Boekverslag : Maarten 't Hart - De Kroongetuige
De taal ervan is Nederlands en het aantal woorden bedraagt 3411 woorden.

Bibliografie
Amsterdam 1983


Samenvatting
biografie:
Maarten 't Hart werd op 25 november 1944 in Maassluis geboren als oudste uit een gezin van drie kinderen. Het gezin was streng gereformeerd. Zijn vader werkte in een Westlandse tuinderij en was later gemeentelijk grafmaker. Na met veel succes de lagere school te hebben doorlopen, ging hij naar het Groen Prinstererlyceum, waar hij in 1962 het HSB-B-diploma haalde. Daarna ging hij biologie studeren in Leiden, waar hij in 1986 slaagde voor het doctoraalexamen. Sinds 1970 is hij als wetenschappelijk hoofdmedewerker aan de Leidse universiteit verbonden, waar hij in 1978 de doctorsgraad behaalde. In 1967 trouwde hij met Hanneke van den Muyzenberg.

oeuvre:
In 1971 debuteerde Maarten 't Hart als schrijver onder het pseudoniem Martin Hart met de roman Stenen voor een ransuil. Pas in 1977 ontdekte het grote publiek hem pas. Toen verscheen zijn tweede verhalenbundel, Mammoet op zondag.Vanaf 1976 ging hij in een hoog tempo bijdragen schrijven over literatuur en muziek, en als columnist werken voor verschillende dag- en weekbladen. Zijn faam bereikte met Een vlucht regenwulpen een hoogtepunt. In 1971 schreef 't Hart er de eerste versie van, maar omdat zijn eerste twee boeken niet goed liepen, weigerde de Arbeiderspers het manuscript te publiceren. Jarenlang heeft hij toen weer fragmenten verandert in in 1978 tikte hij het weer helemaal opnieuw uit. Er werden binnen een jaar meer dan 100.00 exemplaren van verkocht. In 1981 werd het boek verfilmd. In 1976 zette Maarten 't Hart zijn pseudoniem helemaal overboord. Hierna ging hij, na de bundel Het vrome volk, vooral autobiografisch schrijven. Behalve door romans en verhalen werd hij ook door wetenschappelijke werken bekend (hij deed studies over ratten en stekelbaarzen), en ook door het feminisme.
Voor zijn debuutroman Stenen voor een ransuil (1971) kreeg hij een eervolle vermelding van de jury voor de Reina Prinsen Geerlingsprijs. De bundel Het vrome volk ((1974) werd bekroond met de Multatuliprijs en zijn essaybundel De som van misverstanden (1978) met de Jan Greshoffprijs.

titel:
Er zijn meerdere 'kroongetuigen' aan te wijzen. Als je het boek als een detectiveroman ziet, zijn er twee mogelijke kroongetuigen. Meneer 'Sommig Mens' is daar één van. Hij zegt dat hij Thomas met Jenny het laboratorium in heeft zien gaan, en later Thomas alleen uit het gebouw heeft zien komen, en in een auto zien stappen en wegrijden.
Leonie denkt dat ze zelf kroongetuige is, zij weet namelijk waar het lijk is verborgen. Tijdens het proces tegen Thomas had ze het kunnen uitroepen, zodat het proces zou kunnen worden uitgesteld.
De derde kroongetuige zou volgens Nietzsche het kind zijn, de ongewenste kroongetuige bij huwelijken.
Ik denk zelf dat met 'De kroongetuige' 'Meneer Sommig Mens wordt aangeduidt, want de beschuldiging tegen Thomas rust vooral op de verklaring van hem.

Er is geen ondertitel, motto of opdracht.

