Boekverslag : Margo Minco - Het Bittere Kruid
De taal ervan is Nederlands en het aantal woorden bedraagt 1782 woorden.
De taal ervan is Nederlands en het aantal woorden bedraagt 1782 woorden.
Auteur: Marga Minco pseudoniem van Sara Menco
Titel: Het bittere kruid
Druk van het boek: 33e druk.
Drukgegevens: 2001, Wolters-Noordhoff, Groningen
Jaar van eerste druk: 1 Mei 1957
Motto: Er rijdt door mijn hoofd een trein
vol joden. ik leg het verleden
als een wissel om...
Motivering van keuze:
Ik heb dit boek gekozen, omdat op advies van andere mensen. Uit mijn klas etc. Ik wou dit
boek dus wel eens proberen. En toen ik de achterflaptekst las leek het boek me wel
interessant. Verhalen over de Tweede Wereldoorlog vind ik altijd wel boeiend.
Samenvatting:
De Duitsers vallen Nederland binnen en de ikpersoon, een joods meisje, vlucht met haar
ouders naar het zuiden, naar België. Na een paar dagen gaan ze terug naar Breda, waar ze
wonen. In het eerste oorlogsjaar moet het meisje kuren in een Utrechts ziekenhuis vanwege
een longaandoening. Haar ouders verhuizen naar Amersfoort, waar ze gaan wonen bij hun
zoon Dave, die getrouwd is met Lotte. De oudste zus Bettie woont in Amsterdam.
Wanneer de ikpersoon het ziekenhuis verlaat, voegt ze zich bij haar familie in Amersfoort.
Niet lang daarna komt vader thuis met een pakje jodensterren, die op hun kleren genaaid
moeten worden. Ondanks alle bezettingen en de vele verboden die hen opgelegd worden
blijven zij kalm, vooral de vader van het meisje. Hij is erg optimistisch en denkt dat de
Duitsers de Joden netjes zullen behandelen. Op een dag moeten Dave en vader gekeurd
worden om te kijken of ze geschikt zijn voor een werkkamp. Vader wordt afgekeurd, want hij
heeft een huiduitslag. Dave wordt ook afgekeurd, omdat hij een drankje innam die hem
tijdelijk ziek maakte. Ze probeerden er natuurlijk voor te zorgen dat ze afgekeurd werden,
anders moesten ze keihard onder erbarmelijke omstandigheden werken in zo'n werkkamp.
Er komt een telegram uit Amsterdam: Bettie is opgepakt. Na een poosje komt er weer een
oproep binnen en dit keer is het voor Dave, Lotte en de ikpersoon. Het lijkt Dave wel
avontuurlijk. Kennissen raden het hun sterk af zich te melden. Van de dokter krijgen ze een
verklaring dat ze ziek zijn, waardoor ze kunnen blijven. Ook Lotte mag blijven om hen te
verzorgen. Ze lopen de hele dag in pyjama, zodat ze in bed kunnen springen zodra er
aangebeld wordt. De ouders moeten wel weg, omdat ze ouder zijn dan vijftig jaar. Ze verhuizen naar het 'Judenviertel' in Amsterdam. Vader blijft optimistisch. Na een poosje
reist de ikpersoon haar ouders achterna omdat ze het in bed niet meer uithoudt en gaat bij hen
wonen. Het gezin wacht nog steeds met onderduiken. Ze zijn nog altijd optimistisch en weten
bovendien niet waar ze heen zouden moeten gaan.
In Amsterdam beseft het meisje steeds meer wat er met de joden gebeurt.
Ze worden opgepakt en afgevoerd. Een keer wordt ze zelf bijna opgepakt maar doordat ze
standvastig is en zegt dat ze niet in deze straat woont mag ze doorlopen.
Na een rustige dag wordt er 's avonds aangebeld. De Duitsers komen hen halen. Als ze van
haar vader de jassen moet halen, vlucht ze de tuin in en rent de straat uit. Ze rent naar de
Weteringschans, waar Dave en Lotte inmiddels zijn ondergedoken.
