Boekverslag : Intercontinental Ballistic Missiles - Cubacrisis
Ingezonden Door: Pieter
Categorie:
De taal ervan is Geschiedenis en het aantal woorden bedraagt 2330 woorden.
De taal ervan is Geschiedenis en het aantal woorden bedraagt 2330 woorden.
De Cubacrisis
1) Wat voorafging
“In de analen van de geschiedenis zal worden opgetekend dat deze bittere worsteling zijn hoogtepunt bereikte aan het einde van de jaren ’50 en het begin van de jaren ’60. Laat ik daarom als president van de Verenigde Staten nadrukkelijk verklaren dat ik vastberaden ben het overleven en het welslagen van onze maatschappelijke ordening zeker te stellen, ongeacht de kost en de gevaren.”
President John F. Kennedy 20 april 1961
“Ik wil vrede, maar als u oorlog wil, dan is dat uw probleem.”
Minister-President Nikita Chroesjtsjov 4 juni 1961
“We zullen kernwapen inzetten zodra we het noodzakelijk achten voor de bescherming van onze vitale belangen”
Minister van Defensie Robert S. McNamara 25 september 1961
De Koude Oorlog tussen de VSA en SU is al een tijdje bezig als in 1959 de linkse nationalist Fidel Castro de macht op Cuba over neemt. Een jaar later nationaliseert hij het grondbezit, de banken en de industriële ondernemingen. Natuurlijk stoot dit het liberale Amerika voor het hoofd. Ze reageren dan ook met een embargo op de invoer van Cubaanse suiker en uitvoer van Amerikaanse producten naar Cuba. Weer een jaar later, in 1961 dus, verbreken Cuba en Amerika alle diplomatieke betrekkingen en duizenden sovjetadviseurs en technici vestigen zich op het eiland. Kennedy stuurt een leger van 1500 Cubaanse vluchtelingen die in Amerika getraind waren naar de Cubaanse Varkensbaai om Castro uit te schakelen. Het wordt een fiasco. Uit vrees voor een beter voorbereide invasie bindt Castro zich nog meer aan de Sovjetunie. Dat is dus ongeveer de situatieschets van de relaties Cuba-SU-VSA in het najaar van 1962, toen de wereld even de adem inhield. Uit bovenstaande citaten blijkt dat dit dus niet onterecht was.
2) Het verhaal
De Varkensbaai invasie was dus een ramp geworden voor de VSA. Ondanks de grote materiële steun en propaganda, die de Cubanen anders moest doen geloven was het Castro een fluitje van een cent op de invasie af te slaan.
Na de mislukte invasie was Kennedy zeer boos over de afgang die Castro hem had bezorgd. Hij gaf de CIA de opdracht Castro te elimineren, vermoorden dus, maar ondanks verschillende pogingen is men daar nooit in geslaagd.
Kennedy was doodsbang om op het wereldtheater van de politiek een zwakke indruk te maken. Hij voert de defensiebudgetten snel op, waarbij de productie van ICMB (Intercontinental Ballistic Missiles) een voorname rol kregen. De wapenwedloop verliep weer op volle snelheid, maar Chroesjtsjov zag dat de achterstand van de SU op gebied van rakketen steeds groter werd. Hij kon slechts beschikken over middellangeafstandsrakketen. Om de achterstand in te halen was het niet nodig ook ICMB’s te produceren. Eenvoudiger was de rakketen dichterbij het doel te plaatsen. De CIA directeur John Alexander McCone had in augustus 1962 in een vergadering met de top van defensie en Buitenlandse Zaken al profetisch laten weten dat: "Als ik Chroesjtsjov was, zou ik ballistische raketten voor de middellange afstand op Cuba stationeren, enkele op Washington en New York richten en zeggen: 'Meneer de president, zou u het leuk vinden een poosje in de loop van een geweer te kijken? Laten we maar eens over Berlijn praten. Later onderhandelen we wel over uw buitenlandse bases.". De meeste van raadgevers van Kennedy dachten dat het niet zo een vaart zou lopen. Toch werd Cuba angstvallig in de gaten gehouden door U2-spionagevliegtuigen. En jawel, op 15 oktober heeft de CIA beet: op de foto's bleken veertien SS-4 raketten op het eiland gestationeerd te worden. De volgende dag kreeg het Witte Huis de boodschap door en Bobby Kennedy kon niets anders uitbrengen dan "Oh shit, shit, shit".