personages:
Thomas Kuyper: dit is de persoon waar alles om draait. Hij is het laatst met Jenny gezien, en
is verdacht van de moord op haar. Thomas is wetenschappelijk hoofdmedewerker aan het Medisch Biologisch Laboratorium. Hij is ongelovig, rijdt geen auto, haat popmuziek, maar houdt wel van Verdi en Haydn. Thomas wordt als bleek en mager omschreven en loopt wat gebogen en struikelend. Hijzelf vindt zich karakterloos en zwak. Leonie beschrijft hem als timide, bescheiden en goeiig, iemand die altijd een vriendelijke en innemende indruk maakt. Hij blijkt ook nogal koppig, omdat hij blijft zwijgen tijdens zijn opsluiting. Hij is een round character.
Leonie Kuyper: zij is de vrouw van Thomas. Als Thomas wordt opgesloten, gaat zij op zoek naar gegevens die zouden kunnen leiden tot het bewijs dat Thomas Jenny niet heeft vermoord. Ze wil ook weten of Jenny met Thomas naar bed is geweest. Leonie heeft Frans gestudeerd, is zelfs cum laude geslaagd, maar is daarna huisvrouw geworden. Ze is Christelijk Gereformeerd en houdt heel erg van het luisteren naar Schumanns muziek. Ze kan geen kinderen krijgen en dit vindt ze heel erg. Ze is bij veel gynaecologen langs geweest, maar ze zal geen kinderen kunnen krijgen. Zij is ook een round character.
Jenny: zij is het slachtoffer (denkt men aanvankelijk). Ze is een 'opvallend, erg knap meisje, met melkwit krulhaar dat je niet over het hoofd ziet, en met grote donkere ogen', Thomas werd vooral geboeid door de witte laarsjes met verbazingwekkend grote hakken, en door haar lange zwartgelakte vingernagels. Ze duikt met iedereen de koffer in, maar ze moet wel een beetje op die persoon vallen. Ze werd twee keer ongewenst zwanger en heeft dus twee abortussen laten plegen. Ze heeft een vrolijke, altijd onbezorgde giechellende lach. Maar ze heeft ook een keer geprobeerd zelfmoord te plegen. Ze is ook verslaafd. Ik denk dat zij ook een round character is.
Krijn Lambert: dit is een rechercheur die de verdwijning van Jenny onderzoekt. Hij werkte eerst bij de narcoticabrigade. Hij wordt als een gewiekste reus met harige klauwen en een Nietzsche-snor omschreven. Hij zegt op een gegeven moment dat Leonie ook een gewiekste speurder is. Hij kende Jenny voordat zij verdween, en viel ook een beetje op haar.
Meuldijk: is de assistent van Lambert. Hij is een groezelige dikzak, en is eigenlijk een pispaal voor zijn chef. Hij schrijft van alles op, maar verder is hij niet belangrijk.
Alex: is de assistent van Thomas. Hij moet de proefdieren verzorgen. Hij doet samen met Leonie een onderzoek naar hoeveel vlees 200 uitgehongerde ratten opeten.
Arianne: is het buurmeisje van Jenny. Zij is verliefd op Jenny en valt ook op Leonie. Ze gaat samen met Leonie naar het vrouwenhuis.
'Sommig Mens': Hij is in eerste instantie de kroongetuige, want hij zegt dat hij Thomas met Jenny het laboratorium in heeft zien gaan, en Thomas er alleen uit heeft zien komen, en hem in een auto horen/zien stappen en wegrijden. Dit klopt niet, want Thomas heeft geen auto en kan niet autorijden. Later blijkt zijn getuigenis niet te kloppen.
Bas, Gerard en een meisje: zij zijn er getuige van dat Thomas en Jenny onenigheid hebben.
cafébezoekers: zij kennen Jenny en sommigen Thomas ook.
buurvrouw van Robert: zij kan vertellen dat Robert en zijn vrouw op een dag vertrokken.
Robert: hij is een vriend van Jenny, het zal later blijken dat hij er met Jenny vandoor is gegaan.

Thema:
Een man wordt door zijn onbevredigt huwelijksleven verliefd op een meisje. Na haar verdwijning wordt hij voor de moord op haar verdacht. Zijn vrouw gaat uitzoeken hoe het zit.
Voor zover ik weet heeft Maarten 't Hart niet meer boeken met dit thema geschreven. Het thema is wel goed verwerkt.

Tijd:
Het verhaal speelt zich af in 1975. Het begint op 31 juli en eindigt vlak voor kerstmis. Het verhaal is chronologisch verteld, maar er vinden ook enkele flash-backs plaats. Een belangrijke flash-back is de brief van Thomas aan Leonie, waarin hij verteld hoe hij Jenny ontmoet heeft en wat ze samen hebben gedaan. Verder zijn er ook tijdsprongen, maar het is niet duidelijk hoelang die duren, behalve in het dagboek van Leonie, want daarin staan de data.

