Boekverslag : Ferdinand Bordewijk - Karakter
De taal ervan is Nederlands en het aantal woorden bedraagt 2725 woorden.
De taal ervan is Nederlands en het aantal woorden bedraagt 2725 woorden.
Karakter van F. Bordewijk.
Beschrijvingsopdracht
Karakter is een bekend boek er is zelfs een film van gemaakt. Ook is een tijdje geleden een serie uitgezonden over dit boek. Ik heb stukjes van de serie gezien maar ik heb maar zo weinig gezien dat ik eigenlijk niet wist waar het verhaal over ging. Maar alles wat ik zag sprak mij wel aan. En ook andere mensen vonden dat het een mooi boek was. En nu ik de kans had het te lezen heb ik dit maar gedaan.
Samenvatting:
In het zwartst van de tijd, omtrent Kerstmis, wordt op de Rotterdamse kraamzaal het kind Jacob Willem Katadreuffe met de keizersnede ter wereld geholpen. Zijn moeder is de 18-jarige dienstbode Jacoba (Joba) Katadreuffe. Jacob Katadreuffe is verwekt door de deurwaarder Dreverhaven, de werkgever van Joba. Toen deze op een dag na een frustrerende zakelijke ervaring wat thuisgekomen, had hij Joba in woede overweldigd, wat niet helemaal tegen haar zin was gebeurd.
Na de geboorte van Jacob Willem weigert Joba met Dreverhaven te trouwen. Hij stuurt haar postwissels, maar die stuurt ze steeds terug, totdat hij het opgeeft.
Jacob Willem groeit op in tamelijk armelijke omstandigheden, maar zijn moeder hoort wel bij de fatsoenlijke armen. Ze weet zich zelfs enigszins op te werken door handwerk te verkopen.
Tegen de tijd dat Jacob Willem het huis uit kan, neemt ze een commensaal op kamers, Jan Maan, met wie Jacob Willem bevriend raakt.
Jacob Willems eerste poging om een maatschappelijke carrière te beginnen mislukt. Hij koopt een sigarenwinkeltje, maar dat gaat al snel failliet. Er wordt hem een curator toegewezen op het advocatenkantoor Stroomkoning. Wanneer hij daarheen gaat, vallen hem de vijf koperen naamborden aan de gevel op, die hem zonnen toeschijnen. Hij besluit dat ook zijn naam daarbij moet komen.
Zijn curator, De Gankelaar, vindt hem een opmerkelijke jongeman, en hij besluit hem te helpen. Hij bezorgt hem een baantje als typist en bediende op het advocatenkantoor. Katadreuffe gaat op kamers wonen bij Graanoogst, Stroomkonings conciërge. Hij ontdekt al spoedig dat zijn vader, Dreverhaven, veel zaken doet met Stroomkoning. Ook ontdekt hij dat Dreverhaven zijn eigen faillissement beschreven heeft. Dreverhaven is een deurwaarder die zich inlaat met allerlei duistere praktijken. Hij heeft zijn kantoor midden in de oudste buurt van Rotterdam. Als hij ontruimingen doet, is daar nooit politie bij nodig. Hij laat zich bijstaan door twee angstaanjagende wezens, Hamersalag en Den Hieperboree.
Katadreuffe gaat Dreverhaven opzoeken in zijn kantoor, wanneer voor de tweede keer zijn faillissement is aangevraagd. De schulden in een verband met de sigarenwinkel waren namelijk geregeld via een Volkskredietbank, waarvan Dreverhaven de eigenaar blijkt te zijn. Deze eist nu betaling.
Dreverhaven biedt Katadreuffe een lening aan en legt vervolgens een dolkmes op zijn bureau om te zien op de woedende Katadreuffe het tegen hem zal gebruiken. Katadreuffe steek het in het tafelblad.
Het faillissement wordt een feit, maar in plaats van ontslag krijgt Katadreuffe loonsverhoging van Stroomkoning, die wel iets in hem ziet. De Gankelaar voorkomt dat Katadreuffe zijn boeken kwijtraakt door ze op te kopen.
