Boekverslag : Isabel Allende - Paula
De taal ervan is Nederlands en het aantal woorden bedraagt 3643 woorden.
De taal ervan is Nederlands en het aantal woorden bedraagt 3643 woorden.
auteur: Isabel Allende
vertaald uit het Spaans door Adri Boon
titel: Paula
oorspronkelijke titel: Paula
uitgeverij (gelezen versie): Wereldbibliotheek, Amsterdam
jaartal eerste druk: november 1994
gelezen druk: twaalfde druk, januari 1997
aantal bladzijden: 452 bladzijden
omslagontwerp: ontwerper: Joost van de Woestijne
ontwerp: een schilderij, waarop men een auto heeft geschilderd met een
familie die op reis gaat.
verband met de inhoud van het werk: Ze verhuizen wel vaak en zijn
dus veel onderweg. (Isabel heeft
over de hele wereld gereisd)
soort werk (genre): Autobiografische roman
titelverklaring: Paula is de dochter van Isabel en lag voor een lange periode in coma (één
jaar). Isabel heeft gedurende die periode het ziekbed van Paula niet meer
verlaten en schreef ondertussen voor Paula het verhaal van haar eigen leven
om het haar te kunnen overhandigen indien ze wakker zou worden. Vandaar
de titel Paula (ze heeft het boek voor haar geschreven).
verhaal: bondige samenvatting:
Paula is achtentwintig, gezond, getrouwd met Ernesto, intelligent, een goede baan, een prachtig leven. En dan ineens wordt ze getroffen door een aanval van profyrie en ligt ze sindsdien in coma. Ook haar broer Nicolàs en haar vader Michael lijden aan profyrie, maar bij hen is het nog onder controle gehouden. De eerste vier maanden lag ze in een Madrileens ziekenhuis in Madrid (haar woonplaats), later in de revalidatiekliniek en tenslotte bij Isabel thuis in Californië, waar Isabel met haar tweede man Willie woonde. Ze schrijft over haar leven tijdens de lange periode dat haar dochter in coma ligt, zodat ze deze lange brief zou kunnen afgeven als ze terug wakker wordt. In het tweede deel van het boek, wanneer ze beseft dat Paula niet meer zal wakker worden, schrijft Isabel alleen voor zichzelf om haar verdriet op die manier te kunnen verwerken. Ze schrijft in de ziekenhuisgangen en wachtzalen. Isabel schrijft over haar jeugd, haar gecompliceerde familieleven, haar jaren in Chili en Libanon tijdens de woelige periode, die op 11 september 1973 met een staatsgreep en de zelfmoord van Salvador Allende (president van Chili) eindigde, haar jaartje in Brussel, de journalistiek, de ballingschap in Venezuela, haar eerste huwelijk met de vader van Paula (Michael), haar mislukte relatie met een Argentijnse minnaar, haar tweede huwelijk in Californië met Willie. Ze schrijft ook uitgebreid over haar oom Salvador Allende en over het ontstaan van haar romans. Ze schrijft over haar familie, waarin de vrouwen de sterke figuren zijn. (haar grootouders (Tata en Méme), over Clara haar moeder (waarmee ze een zeer intense relatie heeft), Tomas, haar vader, Oom Ramón (de tweede man van haar moeder), haar broer en zijn vrouw en kinderen, enz.) Haar vader liet het gezin al vroeg in de steek. Haar oom Salvador Allende was een bijzonder man in haar leven. Onder zijn leiding kregen Chileense socialisten de macht in handen. Salvador Allende trachtte het land te hervormen, maar slaagde daar niet in. Een militaire staatsgreep maakte in 1973 een einde aan zijn regering en aan zijn leven. Pinochet nam het over van Salvador Allende. Isabel was een aanhangster van de Unidad Popular, de partij van Salvador Allende.
