Boekverslag : Philippe Claudel - Zonder Mij
De taal ervan is Nederlands en het aantal woorden bedraagt 1693 woorden.
De taal ervan is Nederlands en het aantal woorden bedraagt 1693 woorden.
Primaire gegevens van het gelezen werk
Auteur: Phillipe Claudel
Titel: Zonder mij
Verschenen in: 2005
Uitgever: De Bezige Bij
Verwachtingen vooraf: Het lijkt me een treurig boek. De titel doet al vermoeden dat het geen blij verhaal is, maar vooral de samenvatting maakt dat duidelijk. Een weduwnaar, een klein kindje. Zware kost.
Samenvatting van de inhoud
De naamloze hoofdpersoon werkt in een ziekenhuis in Parijs. Hij is geen dokter of verpleger, maar hij noemt zichzelf een ‘hyena’. Hij praat met nabestaanden, hopend dat zij het lichaam van hun dierbare aan de wetenschap willen schenken. Hij walgt van zijn werk, heeft continu conflicten met zijn oppervlakkige collega. Hij is een alleenstaande vader. Zijn vrouw is kort na de bevalling van zijn inmiddels twee jaar oude dochter overleden als gevolg van een ongeluk.
Hij heeft het moeilijk, hij mist haar, hij mist het leven van voor haar dood. Zijn leven nu is somber, grijs en bestaat vooral uit werk. Werk dat hij haat. Overdag past de oppas op zijn dochter, ’s avonds speelt hij met haar. De oppas is een pubermeisje dat weinig aandacht besteedt aan de peuter. Ze gaat liever uit, naar housefeesten. Ze skate graag of ze luistert naar harde beats van housemuziek.
Het verhaal beslaat een werkdag. Na vele uren wordt hij eindelijk gebeld. Er is iemand overleden. Hij belt de moeder van het overleden meisje en vraagt haar naar het ziekenhuis te komen. Als de vrouw in het ziekenhuis zit, praat hij met haar. De vrouw is over haar toeren. Ze zitten urenlang in het kamertje.
In die uren denkt de hoofdpersoon terug aan gebeurtenissen van de afgelopen tijd. Hij belandde in ruzies met zijn collega, vechtpartijen met totale vreemdelingen, hij zat in een politieauto. Hij denkt aan de woordjes van zijn kind, aan de dag dat zijn vrouw overleed. Hij bedenkt zich hoe erg hij het leven haat. Dat hij alleen leeft voor zijn kind. Hij wil bij zijn vrouw zijn, hij wil dood zijn.
In het ziekenhuis is de vrouw inmiddels wat rustiger geworden. Maar dan probeert de collega de vrouw om te praten, in de hoop dat zij het lichaam af zal staan. De hoofdpersoon wordt woedend en steekt een lange monoloog af over zijn leven, over de dood, over zijn dochter, over zijn verschrikkelijke werk. Zijn collega wordt razend en knalt hem op de grond, hij slaat met stoelen, schopt op hem in. Dit alles waar de vrouw bijzit. Uiteindelijk zit de vrouw in de hoek van de ruimte, ze huilt. Ze schreeuwt dat de collega moet stoppen. Hij gehoorzaamt en de hoofdpersoon ligt op de grond. Hij bedenkt dat hij niet dood wil, dat hij niet doodgeslagen wil worden. Hij ziet het licht, hij wil leven.
Titelverklaring
Het boek heet Zonder mij. Een mooie, eenvoudige titel voor dit boek. Het is ergens wel dubbelzinnig. De man in het verhaal is weduwnaar, zijn vrouw is overleden. Dus het boek zou ook Zonder haar kunnen heten. Maar de man is zichzelf kwijt, heeft alleen zijn kind nog. De titel kan dus ook op hemzelf slaan.
Opbouw
Het verhaal dat wordt verteld beslaat maar een dag uit het leven van de hoofdpersoon. Hij is aan het werk in het ziekenhuis en ontmoet daar een vrouw wiens kind kort daarvoor is overleden. Gedurende die werkdag herinnert hij zich gebeurtenissen van de dagen of weken ervoor. Zo krijg je een helder beeld van zijn leven, zijn werk, zijn dochtertje.
