Boekverslag : Leon De Winter - De Ruimte Van Sokolov
De taal ervan is Nederlands en het aantal woorden bedraagt 1136 woorden.
De taal ervan is Nederlands en het aantal woorden bedraagt 1136 woorden.
De ruimte van Sokolov
Alexandr (Sasja) Iwanovitsj Sokolov is een vooraanstaande raketontwerper in de Sovjet-Unie. Hij heeft veel om gelukkig te kunnen leven: een vrouw en een mooie dochter, een dik salaris, een riant appartement, enz. Hij werkt aan een ingenieus project, de Oktjabr. Oktober is een raket die twee astronauten meeneemt in de ruimte waardoor de Russen weer een voorsprong nemen op de Amerikanen bij de verovering van het heelal. Maar er gaat iets mis en samen met de Oktjabr ontploft ook Sokolovs leven en blijven er enkel scherven over. Zijn vorig leventje valt niet meer te herstellen. Men ondervraagt hem naar de oorzaak van de ramp en probeert zelfs hem de schuld ervan te geven. Hij schaamt zich omdat hij persoonlijk gefaald heeft en zijn positie en welvaart was kwijtgeraakt. “Zoveel schaamte viel alleen met vodka te verdragen” (p 133). Het is dus uitgesloten om nog in de SU te werken en hij vlucht naar Tel Aviv waar hij met zijn intellect geen werk vindt. Met als gevolg dat hij in de goot terecht komt.
Hoewel het verhaal vooral rond verraad en angst draait komt ook verlies vaak aan bod, meestal relatief verborgen maar toch duidelijk aanwezig.
Het verlies is tweeledig enerzijds het materiële verlies zoals het huis en de dure kleren die Sokolov zich kon veroorloven en anderzijds het psychologische verlies.
Sokolov had verwacht binnen korte tijd goedbetaald werk te vinden in Israël aangezien hij een bijzondere specialisatie bezat die hem overal ter wereld aan een baan kon helpen. Maar de enige job waarvoor men hem wilde aannemen was stratenveger. Zo was hij zijn eerste illusie kwijt.
De schrijver toont het verschil in het soort werk dat Sokolov nu doet en wat hij vroeger deed. Nu is hij stratenveger maar hij houdt –hoe kan het ook anders- van zijn vroeger werk.
Bij sollicitaties zegt hij: “Ik ben een metallurgisch ingenieur en ben cum laude gepromoveerd in Metaalmoeheid in vacuüm.” Maar dat zegt hij met wankele trots en dat woord “wankele” toont ons hoe kwetsbaar de man is in dat land. Zijn kennis en werklust zijn er nog maar hij heeft zijn zekerheid verloren. Hij vraagt zich af of goed opgeleide mensen hier wel nog nodig zijn.
Sasja was een radertje in de dynamiek van de wetenschap. Hij was projectleider van één van de researchteams van het sovjet ruimteprogramma NPO Energia, de bouwer van de aandrijfraketten van de Boeran Shuttle en Sojoezcapsules en van de Progress vrachtcapsules. En zelfs na Oktjabr werd hij met “doktor” of “professor” aangesproken.
En wat doet hij in Israel? Hij veegt zes dagen per week de Regov Etsel voor een absoluut minimumloon. De auteur geeft een gedetailleerde omschrijving van zijn gereedschap om de lezer nog beter met de neus op de feiten te drukken. Zo staat er op p.9: “een originele bezem, een papierplukker, een bakje met klepje voor hondendrollen, een karretje en een vuilniszak”. Dit is het gereedschap bij Sokolovs dagelijkse activiteiten.
“Misschien had hij de Sovjet-Unie nooit moeten verlaten?”
Alexandr is uit zijn geboorteland vertrokken. Zijn beschrijvingen ervan zijn meestal negatief:
Men zorgt niet voor het milieu, Siberië is er om te exploiteren.
Corruptie heerst, als je de juiste contacten hebt vind je alles wat er normaal niet voor handen is, bvb Westerse tijdschriften.
