Boekverslag : Ken Kesey - One Flew Over The Cuckoo’s Nest
De taal ervan is Engels en het aantal woorden bedraagt 2582 woorden.
De taal ervan is Engels en het aantal woorden bedraagt 2582 woorden.
1. Primaire gegevens
Auteur: Ken Kesey
Titel: One flew over the cuckoo’s nest
Ondertitel: -
Verschenen in: 1962
Aantal blz.: 311
Leestijd: 17 uur
Uitgelezen op: 25 mei 2001
2. Verantwoording van de keuze
Ik heb mijn keuze voor dit boek gemaakt omdat mijn broer mij het aanraadde. Hij heeft het boek zelf ook gelezen, en was erg enthousiast. Mijn vader was ook erg positief; de verfilming van het boek vindt hij de beste film ooit. Het boek is ook wel erg bekend, en ik vind het dan leuk om het zelf ook gelezen te hebben om zo mijn eigen oordeel te kunnen vellen.
3. Verwachtingen vooraf
Ik had hooggespannen verwachtingen van het boek, vooral door het enthousiasme van mijn omgeving. Ik wist wel vaag wat er in het boek zou gebeuren, en was erg benieuwd hoe dat beschreven werd. Ik dacht dat het een erg spannend boek zou zijn.
4. Eerste reactie achteraf
Ik vind dit werk:
1=niet, 2=een beetje, 3=erg
spannend 1 1
meeslepend 2
ontroerend 3
grappig 2
realistisch 3
fantasierijk 2
interessant 2
origineel 3
goed te begrijpen 2
Dit wek heeft me aan het denken gezet, ik heb niets aan het werk gehad.
Het werk sprak me erg aan, omdat ik soms mezelf op zat te eten om de onrechtvaardigheid, soms kon ik er om schaterlachen en soms was het erg treurig. Alle emoties kwamen er in voor.
5. Korte samenvatting van de inhoud
Een half Amerikaans, half Indiaanse man die zich doof-stom voordoet genaamd Chief ‘Broom’ Bromden vertelt het verhaal van een psychiatrische inrichting die geleid wordt door de strenge ‘Big nurse’. Hij zit al jaren in deze inrichting en weet er alles vanaf door zijn gemaakte doof-stomheid, wanneer een nieuwe patiënt binnenkomt: de niet geestelijk gestoorde levensgenieter McMurphy. Deze man heeft geen zin zijn straf uit te zitten op een werkboerderij, en heeft zich over laten plaatsen naar het ziekenhuis. McMurphy heeft meteen door dat Chief Bromden wel degelijk kan horen en spreken. Hij zorgt ervoor dat alle patiënten op de afdeling meer vertrouwen in zichzelf en hun kracht krijgen door de dictatuur van de Big nurse te verbreken. Hij lijkt haar te overwinnen, maar uiteindelijk blijkt hij niet sterk genoeg te zijn, en wint de Big Nurse. Ze laat een McMurphy een hersenoperatie ondergaan, waarna hij (net als enkele andere patiënten op de afdeling) een bestaan als een kasplantje heeft. Chief Bromden gunt de Big Nurse deze triomf niet, en besluit McMurphy te doden. Zelf vlucht hij weg naar zijn vrijheid.
6. Verdieping en verhaalanalyse
a. Tijd en ruimte
Het verhaal speelt zich af rond eind jaren vijftig, begin jaren zestig in het Amerikaanse plaatsje Oregon. Tijd is in dit verhaal niet van groot belang, ook nu zou een verhaal als dit zich wellicht ergens in de wereld af kunnen spelen. Het verhaal is grotendeels chronologisch, er komen wel enkele flashbacks in voor. Deze sprongen terug in de tijd zijn vooral herinneringen van Chief bromden aan zijn jeugd. De flashbacks komen voor gedurende het hele boek, soms op de meest vreemde momenten. In het boek zijn ook vooruitwijzingen te vinden, bijvoorbeeld dat de Chief van McMurpy een groot paneel op moet tillen om te kijken of hij sterk genoeg is de ruit te breken en te ontsnappen. Wanneer hij aan het eind van het verhaal moet vluchten, doet hij dat op deze manier.
Het einde van het verhaal is gesloten. Het conflict dat gedurende het hele boek speelt tussen Miss Ratched (de Big Nurse) en McMurphy wordt gewonnen door één van beide partijen. Ook heeft Chief Bromden zijn vrijheid terug, en kan hij op zoek naar de antwoorden op alle vragen die hij had.
