Boekverslag : Betty Mahmoody - Not Without My Daughter / In Een Sluier Gevangen
De taal ervan is Nederlands en het aantal woorden bedraagt 2798 woorden.

Korte inhoud

Na lang aandringen brengt de Amerikaanse Betty samen met haar Iraanse echtgenoot Moody en hun vierjarig dochtertje Mahtob een bezoek aan Iran, Moody's vaderland. Het bezoek dat gepland is voor twee weken worden uiteindelijk achttien lange maanden voor Betty en haar dochtertje.



Moody's anti-amerikaanse gevoelens waren de laatste tijd namelijk erg toegenomen en hij had al in Detroit, zonder medeweten van Betty, de beslissing genomen om in Teheran een nieuw leven te beginnen. Zonder paspoort en geld (die in het bezit zijn van Moody) zijn de ontsnappingskansen voor Betty nihil en een gevoel van onmacht en opstandigheid overmeesteren haar. De verdrukking van de vrouw in een Islamstaat valt haar moeilijk en ze weigert zich aan haar nieuwe situatie aan te passen.



Toch blijft zij niet bij de pakken zitten en neemt contact op met de Amerikaanse ambassade. Wanneer Moody dit te weten komt, laat hij duidelijk zien wie het voor het zeggen heeft. Hij verscherpt de controle over Betty en stuurt Mahtob tegen haar zin naar school.



Desondanks grijpt Betty iedere kans om tot een oplossing te komen. Zo volgt ze koranles, zoekt contact met Amerikaanse vrouwen, geeft Engels in de school van Mahtob,...Maar aangezien Moody nog altijd zonder werk zit, wordt hij steeds gewelddadiger tot hij op een bepaalde dag Betty thuis opsluit en Mahtob meeneemt naar een onbekende plaats. Wanneer zij echter ziek wordt, neemt Moody haar terug mee naar haar mama.



Stilletjes aan keert het tij en Moody neemt de beslissing om te verhuizen. Wanneer hij dan ook nog werk vindt, wordt hij vriendelijker voor zijn vrouw en dochtertje. Betty krijgt hierdoor ook meer vrijheid, want Moody is vaker van huis.



Opnieuw grijpt ze alle kansen om aan hun ontsnapping te werken. Wanneer voor Betty het nieuws komt dat haar vader die al een hele tijd ziek was op sterven ligt, lijkt Amerika plots heel dichtbij. Moody geeft haar de toestemming om naar haar vaderland terug te keren onder een voorwaarde: Mahtob moet in Teheran blijven. Betty pikt dit niet en weigert te gaan, waarop Moody zijn gezag laat gelden en het haar verplicht. Betty's situatie wordt onhoudbaar en wanneer haar man enkele dagen later voor een spoedgeval opgeroepen wordt, grijpt ze haar kans en vlucht over de Turkse grens.



De verteller

In tegenstelling tot wat we normaal gezien verwachten, is de verteller in dit verhaal ook de schrijfster van het boek. "Verteller" is hier dus niet louter een technische term, maar een persoon van vlees en bloed, die ook leeft buiten de roman. "In een sluier gevangen" wordt verteld door een ik-protagonist. Betty Mahmoody vertelt over gebeurtenissen uit haar eigen leven en is dan ook het hoofdpersonage. Daardoor krijgen we het gevoel erg nauw bij het verhaal betrokken te zijn.



Konkreet bij het lezen van deze roman hadden we de neiging om mee te zoeken naar een manier om te ontsnappen. Wanneer er zich een oplossing aanbood, wogen we de voor- en nadelen af. En wanneer Betty problemen had of opgesloten werd, voelden we ons opstandig. Dat gevoel van opstand en onmacht draag je doorheen het leven van het boek de hele tijd met je mee.