Paula haar hersenactiviteit is nul. Na bijna een jaar sterft ze in de armen van haar moeder op 6 december 1992 in het bijzijn van Nicolàs en zijn vrouw en kinderen, Willie en de moeder van Isabel. ‘Vaarwel, Paula, vrouw. Welkom, Paula, geest.’ schrijft Allende op het einde van haar boek.
thema(‘s): Dood; kinderen; familie; ziekte; verdriet; hoop; verlies.
personages:
In het begin van het boek stelt ze het belangrijkste deel van haar familie voor.
Paula is de geadresseerde van de brief, niet het hoofdpersonage, dat is Isabel Allende zelf.
Isabel:
Ze is een erg moedige en feministische vrouw, vol leven. Dat kan je besluiten uit de
manier waarop ze reageert op de dood van Paula, op haar mislukte huwelijk met
Michael, op de staatsgreep van Pinochet en nog vele andere dingen.
Paula:
Isabel beschrijft haar als een levenslustige en verstandige vrouw met een gezond en
schoon aangezicht. Iedereen die in contact is geweest met Paula vond haar een
prachtige vrouw en vergat haar nooit meer.
Ernesto:
De man van Paula. Hij is erg verdrietig en hoopte voortdurend dat Paula toch nog
wakker zou worden. Je kan aan zijn manier van doen besluiten dat hij Paula erg
graag zag en nog steeds graag ziet. Als hij bij haar was, sprak hij tegen haar alsof
ze er nog was en deed erg veel voor haar. Hij wou zo dikwijls mogelijk bij haar
zijn, maar hij had het druk met zijn werk in New York en was er niet bij op het
moment dat Paula stierf.
mama:
Isabel had een zeer intense relatie met haar moeder. Ze schreven elk dag brieven
naar elkaar, ook al konden ze die niet altijd opsturen. Op een moment schrijft ze in
haar boek dat er dagen waren dat ze moest kiezen tussen brood kopen of een
postzegel kopen voor een brief aan haar moeder. (dat was tijdens de periode dat ze
met haar minnaar in Madrid woonde) Ze beschrijft haar moeder in haar jeugdjaren
als een gevoelig meisje.
Michael:
De vader van Paula, waarmee Isabel een lange tijd van haar leven heeft
doorgebracht en getrouwd was. Toen ze in Caracas woonden tijdens de ballingschap zijn ze uit elkaar gegroeid, omdat Michael ver van huis moest werken en dus erg weinig thuis was.
Argentijnse minnaar:
Isabel heeft een tijd met hem in Madrid gewoond, maar ze vonden geen werk en hadden erg weinig geld met als gevolg dat hun eerst zo sprookjesachtige relatie uitliep tot een erge vergissing. Ze miste haar kinderen ook heel erg, want die heeft ze moeten achterlaten bij Michael, dus besloot ze om terug te gaan naar Michael.
Willie:
Willie is het beste dat haar is overkomen in de liefde. Hij is advocaat in San Francisco, in alles het tegenovergestelde van haar burgerlijke, keurige, hardwerkende, en o zo saaie man Michael. Willie is het type dat slordig gekleed is en zich niks aantrekt van zijn keurige voorkomen.
Nicolás:
De broer van Paula. Is erg gehecht aan Paula en had nog veel contact met haar voor haar aanval.
Celia:
De vrouw van Nicolás en de moeder van Alejandro en Andrea. Ze komt erg goed overeen met Isabel. Isabel heeft haar graag en is blij dat haar zoon met haar is getrouwd.
Alejandro: De zoon van Nicolás en Celia. Veel wordt er over hem niet verteld.
Andrea:
De dochter van Nicolás en Celia. Veel wordt er over haar niet verteld, alleen wordt wel het moment beschreven als ze geboren wordt. (blz. 313-315)
Pancho:
De broer van Isabel. Er waren wel wat problemen met hem. Hij is zelfs in een sekte terechtgekomen.
Juan:
De broer van Isabel. Hij is een vegetariër en een piloot.
Tomás:
De vader van Isabel, Pancho en Juan. Hij was een dandydiplomaat, die op een goede dag voorgoed uit Isabels leven verdwijnt, en die ze nog een keer, in een koelcel van een ziekenhuis tegenkomt, waar ze ter indentificering is gevraagd. Hij liet het gezin dus al vroeg in de steek. Een lafaard: veel woorden maakt Allende niet aan hem vuil.