Het aspect plaats was erg belangrijk in het verhaal. Het ziekenhuis werd beschreven als schoon met lange gangen en veel afgesloten ruimtes. De patiënten mochten niet naar buiten en er werd voor hen bepaald wanneer ze waarheen mochten. De ruimte benadrukte het gevangenschap van de patiënten. Over de klimatologische omstandigheden kom je niet echt veel te weten, behalve dan dat de Big Nurse tracht deze als wapen te gebruiken tegen het boottochtje dat McMurphy geregeld heeft. Hij heeft voor de mannen een boot en vervoer geregeld om een dagje te kunnen vissen, maar de Big Nurse probeert de mannen ervan te overtuigen niet te gaan wegens de harde storm.
b. perspectief
Het verhaal is geschreven vanuit het perspectief van één van de patiënten, Chief Bromden, en is dus een ik-perspectief. Ik denk dat daarvoor is gekozen om wat duidelijker te maken hoe een patiënt zich voelt op een instituut als deze. Bovendien is het spannend te lezen vanuit een persoon dat doet alsof hij niet kan spreken en horen, maar dat eigenlijk wel kan. Je leeft je in hem in en voelt hoe moeilijk het is je al die tijd stil te houden. Ook wordt hij vaak beledigt als mensen denken dat hij het niet kan horen, en dat levert pijnlijke momenten op. Chief bromden heeft ook vaak vage hersenspinsels en onsamenhangende gedachten, het lijken wel dromen, waardoor je je voor kunt stellen hoe het er in het hoofd van een persoon met een geestelijke stoornis aan toe zou kunnen gaan.
c. spanning
De spanning in het verhaal werd gecreëerd door de vraag of McMurphy of Miss Ratched zou winnen, en hoe ze dat dan zouden doen. De auteur zorgde ervoor dat het steeds een spannende strijd bleef, waarbij ieder telkens wat won of verloor. Spaning was ook de nieuwsgierigheid naar de reactie van de ander wanneer er weer een truc werd uitgehaald, zoals wanneer McMurphy voor de derde keer de ruit van het kamertje van de Big Nurse kapot maakte.
d. thema en motieven
het thema van het verhaal is: Een uitzonderlijke patiënt probeert in een psychiatrische inrichting de autoriteit van de hoofdzuster te overwinnen, maar faalt na een lange strijd.
Het belangrijkste gegeven is het conflict tussen het individu en Het Systeem. Hierbij staat McMurphy voor de vrijgevochten idealist, het individu, en miss Rathed voor het autoritaire systeem.
Een motief hierbij is onder anderen de ‘grootte’ van de hoofdpersoon: Chief bromden is een boom van een kerel met grote spierballen, maar voelt zich zo klein als een dwergje. Hij ‘groeit’ naarmate het verhaal vordert, vooral door toedoen van McMurphy. Hij gelooft in zichzelf, en kijkt anders tegen zichzelf aan.
Ook de ‘mist’ die volgens Chief Bromden hangt in het ziekenhuis is een motief. Deze mist zit eigenlijk in het hoofd van de Chief. Hij verbergt zich erachter wanneer het niet goed gaat of als hij zichzelf wil beschermen tegen de buitenwereld, met name miss Ratched. McMurphy neemt ook de mist in de hoofden van de patiënten weg, en maakt ze strijdbaar tegen de buitenwereld.
e. personages
McMurphy
Hij vertegenwoordigd het individu. Hij heeft rode haren, tatouages op zijn arm, een pet op zijn hoofd, een boxershort met walvissen er op en hij houdt van gokken. Hij zingt terwijl hij doucht en schaterlacht, iets wat alle andere patiënten volkomen verleerd zijn. Hij is onbevangen, maar heeft soms ook verrassende serieuze momenten. Hij is een round character, maakt een ontwikkeling door. Hij blijft even onbevangen als eerstm aar McMuphy leert om te gaan met de patiënten en hij zet zich steeds meer in voor het belang van anderen, ook wanneer hij weet dat hij daar zelf nadelen aan zal ondervinden. Dit zou hij niet gedaan hebben toen hij de inrichting voor het eerst binnenkwam.