Wat we weten over de personages, weten we zowel door beschrijving, interpretatie als door analyse. Dit laatste krijgen we door de schrijfster zelf, die uitgebreid haar gedachten en gevoelens beschrijft. Ook heeft zij een persoonlijke visie over de andere personages. Vb: Betty geeft steeds een uitgebreide beschrijving over de familie van Moody (= interpretatie). Aangezien hier zowel sprake is van interpretatie als van analyse kunnen we besluiten dat de gezichtshoek "vision du dedans" is voor de verteller en "vision du dehors" voor de andere personages. Het nadeel hieraan is wel dat het verhaal uitermate subjectief verteld wordt. Het was in deze roman zo overdreven dat het soms zelfs storend overkwam. Wanneer Betty de Iraanse cultuur beschrijft doet zij dit op een zodanig negatieve manier dat men gemakkelijk haar mening overneemt in plaats van redenen te zoeken waarom zij die cultuur zo afspiegelt.



Over de vertelafstand kunnen we kort zijn. Betty Mahmoody heeft dit verhaal geschreven toen ze terug in de Verenigde Staten was. Het is geschreven in de V.V.T.Toch heb je de indruk dat het gebeuren plaatsvindt op het moment dat je het leest.We spreken hier dus van een "vision avec".



Persoonlijke appreciatie

Op zich vind ik het idee achter dit werk heel tof. Het is leuk om eens een hele roman volledig te doorgronden. Op die manier leer je het boek veel beter kennen en leer je ook iets over de opbouw en de structuur van een roman.



Alleen heb ik spijt over onze keuze. Dit boek is niet geschreven als een roman, maar eerder als een subjectieve weergave van gebeurtenissen.. Daarom was het ook moeilijk om bepaalde elementen, die zo typisch zijn aan een roman, te analyseren. Ikzelf was onder andere verantwoordelijk voor het deeltje over het thema en de motieven. Dit was helemaal niet zo'n gemakkelijke opdracht. In een verzonnen roman gebruikt de auteur bepaalde motieven om zijn verhaal duidelijk te maken, maar Betty Mahmoody geeft een zo exact mogelijke weergave van wat er gebeurd is, dat het voor haar onmogelijk was om dingen te verzinnen.



Ook het feit dat zij geen echte schrijfster is, stelde ons voor problemen: in de bibliotheek was er zeer weinig over haar te vinden. Kortom, als ik een ander boek gekozen dan had ik er vast en zeker meer plezier aan beleefd:



Thema

Onderdrukking van de vrouw in Islamitische landen.



Motieven

Eenzaamheid : Betty ervaart eenzaamheid op twee verschillende manieren. Langs de ene kant zijn de taal en de godsdienst haar totaal onbekend en heeft ze dus een communicatieprobleem. De enige met wie ze een deftig gesprek kan voeren zijn haar man en dochtertje. Moody, die in het begin alles voor haar vertaalde geeft dit echter snel op zodat alleen Mahtob nog overblijft.

Langs de andere kant voelt Betty zeer goed aan dat zij door niemand vertrouwt wordt. Voortdurend wordt zij langs alle kanten gecontroleerd en in het oog gehouden.

Verdriet en pijn : Moody zorgt er niet alleen voor dat Betty zich eenzaam voelt, hij bezorgt haar ook veel verdriet. Het feit dat hij en zijn familie Betty voortdurend vernederen, maken haar zeer ongelukkig. Naast het verdriet is er ook nog de lichamelijke pijn. Moody mishandelt haar namelijk enkele keren.

