Boekverslag : Joke Verweerd - De Wintertuin : Roman
De taal ervan is Nederlands en het aantal woorden bedraagt 2238 woorden.
De taal ervan is Nederlands en het aantal woorden bedraagt 2238 woorden.
1a.
Joke Verweerd-Speksnijder werd geboren op 4 mei 1954 te Krimpen aan den IJssel. Zij is gehuwd met Fred Verweerd en is moeder van een zoon (1976) en een dochter (1979). Familie Verweerd woont in Woubrugge.
Joke Verweerd volgde de volgende opleidingen:
Mulo-Middenstandsdiploma
Middelbare Sociale Arbeid
Cursus Scenario schrijven, Media Academie
In 1983 debuteerde zij met een gedichtenbundel bij Uitgeverij Boekencentrum, sindsdien haar vaste uitgever.
Zij schreef een aantal gedichtenbundels, verhalen, kinderverhalen, en 2 romans:
de wintertuin en de rugzak.
Beide romans verschenen onder het L-label van Uitgeverij Boekencentrum. Onder dit label verschijnen romans met een levensbeschouwelijke thematiek.
Aan de hand van De Wintertuin schreef Joke Verweerd een filmscenario onder de titel 'Tien jaar later’. In opdracht van de Evangelische Omroep werd deze film geproduceert door Han Peekel Producties. Eimert Kruithof verzorgde de regie. De film werd uitgezonden op 25 december 1995 en is tijdens de Christian European Visual Media Association te Londen (1996) uitgeroepen tot de beste dramafilm.
Momenteel werkt Joke Verweerd aan films voor de Evangelische Omroep en aan een grote dramaserie onder begeleiding van ID-tv.
Joke Verweerd is tevens (sinds 1991) secretaresse van de Protestants Christelijke Auteursvereniging ‘Schrijvenderwijs’.
1b.
De Wintertuin
Joke Verweerd
Zoetermeer, 1995, 3e druk, 176 blz.
1c.
genre: psychologische roman
2a. Ik had over dit boek gehoord op school en het leek me een interessant verhaal. Mede omdat het een psychologische roman, is waarin dus veel gevoelens en emoties naar voren komen, leek het me boeiend. Ook hoorde ik over de flash-backs, die door het hele boek lopen, waardoor je een goed beeld krijgt van de jeugd van de hoofdpersoon.
2b. Heel mooi vind ik dat ondanks alle zorgen en het verdriet toch de weg naar God gevonden wordt. Ook heel mooi is de vergelijking tussen de wintertuin en moeders hart.
3a. Ikabod Boerema, de hoofdpersoon van dit boek, is tuinontwerpster. Zij werkt voor Bergers Groenarrangementen. Haar werkgeefster heet Simone Berger. Op een dag krijgt Ika een brief van haar zus Nelly. In de brief staat dat hun moeder ongeneeslijk ziek is en of Ika maar gauw wil komen. Ika heeft het hier erg moeilijk mee omdat zij 15 jaar lang geen contact met haar familie heeft gehad. Dit komt omdat zij op 18-jarige leeftijd zelfstandig is gaan wonen. Ze heeft een erg moeilijke jeugd gehad omdat ze een buiten-echtelijk kind is. Haar ‘vader’ en moeder hebben altijd meer van haar vijf jaar jongere zusje Nelly gehouden. D.m.v. flash-backs die in het hele boek steeds weer terug komen blijkt hoe moeilijk Ika het nog steeds heeft met het verleden.
Toen Ika eenmaal zelfstandig woonde heeft zij nooit meer contact gehad met haar familie. Na deze brief belt zij dokter Spaan, de huisarts van haar moeder. Hij vertelt dat het snel afgelopen zal zijn. In overleg met Simone, haar werkgeefster die tegelijk haar vriendin is, besluit Ika om te gaan.
Als zij bij haar moeders huis komt is haar zus buiten en vind ze haar moeder in de voorkamer op bed. Ze kijken alleen maar naar elkaar en hierdoor komen zoveel herinneringen op Ika af, dat ze wegvlucht.