Oom Rámon:
Tweede man van de moeder van Isabel.
Hij werkte aan het ministerie van buitenlandse zaken. Na de dood van
Salvador Allende niet meer.
Isabel keek erg op naar haar stiefvader.
Salvador Allende:
De oom van Isabel en Paula. Hij werd in 1970 president van Chili.Hij was
een bijzonder man in Isabels leven. Vooral tijdens de militaire
staatsgreep in 1973. Hij was ook getuige bij het huwelijk van Isabel met
Michael.
Isabel en Tati:
De kinderen van Salvador Allende. Tati pleegt een tijd na de dood van haar vader zelfmoord door het verdriet van de scheiding met haar vader en de dood van haar vader.
Tata:
De overgrootvader van Paula en de grootvader van Isabel. In het begin van het boek beschrijft ze hem als een zeer geconcentreerd en onkreukbaar persoon.
Méme:
De overgrootmoeder van Paula en de grootmoeder van Isabel. Zij had de gave om de toekomst te voorspellen, gedachten te lezen, met dieren te praten en met haar blik voorwerpen te verplaatsen.
Granny:
De moeder van Michael. Nadat Isabel en Michael uit Chili waren gevlucht en Granny niet meer zagen, ging het slecht met haar, want ze miste de kinderen. Van echt belang is Granny voor de rest niet in het verhaal.
Pablo Neruda:
Hij is een legendarische dichter en Isabel heeft hem een paar keer ontmoet.
Pinochet:
Hij speelt een slechte rol in het boek. Hij heeft er voor gezorgd dat Salvador Allende zelfmoord heeft gepleegd en heeft zijn plaats ingenomen met een militaire staatsgreep. Daardoor is Isabel na een paar jaar uit Chili moeten vluchten.
Er zijn te veel personages om allemaal hun karaktereigenschappen te onthouden. Isabel praat ook niet over iedereen even uitgebreid. Ze praat het meeste over haar dochter, moeder, man en ex-man, de man van Paula en haar zoon.
Er wordt ook wel erg veel verteld over hen, waardoor ik het moeilijk vond om het allemaal te onthouden. Het meeste kom je te weten over Paula en over Isabel Allende zelf.
Dit stoorde me niet tijdens het lezen, maar is wel lastig om nu meer over hen te vertellen.
Doordat Isabel Allende over haar persoonlijke familiegeschiedenis schreef, ging zij het meeste voor me leven in het boek. Ik kon echt helemaal met haar meeleven.
Ook over Paula vertelt ze erg veel en kan je zien dat ze erg trots op haar was.
milieu: De familie van Isabel Allende maakt deel uit van de hogere klasse.
Dit kan je afleiden uit de mogelijkheden die ze heeft om Paula te helpen. Ze doet
er echt alles voor. Allerlei dokters raadplegen en Paula laten overvliegen naar
Californië (terwijl dat helemaal niet zo gemakkelijk was, omdat ze ernstig ziek
was), wat dus erg kostelijk moet geweest zijn. Isabel had dus zeker en vast geen
geld te kort en woonde in de rijkere buurten. Salvador Allende, de president van
Chili, was dan ook haar oom.
De tweede man van haar moeder heeft aan het ministerie van buitenlandse zaken
gewerkt.
Er komen ook niet echt stukken in voor, waar ze beschrijft dat ze in armoede leven.
(behalve met haar Argentijnse minaar)
plaats: Paula ligt eerst op de intensivecareafdeling van een Madrileens ziekenhuis in
Madrid, later in de revalidatiekliniek en tenslotte bij Isabel thuis in Californië.
Isabel schrijft haar verhaal in de ziekenhuisgangen en wachtzalen.
Ze is afkomstig van Chili, dus een groot deel van haar verleden heeft zich daar
afgespeeld.
Na de staatsgreep van Pinochet, wordt Isabel verbannen uit Chili en woont ze een
lange tijd in Venezuela.
Ze spendeert ook een jaartje van haar leven in Brussel.