Daar tegenover staat dan het enorme gemis van haar eigen familie, waarmee Moody het contact zoveel mogelijk wil vermijden. Onzekerheid : Ook onzekerheid ervaart Betty op twee manieren. Langs de ene kant is ze zeer onzeker over de toestand van haar vader, die reeds bij hun vertrek ernstig ziek was. Langs de andere kant is er de onzekerheid over hun terugkeer. Betty weet vanaf het begin dat zij gaat ontsnappen. Maar tot op het laatste moment weet zij niet wanneer, hoe of met wie. Oorlog tussen man en vrouw : Bij alle volkeren en godsdiensten op aarde is er een essentieel verschil tussen man en vrouw. Ondanks dit verschil leven beide geslachten in harmonie met elkaar. In de Islam echter is er van deze harmonie geen sprake en is de vrouw ondergeschikt aan de man. Betty weigert zich aan deze nieuwe situatie aan te passen en ervaart deze ondergeschiktheid dan ook als een vorm van oorlog. Naast deze oorlog tussen man en vrouw is er ook nog de oorlog tussen Iran en Amerika. Hoewel Moody, toen ze in Amerika woonden, zich niet bezig hield met dit conflict, zijn zijn anti-amerikaanse gevoelens in Iran erg toegenomen. Betty voelt zich door zijn haat erg gekwetst omdat het gaat om haar vaderland.

Geloof : Ook het geloof speelt een belangrijke rol in deze roman. Voor Betty lijkt het alsof de Islam heel het leven in Iran bepaald. Doorheen het verhaal merk je telkens weer dat zij het daar heel moeilijk mee heeft. Toch geeft Betty er zich enkele keren aan over al was het maar om Moody gunstig te stemmen.

Opstand en onmacht : Deze twee gevoelens beheersten mij bij het lezen van deze roman en kwamen doorheen het boek ook duidelijk naar voren. Het feit dat Betty afhankelijk is van Moody maakt hem enorm machtig. Betty moet voortdurend opletten dat zij niets doet waardoor Moody lastig zou worden en ook het feit dat hij het geld en haar identiteitspapierenin zijn bezit heeft maken haar machteloos.



Leidmotieven

ziekte van Betty's vader (het boek is aan hem opgedragen) (bv.: p.93; p.181; p.199; p.216; p.218; p.227; p.232; p.252.)p.218: "Op een Dinsdag; wetende dat Moody op zijn werk zou zijn, belde mijn broer Jim uit Amerika. Hij vertelde dat de toestand van mijn vader met sprongen vooruit was gegaan sedert ik hem beloofd had dat Mahtob en ik met Thanksgiving thuis zouden zijn."

bomaanslagen:p.188:"Toen we die avond laat weer naar huis wilden gaan, klonk plots het onheilspellende gehuil van het luchtalarm. De lichten gingen uit en we kropen met veertig anderen tegen een muur aan.(bv..:p.114; p.116; p.188)

speelgoedkonijn van Mahtob:vbn.: p.9: "De eerst vier jaar van haar leven was ze een gelukkig, enthousiast en praatgraag kind geweest dat gek was op haar vader, haar moeder en haar konijn-een goedkoop, plat, pluche beest van ruim een meter lengte, met een groen pakje met witte stippen aan.(bv.p.12;p.296)



pogingen tot vluchten :

-via Amerikaanse ambassade (Helen)p.72: "o," reageerde Helen, "nou we hebben geprobeerd om je te bereiken. Je oudres hebben contact gehad met Buitenlandse Zaken en wij zijn gevraagd om je verblijfplaats vast te stellen en uit te zoeken of jij en je dochter het goed maken."(bv.: p.54; p.94; p.101; p.213.)

-via Mevr. Alavi

-via Amerikaanse Judy : p.90: "Judy liet er geen gras over groeien. Twee dagen later belde ze om te vragen of ik met Mahtob naar het park wilde komen. IK koesterde een vage hoop dat Moody ons alleen zou laten gaan, maar hij had nu eenmaal een vast patroon ontwikkeld. Hij leek weliswaar geen achterdocht te koesteren, maar hij wilde ons per se in het oog houden.

-via vluchtauto met twee onbekende vrouwen : p.104: "De witte Pakon stopte precies zoals afgesproken voor ons. Er zaten twee vrouwen in en een aantal krijsende kinderen. Er sprong een vrouw uit, greeo me bij de arm en trok me mee in de richting van de auto."Kom op," zij ze,"je gaat met ons mee."