Drie dagen later gaat Ika naar haar moeder om daar te blijven en haar te verzorgen tot het einde. En er is nog een rede waarom Ika teruggaat: ze wil graag weten wie haar vader is. Ika neemt een werkopdracht mee: het ontwerpen van een wintertuin voor een hotel. Zo kan ze zich op een legale manier onttrekken aan gezelschap dat haar niet aanstaat.
Als Ika bij haar moeder thuis komt ontmoet ze als eerste Nelly’s man: Willem. Hij is erg hartelijk en Ika komt tot de ontdekking dat Nelly het nog niet zo slecht getroffen heeft met deze man. Als Willem vertrokken is gaat Ika eerst kijken of de duif er nog is. HAAR duif. De duif zit nog precies in het zelfde kooitje in de keuken. Voordat Ika nog maar met moeder gesproken heeft komt juffrouw Wamers, de wijkverpleegster. Zij laat Ika zien hoe ze moeder moet verzorgen maar Ika betwijfelt of ze dat ooit zou kunnen.
Ika’s eerste gesprek met moeder verloopt pijnlijk. Als Ika en Nelly elkaar ontmoeten zijn ze erg verlegen maar toch komt er iets van een omhelzing.
Ika gaat ook nog in de tuin kijken. Haar tuintje is er nog en is goed onderhouden. Nelly vertelt haar dat Abe hier voor zorgt. Abe is haar zoontje en is net zo gek op tuinen als Ika. Als Ika dit hoort weet ze van verbijstering niets te zeggen. Later ontmoet Ika dokter Spaan die haar vertelt dat moeder zich flink houdt maar het in werkelijkheid niet is. Als Ika Abe ontmoet springt er iets in haar. Op het eerste gezicht houdt ze van hem. Als Ika op haar kamertje komt wordt ze weer overspoeld door herinneringen. Het is nog precies hetzelfde als vroeger. Zelfs de plaat van Jezus met om zich heen allerlei kinderen hangt er nog. De plaat die moeder eigenlijk niet mooi vond. Op een middag komt tante Klaar op bezoek. Tante Klaar is een roddeltante maar toch erg hartelijk als ze Ika herkent. Toch is iedereen opgelucht als ze weer vertrekt.
Een tijdje daarna heeft moeder hoge koorts en reageert bijna nergens meer op. Doket Spaan zegt dat als de koorts aanhoudt ze het niet lang meer redt. Het lichaam kan het niet meer aan. Als Ika op een dag alleen met moeder is overvalt haar zo’n driftbui dat ze moeder hard door elkaar schudt en schreeuwt of ze nu eindelijk eens wil vertellen wie haar vader is. Maar als ze moeders slappe lichaam in haar handen houdt krijgt ze opeens enorm veel spijt. Ze vraagt zich af of ze al het goede, wat toch tussen haar en moeder aan het groeien, was nu weer verprutst heeft. Dan pakt ze opeens de Bijbel en leest moeder voor uit Jesaja. Nu lijkt alles goed.
Moeder gaat steeds verder achteruit en dokter spaan zegt dat het gauw afeglopen is. ‘s Avonds komt Willem met zijn zoons: Abe en Dirk-Willem. Ika vind Dirk-Willem net een bazuinenengeltje. Ze komen afscheid nemen maar moeder reageert bijna niet meer. Abe vraagt aan Ika of God van zijn oma houdt. Ika geeft geen antwoord maar bedenkt dat God toch van moeder houdt. Hij weet van de vrieskou die ze haar hele leven in- en uitgeademd heeft. Hij weet ook van de wintertuin in moeders hart. Van het zonloze leven. En dan is het alsof Ika door haar eigen wintertuin loopt en plotseling is het niet onaangenaam meer. Als Nelly haar zoons naar haar schoonouders aan het brengen is en Willem buiten, overlijdt moeder in Ika’s armen. Alles is op dat moment lief en zacht.
In moeders testament gaat het alleen maar over Ika en dit is een grote teleurstelling voor Nelly. Tussen de sterfdag van haar moeder en de begrafenis in gaat Ika terug naar haar eigen flat. Ze heeft een fijne avond met Simone maar hoort ook dat er een geduchte concurrent is opgedoken: Hoverniersbedrijf ‘De Morgenster’. Het hotel wil nu wel het ontwerp van de wintertuin maar het onderhoud is voor het hoveniersbedrijf. Na de begrafenis gaat Ika met abe bij het graf kijken. Ze ontmoet daar meester Molenaar, haar vroegere schoolmeester. Hij nodigt haar uit om eens langs te komen.