Soms vind je iets positiefs in het begin van de zin maar dan komt het ironische tweede deel: “Eigenlijk was er geen afval in de unie zodat de straten er proper bij lagen; maar wat wil je, je bent arm, je hebt niets en dan kan je niets weggooien”
Maar tussen de regels voelen we dat Sokolov zijn geboorteland mist. Hij voelt zich als een vreemdeling in Israel. “Ik ben een nepjood.” Hij hoort opeens bij een volk dat niets met Rusland te maken heeft. “Het zijn vreemdelingen en ik ben het opeens ook!” Niets in Israël zou hem voldoening kunnen schenken want dit is zijn land niet. (p. 47) En wij voelen dat hij indien mogelijk terug zou gaan.
Op zijn 43 jaar bezit Sasja maar drie koffers waarin hij alle herinneringen aan zijn vorig leven bewaart. Soms is het verleden zo sterk aanwezig dat het heden krachteloos werd. Hij is alles kwijt, maar zijn wetenschappelijke artikelen, foto’s van zijn gelukkig huwelijk en van zijn overleden ouders, foto’s van zijn dochter Natasja, houdt hij met veel zorg bij.
In die koffers zit alles wat Sokolov het meest dierbaar was: werk, gezin en zijn kinderjaren. En dat alles is in Rusland gebleven, daar waar hij geboren was. De liefde voor zijn vaderland komt het meeste voor in de beschrijvingen van zijn jeugd, de leeftijd waarop de negatieve kanten van het volwassene leven nog niet duidelijk zijn, zeker als de ouders een kind daarvan proberen te beschermen.
Lev Lezjawa, Sasja’s beste vriend is ook een verliezer.
“Het verleden van hen allebei is geëxplodeerd tesamen met de Oktober.”
Maar Lev is ondernemend van geest en alle middelen zijn goed voor hem als zijn doel maar bereikt wordt. Sokolov voelt het, zijn vrouw wijst hem er meermaals op maar Lev is zijn beste vriend en Sasja wil Levs negatieve kanten niet zien. Lezjawa heeft zo’n grote invloed op hem dat Sokolov zelfs in staat is om iemand te doden als hij dat vraagt. Als vriendendienst met in het achterhoofd de toekomst van zijn dochter. Want Lev is een rijke zakenman geworden en hij sponsort Aleksandr door hem een nieuwe flat en veel geld toe te stoppen. Er komt een moment dat Sokolov al zijn illusies verliest en beseft dat hij door Lev in een hinderlaag is gelokt die normaal gezien een dodelijke afloop zou hebben. “Het was niet te bevatten. Zijn makker had hem een bom meegegeven die zijn dood had moeten betekenen.” p389
“Zijn broer had hem in de val gelokt” en “Lev was de duivel” (p 390) zijn rake uitspraken in verband met zijn gevoelens.
Handschoenen zijn mogelijk een symbool van alle waarden zoals eerlijkheid, behulpzaamheid en rechtvaardigheid die zijn moeder aan Sasja heeft meegegeven. En zolang het alleen om zichzelf gaat blijft hij deze waarden trouw. De handschoenen zijn een leidmotief in het verhaal want ze duiken overal op. Ze zijn als een amulet voor hem, zolang hij ze bewaart kan hem niets overkomen.
Hij laat zich ook besnijden in Israël omdat zijn vriendin daar nogal vasthoudt aan de tradities van de Joden en geen relatie wil met iemand die niet besneden is. Hij raakt met dat stukje huid een stuk verleden kwijt en begint een nieuw leven.
Het verlies in dit boek is nogal parabolisch voorgesteld. Met Sokolov ging het van goed naar heel erg, van de Sovjet-Unie naar Israël waarbij hij heel veel dingen achtereen verloor. Dan werd het beter en met de komst van Lev en Tanja begint hij stilletjes aan zijn leven terug te vinden: hij krijgt een appartement en goedbetaald werk, hij vindt een vriendin en er komt contact met zijn ex-vrouw en dochter waarna hij nog lang en gelukkig leeft.
Home - Contact - Over - ZoekBoekverslag op uw site - Onze Boekverslagen - Boekverslag toevoegen