Chief Bromden
Hij is een trouwe patiënt van het instituut en kent alle andere patiënten en het personeel erg goed. Dat heeft hij vooral te danken aan het feit dat hij toegelaten wordt tijdens vergaderingen om te vegen (vandaar zijn bijnaam Broom) , zodat hij op zijn gemak kan meeluisteren. Chief Broomden maakt een erg duidelijke ontwikkeling door, die moet aantonen hoe groot de invloed van McMurphy is. Aan het eind van het verhaal is de Chief ‘gegroeid’, hij praat weer, hij heeft geen last meer van de mist, hij voelt zich sterk en laat zich niet meer door anderen de wet voorschrijven. Hij maakt een belangrijke beslissing, het doden van McMurphy, en voelt zich sterk genoeg om in zijn eentje de wijde wereld in te trekken.
Miss Ratched
Zij stelt ‘het systeem’ voor. De Big Nurse is een vrouw van middelbare leeftijd met een strak gestreken, krakend helder wit uniform. Miss Ratched houdt de patiënten in de hand door middel van strenge regels en het vernederen van patiënten door problemen in e groep te bespreken en door patiënten over elkaar te laten klikken in een speciaal boek. Wanneer deze methodes niet werken, blijft ze altijd rustig met haar logge lijf en grote borsten, tovert ze een glimlach op haar gezicht en speelt ze in op het schuldgevoel van haar ‘kinderen’. Mocht ook dat niet werken, dan heeft ze altijd nog de schok therapie (met elektrische schokken worden patiënten bewerkt om ze rustig te maken) of nog wat radicaler, en hersenoperatie achter de hand. Deze operatie moet het deel uit de hersenen doen verdwijnen dat agressiviteit opwekt. Deze operatie eindigt echter bijna altijd met een haast levenloze patiënt die slechts nog kan eten en slapen. Ook de Big Nurse maakt een lichte ontwikkeling door: eerst is ze volkomen gewend aan het feit dat iedereen zich aan haar onderwerpt, zowel haar patiënten als het personeel, maar aan het eind is ze de onderdanigheid van haar patiënten en haar rechterhand voor jaren, de dokter, kwijt.
Behalve deze personages zijn er nog enkele bijpersonen:
Dale Harding
Een man die psychologisch ‘gecastreerd’ is door zijn vrouw, hij heeft zichzelf aangemeld voor het instituut.
Scanlon
Eén van de laatsten volgelingen van McMurphy die over zijn gebleven na het feest. Hij helpt Chief Bromden te ontsnappen nadat deze McMurphy heeft vermoord.
Cheswick
Deze patiënt is helemaal gek op McMurphy, en doodt zichzelf wanneer hij denkt dat McMurphy niet meer om hem geeft.
Martini
Hij heeft waanbeelden die hij aanziet voor de werkelijkheid.
Billy Bibbit
Een stotterende 31-jarige man die denkt als een puber. Hij wordt gedomineerd door zijn moeder, zij is een goede vriendin van de Big Nurse.
Max Taber
Een voormalige patiënt die Miss Ratched veel problemen heeft bezorgd.
Dokter Spivey
Een morfine verslaafde die door de Big Nurse als handlanger gekozen is om zijn kwetsbaarheid.
De Black Boys
Drie zwarte mannen die de afdeling overdag in de gaten houden. Zij zijn gekozen door de Big Nurse om hun vijandigheid en kracht.
Mr. Turkle
Een oudere zwarte man die ’s nachts een oogje in het zeil houdt. Hij helpt McMurphy bij het regelen van het ‘feestje’ voor Billy Bibbit.
Candy Starr
Een hoertje met een goed hart. Billy wordt verliefd op haar, en zij is zijn eerste vriendinnetje.
Titel, ondertitel en motto
De titel van het boek luidt: ‘one flew over the cuckoo’s nest’. ‘Cuckoo’ is een plat Amerikaans woord voor crazy of mad. Cuckoo’s nest betekent dan ook psychiatrische inrichting. ‘One flew over’ slaat terug op McMurphy: hij was degene die zich niet gek liet maken, die niet terecht kwam in het gekkenhuis. Althans, hij werd daar niet gek, zoals alle anderen.
Het motto is een oud kinderrijmpje dat de Chief zich nog herinnert uit zijn jeugd. Het luidt: ….one flew east, one flew west, one flew over the cuckoo’s nest.