Daar is ze enige tijd veilig. Om er minder joods uit te zien bleken ze alle drie hun haar. Ook
krijgt ze een nieuw persoonsbewijs. De bewoners van het onderduikadres worden bang voor
ontdekking en sturen hen weg. Dave weet een adres in Utrecht. Daar gaan ze naartoe. Dave
vindt het veiliger afzonderlijk treinkaartjes te kopen. Ze wacht in de trein op de anderen. Dan
verschijnt Dave plotseling, zet zijn tas naast haar neer en vertrekt zonder iets te zeggen. Pas in
Utrecht hoort ze dat Lotte is aangehouden en dat Dave met haar mee is gegaan.
Ze is nu alleen. Diezelfde avond keert ze terug naar Amsterdam. Ze is niet bang meer.
Als ze nu opgepakt zou worden zou ze zich tenminste niet meer zo alleen achter gelaten voelen. Ze
gaat naar Wout, een jongen die zij enkele weken eerder heeft ontmoet. Hij helpt haar verder. Ze gaat naar de boerderij van oom Hannes, een boer uit Haarlemmermeer. Omdat daar al te veelonderduikers zijn, brengt een jongen haar naar een landarbeidersgezin. Van Wout hoort ze dat haar ouders zijn doorgestuurd. Het geld uit de tas van Dave raakt op en ze wil de arme dagloner niet langer tot last zijn. Wout weet voor haar een adres in Heemstede en zorgt voor een nieuw persoonsbewijs met een nieuwe naam. Daar blijft ze tot het einde van de oorlog. Enkele weken na de bevrijding zoekt ze in Zeist de broer van haar vader op. Omdat hij met een niet-joodse vrouw getrouwd is, hebben de Duitsers hem niks gedaan. Als ze met de tram aankomt, staat haar oom bij de halte. Van zijn vrouw hoort ze dat hij iedere dag bij de halte op haar vader staat te wachten, ook al weet hij dat hij dood is. Nog enkele malen bezoekt ze hem. Als ze hoort dat haar oom is gestorven, gaat ze nog één keer naar Zeist. Ze vindt het vreemd dat ze bij de halte haar oom niet treft. Ze mist het geloof van haar oom dat haar vader terug zou komen. Maar ze zouden nooit terugkomen, haar vader niet, haar moeder niet, Bettie niet, ook Dave en Lotte niet.
Analyse
Tijd en structuur
1. Er is sprake van een opening in handeling. De functie daarvan is dat je gelijk in het
verhaal komt. Je draait gelijk mee met het verhaal. Er is sprake van een opening in
handeling, omdat aan het begin van het verhaal gelijk een gesprek is. Er wordt verteld
dat de hele stad moet evacueren. Eigenlijk ook een informatieve opening, omdat je
daarmee al weet dat de oorlog aan de gang is.
2. Het verhaal is chronologisch verteld, omdat alle gebeurtenissen elkaar opvolgen.
De functie is dat je, je alles goed kunt voorstellen. Dat je goed meekomt met het verhaal.
Het is chronologisch, omdat het verhaal gaat van het begin van de oorlog tot na de
oorlog.
3. Flashbacks: Gedachte van Marga dat ze terug denkt aan dingen die in haar jeugd gebeurt
zijn. Ze dacht een keer terug aan de keer dat haar zus Bettie bijna verdronk. En dat ze gepest
werd als ze door de Kloosterstraat liep. Ze werd daar gepest doorkinderen, omdat ze Joods was.
4. De verhuizingen van Breda naar Amersfoort of de keuringen die vader en Dave krijgen, voor he
werkkamp.
5. Er is sprake van een gesloten einde. Op het eind kom je te weten dat het goed met. Marga is
afgelopen, dat ze niet opgepakt is. Er wordt ook verteld dat ze er geen hoop meer in heeft of ze
haar ouders of andere familie nog terug zal zien. Daar eindigt het boek mee.
Ruimte
1. Het verhaal speelt zich op verschillende plaatsen af. Als eerste in het huis in Breda,
dan in het huis van Dave en Lotte in Amersfoort. Als Marga naar haar ouders in
Amsterdam gaat speelt het zich in Amsterdam af. Dan zijn er dan nog de verschillende
onderduikadressen zoals in Utrecht, net buiten Amsterdam en Heemstede en tenslotte
in Zeist bij Marga's oom en tante.
2. Alles wordt sober en triest beschreven en dat was het ook in de oorlog. Ook het huis,
dat eigenlijk een veilig gevoel moet geven van beschutting, wordt niet meer 'warm'
beschreven, omdat er in de oorlog voor Joden niets veilig was. Ze konden elk moment
opgepakt worden door de Duitsers.