Plaats:
Het hele verhaal speelt zich af in Leiden. In het huis van Thomas en Leonie, het laboratorium waar Thomas werkt, een paar korte scenes in een aantal cafés, ook korte scenes in de bibliotheek en de kamers van Jenny en Arianne. Ook gebeuren er een aantal dingen op straat, op het politiebureau, in het huis van een oude vrouw (de buurvrouw van Robert), het vrouwenhuis en het huis van 'Sommig Mens'.
subjectieve ruimtes:

'In het laboratorium wandel ik zo langzaam mogelijk naar de afdeling die vroeger nog apart als Museum in gebruik was. Koel, vlak en troosteloos valt het licht in de hoge gangen. Alle deuren gaan vanzelf achter mij dicht. Overal zijn drangers. Zo hier en daar hoor ik vluchtige stemmen, ontwaar ik de gloed van een bunzenbrander.' In dit gedeelte van het verhaal loopt Leonie door het laboratorium waar haar man werkt om te kijken of er misschien een lijk in de alcohol bij de zeekoeien zit. Zoals Maarten 't Hart het hier vertelt, lijkt de ruimte waar Leonie door loopt een sombere, saaie ruimte. Een ouderwets gebouw, waar saaie mensen werken.

In een ander gedeelte van het boek, net voor het proces, is er een beetje ontspannen sfeer, maar toch ook weer chaotisch en druk: 'In de zaal gonsden diffuus de stemmen. De zon scheen op de hoge, uit de rode baksteen opgetrokken muur. "Schoon metselwerk heet dat," mompelde ik en ik verbaasde me erover dat ik alleen aan zulke dingen denken kon, en alleen maar kon kijken naar de zonnevlekken op de muur en naar het portret van de koningin dat in de schaduw hing. En elke wolk die vredig binnen de omlijsting van het hoge venster binnen zeilde, volgde ik aandachtig met de ogen...
Leonie is hier ontspannen, terwijl het in de zaal rumoerig is.

Genre:
De kroongetuige is een roman. Het is geen verhalenbundel, en ook geen novelle, daar is het te dik voor. Het duidelijkste verschil met een novelle is bij De kroongetuige de dikte van het boek. Wat betreft het aantal personen zou het boek misschien een novelle kunnen zijn, en er treedt ook geen echte karakterontwikkeling op, maar de hoofdpersonen worden duidelijk beschreven, de goede en de slechte kanten.
De kroongetuige is meer een detectiveroman dan een psychologische, of in dit geval huwelijksroman.
Het zoeken naar de waarheid is belangrijker dan wat de personen doormaken.

taalgebruik:
Er wordt geen bijzonder taalgebruik toegepast.

Fabel:

