Boekverslag : Anne De Vries - Bartje
De taal ervan is Nederlands en het aantal woorden bedraagt 1228 woorden.

A1 Bibliografische beschrijving

Anne de Vries, Bartje. Baarn, 1935, 1996



A2 Samenvatting

Bartje woont samen met een heleboel broertjes en zusjes en zijn ouders in een armoedig huisje in Drente. Als Bartje weigert voor zijn bruine bonen te bidden, wordt hij het huis uitgejaagd met de opdracht om een andere vader en moeder te zoeken. Na een tijdje gaat hij toch maar weer naar huis.

Een tijd later gaat Bartje naar school. Hij krijgt een nieuw pak en moeder waarschuwt hem dat hij niet uitgehoord mag worden door de juf over de situatie thuis. Als ze wat vraagt, antwoordt hij dat hij het niet weet.

Derk-met-de-helm, van wie ze hun huis huurden voor een gulden per week, heeft zelfmoord gepleegd en daarom moeten de Bartels het huis uit. Maar een Groningse boer heeft de huizen gekocht en ze mogen er vrij in blijven wonen voor tien gulden per week. Vader verdient dan twee gulden minder dan eerst maar ze hoeven niet die ene gulden voor de huur meer te betalen.

Als Bartje Sikko, het verwende zoontje van de boer uitdaagt om koopman Pikka uit te schelden, en Sikko dit ook doet, wordt vader ontslagen. Cor, de vrijer van Lammechien had werk geregeld in de staat maar dit bleek niet waar te zijn. Ze verhuizen dan naar een gemeenschappelijk huisje voor drie gezinnen.

Als Bartje naar de stad moet om schone was en twee kippen bij Lammechien te brengen, neemt hij twee vette kippen van boer Wapse. Later komt boer Wapse langs – niet, zoals moeder dacht, in verband met die kippen, maar – om vader een baan aan te bieden. Ze verhuizen weer en het leven wordt een stuk prettiger. Dan bevalt moeder van Gretien en sterft vlak daarna. Anderhalf jaar later trouwt vader met Geesse en gaat Bartje werken als boerenknecht.



A3 Titel en evt. ondertitelverklaring

De titel Bartje lijkt me vrij logisch. De hoofdpersoon heet Bartje. Hij is het zoontje van de Drentse boerenarbeider Albert Bartels en zijn vrouw Jaanke. Bartje is graag in de natuur en hij heeft een grote fantasie. “Tussen haar en Bartje groeit een wijd zonnig land, als de heide, maar met grazige heuvels en een helder riviertje, met bloemen en bijen en vlinders en een blauwe hemel daarboven.” (Blz. 46)

Het boek bevat geen ondertitel.



A4 Bespreek motto

Er is geen motto aanwezig.



A5 Thema

Het thema in Bartje is armoede. Armoede is in het verhaal een belangrijke oorzaak en gevolg van een aantal problemen. Vader is boerenarbeider en daardoor kunnen ze niet in rijkdom leven. Drie keer per dag eten ze een prakje of twee sneetjes roggebrood. Vader raakt zijn baan kwijt en het gevolg is dat ze nog minder hebben. Door armoede moeten zowel vader als moeder hard werken en zijn ze vaak onaardig. “Een hoopje kleingeld wordt zuchtend bij vaders boterhammen gelegd.” (Blz. 64)



A6 Auteur

Anne de Vries werd geboren 22 mei 1904, in Assen. Hij was tot 1936 onderwijzer. Hij maakte meteen al succes met Bartje, en Bartje zoekt het geluk.

Bekend zijn ook De levensroman van Johannes Post (1948), De man in de jachthut (1960), Reis door de nacht (1960; tetralogie), en Groot Nederlands Boerenboek (1937). Hij schreef naast romans ook kinderleesboeken, zoals de Jaap en Gerdientje – serie en een kinderbijbel (1939) die in 23 talen is vertaald.

Anne de Vries stierf 29 november 1964 te Zeist.



B1 Round character

Bartje is een round character, er is bij hem sprake van een karakterontwikkeling. In het verhaal komt de psychologische relatie aan de orde. Bartje is een jongetje in een gezin met een heleboel kinderen, dus krijgt hij daardoor niet bijzonder veel aandacht. Toch heeft ook hij zijn verdriet als zijn moeder sterft. Plotseling beseft hij dan dat hij ook ieder moment kan sterven. “Hij komt je verkillend tegen uit de hoek van de bedstee, waar moeders lichaam ligt…” (Blz. 156.)

