![]() |
Boekverslag : Johann Wolfgang Goethe - Het Lijden Van De Jonge Werther
De taal ervan is Nederlands en het aantal woorden bedraagt 1317 woorden. |
Het lijden van de jonge Werther van Johann Wolfgang Goethe 1. Boodschap A. Thema Het thema van dit boek valt in één zin samen te vatten: jonge man pleegt zelfmoord als gevolg van een onmogelijke liefde. B. Motieven Primair: 1. Liefde 2. Dood 3. Natuur 4. Het ongerepte 5. Nostalgie 6. Individualisme 7. Kunst Secundair: 1. De onmogelijke liefde voor Lotte vormt de basis voor het verhaal. 2. Doorheen de hele roman speelt Werther met ideeën over de dood en zelfmoord in het bijzonder (graf -en maanpoëzie). Illustraties: *p. 51 *12 aug: discussie met Albert over zelfmoord. *30 aug *p. 73 *afscheidsbrief van Werther. 3. De natuur speelt een zeer belangrijke rol. Het is de weer-spiegeling van de emoties van Werther. Naarmate het verhaal vordert en de gemoedstoestand van Werther een neerwaartse spiraal volgt, wordt de natuur woester, turbulenter, ver-nietigend. De plaatsen waar hij met Lotte praatte worden weggespoeld door water. Opvallend is dat Werther zich opperbest voelt in het eerste deel. Dit is de periode van de lente (mei). Het tweede deel speelt zich af in de herfst: het seizoen waarin alles in verval raakt, ook Werthers emotionele stabiliteit. En in de daarop volgende winter, het hoogtepunt van het boek, pleegt Werther zelfmoord. Illustraties: *4 mei *16 juni *21 juni *18 aug 4. *Werther toont interesse voor het niet-rationele. Hij zet zich af tegen regels, want zij werken beperkend en vernie-tigen liefde, kunst, schoonheid. *Hij koestert een fascinatie voor de jeugd, het kinderlij-ke. Werther is bijzonder gecharmeerd door de broertjes en zusjes van Lotte. Dit motief hangt nauw samen met het volgende: nostalgie. 5. Werther houdt ervan terug te denken aan zijn eigen jeugd, hoe alles onbezonnen en ondubbelzinnig was. Illustratie: *9 mei 6. De gevoelens in de roman zijn uiterst subjectief. Het zijn hoogstpersoonlijke uitingen van de gemoedstoestand van Wer-ther. Dit is het gevolg van het vertelperspectief (zie la-ter). Duidelijk aanwezig is de invloed van de Sturm und Drang-beweging. Elke emotie die Werther ervaart, wordt zeer hevig beleefd. Daarenboven wisselt zijn gemoedstoestand heel snel. Dit alles benadrukt een soort innerlijke verscheurdheid. 7. *Werther houdt zich af en toe bezig met schilderen, vooral het schilderen van landschappen bevalt hem. Dit aspect on-dersteunt het natuurmotief. *Gedurende het eerste deel leest Werther enkel uit Homerus ('Wiegezang'). Dit staat in scherp contrast met de litera-tuur waarmee hij zich in het tweede deel bezighoudt: Ossian, een veel donkere poëet. Het onderstreept nogmaals de geeste-lijke aftakeling die Werther doormaakt. Noot: Ossian was zeer populair ten tijde van de Preroman-tiek. Dit benadrukt de fascinatie voor het ongerepte verle-den (in dit geval het verleden van de Kelten) tijdens de Preromantiek. B. Centrale idee (1) Doelstelling van de auteur. De roman is een soort egodocument. De gebeurtenissen zijn Goethe in de realiteit overkomen. Hij werd verliefd op een meisje, Charlotte genaamd, die reeds verloofd was. De reali-teit werd echter geromantiseerd zodat de plot van de roman af-wijkt van de werkelijkheid. In het begin van het verhaal spreekt de verteller tot de le-zer. Hij zegt dat het boek bedoeld is als troost voor mensen die ongeluk in de liefde hebben ervaren. Misschien is dat ook de bedoeling van de auteur of misschien heeft Goethe enkel dit boek gebruikt om de gebeurtenissen van zich af te schrijven. (2) De relatie met de historische en literaire context. 'Het lijden' is geschreven ten tijde van de Verlichting. Een filosofische stroming waarin vooral het individualisme en het irrationele centraal staan. Religie werd kritisch bekeken en soms zelfs afgewezen. In 'Het lijden' zijn deze aspecten dui-delijk aanwezig. Vooral het einde van het boek is in tegen-spraak met de christelijke godsdienst. Zelfmoord werd be-schouwd als godslasterlijk; men mocht niet zelf nemen wat God geschapen had. (Dit verklaart ook waarom er op het einde ge-zegd wordt dat Werther geen christelijke begrafenis kreeg.) In zijn literaire context bevat het boek alle opvallendste kenmerken die de preromantici gebruikten. Goethe was duidelijk geïnspireerd door de preromantische auteurs van zijn tijd. 2. Bouwstenen A. Hoofdpersonage (Werther). (1) relatie thema - hoofdpersonage De belangrijkste thematische motieven die kenmerkend zijn voor de