1.De muizentorensage

Als Leonie van huis is om een beroemd vrouwenarts te consulteren onderneemt Thomas een kroegentocht met Jenny. Jenny is een aantrekkelijke jonge vrouw die er op los leeft, cocaïne gebruikt en "met iedereen in het koffer duikt".Ze werkt in een bibliotheek. Ze stempelt de teruggebrachte boeken af. Als ze uit een café komen wilt Thomas met haar mee naar huis maar ze wijst hem krachtdadig af. Doordat hij flink aangeschoten is en twee jongens en een meisje belangstellend staan toe te kijken, dringt hij zich verder niet op. Thomas probeert haar wel de weg af te snijden, maar hij ziet haar niet meer en gaat naar huis.
De volgende ochtend verteld Alex, zijn assistent, hem dat de ratten, die vier dagen hadden gehongerd, volgevreten lagen te slapen. Ook wil hij die kannibalen-ratten niet meer verzorgen. Vier dagen later komen twee mannen het laboratorium binnen, de rechercheurs Meuldijk en Lambert, die Thomas vertellen dat Jenny is verdwenen, en dat hij de laatste is waar ze mee is gezien. Die avond gaat Thomas naar de bibliotheek, en kan hij het niet laten om naar haar woning toe te gaan, die pal boven de bibliotheek is. Daar aangekomen treft hij Meuldijk en Lambert aan. Lambert vraagt aan Thomas welke vrienden hij kende die Jenny had. Hij vertelt onder andere dat hij een keer ene Robert heeft ontmoet
Op een nacht heeft Thomas een nachtmerrie en schrikt wakker. Omdat hij toch niet meer kan slapen gaat hij naar beneden. Hij wilde naar Verdi luisteren. Leonie komt naar beneden. Ze krijgen ruzie over hun favoriete muziek en Thomas zegt bepaalde dingen over het niet krijgen van kinderen door Leonie. Zij voelt zich erg gekwetst en Thomas heeft meteen spijt.
Op een zekere dag belt Lambert op en zegt tegen Thomas (die zelf de telefoon had opgepakt, omdat Leonie niets mag weten),dat hij naar het politiebureau moet komen om met hem te praten. Jenny is nu al twee weken vermist en Thomas wordt ervan verdacht haar te hebben vermoord. Lambert wil eens bij Thomas thuis en in het laboratorium rondkijken. Om Leonie er buiten te houden wordt afgesproken dat hij zich als collega van Thomas voorstelt.
De volgende dag moet hij inderdaad als Thomas' collega doorgaan, Lambert stelt zich voor als Joost. Leonie vermoedt echter dat Joost geen collega van Thomas is. Lambert zoekt in de tuin naar plekken die erop kunnen duiden dat Thomas iets begraven heeft.Als Lambert net weg is zegt ze tegen Thomas dat ze Lambert geen medicus vindt, wat Thomas had gezegd dat hij was. Thomas heeft trouwens Lambert de kleren meegegeven die hij op die bewuste dag aanhad.
De volgende dag belt Lambert Thomas op in zijn laboratorium en meldt dat er iets belangrijks aan het licht gekomen is. Volledig relaxt komt Thomas kamer 316 op het politiebureau binnen. Voordat Lambert ook maar iets kan zeggen, zegt Thomas dat op de kleren die hij had meegegeven, microscopisch kleine bloedvlekken aanwezig waren. Die vlekken waren veroorzaakt bij het onthoofden van ratten. Lambert wil dit graag zelf zien, en gaat mee naar het lab. Daar merkt hij aan den lijve dat het bloed van de rat rondspettert. Hij wil ook graag meer weten over kannibalisme bij ratten en of ratten een volwassen mens op kunnen eten. Thomas beantwoordt hier bevestigend op.
Thomas heeft al een aantal weken niets meer van Lambert gehoord. Als Alex van vakantie terugkomt, wordt hij meteen ondervraagt door de politie. Hij vertelt Thomas dat ze wilden weten of Thomas gek had gedaan voor Alex op vakantie ging. Hij ontkende dit, maar vertelde wel dat de ratten volledig doorvoed waren toen hij het lab binnen kwam. Op dat moment wist Thomas genoeg en wist wat er
gebeuren zou. Diezelfde dag nog komt Lambert samen met een agent in uniform het lab binnen en wordt Thomas gearresteerd. Hij mag nog wel bellen met Leonie om te vertellen dat hij gearresteerd is. Ze schrikt helemaal niet, ze had het al zien aankomen. Op het bureau aangekomen verteld Lambert dat er een man was die in de bewuste nacht Thomas had gezien, vanaf zijn huis tegenover het lab. Hij vertelde hoe hij Thomas samen met een meisje naar binnen had zien gaan, maar alleen naar buiten had zien gekomen. Thomas zwijgt de rest van de tijd.

Een korte briefwisseling

Thomas schrijft een brief naar Leonie en schrijft hoe hij Jenny had leren kennen. Dit was begin mei.

Leonie schrijft een brief terug waarin ze vertelt dat Lambert haar had ondervraagt en dat ze later tegen Lambert en Meuldijk had gezegd dat het haar onmogelijk leek dat 200 ratten in zo'n korte tijd een volwassen mens kunnen opeten. Dit wilde ze samen met Alex gaan onderzoeken.

In Thomas' laatste brief uit het politiebureauschrijft hij dat hij op een maandag (in die week was Leonie alweer thuis) naar Jenny wilde gaan, en dat Robert daar toen was. Ze vertelde hem dat Robert naar Zuid-Amerika ging omdat het hier niet meer "veilig" was. De dag daarop had Thomas Jenny niet meer gezien want toen was ze in het vrouwenhuis.

Dit is de laatste brief van Leonie. In deze brief wil ze hem op de mouw spelden dat ze met zijn collega is gaan roeien. Als een soort wraak. Ook schrijft ze dat ze nu weet waar Jenny is, na zijn laatste brief:"die is met haar advocaat naar Zuid-Amerika".

Het dagboek van Leonie

Thomas wordt alle contact met de buitenwereld verboden. Leonie gaat op onderzoek uit en schrijft in haar dagboek. Hier wordt het belangrijkste vermeld:

