Boekverslag : Vb: Het Afkopen Van Vergeving Van Zonden Aan De Priester - Hekserij In De Nieuwe Tijd
Ingezonden Door: Annelien En Jo
De taal ervan is Geschiedenis en het aantal woorden bedraagt 1968 woorden.
De taal ervan is Geschiedenis en het aantal woorden bedraagt 1968 woorden.
Vragen
1. Zoek het verschil tussen ketterij en hekserij en formuleer dit verschil duidelijk
Een ketter is iemand die ontrouw is aan de kerk. Op het moment dat de kerk hekserij niet erkende, was het ketters te geloven in hekserij. Wanneer de kerk hekserij wel erkende, was het ketters er niet in te geloven.
Een voorbeeld van ketters waren Luther en Calvijn. Zij kwamen op tegen het corrupte systeem van de kerk. (vb: het afkopen van vergeving van zonden aan de priester).
Een heks werd door de kerk beschouwd als bezeten van de duivel. Een ketter niet.
Ketterij is vrijwillig, de ketter kiest zelf om op te komen tegen het christendom of tegen de kerk. Van hekserij daarentegen wordt men beschuldigd, je kiest niet zelf om die naam te krijgen.
2. Welke vrouwen liepen gevaar van hekserij beschuldigd te worden? Probeer te argumenteren waarom?
Vrouwen met verzorgende beroepen behoorden tot de risicogroep. Zoals vb vroedvrouwen, zij hadden een intieme kennis en ervaring van wat men de ‘vrouwelijke mysteriën’ noemde. Wanneer een doodgeboren, misvormd of ziek kind op de wereld werd gebracht, was dit volgens velen een teken van hekserij. Ook omdat ze snel het vertrouwen had van de vrouwen werd ze al snel verdacht.
Ook vrouwen die kennis hadden van de planten-en geneeskunde konden middeltjes bereiden als remedie tegen een of ander kwaaltje. Wanneer er daar iemand ziek van werd, waren zij de schuldige.
Als ze toch een zondebok nodig hadden voor onverklaarbare natuurverschijnselen werden ‘heksen’ aangeduid. Dit waren dan meestal oude, zonderlinge vrouwen, die meestal afgezonderd leefden (zodat ze een beetje wereldvreemd waren). Geen jonge vrouwen, want deze konden zich meestal beter verdedigen.
Dit verschijnsel van de oude , lelijke vrouw als heks vindt zijn oorsprong bij de Griekse, Romeinse en Germaanse mythen.De oude heks bedrijft liefdesmagie meestal voor derden, maar soms ook voor zichzelf; gedreven door een ongepaste hartstocht.
Of de heks was juist een jonge, aantrekkelijke vrouw waardoor ze mannen in het verderf stortte.
3. Wat was of wat kon een heks? Waardoor onderscheidde ze zich van anderen?
Ze had vaak veel kennis van kruiden en van de geneeskunde. Ze leefde afgezonderd van de buitenwereld, meestal in een bos waar veel planten en kruiden te vinden waren.
Ze hield er een vreemde levensstijl op na. Ze had speciale rituelen en gebruikte haar zelf bereide middeltjes.
De heksen werden in staat geacht tot de volgende dingen :
· Ze sturen hagel storm en onweer
· Ze veroorzaken onvruchtbaarheid bij mens en dier
· Kinderen die onder de hoede van hun ouders bij het water wandelen kunnen zij ongezien in het water gooien.
· Zij bewegen zich van plaats tot plaats door de lucht. Hetzij lichamelijk, hetzij in hun verbeelding.
· Zij kunnen de geest van de rechters en overheden betoveren, zodat deze hun geen schade toebrengen.
· Bij de foltering kunnen zij stilzwijgen bewerkstelligen bij zichzelf en anderen.
· Zij voorspellen de toekomst door in formatie van de duivel, al kan dat ook een andere oorzaak hebben, zij kunnen iets wat elders gebeurt, zien.