Ze heeft ook nog een lange tijd met Michael in Caracas gewoond. In die periode
heeft ze haar man bedrogen met een Argentijn.
Haar tweede man woont in Californië, waar ze dan later samen met hem en Paula
woont.
tijdperk: december 1991-mei 1992; mei-december 1992
Isabel vertelt over haar verleden, vanaf ongeveer begin 20ste eeuw tot en met
december 1992.
hoe heb je achterhaald wanneer het verhaal zich afspeelt?
Het wordt vermeld in het begin van elke deel. Het boek bestaat uit twee delen.
Isabel is in 1942 geboren. Ze vertelt over haar grootouders en over haar
moeder wanneer Isabel nog niet is geboren, dus denk ik dat dat ongeveer begin van de 20ste eeuw moet zijn. Het wordt niet echt in het boek vermeld. In het begin vertelt ze ook over haar moeder. Ze vertelt dat haar moeder tussen de twee wereldoorlogen is geboren in de jaren twintig. Daar heb je ook een verwijzing van tijd.
vertelde tijd: Het boek is in ongeveer een jaar geschreven. De periode dat Paula in
coma ligt. De gebeurtenissen dat Isabel beschrijft zijn niet allemaal in dat
jaar gebeurt, want Isabel gebruikt zeer veel flashbacks, want ze schrijft
tenslotte over haar verleden.
bijzonderheden i.v.m. de tijd:
Flashbacks
Er worden enorm veel flashbacks gebruikt omdat Isabel telkens naar het verleden verwijst om het verhaal aan haar dochter te vertellen over haar familiegeschiedenis.
Paula is dus opgebouwd uit een aantal flashbacks die afgewisseld worden met beschouwingen aan het ziekbed, met stille monologen van de moeder met haar dochter die vaak in de schemerige zone tussen droom en realiteit aan Isabel verschijnt en haar raad influistert.
vertelperspectief: IK-verhaal: zowel belevende ik als vertellende ik.
Ze beschrijft gebeurtenissen die ze vroeger heeft meegemaakt en
beschrijft ook over haar gevoelens tijdens de lange periode dat
Paula in coma ligt, dus hoe ze dat ervaart of beleeft heeft.
Het is dan ook een erg persoonlijk verhaal.
bouw: a) Het verhaal is in twee delen ingedeeld. Het eerste deel heeft de titel: december
1991- mei 1992. Het tweede deel heeft de titel: mei-december 1992. Vanaf het
tweede deel begint Isabel voor zichzelf te schrijven, omdat ze beseft dat Paula
haar brieven nooit zal kunnen lezen. Op het einde is er nog een epiloog over de
laatste dag van Paula op deze aarde, dus over het moment dat ze in haar moeders
armen sterft.
Het is duidelijk een IK-verhaal, want eigenlijk is het verhaal van Paula een zeer
lange brief die Isabel aan haar dochter schrijft.
b) Het verhaal is zeer goed opgebouwd. Ik vond het niet moeilijk om te volgen.
Alleen moest ik wel even de personages opschrijven, want dat was soms
verwarrend. Echt lastige stukken waren er niet, maar het boek is zo dik, dat het
kan zijn dat ik die heb vergeten. Ik vind wel dat je het twee keer moet lezen, want
je vergeet veel van het begin van het verhaal en dat is wel lastig. Het verhaal
hangt zeer goed aan elkaar, er waren niet echt grote tijdssprongen. Ze besprak
haar verleden vrij chronologisch. Je moet in het begin wel in het verhaal komen,
maar hoe verder je leest hoe spannender het boek is en zou je gewoon kunnen
blijven lezen. Ik denk dat het komt door de manier waarop Isabel Allende haar
verleden en banden met haar familie beschrijft, die waren dan ook nog eens vrij
intens en emotioneel, wat het boek prachtig maakt.
Ik zie de gebeurtenissen door de ogen van Isabel. Zij is tenslotte degene die haar
verhaal vertelt aan haar dochter over haar eigen leven.