11 september: Ze heeft uitgerekend dat een rat, samen met 199 andere ratten, evenveel had moeten eten van Jenny als dat die zelf weegt. Dit is ongeloofwaardig.
14 september: Leonie gaat een aantal barren en cafés langs, maar men weet weinig van Jenny te vertellen.
15 september: Leonie gaat langs bij de getuige die Thomas en Jenny samen voor het lab heeft gezien.
16 september: Leonie gaat naar het vrouwenhuis waar ze zeker zijn van Thomas' schuld. Als Leonie dit tegenspreekt, wordt ze uitgemaakt voor verraadster.
18 september: In het lab worden de kleren van Jenny gevonden. Men verdenkt Thomas nu nog meer en de vasthouding wordt verlengd.
19 september: Leonie ontdekt dat uitgehongerde ratten circa 150 gram vlees eten per rat; dus 200 ratten zouden in twee uur tijd dus 200 x 150 = 30 kilogram kunnen eten en Jenny woog ongeveer 50 kg. Eenmaal thuis bekijkt ze een oud zelfgemaakt filmpje dat bij een feest is gemaakt. Hierop ziet men een zeekoejong op sterk water en die lijkt sprekend op een mens. De volgende dag gaat ze naar het lab en ontdekte achter twee zeekoeien een dode vrouw...

Het proces

Tijdens het proces blijkt dat Thomas er ook van wordt verdacht drugs ter waarde van fl. 250.000,- hebben te ontvreemd. Er wordt een verband gelegd tussen Thomas, Jenny,die drugs gebruikte en dealers. De (kroon)getuige, 'Sommig Mens' moet naar voren komen en wordt verhoord. Hij
verklaart Thomas gezien te hebben en zegt dat Thomas met een meisje het lab binnen
is gegaan. Hij is alleen naar buiten gekomen, ging de hoek om, stapte in een auto en reed langs het huis van die man. Thomas kan echter geen auto rijden en de getuigenis van de getuige wordt ongeldig verklaard, omdat hij eerder zeker wist dat het Thomas was die in die auto zat, maar later zei dat hij het niet meer zeker wist. De baas van Thomas, alleen zij beiden hadden een sleutel die toegang gaf
tot de kluis met drugs, verklaart dat hij Thomas niet als iemand zag die drugs zou stelen. Hierna wordt de zitting geschorst, uitspraak over veertien dagen.

De zwarte vogels

Op een gegeven moment staat Thomas voor de deur. Leonie vertelt Thomas over de vrouw (zij denkt Jenny) die op sterk water staat in het lab. Thomas gelooft haar niet en ze gaan kijken. Thomas gaat alleen naar binnen en komt brakend weer die zaal uit. Plotseling staat Lambert voor Leonie. Ook hij gaat kijken en verdenkt Thomas en Leonie. Ze stellen vast dat de vrouw niet Jenny is. Op het bureau zegt Leonie ze misschien weet wie de vrouw wel is. Ze gaan naar de oude vrouw die gezien had hoe Robert met een vrouw, met hoedje en sjaal op, op die bewuste nacht zijn verreist. (Robert en zijn vrouw waren de buren van die oude vrouw.) Die oude vrouw gaat mee naar het politiebureau en ze identificeert de dode vrouw als de vrouw van Robert. Het politie onderzoek wijst uit dat ze is omgekomen door een pistoolschot. De buurvrouw vertelt dat Robert en zijn vrouw met koffers waren weggegaan. Ze zegt dat het sneeuwde en koud was omdat haar buurvrouw een mutsje droeg en een sjaal voor het gezicht geslagen (om zich te camoufleren). De sneeuw was bloesem. Thomas is vrij en weer samen met Leonie. Jenny blijkt dus samen met Robert in Zuid-Amerika te zijn. Leonie heeft nog wel problemen met het feit dat ze geen kinderen kan krijgen, maar Thomas toont haar een berichtje over de eerste reageerbuisbevruchting. Dat geeft haar weer hoop.

Verhaalopbouw:
Het verhaal is opgebouwd uit verschillende hoofdstukken. Deze hebben ieder een titel. Daarnaast is ieder hoofdstuk verdeeld in onderdelen, zonder titel. De titels slaan op iets wat er in de volgende tekst te gebeuren staat. Zoals in het proces, daar komt het proces in voor tegen Thomas. De korte briefwisseling en het dagboek van Leonie zijn ook simpele titels. De zwarte vogels is wat ingewikkelder uit te leggen. De zwarte vogels duiden op een belangrijk moment in het leven van Leonie. De muizentorensage slaat denk ik op het feit dat men Thomas verdenkt dat hij Jennie heeft vermoord en aan de ratten heeft gevoerd. Het is helemaal niet bewezen dat zo'n groep ratten een mens helemaal kan opeten.
Andere boeken van deze auteur:

Home - Contact - Over - ZoekBoekverslag op uw site - Onze Boekverslagen - Boekverslag toevoegen