Taalgebruik
Het verhaal wordt heel sec verteld. Geen poespas. Er worden alleen details vermeld als het echt belangrijk is: als de schrijver een bepaald gevoel bij een scène wil versterken, als het iets over zijn vrouw of kind vertelt bijvoorbeeld. Het taalgebruik verandert compleet als de oppas aan het woord is. Die gebruikt veel Engelse krachttermen en jeugdige uitdrukkingen. Dat toont de kloof aan tussen de man en de oppas. Het benadrukt de verschillen tussen de twee.
Tijd
Het boek speelt zich af in het heden. Dat merk je als lezer zeer duidelijk. De oppas gebruikt woorden die jongeren van nu veel gebruiken. Ze zit achter de computer, ze skate, ze gaan naar housefeesten, ze heeft een mp3-speler. Echt een pubermeisje van deze tijd.
De hoofdpersoon woont in Parijs, werkt in een ziekenhuis, reist met de metro.
Het verhaal begint chronologisch. Het verhaal – de vertelde tijd – beslaat maar een dag. Het verhaal wordt compleet door alle flashbacks. De man denkt terug aan een bepaalde gebeurtenis en de lezer gaat daarin mee. Hij denkt aan de dag dat zijn vrouw overleed, aan de woordjes die zijn dochter uitspreekt, aan de oppervlakkigheid van zijn oppas.
Het is een dun boekje, het bestaat maar uit 109 pagina’s. In twee uur heb je het verhaal gelezen. Maar ik deed er wat langer over. Ik lees meestal erg snel, maar nu bleef ik bij bepaalde hoofdstukken wat langer hangen. Je denkt na over de gebeurtenissen van de hoofdpersoon. Het grijpt je aan.
Plaats en ruimte
De hoofdpersoon woont in Parijs. Hij reist daar met de metro van en naar zijn werk in het ziekenhuis. Op de metrostations denkt hij na over zijn leven. De reclames op de stations zijn spreekwoordelijke bruggetjes naar zijn eigen leven. Zijn werkkamer in het ziekenhuis is de meest belangrijke plek in het verhaal. Vanuit daar gaat hij terug in de tijd, herinnert hij zich opvallende voorvallen.
Spanning
De spanning tussen de hoofdpersoon en zijn collega in het ziekenhuis is om te snijden. Ze werken al lange tijd samen, maar de hoofdpersoon van het verhaal bouwt een steeds grotere weerstand op. Hij vindt zijn collega verschrikkelijk vermoeiend en oppervlakkig en hij laat dat duidelijk merken. Meer dan eens hebben ze ruzie. Maar zodra er een vrouw binnenkomt van wie de dochter is overleden, bouwt de spanning zich in rap tempo op. Ze ergeren zich aan elkaar, waar de vrouw bij is. Aan het einde van het verhaal bereikt de spanning haar climax: ze krijgen een ruzie waarbij de collega de hoofdpersoon in elkaar slaat en met een stoel op zijn lichaam hamert. De hoofdpersoon komt op dat moment tot inkeer en wil niet langer dood. Hij wil blijven leven, voor zijn dochtertje.
Vertelperspectief
Je leest het verhaal door de ogen van de hoofdpersoon. de auteur gebruikt het ik-perspectief.
Personages
De personages zijn allemaal naamloos. De hoofdpersoon praat over hij, zij, de oppas, etc.
Hoofdpersoon (round character)
Deze inwoner van Parijs is 33 jaar oud. Hij werkt in het ziekenhuis en noemt zichzelf en zijn collega ‘hyena’s’. Hij praat namelijk op mensen in die net een dierbare hebben verloren. In de hoop dat de nabestaanden ervoor kiezen om het lichaam aan de wetenschap te doneren. Hij heeft een dochtertje van bijna twee jaar oud. Hij voedt haar alleen op, zijn vrouw is vlak na de geboorte overleden als gevolg van een ongeluk. Door haar overlijden zit hij erg in de knoop met zichzelf. Hij vindt zijn werk verschrikkelijk, hij vindt de wereld lelijk en hij komt regelmatig in de problemen.