Verhaalfiguren
Marga: Marga is de hoofdpersoon van het verhaal. Je kan je goed in haar inleven. Het
verhaal is een autobiografie van haar, dus zij krijgt de meeste aandacht. Marga is een
figuur die zich in de loop van het verhaal steeds verder ontwikkelt. Een round
character .
Vader: Hij geeft de hoofdpersoon een andere kijk op de oorlog door de positieve kijk
die, die heeft op de oorlog. Want het enige watje van hem merkt is dat hij over alles
positief is. Niet uitgebreid beschreven, dus het is een flat character .
Moeder: Je kan niet met haar gevoelens meelezen en ze krijgt ook niet zoveel
aandacht. Je krijgt alleen een bepaalde eigenschap van haar te weten, namelijk dat ze
erg zorgzaam is. Dat maakt haar een flat character .
Dave: Hij is een broer van Marga. Ook zijn gevoelens worden niet echt beschreven.
Maar je weet wel dat hij een dappere jongen is, doordat hij dat drankje nam vóór die
keuring. Die eigenschap maakt ook hem een flat character.
Titel
1. De titel heeft betrekking op het eten van bittere kruiden wat een Joods gebruik is. Het
wordt gegeten op Pesach, de Israëlische paasdagen. Hiermee herdenken zij de
bevrijding uit Egypte van de Joden. En daarmee ook de bittere tijden die de joden
meemaakten. Ook heeft het kruid een lange nasmaak. Hiermee wordt bedoeld dat een
lange nasmaak hebben van de oorlog. De kleine kroniek is de ondertitel. De letterlijke
betekenis hiervan is: verhaal dat op zichzelf staande feiten vermeldt in chronologische
volgorde. En het verhaal is ook een korte vertelling over de oorlogsbelevenissen van
een Joods meisje.
2. Motto: Er rijdt door mijn hoofd een trein
vol joden, ik leg het verleden
als een wissel om...
Dit motto is geschreven door Margo's man; Bert Voeten. Het eerste gedeelte verwijst
naar de oorlogservaringen van Marga Minco: de uitroeiing van haar eigen familie en
van duizenden volksgenoten. Uit het tweede gedeelte van het motto blijkt dat het
opschrijven een manier is om haar verleden te verwerken.
Symboliek
De symboliek die in het verhaal zit is dat het Joodse volk rondtolt en later door de Duitse
overmacht vernietigd wordt. Davidster Joden
Motieven
Oorlog: Doordat het verhaal zich afspeelt in de oorlog word je er constant aan herinnerd en
keert het steeds terug-
Angst: Dit gevoel maakt zoveel indruk, omdat het steeds herhaald wordt. Je kon overal
opgepakt worden door de Duisters, als je in de trein zit, of thuis. Overal en altijd kunnen ze
opduiken. Men voelde zich als Jood bang en was beroofd van zijn vrijheid.
Dood: In Marga's omgeving werden veel mensen opgepakt, waaronder haar ouders, haar
broer Dave, haar zus Bettie en de vrouw van Dave; Lotte.
Thema
1. De problemen en angsten die de joden in de Tweede Wereldoorlog hebben gehad en
hoe lang ze zich dat nog zullen herinneren.
2. Marga mag zich dan wel goed hebben gered uit de oorlog, ondanks de spanning en
angst die ze heeft gehad en de gevaarlijke momenten dat ze bijna werd opgepakt, is de
titel niet voor niets 'Het Bittere Kruid'. De dingen die ze heeft meegemaakt zullen nog
lang een rol blijven spelen ia haar leven. Ze zou nog lang pijn en verdriet kennen
omdat ze eigenlijk zonder reden haar hele familie is kwijtgeraakt.
Waardeoordeel
Van het boek was ik achteraf best onder de indruk, vooral omdat je in je achterhoofd hebt dat dit echt gebeurd is. Toch vond ik het een heel mooi boek dat op een hele mooie manier beschreven is, helemaal niet anti – Duits en dat vind ik bewonderenswaardig voor iemand die zo veel meegemaakt heeft.
Home - Contact - Over - ZoekBoekverslag op uw site - Onze Boekverslagen - Boekverslag toevoegen