3) De gebeurtenissen van dag tot dag.
16 oktober 1962
De CIA laat president Kennedy luchtfoto’s zien, waarop kenners kunnen zien dat er kernrakettenbases op Cuba worden aangelegd. Deze kernraketten kunnen ongeveer 2500 kilometer bereiken. President Kennedy laat meteen in het geheim het Uitvoerend Comité van de Nationale Veiligheidsraad bij elkaar komen. Het Uitvoerend Comité mag alleen advies geven, de president moet alleen beslissen.
17 tot en met 20 oktober 1962
De spanningen in het Witte Huis worden steeds groter. President Kennedy besluit de ontdekking van de bases geheim te houden. Hij laat het aantal spionagevluchten boven Cuba opvoeren. Ondertussen vergadert het Uitvoerend Comité waarbij vier mogelijkheden werden bekeken om de raketten te vernietigen. Namelijk:
1. Een luchtaanval.
2. Invasie van Cuba, waarvan de rechts een voorstander van was.
3. Diplomatiek offensief; via de VN of directe onderhandelingen met de Sovjet-Unie.
4. Een blokkade om Cuba (dat werd in de vergaderingen een ‘quarantaine’ genoemd (zie verder)).
Er werd geen besluit genomen hoe de Verenigde Staten zouden gaan optreden.
In de Sovjet-Unie wordt de achterdocht van de Verenigde Staten opgemerkt. De ambassadeur van de Sovjet-Unie, Anatoly Dobrynin, voert vele gesprekken met belangrijke mensen binnen het Witte Huis. Omdat de Verenigde Staten aan het onderzoeken is hoe zij het beste de raketten kunnen laten verwijderen, wordt het tempo van de aanleg van de raketbases verhoogd. Er worden al raketten afgeleverd en nieuwe zijn al onderweg.
De spanningen tussen de Sovjet-Unie en de Verenigde Staten worden met de dag groter.
21 oktober 1962
President Kennedy besluit dan toch om een blokkade om Cuba te leggen. De blokkade wordt een ‘quarantaine’ genoemd, omdat een blokkade als een daad van oorlog wordt genoemd. President Kennedy wilt koste wat het kost een oorlog met Cuba en de Sovjet-Unie voorkomen.
22 oktober 1962
Pentagon begint met de voorbereidingen voor een aanval op Cuba en eventueel de Sovjet-Unie. De verenigde Staten licht de NAVO-bondgenoten in en alle landen beloven de Verenigde Staten te steunen. Daarna worden de belangrijkste leden van het Congres (de Amerikaanse volksvertegenwoordiging) door president op de hoogte gesteld. Veel leden van het Congres vinden de maatregelen niet ver genoeg gaan en willen militaire acties. President Kennedy blijft ondanks alle adviezen van het Congres bij zijn besluit. De ambassadeur van de Sovjet-Unie wordt op de hoogte gesteld, waardoor president Kennedy zeker weet dat het besluit snel in Moskou bekend zal zijn.
’s Avonds houdt president Kennedy een toespraak die live wordt uitgezonden door alle Amerikaanse radio- en televisiestations. De toon van de toespraak is hard. Hij eist een onmiddellijke terugtrekking van alle raketten en kondigt een ‘quarantaine’ aan tegen alle vervoer van wapens naar Cuba. Ook kondigt hij aan dat de Verenigde Staten iedere vanaf Cuba gelanceerde raket zal vergelden met een aanval op de Sovjet-Unie.
23 oktober 1962
De luchtfoto’s laten zien dat de Russische soldaten begonnen zijn om de bases te camoufleren, maar nergens ter wereld worden bijzondere activiteiten van Russische troepen waargenomen. President Kennedy stuurt een brief naar Chroesjtsjov met de volgende boodschap: Chroesjtsjov moet de blokkade als wettig beschouwen en president Kennedy vraagt hem om de zaken niet op de spits te drijven. Dit om een oorlog tussen de beide landen te voorkomen.
Chroesjtsjovs reactie op de brief van president Kennedy is: ‘de regering van de Sovjet-Unie veroordeelt de blokkade als een daad van zeeroverij en ontaard imperialisme, die op een atoomoorlog kan uitlopen.’