-via Amerikaanse Ellen : p.112.

-uiteindelijke redding (Amahl) : p.231:" Zodra Moody naar zijn werk in het ziekenhuis was vertrokken, rende ik het huis uit op zoek naar een taxi die me in de richting van Amahls kantoor zou brengen.( p.255-...) gedrag van Moody : p.76-77:" Ik werd tot zwijgen gebracht door Moody's vuist die me recht in het gezicht trof."( p.137-138; p.146). gebrek aan hygiene : p.15:" Toen ik de deur opendeed, deinsden Mahtob en ik terug bij de aanblik van de grootste kakkerlakken die we ooit hadden gezien; ze renden over de vochtige marleren vloer.(p.10; p.134; p.210.) pasdar : p.26:" Dan was er ook nog de afschuwelijke pasdar, een speciale politiemacht die rondreed in kleine, witte Nissan trucks."( p.98; p.117; p.121; p.188.)

het voedsel, meer bepaald de afschuw van het voedsel in Iran en het verlangen naar Amerikaans voedsel : p.17:" Maar het voedsel waarvan ik nu proefde smaakte ongelooflijk vet. Olie is een teken van welstand in Iran, zelfs bakolie.( p.30; p.113.)

chador : p.53:" Moody dwong me om een dikke zwarte chador aan te doen voor deze plechtige gelegenheid." (p.81)

religie : Ook weer langs de ene kant de niet altijd even aangename kennismaking met de Islam en langs de andere kant het blijven vasthouden aan het christelijk geloof. vbn : p.107:" We lazen in koor uit de Koran, namen deel aan een spel van vraag en antwoord dat de Koran verheerlijkte en het christendom verguisde en we dreunden onze middaggebeden op.(p.61;p.65;p.80; p.170; p.253.)



Personages

Betty Mahmoody

Betty Mahmoody is een negenendertig-jarige vrouw wanneer zij met haar man en dochtertje naar Iran vertrekt.



Betty houdt vreselijk veel van haar dochtertje. De eerste zin van het boek begint met :" Mijn dochtertje..." Haar liefde voor Mahtob primeert boven alles anders in haar leven. Hoewel ze heel sterk twijfelt om het vliegtuig naar Teheran te nemen, doet ze het toch. Ze is zich wel bewust van de gevaren die bestaan om naar Iran te gaan: er heerst oorlog en ze is bang dat haar man haar en haar dochtertje in zijn vaderland zal willen houden. Betty blijft zich afvragen waarom zij meegaat, de twijfels laten haar niet los, tot ze een antwoord vindt op haar vraag : "Vanwege Mahtob."(p.9)

Doorheen het boek praat Betty over Mahtob als :

"Maar voor mij is Mahtob het zonnetje."(p.9)

"Tussen ons in mompelde Mahtob in haar slaap. Het brak mijn hart. Hoe kon Moody daar nu zo onbekommerd liggen slapen naast zijn dochtertje dat volkomen uit haar doen was? Hoe kon hij haar dat aandoen ?"(p.39)

"Het was heerlijk om haar weer eens te zien lachen."(p.50)

"Ik keek mijn kind aan."(p.57)

"Mijn kleine meid..."(p.74)



Wanneer Betty beseft dat ze niet naar Amerika terug kan, wordt het voor haar vanzelfsprekend dat ze haar dochtertje niet uit het oog zal verliezen. Haar besluit staat vast: Zonder Mahtob gaat ze niet terug naar Amerika. Ook probeert ze zo weinig mogelijk risico's te nemen in verband met haar kleuter. Dit betekent dat ze niet overhaast uit Iran zal vertrekken ondanks het feit dat ze daar zo snel mogelijk weg wil. Op een dag stopt er namelijk een kleine bestelwagen voor Betty en Mahtob in het park. Twee vrouwen die zich voorstellen als Trish en Suzanne, willen hen meenemen en helpen om te vluchten. Wanneer zij aandringen om onmiddellijk te vertrekken weigert Betty. Het is veel te gevaarlijk.



