet eerst de inleiding had gelezen, denk ik dat ik het verhaal niet goed had begrepen.
Het hele verhaal bestond helemaal uit monologen en dialoge. Ik heb liever een goed lopend verhaal, zonder dialoge.
Aan het taalgebruik in het verhaal viel mij op dat het verheven was.
2 verdiepingsopdracht
de politieke achtergronden
In het verhaal komen geen duidelijke relaties met de politieke achtergronden naar voren.
Er zijn wel gissingen naar overeenkomsten met revoluties van het verleden, maar ze weten niet zeker of Joost van Vondel deze heeft gebruikt. Joost van Vondel zinspeelt er namelijk nergens op.
de sociale- economische achtergronden
In het verhaal komt de stedelijke gedragscode naar voren. Er wordt in het verhaal namelijk duidelijk gemaakt wat gewenst (goed) en ongewenst (kwaad) gedrag is. Lucifer beeld kwaad uit en de reien der goede engelen beelden het goede uit.
Lucifer brengt zich door zijn eerzucht, jaloezie, hoogmoed en eigenmachtige verzet ten val, hij is een afschrikwekkend voorbeeld voor wat er gebeurd als je boze hartstochten hebt.
Het gedrag van de reien der goede engelen is zo als het hoort, zij zijn namelijk gehoorzaam en komen hun afspraken na.
De culturele achtergronden
,,Lucifer’’ is een werk uit de Renaissance. Men streefde in die tijd namelijk naar de bloeiperiode uit de geschiedenis, de Klassieke Oudheid (500 jaar voor Chr. – 500 jaar na Chr.) te doen herleven. ,,Lucifer’’ speelt zich binnen deze periode af, namelijk op de 6e dag van de schepping.
Ook het kenmerk van de Renaissance: realisme en estheticisme, is in ,,Lucifer’’ terug te vinden. Met realisme wordt bedoeld, dat de personages zich gedragen zoals mensen zich in de betreffende situaties zouden kunnen gedragen. Zoals de personages in ,,Lucifer’’ handelen, zouden mensen in werkelijkheid ook kunnen handelen. De reactie van Lucifer is bijv tegenwoordig ook nog terug te vinden. De meeste oorlogen gaan immers om macht. Een ander voorbeeld is dat als iemand onderdirecteur van een bedrijf is en opeens te horen krijgt dat een nieuwkomer een hogere functie krijgt, dan zou diegene daar ook niet blij mee zijn en misschien in opstand komen.
Met esthetisch wordt bedoeld dat het literair werk aan enkele eisen moet voldoen. Het verhaal moet tot een bepaald genre behoren en de regels van dat genre nauwkeurig volgen. De taal moest verfijnd en elegant zijn. Verder maakt men gebruik van dubbelzinnigheden en ingewikkelde verstypen als een sonnet. ,,Lucifer’’ behoort tot het genre tragedie en voldoet ook aan de regels (zie ,,de relatie met literaire stromingen en genres’’). Het taalgebruik is verheven en er staan stijlfiguren (dubbelzinnigheden) in. Een voorbeeld van een dubbelzinnigheid is ,,Ik ga, daar God mij zendt’’ (r. 561). In de context met de tekst kan dat 2 betekenissen hebben, namelijk:
1men zal nauwlettend doen wat gij vraagt
2 men zal die zaak scherp in het oog houden.
En Lucifer is een sonnet (zie ‘de relatie met literaire stromingen en genres’).
,,Lucifer’’ biedt het nuttige (utile) en het aangename (dulce). Het nuttige is dat Joost van Vondel Lucifer door zijn boze hartstochten laat leiden en de vreselijke gevolgen daarvan laat zien. Hiermee wil de schrijver een voldoende afschrikwekkend voorbeeld geven, over de rampen waartoe staatszucht leidt. De mens moet geen hoger doel nastreven dan God voor hem heeft weggelegd.
Het aangename is het verheven (elegante) taalgebruik en Joost van Vondel gebruikt stijlfiguren.
De relatie met literaire stromingen en genres
In het verhaal is ook een sonnet te herkennen. Het verhaal is niet steeds uit 14 versregels opgebouwd, maar het heeft net als een sonnet tegenstellingen tussen de stukken tekst. In het begin van het verhaal vertelt Appollion bijv. enthousiast over hoe mooi het op aarde is, maar tussendoor reageert Belzebub jaloers over wat ze op aarde hebben, wat zij niet hebben.
Het verhaal is een klassistisch tragedie (treurspel). In een tragedie zijn namelijk de hoofdpersonen hooggeplaatste personen. Lucifer is ook een hooggeplaatst persoon, namelijk de hoogste engel (de aartsengel).
Een ander kenmerk van een tragedie is dat de ondergang van de hoofdpersoon wordt getoond. Lucifer gaat nadat hij in opstand tegen God is gekomen en de mensheid heeft laten vallen, ook ten onder (naar de hel).
Ten derde is het taalgebruik net als in andere tragedies verheven.
Het verhaal aan de bijbel ontleend.
En ten slotte is er een eenheid van handeling, van tijd (alles speelt zich binnen 24 uur af) en van plaats (alles speelt zich in de hemel af).
,,Lucifer’’ had als toneelstuk een esthetisch- didactische functie. Joost van Vondel houdt het publiek namelijk een spiegel voor, van iemand die verkeerd handelt door staatszucht. De rei der goede engelen toont het goede, die zijn namelijk gehoorzaam en komen hun afspraken na.
De functies
De functie van het verhaal is te laten zien wat goed gedrag is en wat kwaad gedrag is en wat er gebeurd als je je niet goed gedraagt. De rei der engelen laat het goede gedrag zien, zij gehoorzamen namelijk God, zij eren en dienen hem en komen de gemaakte afspraken na. Maar Lucifer laat zich leiden door zijn boze hartstochten (hij doet bewust kwaad) en gaat daarom naar de hel.
Naast dat het belerend (nuttig) moest zijn, heeft Joost van Vondel ook gezorgd dat het aangenaam is om te lezen, door bijv het verheven taalgebruik en stijlfiguren (zoals dubbelzinnigheden) te gebruiken.
Het oorspronkelijke publiek van het verhaal is literair geschoold publiek, dat het gebruiken van klassieke bronnen kan waarderen. De tekst is namelijk belerend, gaat over de hemel (God) en Joost van Vondel gebruikt stijlfiguren zoals dubbelzinnigheden.
Home - Contact - Over - ZoekBoekverslag op uw site - Onze Boekverslagen - Boekverslag toevoegen