Op het kantoor werkt ook een zekere juffrouw Te George. Zij is de rechterhand van Stroomkoning. Katadreuffe raakt met haar aan de praat, en ze bezoekt hem zelfs op zijn kamertje op zolder. Katadreuffe voelt een lichte angst in haar bijzijn, “hij werd gedreven naar iets duisters, het was tevens onmiskenbaar aangenaam”. Juffrouw Te George koestert warme gevoelens voor Katadreuffe, maar hij voorvoelt al dat daar niets uit kan voortvloeien.
In deze tijd woedt in Rotterdam communistisch oproer. De commensaal van Katadreuffes moeder, Jan Maan, mag er van zijn hospita niet aan meedoen. Hij zou het wel graag willen, want hij is communist in hart en nieren, maar hij doet het niet. Joba Katadreuffe is een moeder voor hem geworden.
Jacob Willem zoekt zijn vader op en leent 2000 gulden van hem om te gaan studeren. De voorwaarden zijn redelijk, maar de lening is onmiddellijk opeisbaar. Jacob Willem blijkt een uitstekend student te zijn, en het wordt hem steeds duidelijker dat hij in het kantoor het hoogste wil bereiken, namelijk ook advocaat worden. Hij ontdekt ook dat hij zeer op Lorna te George gesteld is, maar hij besluit geen verhouding met haar aan te knopen. Dat zou zijn plannen in de war sturen.
Intussen wordt de bureauchef, Rentenstein, ontmaskerd als een fraudeur. Hij wordt ontslagen, maar niet gerechtelijk vervolgd, want hij is door Dreverhaven op het slechte pad gebracht, en Stroomkoning wil niet dat deze in opspraak komt. Katadreuffe mag de opengevallen positie innemen.
Dreverhaven doet een nieuwe poging Katadreuffe te gronde te richten. Hij eist de lening op die Katadreuffe bij hem heeft lopen. Wanneer dit tot een nieuw faillissement zal leiden, zou Katadreuffes positie als eerste bediende onhoudbaar worden. Dit blijkt echter na enige juridische schermutselingen niet te gebeuren. Katadreuffe heeft opnieuw een ontmoeting met zijn vader, vrijwel identiek aan de vorige. Weer houdt Dreverhaven hem een mes voor, maar deze keer bewaart Katadreuffe zijn kalmte en vertrekt waardig.
Kort daarna slaagt Katadreuffe voor het examen, dat de weg opent naar de universiteit. Op het kantoor geeft men een feestje te zijner ere. Lorna te George gaat eerder weg. Katadreuffe laat haar uit, en als ze dan een moment tegenover elkaar staan, voelt Katadreuffe dat dit het machtigste moment van zijn leven is. Hij laat het voorbijgaan. Te George meldt zich de volgende dag ziek en neemt vervolgens ontslag. Stroomkoning probeert vergeefs haar daarvan te weerhouden. Katadreuffe is uit zijn evenwicht en moet van Stroomkoning veertien dagen vakantie nemen. Na een week zet Katadreuffe zijn zorgen van zich af. Hij besluit dat hij geen man is voor het huwelijk.
Het advocatenkantoor krijgt minder werk door de economische malaise, maar door het vertrek van De Gankelaar naar India en het overlijden van een andere collega, Gideon Piaat, die vooral strafzaken deed, is dit geen echt probleem. Er zijn naast Stroomkoning nu nog twee advocaten over, juffrouw Kalvelage en de heer Carlion. Stroomkoning houdt een plaats open voor Katadreuffe, die aan zijn rechtenstudie begonnen is. Deze studie verloopt vlot.
