Boekverslag : Jessy Marijn - Het Verbroken Zegel
De taal ervan is Nederlands en het aantal woorden bedraagt 1033 woorden.

Jessy Marijn, Het verbroken zegel, Tielt, Lannoo, 1991, 245 blz. (laureate van de kinder- en jeugdjury 1992)



Thematiek: religieuze onverdraagzaamheid, trouw aan een ideaal

Situering in tijd en ruimte: Frankrijk, 17de eeuw

Doelgroep: tweede graad

Inhoud

Frankrijk 1685. De jonge Paul Douriot keert terug naar zijn familie in de stad Sainctes. Hij is een jaar in de leer geweest bij zijn oom in de wijngaarden boven Bordeaux, vooraleer hij bij zijn vader in de wijnhandel zal komen. In de reiskoets onmoet hij een Nederlander, die hem stiekem een brief toevertrouwt voor de hugenootse predikant van Sainctes. Thuisgekomen merkt hij dat de spanning tussen katholieken en calvinistische hugenoten tijdens zijn afwezigheid gevaarlijk is gestegen. Koning Lodewijk XIV heeft de godsdienstvrijheid voor de protestanten opgeheven. Pauls moeder en broer-seminarist ontpoppen zich tot fanatieke protestantenvreters. Nieuwsgierig verbreekt Paul de zegels van de brief. In plaats van staatsgevaarlijke papieren vindt hij psalmen en woorden van vertroosting voor de vervolgden. Zonder zijn familieleden iets te vertellen poogt hij de brief alsnog ter bestemming te brengen. De predikant durft hem niet ontvangen. In arren moede zoekt hij een vroegere hugenootse schoolkameraad op, Simon, de zoon van dokter Pasquier. Hij ontdekt dat de dokter zijn praktijk niet meer mag uitoefenen en dat de familie met behulp van hun vroegere (katholieke) dienstbode in haar levensonderhoud voorziet door een lintenwinkel. Hier ontmoet hij niet Simon, doch zijn knappe zus Sarah, die hem evenmin vertrouwt. Paul is erg onder de indruk van haar, maar Sarah blijkt verliefd op de bekeerling Cyran.

Naarmate de pesterijen tegen de hugenoten toenemen leren Paul en Sarah elkaar beter kennen en waarderen. Het wantrouwen verdwijnt echter nooit helemaal, want er moet een verrader zijn, die alle bewegingen van de hugenoten overbrieft. De kleine, doch onverzettelijk Nicolas Pasquier wordt ontvoerd, om met geweld bekeerd te worden. Voor de tweede maal worden de hugenoten het slachtoffer van een 'dragonnade', de gedwongen inkwartiering van koninlijke dragonders, die als beesten tekeer gaan. Zij roosteren Sarah bij het haardvuur om haar ertoe te brengen haar geloof af te zweren. Haar vader geeft toe om zijn kinderen te redden. De gefolterde Sarah zoekt een toevlucht bij de Douriots. Dit leidt binnen de familie tot een hevige ruzie tussen de onverdraagzame en de verzoenende vleugel. De verrader blijkt uiteindelijk noch Paul noch de voormalige dienstbode Célestine te zijn. Achtervolgd door de politie weten de Pasquiers naar Engeland te ontkomen. Paul is bij hen. Hij blijft bij Sarah, als ze naar Amerika oversteken, voorgoed.