Van Simone krijgt Ika het visitekaartje van ‘De Morgenster’.
Bart Hogerveer………… Ika’s jeugdvriendje!
Dan gaat Ika op bezoek bij meester Molenaar en daar krijgt ze het hele verhala van haar afkomst te horen. Het blijkt dat haar vader toch ook haar biologische vader is geweest. Voor Ika is het een ondraaglijk gevoel dat de man die haar het leven zo onmogelijk had gemaakt toch haar vader was. De meester zoekt de Bijbel op en Jesaja wordt nat van de tranen.
Als Ika op de parkeerplaats in haar auto wil stappen stopt er net een auto van ‘De Morgenster’. Als Ika de man die uitstapt herkent stapt ze op hem toe en
zegt: “Hallo……Bart!”
3b. Het verhaal is geschreven in een directe, sobere, trefzekere stijl.
In het verhaal komen een aantal plaatsen voor:
Bij Simone op het werk, in Ika’s flat, bij moeder thuis (keuken, voorkamer, tuin, slaapkamer, gang), op de begraafplaats, in de kamer van meester Molenaar, op de parkeerplaats.
Het verhaal speelt zich af in ‘deze tijd’. Ongeveer in de jaren negentig. De vertelde tijd is een week. Het verhaal is niet chronologisch opgebouwd want door het hele boek komen flash-backs naar voren.
In het boek komen de volgende verhaalfiguren voor:
- Hoofdpersoon: Ikabod Boerema (Ika), round-character, 33 jaar oud, woont in een flat, werkt bij Bergers Groenarrangementen, sluik, ongetrouwd, vriendin met Simone die haar chef is, is onzeker, is bang maar tegelijk nieuwsgierig naar het verleden, voorliefde voor tuinieren.
- Simone Berger: chef van Ika, groot en fors, krachtig en vriendelijk, kort blond haar, mannelijk, zakenvrouw van de bovenste plank, integer, doeltreffend, voor Ika haar gewicht in goud waard.
- Nelly Peters-de Haan: zus van Ika, moeder van 2 kinderen, getrouwd met Willem, blond haar, rond poezegezicht, beredderend en zorgend, steunend op Willem.
- Willem Peters: fors, spontaan, 2 kinderen, getrouwd met Nelly, spraakzaam.
- Abe Peters: negen jaar, zoon van Nelly en Willem, vol levenslust, voorliefde voor tuinieren.
- Dirk-Willem Peters: zes jaar, zoon van Nelly en Willem, blond haar, blauwe ogen, bedeesd, bazuinenengeltje.
- Moeder: mager, ongeneeslijk ziek, kil, klagend, vragend om aandacht, niet vergevingsgezind.
- Dokter Spaan: groot, brommende stem, hartelijk, veel mensenkennis, prikt overal doorheen.
- Tante Klaar: ongetrouwd, naaister, nieuwsgierig, roddelt graag en veel.
- Meester Molenaar: oud, warm en rustig, Godvrezend.
- Juffrouw Wamers: kordaat, wijkverpleegster.
- Bart Hogerveer: Ika’s jeugdvriendje, eigenaar van ‘De Morgenster’.
Bijfiguren in de flash-backs:
- vader
- grootvader (van moeders kant)
- grootmoeder (van moeders kant)
- opa (van vaders kant
- Aaltje (opa’s meid)
- Ouderling Hoek
- Machteld (jong gestorevn vriendin van moeder)
De beginsituatie in dit verhaal is een opening in de handeling. Er is al veel van te voren gebeurd. Er zijn een aantal situaties die ik erg belangrijk vind:
- Ika’s besluit om na 15 jaar terug te gaan naar haar ouderlijk huis om haar ongeneeslijk zieke moeder te verzorgen.
- De ontmoeting (en) tussen Ika en haar familieleden.
- Het sterven van moeder in de voorkamer.
- De onthulling van Ika’s verleden op de kamer van meester Molenaar.