· Naar wens kunnen zij bepaald mensen en dieren door de bliksem doden.
· Soms doden zij mensen en dieren alleen maar door het boze oog, dus zonder aanraking.
· Zij offeren kinderen aan de duivel.
4. Leg de volgende fenomenen uit ivm hekserij.:
Waterproef
Bij beschuldiging van contact met de duivel / hekserij deden ze de waterproef. De beschuldigde vrouw werd met de linkerduim aan de rechterteen gebonden en met de rechterduim aan de linkerteen en zo in het water gegooid. Bleef ze drijven dan werd ze schuldig bevonden en ter dood veroordeeld. Ging ze onder, dan was ze onschuldig. Het merendeel werd tijdig uit het water gehaald, voor sommigen echter kwam de redding te laat.
De redenering die achter de waterproef zat was de volgende : het water waarmee ze ooit was gedoopt zou haar niet terugwillen als ze haar ziel aan de duivel had verkocht, zij zou dus blijven drijven. Wanneer ze zonk bevestigde God de doop.
(sommige vrouwen bleven gewoon drijven omdat ze hun adem angstvallig inhielden of omdat ze een grote vetmassa hadden)
Scherpe examinatie
Wanneer de beschuldigde niet wilde bekennen na een eerste verhoor, werd ze gedwongen tot bekentenis dmv foltering op de pijnbank.
Duivelsteken
Moedervlek, puist, wrat, litteken of vb een hand met 3 vingers. Het is een plek op het lichaam die niet gevoelig is voor pijn en waar geen bloed in zit. Vb een eeltlaag op de voet. Als je daarin prikt voel je geen pijn en komt er ook geen bloed uit. Dit was een teken van de duivel. ède vrouw werd schuldig bevonden.
5. Hoe verliep een heksenproces? Geef de verschillende fasen.
Er waren 2 vormen van processen.
De eerste is een accusatoir proces :
Bij een accusatoir proces is eerst en vooral een aanklacht nodig. Zonder zo’n aanklacht volgt er geen rechtzaak.
De tweede soort is een inquisitoir proces :
Het onderzoek wordt hierbij door de overheid zelf gestart. Daarvoor was vaak de aanleiding dat de bevolking iets vertelde aan autoriteiten.
Bij de arrestatie van de verdachte werd zo snel mogelijk de kleding en de woning doorzocht om na te gaan of ze geen geheimzinnige poeders, potjes met onbekende zalfjes, stukken van dode kinderen of beenderen in hun bezit hadden.
De verdachte poogde echter zich zo snel mogelijk van zulke bezwarende voorwerpen te ontdoen.
Daarna moest de schuldbekentenis afgedwongen worden, normaal gezien moest de ondervraging gebeuren binnen de 24 uur na de aanhouding, maar soms week de praktijk hiervan af. De ondervraging gebeurde eerst op een zachte manier met algemene vragen over identiteit, naam, leeftijd, woonplaats, afkomst, burgerlijke stand. Men ging ook na hoe het stond met de kennis van de gebeden. Daarna volgden vragen over toverij. Na deze eerste ondervraging had de verdachte het recht zijn of haar invrijheidstelling aan te vragen. De rechtbank kon hierop ingaan als hij de beschuldigingen onvoldoende achtte. Ze mocht dan onder borgsom naar huis gaan met de belofte zich opnieuw aan te melden bij de rechtbank als dit nodig was. Een vraag tot vrijlating kon in elke fase van het proces ingediend worden.
Wanneer de verdachte niet bekende, werd de ‘heksenhamer’ toegepast. De heksenhamer is de handleiding waarin men aanwijzingen kon vinden over de manier waarop zij heksenprocessen dienden te voeren. De 13 vragen die aan de verdachte werden gesteld om haar in de val te lokken, waren niet steeds dezelfde en werden aangepast aan elk specifiek geval.De antwoorden van de beschuldigde werden nauwkeurig genoteerd en ook de reacties werden nauwlettend in het oog gehouden. Volgens demonologen konden het stotteren, het twijfelen, het voortdurend wijzigen van antwoorden, het beven, het bleek worden en het neerslaan van de ogen, aanwijzingen zijn van schuld.