Er is ook sprake van de religieuze relatie. Bartje gaat naar de kerk en moet aan tafel ook een gebedje opzeggen. Als hij gevloekt heeft, is hij hier erg van ontdaan en bidt dan meteen tot God. “Dat gebed heeft het verharde hartje helemaal week gemaakt.” (Blz. 27)

De sociale relatie is voornamelijk met zijn familie. Hij heeft respect voor zijn vader, maar begrijpt die ook niet altijd. Vader loopt altijd te mopperen over slavernij. “Na een hele dag dorsen gunt hij een mense nog geen ogenblik rust.” (blz. 77) Bartje mag van moeder geen ruzie maken met Sikko maar dat is voor Bartje heel moeilijk omdat Sikko een vervelend jongetje is. “Maar op het laatste ogenblik springt Bartje naast hem en zijn vuist die slaan wil, die mokeren wil op Sikko’s vals gezicht, die kleine trillende vuist geeft hem een klein, vriendschappelijk duwtje in de zij.” (Blz. 93) Toch heeft hij ook wel weer een grote bewondering voor zijn vader en moeder. “Hij en die vader horen bij elkaar.” (Blz. 12) “Zijn moeder, hij constateert het met ontzetting, dat is de vrouw, in wier lichaam hij heeft gewoond, voor hij op de wereld kwam.” (Blz. 116)

Bartje groeit op in een armoedig gezin. Hij weet dat hij zuinig moet doen en stribbelt ook niet tegen wanneer hij in afgetrapte kleding moet lopen. Wanneer ze naar de bakker zijn geweest, snoept hij samen met Arie een suikerklontje op. Ook geeft hij veel om zijn jampotje. “Maar hij moet het terug hebben. Je kan toch niet zonder sjempotje?” (Blz. 38) Dit is de materiële relatie.

De karakterontwikkeling die plaats vindt, is dat Bartje van een kleine pork verandert in een tiener. Hij verandert door de dingen die gebeuren, vader die werkloos is, Lammechien die haar armoedige bestaan achterlaat maar bovenal zijn moeder die sterft. Als pork wil Bartje het later beslist anders gaan doen, maar aan het eind van het boek wordt hij toch boerenknecht. “Droom ie nog altied van joen boeken en schriften en meer zulke malle zaken?” (Blz. 172)



B2 Flat character

Lammechien is een voorbeeld van een flat character. Ze verandert in het verhaal niet. Ze heeft ook maar een paar kenmerken. Ze is de grote zus die niet meer thuis woont en de ene na de andere vrijer heeft. Ze is dienstmeid bij rijke mensen en verdient dan ook veel maar ze geeft er niet om dat haar familie in armoede leeft. Als Bartje bij haar op bezoek komt, praat ze snel over de problemen heen. “Ze buigt zich lachend over je nood, zij zegt: ‘Dat komt wel op zijn pootjes terecht.’” (Blz. 125)



C1 Visie

1. Ik denk dat dit boek een christelijk boek is, want dat weet ik gewoon zeker. Het gezin Bartels is gereformeerd, maar ze doen er eigenlijk niet zo veel aan. Moeder is van huis uit hervormd en de kinderen gaan naar een hervormde school. Wanneer boer Wapse langskomt en vader een baan aanbiedt, worden ze naar een gereformeerde school gestuurd en gaan ze ook vaker naar de kerk. Van de diakonie krijgen ze geld en kleren.



3. Ik zou dit boek aan iedereen aanraden om te lezen, omdat het niet echt een lastig boek is om te lezen, bovendien geeft het een goed beeld van hoe het toen in een arbeidersgezin eraan toe ging. Maar het boekje is wel langdradig en ook een beetje saai, dus je kan niet lekker doorlezen.



4. Ik denk dat dit verhaal wel echt gebeurd zou kunnen zijn, want de schrijver is zelf ook in Drente opgegroeid. Bovendien speelt het zich af in de tijd dat de schrijver het geschreven heeft, rond 1930.
Andere boeken van deze auteur:

Home - Contact - Over - ZoekBoekverslag op uw site - Onze Boekverslagen - Boekverslag toevoegen