Boekverslag : Simon Vestdijk - Terug Tot Ina Damman
De taal ervan is Nederlands en het aantal woorden bedraagt 1574 woorden.
De taal ervan is Nederlands en het aantal woorden bedraagt 1574 woorden.
Auteur: Simon Vestdijk
Titel: Terug tot Ina Damman (de geschiedenis van een jeugdliefde)
Druk: 23
Uitgever Nijgh & Van Ditmar
Jaar eerste druk: 1934
Aantal pagina's: 190
Indeling
Het boek bestaat uit 3 delen die elk een periode van een schooljaar beschrijven. De delen bevatten achtereenvolgens 4, 5 en 5 hoofdstukken.
Samenvatting
Als Anton Wachter, na het slagen voor zijn toelatingsexamen, in de eersteklas van de H.B.S. terecht komt, blijkt hij een makkelijke zondebok. Zijn inmiddels overleden vader noemde hem altijd 'vent' en zijn schoolgenoten grijpen deze kans onmiddellijk aan om hem er mee te pesten. Vanaf dat moment heeft Anton Wachter nog maar een doel: onkwetsbaar worden voor dat pesten. Aan zijn moeder blijkt hij niks te hebben, ze is te kwetsbaar en te zorgelijk. Daarom maakt hij zich onkwetsbaar door zich op school nog maar op een ding te concentreren: presteren, en dat lukt hem dan ook uitstekend.
Het jaar daarop komt er een nieuw meisje op school: Ina Damman. Een koel en nuchter meisje dat zich van niemand wat aan trekt. Misschien omdat hij haar onkwetsbaarheid zo bewondert, misschien omdat hij bescherming in haar hoopt te vinden, in ieder geval wordt Anton verliefd op dat meisje uit Driehuizen. Hij laat zich aan haar voorstellen en vraagt of hij
haar naar de trein mag brengen. Ze vindt het goed en zo brengt Anton haar elke dag trouw
naar de trein. Een heel jaar lang. Een heel jaar lang probeert Anton door dat koele schild
van Ina heen te boren. Ze geven een schrift door om er voor elkaar dingen in op te
schrijven, ze gaan samen schaatsen en samen fietsen en tijdens de excursie naar de hei
gaat hij zelfs samen met haar en zijn vriend Jan Breedevoort met diens vriendin 's avonds
stiekem wandelen in het bos. Maar Anton, verblind door liefde, heeft niet door dat hij Ina
hoe langer hoe meer begint te vervelen. Tot hij aan het eind van het jaar van zijn vriend
Jan Breedevoort te horen krijgt dat Ina tegen haar vriendinnen gezegd heeft: 'Blijf bij
me, want straks komt die vervelende jongen er weer aan'. En als Anton aan haar vraagt, of
dat waar is, knikt ze. 'Dan zal ik je niet meer langer lastig vallen' antwoordt hij en zo
wordt die onmogelijke liefde abrupt verbroken. Het volgende jaar trekt Anton zich weer
terug in zijn gewone ritme. Leren en presteren. Samen met zijn vriend Max Mees onderhoudt
hij heel wat vulgaire gesprekken over 'wijven' en verder trekt hij zich nergens meer wat
van aan. Hij is Ina Damman vergeten. Hij krijgt in dat jaar echter wel meer aanzien door
in een gevecht zijn klasgenoot Gabriëls te molesteren. Dit gevecht met Gabriëls ontstond
naar aanleiding van de 'stille lessen' van Greve. Greve, de geschiedenis en Nederlands
leraar had namelijk besloten geen les meer te geven als wraak. Wraak tegenover de
school met zijn corrupte systeem. Zijn leerlingen dachten echter, dat de keet die ze in
zijn lessen gemaakt hadden, konden maken, omdat hij nooit straf gaf, de oorzaak hiervoor
was. Toen ze besloten hadden hun excuses aan te bieden en Greve toch maar weer les begon
te geven, op voorwaarde dat er dan niks meer gebeuren zou, verpestte Gabriëls het weer,
door opnieuw te beginnen met rotzooi trappen. Daarom vocht Anton met hem en won.
Toch blijkt Anton Ina Damman niet helemaal vergeten te zijn, in tegendeel, hij is nog steeds
verliefd op haar. Ook al heeft hij dan inmiddels al verkering met Marie van den Bogaart.
Want als ze aan het einde van het derde jaar opnieuw op excursie gaan en hij weer aan haar
terugdenkt, hoe ze is, of eigenlijk wat hij van haar gemaakt heeft, dan pas beseft hij
dat hij nooit meer van Ina los zal komen. Ook al weet hij dat hij haar toch nooit meer
naar de trein zal brengen, des te meer beseft hij dat deze liefde eeuwig duren zal. Want
Ina Damman is onbereikbaar en alleen maar in gedachten zal hij voortaan bij haar kunnen
zijn.
Thema
Het thema van 'Terug tot Ina Damman' is volgens mij wat de gevolgen zijn van een onmogelijke liefde.
Titelverklaring
'Terug tot Ina Damman', die titel spreekt natuurlijk voor zich. Alleen viel mij op dat het erg krom is om te zeggen: 'terug tot', maar achter in het boek staat hiervoor de verklaring. Bij het commentaar van H. Br. Corstius. 'Hij keert niet terug 'naar' Ina, maar terug 'tot' Ina, want zij is immers onbereikbaar'. En dat geeft voor mij precies de essentie van het boek weer.