Als de verdachte nu nog altijd niet bezweek onder de druk werd ze omgekocht met de belofte van een lichtere straf. Hetgeen uiteindelijk toch niet werd nagekomen. De heks zou sowieso op de brandstapel belanden. Gaf de verdachte nog altijd niet toe,dan werd ze gefolterd op de pijnbank tot ze bekende.
Tijdens het proces had je 2 / 3 getuigen. Wat zij onder ede verklaarden werd als waar en bewezen aanvaard. Net zoals de verdachte werden ook de getuigen met strikvragen in de val gelokt.
Hierna werd het verdict uitgesproken. De heks kon verbannen worden,tot de brandstapel veroordeeld worden, of ze kon simpelweg vrijgesproken worden.
6. Denk eens na over de procesvoering in onze tijd; probeer een aantal grote verschillen te vinden tussen de procedure in de N.T. en nu.
Procesvoering in de N.T. Procesvoering in onze tijd
-wat de 2 / 3 getuigen verklaarden werd zonder meer als waarheid beschouwd.-beschuldigingen kunnen alleen op vermoedens rusten.-foltering werd toegepast en goedgekeurd om tot een bekentenis te komen-wanneer men het niet kon betalen, kreeg men geen advocaat.-doodstraf werd toegepast-men kon niet terugkomen op de beslissing van de rechter -de verklaring van getuigen wordt gecontroleerd op waarschijnlijkheid en leugens.-beschuldigingen moeten op feiten gebaseerd zijn-lijfelijke straffen en foltering is bij ons verboden.-zelfs wanneer bij ons iemand geen geld heeft, heeft hij toch recht op een advocaat.-doodstraf is verboden in ons land.-er kan bij ons beroep aangetekend worden.
7. Om te verklaren waarom hekserij, heksenvervolging en –veroordeling mogelijk waren, moet je de context beschrijven. Schets dus de toestand in de Nederlanden vanaf de tweede helft van de 16e eeuw.op politiek, economisch, sociaal en godsdienstig vlak. Je kan gegevens gebruiken uit je boek, je nota’s of andere bronnen.
Op het eind van de 16e eeuw begon de crisis. Er waren economische problemen zoals misoogsten, lage lonen en het Engelse handelsembargo (verhindering van vrij internationaal goederenverkeer) Ten tweede werden de nieuwe religieuze stromingen steeds belangrijker. Het zich afkeren van het katholicisme betekende ook het zich afkeren van de bestaande orde. De aanhangers van het protestantisme werden door de Spanjaarden achtervolgd. Ten derde waren de autonomistisch denkende Nederlandse burgers sterk tegen de absolutistische regering ingesteld. Problematisch was ook de grote afstand tussen de Koning (Filips II ) en zijn land.
De situatie escaleerde en de zogenaamde Beeldenstorm in de kerken begon. De koning stuurde een leger, dat echter pas een jaar later arriveerde, toen het al weer rustig was. Dat werd natuurlijk als provocatie opgevat.
Met de poging van Willem van Oranje om Brabant te bezetten, begon in 1568 de 80jarige oorlog. Er waren wel vredespogingen, maar zonder succes In 1585, tijdens de Tachtigjarige Oorlog, veroverden de Spanjaarden onder leiding van Alexander Farnese de stad Antwerpen. Als tegenmaatregel sloten de noordelijke gewesten de Schelde af. Deze gebeurtenis luidde de definitieve scheiding van de Nederlanden in.
Als gevolg van deze conflicten emigreerden steeds meer mensen uit het Zuiden. In het kader van deze massa-emigratie verlieten veel gekwalificeerde ambachtslieden, kooplui, intellectuelen en kunstenaars hun woonplaats in het Zuiden en verhuisden naar het Noorden. Dit was een belangrijke impuls voor de latere Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden, die in de noordelijke provincies werd opgericht (1588).