Bespreking

Jessy Marijn evoceert een naargeestige tijd. Onvermijdelijk wordt je als lezer meegezogen. Dit bereikt ze door de knappe sfeerschepping, waartoe de ruimtetekening sterk bijdraagt. De straten en steegjes zijn geen kartonnen decor, maar ademen hun geuren mee uit in de bladzijden. De waarachtigheid van het verhaal krijgt eveneens veel steun van de focalisatie vanuit de hoofdpersonen: Sarah Pasquier, die vol angst haar broertje wil laten knielen voor een priester met het sacrament (p. 57); Paul Douriot, die als naïeve knaap ontdekt hoe zijn kleine wereld veranderd is in amper een jaar tijd. Naarmate hij op de hoogte geraakt, gebeurt hetzelfde bij de lezer. De hoofdpersonen zijn genuanceerd getekend als mensen van vlees en bloed. Je beleeft mee het hatelijke gejouw vol leedvermaak van de fanatieke katholieken en de vernedering van de hugenoten in de persoon van de Pasquiers. Aan beide kanten vind je enerzijds starre, onbuigzame figuren, die in naam van de godsdienst allesbehalve godsdienstig handelen, en anderzijds mensen, die vanuit hun humanitaire en religieuze overtuiging in verzet komen tegen de officiële politiek. Typerend hiervoor is de familie Douriot, waar de moeder zich tot een helleveeg ontpopt ten volle bereid om een gefolterd en hulpeloos hugenotenmeisje aan haar vervolgers over te leveren, waarop dochter Charlotte haar moeder in de hand bijt om haar de keldersleutel afhandig te maken. Vader en zoon-priester staan in dezelfde dramatische scène even heftig tegenover elkaar, in naam van dezelfde principes ( p. 159 e.v.). Een knappe en zeer geloofwaardige illustratie van het gezegde: "Als het dogma spreekt, zwijgt de rede." Het boek toont overtuigend aan dat onverdraagzaamheid van alle tijden is: de wrede vervolging van 'nieuwe christenen' en joden in het Spanje van Columbus, het Hitlerregime in Duitsland... En wie denkt dat godsdienstoorlogen en onverdraagzaamheid tot het verleden behoren, hoeft slechts even om zich heen te kijken en de actualiteit, ook in Europa, te volgen op de televisie.

Ik vind het alleen jammer dat de schrijfster in haar nawoord niet wat uitvoeriger op de voorgeschiedenis en de contemporaine context ingaat. Tot slot: een kaarsensnuiter is een speciaal gevormd schaartje om de wiek van kaarsen bij te knippen of te snuiten tegen het walmen (p.28); kaarsen worden gedoofd met een domper. p. 144: Hester zweerde haar geloof af moet zijn: zij zwoer haar geloof af.



Didactische verwerking

Advies: huislectuur of klassikale bespreking. In 4de jaar ideaal voor samenwerking Nederlands- geschiedenis (eventueel met andere historische romans over de in de geschiedenislessen behandelde periode in complementaire werkgroepen - een voorbeeld: R. Buggenhout en J. Martens, Straffe van Verwarringe. Een geïntegreerde leereenheid rond eenheid en scheiding in de Nederlanden, in: Werkblad voor Nederlandse Didactiek, jrg. 13, 1984, nr.1, p. 1 - 15. Over werken met (historische) romans in de klas: Leeswijzer 14-16 jaar, KCLB-UFSIA/ Infodok, 1990.

· personages: stel een lijst op van de belangrijkste hoofdrolspelers. Zoek op wat je van hen te weten komt i.v.m. uiterlijk, opvattingen, karakter. Wat kom je rechtstreeks over hen te weten? Wat blijkt uit hun daden? Wat vertellen of denken andere mensen over hen? Ondergaan ze een evolutie in de loop van het boek?

· Zoek in je schoolboek geschiedenis of in naslagwerken meer gegevens op over Lodewijk XIV en zijn periode - maak hierover een kleine scriptie

· Voor liefhebbers van klassieke muziek: Saintes is tegenwoordig beroemd voor een jaarlijks Festival van de Oude Muziek o.l.v. onze landgenoot Philippe Herreweghe. Zoek enkele gegevens over deze man en het festival ( bv. in boekjes bij CD's)

· Zoek voorbeelden van onverdraagzaamheid in je eigen kring, eigen klas, vriendenkring, Europa, wereld. ( Laat hier voorbeelden uit de actualiteit opzoeken in kranten of in het nieuws (opnemen op video) ). Dit kan uitlopen op een waardenverduidelijkend klassegesprek ( "ieder is wel iemands anders 'jood' )

Andere boeken van deze auteur:

Home - Contact - Over - ZoekBoekverslag op uw site - Onze Boekverslagen - Boekverslag toevoegen