Betty is ook naïef in de zin dat ze blijft geloven dat alles weer in orde zal komen(zij en Mahtob zullen terug naar Amerika gaan, met of zonder toestemming van Moody). Nog lang na hun aankomst in Iran probeert ze het Moody naar zijn zin te maken om hem van gedachten te doen veranderen. "In de late avond, nadat Baba Hajiji van zijn werk was thuisgekomen en had gegeten, nadat de hele familie aan mijn eis had voldaan en bijeengekomen was, maakte ik mijn opwachting waarbij ik er zowel in mijn kleding en mijn gedrag voor zorgde dat ik eerbiedwaardig overkwam. Mijn strategie was bepaald. Ik zou op de religieuze moraal vertrouwen die door Baba Hajiji werd verpersoonlijkt..."(p.35)



Eén van haar belangrijkste kenmerken is dan ook vastberadenheid. Een heel intelligente zet is om de Koran te bestuderen. Zo wil ze Moody en zijn geloof beter leren begrijpen om hem op die manier gunstig te stemmen. Betty leert bidden zoals haar man.(Dit had ze tot dan toe geweigerd.) Zij hoopt dat Moody gaat denken dat ze zich bij haar situatie heeft neergelegd. Toch blijft ze vreselijk bang van haar man. Ze blijft bang hij zal ontdekken dat ze een spiraaltje heeft. Dit is namelijk heel strafbaar in Islamitische landen: een vrouw mag daar niet aan anticonceptie doen. Naar een dokter gaan kan ze niet, dus moet ze het verwijderen hoe pijnlijk het ook is.



Betty is een heel vindingrijk persoon. Om naar de ambassade te kunnen gaan achter Moody's rug en om afspraken te kunnen maken met Hamid, Amahl of om te bellen naar haar ouders vindt ze telkens wel iets uit om de achterdocht van haar man niet op te wekken. Een voorbeeld van deze vindingrijkheid is het voorwendsel dat er te veel op de markt was om op tijd terug thuis te geraken.



Door haar beschrijvingen van Iran die nogal negatief zijn, drukt ze haar afkeer uit van dit land. Eigenlijk haat Betty de manier waarop Moody haar behandelt. Ze beschrijft ook feiten ( gebrek aan hygiëne, enz...), maar toch houdt ze op haar eigen manier van de mensen en de Islam. "Als Allah hetzelfde opperwezen was als mijn God, dan zou ik ook zijn eisen zo nauwkeurig mogelijk opvolgen. Ik wilde Allah nog veel meer behagen dan Moody."(p.171)



Ze leert Chamsey en Zarree kennen Moody's buurmeisjes uit zijn jeugd. Ze leert Ellen kennen, een Amerikaanse vrouw die ook in Iran vastzit. Wanneer Nehufar, de peuter van Nastaran en Morteza sterft, kan zij haar verdriet niet verbergen:

"Moody, Mahtob en ik huilden mee."(p.132)

"Ik probeerde Nastaran te troosten en ze wist dat mijn gevoelens echt waren. Ook ik was een moeder."



Betty Mahmoody is een round personage. Doorheen heel het boek leeft men met haar mee, men begrijpt haar gevoelens.In Amerika was zij een zelfstandige vrouw voor wie vrijheid zeer belangrijk was.Wanneer ze in Teheran gevangen gehouden wordt, komt het beest in haar boven. Zij gaat vechten voor haar vrijheid, voor haar dochtertje en voor zichzelf, ook al komt ze terecht in een wildvreemd land dat Amerika vijandig gezind is.
Andere boeken van deze auteur:

Home - Contact - Over - ZoekBoekverslag op uw site - Onze Boekverslagen - Boekverslag toevoegen