7. Persoonlijke beoordeling
Het onderwerp van het boek vond ik een interessant onderwerp om eens iets over te lezen. Het boek zet je aan het denken over de werkelijkheid; hoe gaat het eraan toe in Nederlandse of westerse psychiatrische inrichtingen? Ik kan me best voorstellen dat situaties als deze echt voorkomen, en daardoor is het onderwerp extra aangrijpend. Ik heb trouwens ook altijd gedacht dat er in psychiatrisch instituten echt alleen gekken zaten. Het boek heeft mijn kijk daarop veranderd, want ook hele gewone mensen zaten er door het toedoen van anderen.
De gebeurtenissen in het boek volgden elkaar snel op: steeds een stukje conflict tussen McMurphy en de Big Nurse, met daartussen de gedachtes van de hoofdpersoon. Soms kon ik de hersenspinsels van Chief Bromden echt niet volgen: ik wist, net zoals hijzelf, niet meer wat werkelijkheid en wat gedroomd was. Vaak waren er onverwachte wendingen, zoals wanneer Billy Bibbit zichzelf ombrengt aan het eind van het boek omdat zijn moeder te weten zal komen dat hij seks heeft gehad met een hoer. Ik had ook nooit verwacht dat de Chief weer zou gaan praten, ik dacht dat hij daar veel re verlegen voor geworden zou zijn. Er zat veel variëteit in de gebeurtenissen; de ene keer was het erg grappig (de onderbroek met walvissen erop van McMurphy, en de reactie daarop van de Big Nurse) , een andere keer erg zielig (de zelfdoding van Billy) en soms spannend (wanneer de mannen op een vistripje willen gaan en het lijkt erop dat het niet door zal gaan door te weinig deelnemers en de late komst van Candy). Het slot van het verhaal vond ik erg mooi, maar wel hard. Juist de man die iedereen zijn leven enigszins terug heeft gegeven, verliest zijn persoonlijkheid en later ook zijn leven.
De personages in het verhaal werden realistisch beschreven, vooral de Chief vond ik erg levensecht op mij overkomen, waarschijnlijk had dat te maken met het feit dat je de wereld, en dus het hele verhaal, door zijn ogen met zijn mening erbij meemaakt. Soms zat ik me echt op te eten bij iets wat de Chief wel of juist niet deed, en wilde ik wel in zijn oor schreeuwen dat hij het anders aan moest pakken. Zoals bijvoorbeeld bij de groepsbesprekingen. Iedereen hield zijn mond terwijl ze wisten dat de Big Nurse zo haar zin zou krijgen.
De ‘wereld’ van het boek is moeilijk te rijmen met mijn eigen leven en de personen die daarin voorkomen. Echte gelijkenissen heb ik niet op kunnen merken. Als ik de auteur was geweest had ik de ‘gekken’ een grotere rol gegeven in het boek, ik zou iets meer de aandacht vestigen op wat McMurphy voor hen betekende. Dat vond ik namelijk erg interessant: te zien hoe de patiënten beïnvloed werden door een persoon, hoe de ontwikkeling van een sluw en stil verlegen iemand volkomen veranderde naar een zelfverzekerde man.
Ik vond het verhaal best moeilijk te lezen, vooral omdat ik soms even de draad kwijtraakte: las ik nu de werkelijkheid of een bedenksel van de Chief? Dat ik het soms even niet meer wist kwam ook doordat ik in het Engels sommige stukken gewoon gemist heb. Dan snap je iets niet, je leest erover heen en dan blijkt het naderhand belangrijk geweest te zijn. Ik heb het boek met plezier uitgelezen, al was ik in het begin niet echt enthousiast; ik had al van mijn broer gehoord hoe het verhaal ongeveer zou verlopen, en dan is het natuurlijk niet zo leuk en verassend meer om te lezen. Gelukkig was hij veel dingen vergeten, en heb ik toch nog kunnen genieten van het boek.
Naast het feit dat ik soms de Engelse woorden of zinnen of uitdrukkingen niet begreep, was het boek redelijk goed te volgen. De dialogen gaven door hun toon al duidelijk aan wie sprak (zo stottert Billy Bibbit en spreken de black boys een soort aangepast Engels), dit gaf het lezen trouwens wel iets extra leuks. De stukken in het boek die me vaak aanspraken waren de herinneringen van Chief Bromden aan zijn jeugd. Je leeft je tegelijkertijd in in een Indiaan en in een patiënt van een psychiatrisch ziekenhuis. Ik heb geen spijt dat ik het boek gelezen heb!
Home - Contact - Over - ZoekBoekverslag op uw site - Onze Boekverslagen - Boekverslag toevoegen