De moeder van Jacob Willem lijdt aan tering. Het is onzeker hoe lang ze nog zal leven. Dreverhaven komt haar op een dag opnieuw ten huwelijk vragen. Ze stelt hem een wedervraag, namelijk waarom hij Jacob Willem blijft dwarszitten. Ze weigert het aanzoek. Dreverhaven had zijn zoon willen erkennen als ze hem gehuwd had, maar nu besluit hij hem te treffen waar hij kan. Hij ontruimt het pand waarin hij zelf ook woont, door alle huurders op straat te smijten, eenvoudig omdat hij een grote ontruiming wil. Hij zoekt daarna het gevaar door zich alleen in de menigte te begeven. Er gebeurt niets. Dreverhaven gaat steeds meer misbruik maken van zijn positie. Hij en Katadreuffe komen voor het eerst in de rechtszaal tegenover elkaar te staan. Het betreft een onbelangrijk zaakje, en ze winnen geen van beiden. Katadreuffe past zich steeds meer aan, aan het milieu waarin hij zal komen te verkeren. Hij vervreemdt verder van zijn vriend Jan Maan.
De dag voor hij doctoraal examen zal doen, ontmoet hij Lorna te George, die inmiddels getrouwd is. Hij geeft blijk van enig zelfinzicht door zichzelf laf te noemen dat hij de liefde aan de kant heeft gezet voor zijn maatschappelijke carrière. Voor één keer nog staat hij samen met haar op de kade naar de Nieuwe Maas te kijken.
Katadreuffe slaagt voor zijn examen, en Dreverhaven doet nog een laatste poging om hem te vloeren, op grond van het feit dat Jacob Willem een onecht kind is. Het mag niet baten. Het koperen bord met de naam Katadreuffe wordt een blinkende zon aan de gevel van het advocatenkantoor.
Katadreuffe bezoekt voor de laatste maal zijn vader, om hem zijn overwinning te laten zien. Als Katadreuffe hem voor de voeten werpt dat hij ondanks Dreverhavens tegenwerking geslaagd is in het leven, wijst Dreverhaven hem erop dat het ook wel eens dankzij die tegenwerking kan zijn geweest.
Later vindt Katadreuffe bij zijn moeder thuis bij toeval een spaarbankboekje, waaruit blijkt dat zij alle toelagen die hij haar heeft overgemaakt, naar de Spaarbank heeft gebracht. Voorin staat dat het geld voor hem is. Hij realiseert zich ook haar nooit bereikt te hebben.
Mijn persoonlijke reactie
In het begin is dit een onbegrijpelijk verhaal omdat je nog niet verdiept bent in de situatie waarin hij leeft en wat hij wil bereiken en wat al die faillissementen te betekenen hebben.
Lastig want er worden oude termen gebruikt zoals curator, dit is iemand die al je spullen proberen te redden bij een faillissement, hier had ik van tevoren ook nog nooit van gehoord.
Het verhaal is heel gedetailleerd beschreven. Zo lijkt het of je je in een film bevindt. Je weet hoe alles eruit ziet en hoe ze zich gedragen.
Dit is ook een origineel onderwerp want ik heb nog nooit een boek gelezen over iemand die hogerop wil komen en daarbij allerlei tegenslagen tegenkomt veroorzaakt door een familielid.
Leerzaam is het zeker ook omdat zo gedetailleerd beschreven is krijg je ook een idee hoe men zo'n 100 jaar geleden woonde. En hoe het er vroeger aan toe ging.
Verdiepingsopdracht 1:
De vertelsituatie: In veel hoofdstukken is er de alwetende vertelsituatie. Je krijgt een goede indruk van Katadreuffe. Je kent al zijn gedachten, handelingen en dalogen. Dit geldt niet voor de andere personages. Maar je krijgt niet zoveel te weten over de personages zodat je geen mening meer kan vormen. Je krijgt maar een karaktereigenschap te weten van de meeste personen.
De thematiek: de thema's die een rol spelen zijn: carrière maken, onbekende vader, tucht, sociale ongelijkheiden ondergang.
