Boekverslag : Adriaan Van Dis - Het Beloofde Land
De taal ervan is Nederlands en het aantal woorden bedraagt 1281 woorden.

Meulenhoff, 1990

A Verwachtingen

Dit boek was voor mij de eerste keer dat ik met litterair werk van Adriaan van Dis in aanraking kwam. Het boek sprak me aan door het thema, ik heb altijd nogal een grote interesse voor racisme, waar dan ook. Ik verwachtte in dit boek dan ook een poging om de gecompliceerde sociale verhoudingen in Zuid-Afrika uit te leggen en een poging van de schrijver om begrip en respect te ontwikkelen bij de lezer voor de verschillende standpunten die de burgers daar hebben. Dit boek trok bovendien mijn aandacht, omdat ik recent in een Amerikaans tijdschrift een soort van analyse op de effecten, zowel positief als negatief, van de afschaffing van de Apartheid had gelezen. Daarin werd mij duidelijk dat ook nu de situatie nog erg ingewikkeld in elkaar zit en de oplossing nog ver weg is. In dit boek hoopte ik een duidelijk schets te vinden van de hoop en wanhoop die onder de zwarte bevolking van Zuid-Afrika bestond in de tijd dat het zwarte deel van de bevolking een stem kreeg, in de vorm van Nelson Mandala.

B Beknopte samenvatting en analyse

Dit boek gaat over een reis naar Zuid-Afrika die Adriaan van Dis, na een uitnodiging van een vriendin maakte. Die vriendin was Eva Landman, 13 jaar ouder dan Van Dis en woonachtig in Kaapstad. Zij hebben elkaar ontmoet tijdens haar studie in Leiden en in dit boek wordt de reis die zij samen maken eind jaren tachtig beschreven. Het verhaal richt zich niet op de natuur of culturele aspecten, maar op de sociale verhoudingen in Zuid-Afrika.
Ze zullen haar familie, in de Karoo, langs gaan zodat Van Dis haar familie kan leren kennen. Van Dis ziet dit echter, zo blijkt uit het boek, meer een mooie mogelijkheid om Eva’s familie te “ondervragen” over hun standpunten ten opzichte van racisme en de opkomst van het ANC. Langzamerhand komt Van Dis erachter dat ook lang niet alle zwarten geloven in Mandela en de verschillen tussen blank en zwart niet opgelost zullen zijn met het aan de macht komen van Mandela. Bovendien “ontdekt” Van Dis een derde groep mensen die van de zwarten niet bij de zwarten mogen horen, hoewel de blanken ze wel als zodanig behandelen, de kleurlingen. Bovendien en dat verwoordt Van Dis erg goed, doorgrond hij steeds meer de altijd zo onverschillig lijkende Eva, door plaatsen uit haar jeugd te bezoeken en vele gesprekken met haar te voeren. Uiteindelijk eindigt de reis bij de Tafelberg met de volgende woorden van Eva: ‘So verskeur en vertrap soos hy is, so onbegryplik is sy bekoring.

Thema:

Het thema van het boek is: “De sociale verhoudingen tussen blank en zwart in Zuid-Afrika eind jaren ‘80”

Motieven:

De motieven van het boek zijn racisme, familietrots (van de Landmans, die vinden dat zij thuishoren in de Karoo, vergetend dat de blanken de zwarten daar ooit van verdreven hebben) en cultuurverschillen (zowel tussen de Nederlandse van Van Dis en de Zuid-Afrikaanse in zijn geheel als tussen de culturen van de blanken en de zwarten in Zuid-Afrika.

Perspectief en verteller

Het verhaal is geschreven in de ik-vorm vanuit het standpunt van Adriaan van Dis. Je kent dan ook alleen zijn gedachten, wat af en toe een beetje beperkend werkt, omdat het juist om de gedachten van de verschillende figuren in het boek gaat. Maar door de langdurige gesprekken, vooral tegen het einde van het boek, wordt dit voldoende opgevangen.