24 oktober 1962
Om 10 uur naderen Russische schepen de quarantaine tot op 5oo mijl (ongeveer 650km) van Cuba. Daar wachten Amerikaanse scheppen de Russische schepen op. De hele wereld wacht in spanning af. Na een halfuur meldt de marine dat enkele Russische schepen die dichtbij de blokkade waren zijn gestopt of rechtsomgekeerd voeren. Dit geeft hoop, maar de problemen van de raketten zijn nog niet opgelost.
25 oktober 1962
President Kennedy schrijft weer een brief aan Chroesjtsjov, waarin hij Chroesjtsjov beschuldigt van misleiden. Chroesjtsjov had namelijk eerder gezegd dat er op Cuba alleen maar verdedigingswapens werden geplaatst, maar nu was duidelijk geworden dat het raketten waren in plaats van verdedigingswapens. Kennedy spreekt de hoop uit, ‘dat uw regering de noodzakelijke maatregelen zal nemen om de vroegere situatie te herstellen’.
De secretaris-generaal van de VN Oe Thant roept beide landen op om deze situatie zo goed mogelijk op te lossen. De Verenigde Staten moet de blokkade opheffen en de Sovjet-Unie moet de wapenleveranties aan Cuba stop zetten. De reactie van president Kennedy is dat hij niet eerder de blokkade zal opheffen, voordat de Russische raketten uit Cuba zijn weggehaald.
In de Veiligheidsraad ontkent de Russische afgevaardigde dat er raketten zijn op Cuba. De Amerikanen laten de luchtfoto’s in de Veiligheidsraad zien, maar volgens de Russen zijn dat vervalsingen. Het Uitvoerend Comité komt tot de conclusie dat de blokkade mislukt lijkt, nadat luchtfoto’s laten zien dat de eerste lanceerinstallaties binnen drie dagen klaar kunnen zijn. Hierdoor zal een groot gedeelte van de Verenigde Staten binnen het bereik van de raketten liggen. Het Uitvoerend Comité is van mening als Kennedy de raketten die al Cuba zijn, weg wil krijgen voordat ze afgevuurd kunnen worden, zal zo spoedig mogelijk een aanval moeten plaatsvinden.
Precies 22 jaar later wordt er in het Belgische stadje Diest een jongen geboren die later veel interesse voor deze gebeurtenissen zal hebben.
26 oktober 1962
President laat het Pentagon voorbereidingen treffen voor een zo spoedig mogelijke aanval op Cuba. Om 6 uur ’s avonds ontvangt president Kennedy een brief van Chroesjtsjov waarin hij uitlegt wat de verschrikkingen zijn van een atoomoorlog. De belangrijkste zinnen in de brief zijn: ‘Het is net of we trekken aan een touw met een knoop, zodat die knoop steeds strakker wordt. Laten we stoppen met trekken, zodat die knoop nog los kan.’
Verder zegt Chroesjtsjov dat de raketten op Cuba alleen maar zijn voor de verdediging van Cuba. Maar hij is wel bereid om de raketten terug te halen, als de Verenigde Staten de blokkade opheft en belooft om Cuba nooit aan te vallen. Het Uitvoerend Comité besluit de brief pas de volgende morgen te zullen beantwoorden.
27 oktober 1962
Het Uitvoerend Comité ontvangt een nieuwe brief van Chroesjtsjov. De brief lijkt veel op de brief van de vorige avond, maar hij stelt een nieuwe eis aan de Verenigde Staten. De Verenigde Staten moet zijn raketten uit Turkije weghalen, zodat de Sovjet-Unie zich minder bedreigd voelt.
Een schokkend bericht komt binnen: een Amerikaanse verkenningsvliegtuig is boven Cuba neergeschoten. Binnen het Uitvoerend Comité zijn er mensen die van mening zijn dat president Kennedy afwijzend moet reageren op de nieuwe eis. Dat vindt Kennedy ook, maar hij is bang dat de hele wereld in een atoomoorlog wordt gestort voor een aantal verouderde raketten in Turkije. De militairen in het Uitvoerend Comité vinden dat een aanval op Cuba niet langer mag worden uitgesteld. President Kennedy besluit om de aanval uit te stellen.
Dan komt Robert Kennedy op een origineel idee om betreft de eis van de Russen om de raketten in Turkije te verwijderen. President Kennedy moet de eerste brief van Chroesjtsjov positief beantwoorden en net doen alsof de tweede niet is ontvangen. De president vindt dit een goed idee.