- De ontmoeting tussen Ika en Bart Hogerveer op de parkeerplaats bij de kamer van meester Molenaar.
De eindsituatie in dit verhaal is een open einde; de handeling gaat verder maar het verhaal is afgelopen. Het is een happy end hoewel het eigenlijk niet helemaal duidelijk wordt zegt het toch wel iets dat Ika haar jeugdvriendje weer ontmoet..
Het is een auctoriaal verhaal, de verteller is alwetend. Hij weet alle gedachten en handelingen van de personen.
3c. THEMA: De spanning tussen loyaliteit en ontworsteling in een ouder-kindrelatie.
3d. Het verhaal speelt in de jaren negentig. Dus ‘deze tijd’. De ongeneeslijke ziekte kanker die veel voorkomt, de pizzabezorger op de brommer, moderne tuin ontwerpen voor een hotel. Allemaal typerend voor deze tijd.
4. Mijn oordeel:
Enkele verhaalelementen hebben voor mij een positieve werking:
- De ontmoeting tussen Ika en moeder vind ik erg aangrijpend. Moeder is kil en afstandelijk en absoluut niet vergevingsgezind terwijl Ika graag wat dieper contact zou willen.
- Ika’s ontwerpen van de wintertuin vind ik heel diepzinnig. Ze ziet de vergelijking tussen de wintertuin en moeders hart. Kil met een koele bries die opeens niet onaangenaam meer is. De glimlach om moeders lippen. Dat vind ik erg ontroerend.
- Ika’s ontmoeting met Abe vind ik ook erg aangrijpend. Hij is net zo gek op tuinen als Ika. Die gelijkenis tussen hen beiden spreekt me aan. De bloedband; ze hoort toch ook echt bij de familie.
De passage van moeders sterven spreekt me het meest aan omdat op dat moment precies een zwerm straaljagers overkomt waardoor tegelijk met moeders laatste ademhaling de foto’s van vader, grootvader en Machteld van de muur kapot vallen. Dan lijkt het alsof alle banden met het verleden in één klap verbroken zijn. Alles is dan mooi en goed.
Ik kan dit boek niet vergelijken met een ander boek of met een film omdat ik nog nooit zo’n boek heb gelezen waar zoveel verschillende psychologische lagen in zitten. Het thema in dit boek is een herkenbaar probleem. Hoe vaak wordt het de laatste tijd niet gehoord dat kinderen na lange tijd nog steeds last hebben van hun slechte jeugd. Het taalgebruik vind ik vrij normaal. Er komen vrijwel geen moeilijke woorden in voor. Wel vind ik dat iets soms onduidelijk wordt omschreven zodat je wat dieper moet nadenken voordat je begrijpt wat er bedoeld wordt.
Ik vind dit boek heel erg mooi. Op het eerste gezicht makkelijk te begrijpen maar hoe langer en dieper je erover na gaat denken hoe meer je erin ontdekt. Het is niet alleen de afstand tussen moeder en Ika. Het boek laat je nadenken, laat je in de spiegel kijken. En toch overal God’s aanwezigheid; troostend, leidend. Dat is erg mooi hoewel het soms niet helemaal duidelijk is hoe Ika nu tegenover God staat.
Dit boek vind ik zeker een aanrader voor een ander. Het is niet zomaar een oppervlakkig verhaal maar het is diepgaand. Je herkent er zoveel in, de maatschppij, jezelf. En dan toch God die overal aanwezig is.
Vergelijking met recensie:
Recensie: Paul Meinders, Koers, 29 spetember 1995.
Samenvatting:
Prachtige Christelijke roman. Ongekunsteld en boeiend van begin tot eind. Het is literatuur uit liefde voor God.
Mijn oordeel:
Ik ben het volkomen met de recensent eens maar het valt me op dat hij niets zegt over de duidelijke boodschap die er toch ook inzit. Is dit geen spiegel voor ouders die hun kind verwaarlozen? Is dit geen spiegel voor mensen die niet vergevingsgezind zijn? Ik vind van wel en daarom vind ik dat er iets belangrijks aan de recensie ontbreekt.
Home - Contact - Over - ZoekBoekverslag op uw site - Onze Boekverslagen - Boekverslag toevoegen