Personages:
Adriaan van Dis
Hij is een Nederlandse man die op bezoek gaat bij een vriendin in Zuid-Afrika. Hij vindt dat er iets gedaan moet worden aan de slechte behandeling van de gekleurden in dat land. Hij wil zo veel mogelijk van Zuid-Afrika te weten komen door vele mensen en meningen in heel Zuid-Afrika te horen en zo voor zichzelf (en de lezer) een beter beeld van de situatie te kunnen schetsen. Door zijn felle gekantheid tegen de apartheid geeft hij de lezer iets om over te denken. Ook zorgt hij ervoor dat Eva Landman haar ideeën wat betreft de apartheid laat blijken.
Eva Landman.
Zij is een ongetrouwde Zuid-Afrikaanse vrouw uit de Landman familie, een in de Karoo wijd verspreid geslacht. Ze is arts en behandelt blank en zwart gelijk in haar praktijk, dat is in die tijd een uitzondering. Zij laat haar visie op Zuid-Afrika zien en vertegenwoordigt daarmee een groot deel van de bevolking. Ook laat ze 'haar' Zuid-Afrika zien, bovendien is zij de schakel tussen haar familie(en de bevolking van de Karoo) en Van Dis.
Sophie
Zij is een zwarte vrouw uit Zuid-Afrika,die een arm en zwaar bestaan lijdt. Ze is de bediende van Eva Landman. Zij toont Van Dis en hierdoor dus ook de lezer, hoe het bestaan van een zwarte vrouw in Zuid-Afrika is.
De familie van Eva Landman.
De Landmans wonen al negen generaties in Zuid-Afrika (vanaf eind 17° eeuw) en boeren nu al bijna twee eeuwen in de Karoo. Ze zijn in bijna elk dorp in de Karoo te vinden en zijn erg gastvrij voor verwanten want ze laten zich leiden door Hebreeën 13:2: "Vergaat die gastvrijheid nie,want daar deur het sommige sonder om dit te weet engele as gaste geherberg". Zodoende kunnen Eva en Van Dis bij al die mensen langs. Ze leven van de landbouw en zij over het algemeen er niet van gediend dat de zwarten gelijke rechten krijgen,omdat ze dan in hun leefomstandigheden aangetast zullen worden. Zij vertegenwoordigen een deel van de Zuid-Afrikaanse bevolking en geven de mening van dat deel weer.
Ruimte:
Het verhaal speelt in Zuid-Afrika, de Karoo, een verlaten hoogvlakte in het midden van de Kaapprovincie. Bewoond door conservatieve blanke boeren met zwarte knechten. Het geheel speelt zich af eind jaren tachtig tijdens de opkomst van de eerste zwarte politieke partijen en andere groepen die opkomen van blank en zwart.
Stijl:
Het boek is niet erg moeilijk geschreven, wel wordt er vrij veel Zuid-Afrikaans gebruikt vooral om de woorden van de verschillende personen zo goed mogelijk tot hun recht te laten komen. Bovendien zijn er vooral later in het boek erg veel mensen aan het woord.
Tijd:
Een aantal weken. Want ze reizen veel en blijven overal wel een tijdje (een aantal dagen, soms langer, soms korter). De bezoeken en mensen worden langdurig beschreven, terwijl aan het beschrijven van het reizen zo goed als geen tijd wordt “verspild”.
D Eindoordeel en evaluatie
Ook na het lezen van dit reisverhaal ben ik nog erg enthousiast over dit boek, het gaf heel duidelijk en vanuit vele verschillende oogpunten weer hoe de situatie echt was en niet hoe rooskleurig, in zover dat woord past bij Zuid-Afrika, de buitenwereld hem vaak krijgt te zien. Het grote kritiekpunt op dit boek vind ik wel dat het allemaal heel oppervlakkig wordt gehouden tot het laatste deel van het boek, waarin de verhoudingen worden uitgelegd, door mensen die Eva en Van Dis bezoeken. Pas aan het eind komen ook de mensen met een uitgesproken en soms enigszins excentrieke mening aan het woord komen. Als het niet voor school had moeten lezen had ik dat juist mooie einde nooit gehaald. Maar in dat laatste deel als Eva eindelijk los komt en er wat schot komt in het verhaal is het een boek geworden dat ik iedereen moet aanraden. Nu nog met z’n allen hopen dat ooit nog echt verandering komt in de situatie zoals omschreven in dit boek.
Andere boeken van deze auteur:

Home - Contact - Over - ZoekBoekverslag op uw site - Onze Boekverslagen - Boekverslag toevoegen