28 oktober 1962
Chroesjtsjov schrijft een brief naar Kennedy, waarin hij vertrouwen heeft dat de Verenigde Staten nooit Cuba zal aanvallen. Dit zoals Kennedy heeft beloofd in zijn brief van 27 oktober. Verder zegt Chroesjtsjov: ‘Daarom heeft de Sovjet-regering bevel gegeven de raketten, onder het toezicht van de VN, terug te halen. We vertrouwen erop dat het gezond verstand zal overwinnen en dat de vrede en veiligheid der volkeren verzekerd zullen zijn.’
President besluit onmiddellijk te reageren en noemt Chroesjtsjovs boodschap ‘een belangrijke bijdrage tot de vrede’.
4) De afloop: and the winner is…?
De SU sloopten de basissen, dus ze hadden zelf moeten toegeven zonder dat al hun eisen voldaan waren. De rakketen in Turkije stonden er nog steeds. Maar 3 maanden later verwijderenden de VSA toch de rakketen in Turkije, Italië en enkele uit Groot-Brittannië. Kennedy had gelijk toen hij zei dat enkele verouderde rakketen geen oorlog waard zijn. (link=> de SCUD-rakketen waar George W. Bush jr zo moeilijk over deed onlangs waren ook verouderd!!!!) Beiden partijen deden waren uit eindelijk tevreden dat het niet tot een oorlog gekomen is. De wereld is door het oog van een naald gekropen die herfst maar het finale resultaat was toch dat de kamphanen inzagen dat ze geen een van beide oorlog wilden en dat dooi in de Koude Oorlog nodig was. In 1963 werd de Hot Line (speciale telexverbinding tussen Moskou en Washington) tot stand gebracht, om mogelijke conflicten vlug te kunnen uit praten.
5) Weetjes en kritische noot
 Er bestaan enkele clichés in het vak geschiedenis zoals “elke crisis en oorlog heeft zijn helden” en “genieën zijn altijd miskent in hun eigen tijd” Het bijgevoegde artikel toont aan dat dit soms de waarheid kan zijn. Die Russische officier is voor mij niet enkel een nationale held maar een internationale held. Hij heeft de wereld van een atoomoorlog gered, hij heeft de lef gehad tegen een hoger geplaatst persoon in te gaan en dat vind ik gewoon knap.
 Er waren op 27 oktober 1962 1576 Amerikaanse bommenwerpers in de lucht op aan te vallen en 283 raketten stonden op scherp. Applausje dus ook voor JFK, want hij heeft in zijn eentje een hele horde oorlogzuchtige generaals kunnen afhouden.
 Dat men niet echt beleefd moet zijn om het tot generaal van het Amerikaans Leger toont ons generaal Curtis E. Lemay. Zijn subtiele opmerking over de crisis was: “De Russische Beer heeft altijd graag zijn klauwen in de Latijnse-Amerikaanse wateren willens steken. We hebben hem nu in zijn val. Laten we zijn been amputeren vanaf zijn ballen. Nee, laten we bij nader inzien ook zijn kloten eraf halen.” Dit is trouwens dezelfde man die Johnson voorstelde om Vietnam “terug naar het Stenen Tijdperk te bombarderen.”
 Voor de geïnteresseerde mensen nog even melden dat er een knap boek over dit onderwerp bestaat. “Vuur uit de hemel” (oorsp. Titel “Resurrection Day”) van Brendan Dubois. Het boek speelt zich af in 1972, maar gaat er vanuit dat het toch tot een atoomoorlog gekomen is in 1962. Groot-Brittannië zwaait nu de plak en een Amerikaans journalist moet via via op zoek naar wat er zich toen in 1962 in het Witte Huis afspeelde. Het einde zal in niet verklappen, maar een zeker generaal Ramsey Curtis niet zuiver op de graat is. Curtis?? Kennen we die naam nergens van?
6) Bronnen
 “Vuur uit de hemel” (oorsp. Titel “Resurrection Day”) van Brendan Dubois
Uitgeverij Meulenhoff
 Handboek Geschiedenis “Tekens 6”
 http://www.onsverleden.net/coldwar/cubacrisis.htm
 http://www.cnn.com/SPECIALS/cold.war
Home - Contact - Over - ZoekBoekverslag op uw site - Onze Boekverslagen - Boekverslag toevoegen