Er werd geen informatie achtergehouden, maar soms vertelde ze over de ene
persoon meer dan over de andere. Het stoorde me niet, want anders wordt het te
ingewikkeld en begin je misschien personages door elkaar te halen.
Het einde wist je al van in het begin van het boek, dus eigenlijk streefde je daar
niet naar. Het boek op zich is gewoon prachtig. De beschrijving van Isabel Allende
over haar dochter en hoe ze haar dood naar het einde toe begint te aanvaarden
vind ik belangrijker dan het uiteindelijk sterven van Paula.
taalgebruik: Ze schrijft erg persoonlijk en gebruikt dus alledaagse taal. Echt moeilijke
woorden kwamen er niet in voor. Ze kan zich erg goed verwoorden en zeker
tijdens emotionele momenten die ze heeft beleefd. Ik vond het verhaal
niet lastig om te lezen. Het ging juist erg vlot. Ze gebruikt in het verhaal af
en toe dialogen. Haar manier van vertellen wekt emoties en medelijden op. Ik
vond het een erg zielig boek.
Op blz. 313-315 vond ik de beschrijving van de geboorte van haar
kleindochter met verwijzingen naar haar ervaring van het bevallen van haar
twee kinderen erg mooi.
creatieve opdracht:
Profyrie: Een erfelijke stofwisselingsziekte. Een foutje in het cellenarchief. Een zeldzame ziekte die tot coma, tenslotte tot de dood leidt. Die ziekte kreeg Paula, dochter van Isabel Allende, volle nicht van Salvador Allende, die wereldberoemd werd als Chileens president en het bleef tot ver na zijn gewelddadige dood in 1973.
Pinochet Ugarte (Augusto): Chileens militair en politicus (Valparaiso 1915). Hij doceerde geografie en logistiek bij het Chileense leger en werd docent aan de militaire academie in Ecuador. In aug. 1973 werd hij opperbevelhebber van het Chileense leger. Hij had de leiding van een junta die op 11 sept. de regering-Allende omverwierp. Op 17/12/1974 werd hij door de junta tot president benoemd.
Hij is onoverwinnelijk
iedereen moet eraan geloven
vroeg of laat
dan moet je gaan
ook al wil je niet
toch zal de dood jou verslaan.
Dit is een gedichtje over de dood.
Ik vond het wel erg toepasselijk, aangezien één van de thema’s van dit boek de dood is.
Ik denk dat Isabel er zo op het einde van haar boek ook over dacht en Paula uiteindelijk heeft laten gaan.
Als ik dood ga, huil maar niet.
Ik ben niet echt dood moet je weten,
het is de heimwee die ik achterliet.
dood ben ik pas als jij die bent vergeten.
en als ik dood ga treur maar niet.
Ik ben niet echt dood moet je weten,
het is het verlangen dat ik achterliet.
dood ben ik pas als jij dat bent vergeten.
Als ik dood ga huil maar niet.
Ik ben niet echt dood moet je weten,
het is maar een lichaam dat ik achterliet.
Dood ben ik pas als jij mij bent vergeten!
Ik heb dit gedicht gekozen, omdat het gaat over hoe Isabel de dood van Paula het meest positief kan bezien. Gewoon door haar in haar hart te blijven meedragen en aan haar te blijven denken.
In een artikel van Isabel Allende vertelt ze dat het verwerkinsproces drie lange jaren heeft geduurd.
Het was dus erg moeilijk voor haar om het te verwerken en Paula zal voor altijd in haar hart mee blijven leven en ze hoopt haar terug te zien, wanneer zij de aarde verlaat.
Ze zal haar dus nooit vergeten.
De dood heeft ons gescheiden
en dat doet ontzettend veel pijn,
maar de dood is niet te vermijden,
dat zal altijd zo zijn.
Je leeft nu verder in mijn gedachten,
ik zal altijd naar jou blijven streven,
je hebt een plek in mijn hart weten te bemachtigen
en daar ben jij verzekerd van een eeuwig leven!
Dit gedicht is erg vergelijkbaar met het gedicht hiervoor.