Collega (round character)
Dit is de andere ‘hyena’, de collega van de hoofdpersoon dus. Een jongen die wel plezier in zijn werk heeft. Hij drinkt liters koffie, bladert de hele dag maar door wat tijdschriften of kijkt naar de foto van zijn vrouw in stringbikini. Hij werkt hierdoor de hoofdpersoon flink op de zenuwen.
Oppas (round character)
Dit jonge pubermeisje past overdag op de dochter van de hoofdpersoon. Ze houdt van veel uitgaan, van housefeesten, ze maakt veelvuldig gebruik van Engelse woorden. Haar oppaskindje interesseert haar niet zo bijster veel. Het gaat haar om het baantje, om het geld dat ze ontvangt.
Overleden vrouw (flat character)
Van de vrouw komt de lezer maar bar weinig te weten. Ze is overleden vlak na de geboorte van haar dochtertje. De hoofdpersoon koestert warme herinneringen aan haar. Maar het wordt niet duidelijk wat die herinneringen precies zijn en wat voor persoon ze was.
Dochtertje (flat character)
Een kind als ieder ander kind van bijna twee. Ze zegt een aantal woordjes, ze speelt met haar vader. De oppas ziet ze overdag, haar vader ’s avonds.
Thema en motieven
Eigenlijk is het thema van dit boek liefde. Maar dan de duistere, scherpe kant ervan. De liefde voor een overleden vrouw, voor een dochter. De hoofdpersoon houdt van zijn vrouw en wil bij haar zijn, wil dood zijn.
Walging speelt ook een grote rol in het verhaal. De hoofdpersoon walgt van de huidige wereld, van zijn werk, van zijn collega, van reclame, van de oppas. Zijn walging voor bepaalde dingen maakt het voor hem soms onmogelijk om te leven. Door die walging werkt hij zichzelf tal van keren in de nesten. Hij drinkt te veel, hij wordt opgepakt, hij scheldt mensen uit, hij vecht.
In dat opzicht is hoop misschien ook een thema. Het hele verhaal komt bij elkaar op een punt: in de ziekenhuis kamer. De hoofdpersoon ziet in die vrouw hoop. Ze hoopt dat haar dochter nog leeft. En als ze ziet dat dat niet zo is, merkt de hoofdpersoon dat hij wél wil leven. Voor zijn dochter.
Genre
Drama.
Eigen literaire recensie
De Franse schrijver Phillipe Claudel heeft met Zonder mij een pareltje afgeleverd. Het is een prachtig, ingetogen verhaal over het leven, de dood, hoop en vrees.
Claudel schetst een tijdsbeeld van de wereld van nu; het hedendaagse Parijs. Zijn hoofdpersoon is een complex figuur met vele kanten. Zijn vrouw is overleden kort na de geboorte van hun dochtertje. Het meisje wordt opgevoed door een ongeïnteresseerd pubermeisje. Overdag werkt de hoofdpersoon. Hij noemt zichzelf een ‘hyena’, hij wil lijken. Hij werkt in een ziekenhuis en probeert met zijn collega nabestaanden ervan te overtuigen dat zij het lichaam van de overledene moeten afstaan aan de wetenschap. Hij walgt van zijn werk. Hij walgt van alles, sinds de dood van zijn vrouw. Door zijn negatieve instelling komt hij vaak in de problemen. Hij vindt geen steun bij zijn collega, die vindt hem maar een loser.
Claudel beschrijft deze zoektocht naar hoop, naar liefde erg ingetogen. Geen mooie bloemrijke vertelling, maar een kaal verhaal. Het past precies bij het soort verhaal. Met talrijke flashbacks beschrijft hij de gemoedstoestand van de hoofdpersoon. Het boek, het verhaal, het trieste leven van de hoofdpersoon grijpt je aan. Je leest niet veel over zijn overleden vrouw, maar je voelt de pijn. Door de stille herinneringen aan haar. Claudel heeft met Zonder mij een mooi, scherp boek afgeleverd.
Home - Contact - Over - ZoekBoekverslag op uw site - Onze Boekverslagen - Boekverslag toevoegen