De droom van een groot Nederland was voorbij, de 17 provincies vielen in 2 delen uiteen. Door de emigraties en de politieke situatie werd het economische leven naar de opstandelijke provincies verplaatst.
In het Zuiden was er geen basis meer voor de opstand. Door de afsluiting van de Schelde waren de Vlaamse havens geblokkeerd.
De oorlog ging door, alleen onderbroken door het Twaalfjarige bestand (1609-21). Het geloof verdeelde ondertussen het hele continent in twee delen. In Nederland brak een nieuw conflict uit op religieus terrein tussen de aanhangers van Arminius (de remonstranten) en van Gomarus (de contraremonstranten). De Gouden Eeuw was voorbij en vanaf 1618 viel de Nederlandse oorlog samen met de Dertigjarige oorlog in Europa. Heel Europa was nu één groot strijdtoneel en de conflicten werden pas 1648 in de Vrede van Münster opgelost.
In het midden van de 17e eeuw begonnen de conflicten met de handelsoorlogen tussen Engeland en Nederland opnieuw. En ook de Fransen vielen de Nederlanden weer binnen en begonnen een oorlog met Engeland. Door het optreden van de nieuwe Nederlandse regent Willem II veranderte de situatie en al een jaar later vertrokken de Franse troepen weer uit Nederland.
De grote tijd is nu verleden tijd, de bloei is gestopt en de Nederlanden zijn niet meer de belangrijkste handelsmacht.
Filips II stond de Nederlanden in 1598 aan de aartshertogen Isabella en Albrecht af. Maar Spaanse troepen bleven in het land, de vrijheid was dus beperkt. Met een absolutistisch bewind wilden de Habsburgers de Nederlanden hispaniseren. Het bestuur werd door Spaanse ambtenaren bemand. Op religieus gebied traden de Habsburgers met de contrareformatie krachtig op en voerden het katholicisme weer in.
Taakverdeling
· Opzoekingswerk in de bibliotheken van Nieuwpoort en Koksijde
· Doorzoeken van encyclopedieën, atlassen, geschiedenisboeken, woordenboeken, specifieke boeken over heksen en opzoeking op internet
· Het nemen en doorlezen van nota’s en kopieën
· Vragen in klad oplossen
· Antwoord op vragen goed formuleren op de computer
· De lay-out verzorgen
· We hebben voor deze opdracht samen gewerkt bij het opzoeken van informatie, het doorlezen van de documenten en het verwerken ervan.
Bronnen
Gebruikte bronnen
o Atlas van de wereldgeschiedenis, J.Haywood, Uniepers, Abioude, 1998
o De inquisitie (vert. The inquisition), M. Baigent-R.Leigh, Penguin books, Londen
o Het gevecht met de duivel, F. Vanhemelrijck, Davidsfonds, 1999
o Historia 4, W.Dupon e.a, uitgeverij Pelckmans, Kapellen, 2000
o http://mediatheek.thinkquest.nl/~kla027/heksen.htm
o http://home.planet.nl/~dumon002/woordenbook/5.html
o http://www.despin.net/lessen/heksen/Heksen_7.htm
o http://huiswerk.leerlingen.com/view.php?Idee=3842
o http://www.vandale.nl/NASApp/cs/ContentServer?pagename=VanDale/Static/index
Niet gebruikte bronnen
o De kracht van de heks, L. Cabot –.T.Cowan, Meulenhoff, Amsterdam, 2000
o De bourgondische Nederlanden, W.Prevenir – W.Blockmans, Mercatorfonds, 1983
o Encyclopedie van de wereldgeschiedenis, Sesam, Westland, Schoten, 1992
Home - Contact - Over - ZoekBoekverslag op uw site - Onze Boekverslagen - Boekverslag toevoegen