Het aanvaarden van het verlies van iemand die je erg dierbaar is.
Ziek
Uitgeput,
zo leeg van binnen
opgeven is uitgesloten
je kan geen mensen achterlaten
die zoveel van je houden
maar de energie
vloeit zo snel weg
zo snel…
Als verpleegkundige zie je zoveel vreselijke gevechten tegen ziektes.
Gevechten die bij voorbaad al verloren zijn.
Ik heb verschrikkelijk sterke mensen gezien.
Mensen die vochten tegen de pijn van een aftakelend lichaam…
Maar soms voorkomt zwakte een hoop leed,
voor de zieke zelf.
Soms is opgave een teken van kracht,
van een sterke geest,
wanneer het lichaam het laat afweten.
Paula heeft erg lang gevochten tegen de dood. Een jaar lang heeft ze in coma gelegen. Pas als Isabel het had opgegeven om haar in leven proberen te houden, kon Paula eindelijk sterven.
Isabel heeft erg veel aan Paula’s ziekbed gezeten en heeft veel zieke mensen gezien, die er net zo erg aan toe waren als Paula.
Het laatste deel van het gedicht komt overeen met het einde van het boek.
Dan schrijft Isabel:
Vaarwel, Paula, vrouw.
Welkom, Paula, geest.
Waarom moest het nou gebeuren??
Waarom liet je me in de steek??
Ik wou je nog zoveel zeggen,
maar nu is het te laat.
Daar lig je dan,
zo koud en kil.
Je bent niet zoals vroeger,
je bent zo stil.
Waarom moest jij het zijn??
Waarom doet het zo’n pijn??
Maar je bent er nu niet meer,
dus kan ik alleen maar huilen
en dat doet zo zeer.
Ik wil nu bij je zijn.
Je blijft voor altijd in mijn hart,
ik zal je nooit meer vergeten!!!
Op deze vragen zou Isabel vroeger ook graag een antwoord hebben gehad, maar ze heeft er zich bij neergelegd en heeft de dood van haar dochter aanvaard.
In een artikel schrijft ze ook:
‘Vooral haar ogen blijven me achtervolgen. Twee donkere, lege holtes. Doffe kijkers, onverschillig voor hun omgeving. Terwijl ik aan haar zijde waakte, bleef ik verbeten naar een teken van leven zoeken. Maar er kwam niets. Alleen die pijnlijke stilte.
En ze zal haar dochter zeker en vast niet meer vergeten!!!
eindbeoordeling:
Ik vind Paula een erg emotioneel en zielig boek! Het is prachtig geschreven en het is op een erg positieve manier bij mij overgekomen. Ik ben wel nog nooit van mijn leven een dierbaar iemand verloren, dus ik kan me het niet echt voorstellen, maar door dit boek te lezen heeft het me toch een duidelijker beeld gegeven over hoe pijnlijk het verlies van een speciaal iemand in je leven kan zijn.
Dit boek is toch wel een 9,5/10 waard. Hoewel ik denk dat mannen dit boek niet zo goed gaan vinden. Ik denk, omdat het een emotioneel boek is en ook feministisch geschreven.
Het verhaal is ook echt gebeurd en dat lees ik erg graag.
Isabel Allende is op zich een erg inspirerende vrouw, waarover je zou kunnen blijven vertellen.
Ik kan dit boek aanbevelen aan iedereen die iemand dierbaars is verloren. Ze schrijft erg veel over haar gevoelens tegenover de dood van Paula en hoe ze dat probeert te verwerken.
Het verhaal is erg mooi gebracht en zeker en vast niet langdradig. Het is zeker en vast een boek waar je in kan blijven lezen. Het is wel een zielig boek, maar er komt ook veel humor in voor. Isabel vertelt erg open over haar relatie tussen haar en haar dochter. Ik denk dat het verhaal erg veel indruk maakt, omdat Isabel alles heel persoonlijk beschrijft, wat het boek ook interessant maakt. Een echte aanrader!
Home - Contact - Over - ZoekBoekverslag op uw site - Onze Boekverslagen - Boekverslag toevoegen