De ruimte: de gebeurtenissen spelen zich voor het grootste gedeelte af in Rotterdam zo'n 100 jaar geleden. De stad wordt soms gedetailleerd beschreven. Dreverhaven woont in de binnenstad. Zijn "huis" wordt afgeschilderd als een donker hol. Het kantoor daarentegen wordt beschreven als een "lichte" wereld. Dit symboliseert de carrière van Katadreuffe. In het gebouw stond een grote brede trap. Daar ontmoette Katadreuffe juffrouw Te George.
Verdiepingsopdracht 2:
Dit verhaal bevat autobiografische elementen maar het is niet geheel autobiografisch. Bordewijk heeft zelf ook rechten gestudeerd. Katadreuffe wilde ook advocaat worden. Het speelt dus in het zelfde milieu. Het verhaal speelt zich grotendeels af in Rotterdam in een advocatenkantoor. Het kantoor waar hij in 1913 ging werken als junior in een advocatenkantoor in Rotterdam. In dat jaar werd hij ook tot advocaat beëdigd. Hij heeft na 6 jaar zelf een advocatenkantoor opgezet iets wat Katadreuffe ook graag wilde.
Verdiepingsopdracht 3:
Karakter is het belangrijkste boeken die F. Bordewijk heeft geschreven. Na een voorstudie gemaakt te hebben voor de Telegraaf in 1928 is het boek in 1938 verschenen. Hij heeft veel boeken geschreven. Te veel om op te noemen. Maar Ik vergelijk nu Blokken, Bint , Apollyon en Karakter met elkaar. Ze worden vergleken op stijl, thematiek en opbouw.
De Thematiek: De motieven in Bint zijn de tucht en de ondergang. Deze motieven spelen in de andere 3 boeken ook een grote rol. In Bint moeten de leerlingen van een school zich strikt aan de regels houden. In Apollyon heeft hij de mogelijkheid van het samengaan van tucht en de mens beschreven. In Blokken daarentegen daar moet alles volgens rechte lijnen. Cirkels zijn verboden. Door de tucht in Karakter loopt Katadreuffe zijn grote liefde mis. Hij had een bord voor zijn kop. Ondergang is in zijn boeken ook belangrijk. De mensen in Apollyon worden van perfect persoonlijkheden in de loop van het verhaal psychische wrakken. De staat die zo perfect leek ging uiteindelijk ten onder in Blokken en in Karakter gaan Katadreuffe en Dreverhaven door hun eindeloze werklust ten onder.
De stijl: De stijl in Blokken en Bint komt redelijk veel overeen, zeer kort en bondig zijn de zinnen. In Blokken worden de personen niet uitgebreid beschreven. In Bint gebeurd dit wel. Maar daar wordt ook nog een verhaal verteld. Blokken in meer een situatieschets. In Karakter is de stijl weer wat anders. Katadreuffe wordt heel uitvoerig beschreven door de handelingen, gedachten en dialogen die beschreven worden. Verder is dit boek traditioneler geschreven. De stijl ven F. Bordewijk wordt vaak gekarakteriseerd met de beschrijving "gewapend beton stijl".
De opbouw: De opbouw verschilt niet zo veel in de boeken van F. Bordewijk. Alle boeken op Karakter na bestaan uit twee delen. Nog iets wat typisch F. Bordewijk is is dat de hoofdstukken kort zijn. Dit is alleen niet het geval bij Apollyon.
Evaluatie
Ik vond het een somber verhaal met afwisselende vrolijke momenten. In de meeste ruimtes waar Katadreuffe werkte wordt alles beschreven als donker met een eenvoudig gaslampje. Soms komen en dan fragmenten in voor bijv. met te George het meeste wordt dan weel kleurrijker weergegeven. Dit verhaal is ook heel geloofwaardig. Katadreuffe is zo goed beschreven. Door de handelingen en dialogen lijkt het net of hij direct uit een het dagelijks leven stapt en een goede kennis is. Wat zich in het verhaal afspeelt is ook heel indrukwekkend. Dat je zo'n doel voor ogen hebt om advocaat te worden. En je moet jezelf van onderuit de samenleving helemaal opwerken naar de top. En dat Katadreuffe doorgaat ondanks al zijn tegenslagen. Leerzaam. Je wordt er van bewust gemaakt dat je alles kan bereiken als je dat maar wilt. Maar ondanks dat de taal een beetje ingewikkeld was door de "oude" woorden vond ik het een leuk boek om te lezen.