Preromantiek vinden we terug in de gevoelens en handelingen van Werther. Zijn voorliefde voor de natuur, de fascinatie voor de kinderlijke onschuld, belangstelling voor literatuur uit het verleden; dit alles staat in nauw verband met de voor-noemde stroming. Het heftige gevoelsleven van Werther zet het thema van het verhaal kracht bij. De onbereikbare liefde wordt hopeloos ge-romantiseerd met de dood als culminatiepunt. (2) spanningsverhouding Werther - andere personages De wens van Werther kan als volgt worden voorgesteld: Werther--------------------de liefde van de onbereikbare Lotte De spanningsverhoudingen: Antagonist: Albert, de verloofde van Lotte. Werther------------------------------------------------Lotte Adjuvant: geen, men raadt Werther aan Lotte te vergeten. *De spanningsverhouding tussen Werther en Lotte: Werther weet dat Lotte nooit de zijne zal zijn. Naarmate het verhaal vor-dert wordt dit verlangen ondraaglijker voor Werther. De laats-te brieven van Werther illustreren dit: als hij het niet over Lotte en haar onbereikbare schoonheid heeft dan vervalt hij in zelfbeklag. Wanneer blijkt dat ook Lotte hem liefheeft wordt de situatie teveel voor Werther. *De spanningsverhouding tussen Werther en Albert: de relatie tussen deze twee is niet van meet af aan vijandig. Zij be-schouwen elkaar niet echt als rivalen. Werther denkt weliswaar het zijne over Albert, maar aanvaardt het feit dat Lotte zijn verloofde is. Het is maar naarmate Werther hopelozer wordt dat de spanning tussen de twee personages groter wordt. Het blijft evenwel bij minachting, het komt nooit tot fysiek contact. (3) flat/round en static/dynamic Het hoofdpersonage is een round character. Zijn psychologische toestand wordt uitgediept (door hemzelf) en het personage is in staat de lezer te doen verrassen. Werther is een zeer wis-selvallig persoon met gemoedswisselingen die variëren tussen vrolijk, melancholisch en depressief. De gevoelens van Werther zijn echter zwart-wit; als hij niet goedgezind is, dan is hij slechtgezind. Subtiele gevoelens kent hij niet. Ofwel huilt hij tranen met tuiten van blijdschap, ofwel van smart. Werther maakt een evolutie door. Dat is onvermijdelijk aange-zien hij zelfmoord pleegt en daarom iets heeft moeten meemaken dat hem daartoe dreef. De onschuldige kalverliefde voor Lotte evolueert naar een com-plexe liefde waarmee Werther zich geen raad weet. Zijn visie op het leven verandert eveneens: van optimistisch (eerste brieven) naar steeds grimmigere meningen: "De natuur is een eeuwig verslindend, eeuwig herkauwend monster." Deze uitspraak staat lijnrecht tegenover zijn romantische beschrijvingen van de bloeiende natuur in het begin van het boek. (4) relatie Werther - ruimte De ruimte voor Werther is heel duidelijk beleefd. Zoals hier-boven al vermeld heeft de natuur een sterke invloed op Wer-thers gemoedstoestand. In de zomer en lente waarin alles bloeit en er veel kleuren aanwezig zijn, bruist Werther van levensdrift: hij schildert, praat met lokale bevolking, geniet van de omgeving. In de herfst, het seizoen waarin alles in verval raakt en de toestand met Lotte hopelozer wordt, wordt Werther pessimis-tisch en steken zelfmoordgedachten meer en meer de kop op. B. Vertelsituatie. 'Het lijden' wordt verteld via een ongewoon vertelstandpunt: de briefroman, een genre dat in die tijd zeer geliefd was. Het is een variatie op het ik-verhaal waarbij de lezer infor-matie krijgt vanuit een ik-standpunt. In deze roman vertelt Werther zelf het verhaal via brieven, wat als gevolg heeft dat de lezer zeer subjectieve informatie krijgt. Dit sluit aan bij het individualistisch motief. Opvallend is dat er buiten de brieven ook nog een tweede standpunt is. Deze verteller noemt zichzelf 'de auteur' en pretendeert dat het verhaal echt gebeurd is en dat de documen-ten door hem zijn bijeen gebracht. Dit standpunt maakt het mo-gelijk voor de auteur om na de dood van Werther nog een afwik-keling bij te voegen. De brieven van Werther stoppen uiteraard bij zijn zelfmoord, waarna 'de auteur' het verhaal verder op-pikt en zegt wat er achteraf nog is gebeurd. Noot: de briefroman werd in de tijd van Goethe vooral gelezen door vrouwen en waren onschuldige verhalen. Het moet een schok geweest zijn voor de lezers van toen om een boek te lezen dat zo'n thema behandelt, dat zo'n afloop heeft en dat zich boven-dien als waar voordoet. |
Andere boeken van deze auteur: |
Home - Contact - Over - ZoekBoekverslag op uw site - Onze Boekverslagen - Boekverslag toevoegen |