Het verwerken van de verdiepingsopdrachten daarentegen verliep een stuk moeilijker. Dit kwam omdat de opdracht een beetje onduidelijk was. Ook was het zoeken van informatie best een lastig karwei. Ik heb toen veel informatie gezocht over de schrijver en die uiteindelijk vergleken met het boek. Ik vond dit alleen wel een leuke verdiepingsopdracht omdat je nu eens achter een verhaal kijkt, naar de schrijver. En je leert de nodige informatie uit de dingen te halen die je zelf hebt gezocht.
Leeservaring gedetailleerd beschrijven
Onderwerp: Het onderwerp is duidelijk. Dit is hoe je je naar de top moet werken ook al kom je een heleboel tegenslagen tegen. Dit speelt in de advocatuur. Ik heb hierbij ook een stuk van de serie gezien. Ik vond het boek toch leuker. Dit kwam omdat ik de serie niet helemaal heb gezien en je kunt meer aan je verbeelding overlaten in het boek. Je kan zelf voorstellen in wat voor kamer ze zijn ondanks de gedetailleerde beschrijving. Ook kan je zelf weten hoe de personen eruit zien. In de serie/ film is het einde ook triester, Dreverhaven wordt vermoord, hij wordt van de bovenste etage van een fabriek door een gat naar beneden geduwd.
De gebeurtenissen: De belangrijkste gebeurtenis uit heb boek is denk ik wel dat hij in een advocatenkantoor mag komen werken als typist. Hij heeft dan al een doel voor ogen om advocaat te worden. In het boek wordt het verdere verloop van zijn pogingen beschreven. Daar draait alles om zijn weg naar de top die onderaan begint. De gebeurtenissen blijven van begin tot eind boeien. Dit komt omdat de gebeurtenissen zich goed uit elkaar opvolgen. Heb je weer iets dat het een beetje afzakt dan komt weer het moment dat Katadreuffe failliet wordt verklaart. Zo blijft het verhaal boeien.
Personages: Ik zou wel op Katadreuffe willen lijken. Hij heeft zo'n doorzettingsvermogen. Bij een tegenslag laat hij het er niet bij zitten. Ik wou dat ik dat ook had ik laat het na een paar pogingen er bij zitten. Katadreuffe ging voor mij echt leven. Zo goed was hij beschreven. Dreverhaven daarentegen was meer een karakter dan een mens. Het enige wat hij deed was Katadreuffe in de weg zitten op zijn weg naar de top ook Joba Katadreuffe en Jan Maan gingen niet echt leven net als de mensen van het kantoor. Een eigenschap werd bij de meeste maar vernoemd de zogenaamde typetjes.
Bouw: Het verhaal komt wel langzaam op gang. Het is ongeveer 50 bladzijdes voordat Katadreuffe daadwerkelijk op het advocatenkantoor terecht komt. Maar na die periode gaat alles wel veel sneller. Het leest dan ook prettiger. Je hoeft je niet meer af te vragen hoe het nu verder gaat. Het verhaal bestaat uit een verhaallijn. Dit is wel prettig want als het verhaal soms moeilijk te volgen is en je verspringt van verhaallijn dan weet je niet meer wat je er nu mee aanmoet.
Taalgebruik: De tekst is soms lastig te begrijpen, dit komt door de "oude" woorden zoals curator. Daar had ik nog nooit van gehoord. Er zaten nog neer van zulke rare woorden die ik op heb moeten zoeken. Typisch voor F. Bordewijk is zijn gewapend beton stijl van schrijven.
Home - Contact - Over - ZoekBoekverslag op uw site - Onze Boekverslagen - Boekverslag toevoegen