Analyse
Hoofdpersonen: Anton Wachter is een wereldvreemde jongen die na de dood van zijn vader alleen moet wonen met zijn overbezorgde moeder. Hij heeft erg last van jeugdpuistjes en is zeer ontevreden over zijn uiterlijk, omdat, zo zegt hij, hij 'geen kin heeft en een te grote neus'. Omdat hij erg gepest wordt op de H.B.S., wordt zijn onzekerheid alleen maar groter. Hij is niet zozeer slim, als wel ijverig, of 'naarstig', zoals zijn geschiedenisleraar Greve dat noemt. Maar na elk schooljaar wordt hij weer zekerder en komt ook hij in een positie dat hij zich van niemand iets hoeft aan te trekken. Alleen zijn onmogelijke liefde blijft bestaan.
Ina Damman is een normaal schoolmeisje. Vrolijk en zelfverzekerd. Door de ogen van Anton wordt ze echter beschreven als een koel en nuchter meisje, iets wat ze in zekere zin naar Anton ook wel is, omdat hij haar niet kan boeien. Maar aan de andere kant vindt ze het toch wel moeilijk om Anton de waarheid te zeggen. Waarschijnlijk omdat ze hem toch niet wil kwetsen.
Anton is een round-character, hij verandert in de loop van het boek van een verlegen jongen tot een persoon met toch wel enig aanzien in de school.
Wat voor character Ina Damman heeft vind ik erg moeilijk. Ze verandert in de loop van het
boek in die zin, dat ze Anton niet meer zo'n aangename gesprekspartner vindt als eerst en
zou dus een round-character moeten zijn. Maar uiteindelijk blijft ze de nuchtere en koele
meid die ze aan het begin van het verhaal ook is en verandert ze niet qua karakter.
Vandaar dat ik een flat-character eigenlijk beter op z'n plaats vind.
Perspectief
Het verhaal is voor het grootste gedeelte in een personaal perspectief geschreven.
Alles wordt beschreven vanuit Antons gedachtewereld. Soms wordt echter overgeschakeld
naar een auctoriaal perspectief en wordt er wat losgelaten over de gevoelens van Ina
Damman voor Anton: 'Hij kon zich niet voorstellen hoe zijn leven zonder haar zou zijn en
wist dat zij niet zonder hem kon' regel wit, 'Maar Ina Damman kon dat best'.
Tijd
Het verhaal speelt zich af over een periode van drie jaar op de H.B.S., nog voorde Tweede Wereldoorlog. Het is chronologisch opgebouwd.
Ruimte
'Terug tot Ina Damman' speelt zich voor het grootste gedeelte af in het gebouw van de H.B.S. van Lahringen. Dit is een troosteloos gebouw, wat volgens mij de gevoelens van Anton voor de school symboliseert, hij geeft niks om die plek. Op wel meer plekken in het boek wordt op die manier gebruik gemaakt van de omgeving: 'Twee lantarens zouden daar op hem wachten, maar onveilig zou hij er niet zijn'. Dit is een fragment waar de ruimte wordt beschreven alwaar Ina Damman hem de bons zou geven, op een schemerig plein met maar twee lantarenpalen, zodat ze zo in het donker verdwijnen konden. De ruimtes in de H.B.S. geven ook een beetje de sfeer van school in die tijd weer, of liever gezegd: de sfeer van school, want tot mijn verbazing was er voor mij een grote gelijkenis met 'de school' in 1997.
Beoordeling
Ik was door 'Terug tot Ina Damman' zeer verrast. Ik zag er eigenlijk een beetje tegen op om een boek te lezen dat geschreven was nog voor de Tweede Wereldoorlog, omdat het, dacht ik, dan heel moeilijk zou worden om je in te leven in de hoofdpersoon. Maar dat viel me echt reuze mee. De schrijfstijl vond ik wel erg moeilijk om te lezen, maar daar was ik na een bladzijde of 20 ook wel aan gewend. Omdat het verhaal voor mij heel realistisch overkwam, was ik er des te meer bij betrokken. Ik dacht eerst dat het een autobiografisch verhaal was, maar dat bleek voor het merendeel toch niet zo te zijn.
Van het feit dat het verhaal zich afspeelde rond 1930 heb ik eigenlijk helemaal geen last
gehad. Ik had eerlijk gezegd niet gedacht, dat er in die tijd al zo vrij geschreven kon worden over zaken als ongewenste intimiteiten bij leerlingen.
Ik heb 'Terug tot Ina Damman' met veel plezier gelezen en ik zie er al veel minder tegen
op om vooroorlogse boeken te lezen. Die zijn misschien nog wel leuker dan moderne
literatuur.
Over de schrijver en het boek
Simon Vestdijk, geboren in 1898 in Harlingen, was een zeer veelzijdige schrijver. Hij schreef poëzie, (zoals 'Mnenosyne in de bergen', 'Thanatos aan banden', 'Fabels met kleurkrijt'), verhalen (De 'Anton Wachter-reeks', 'De koperen tuin', 'De bruine vriend'), Historische Romans ('Het vijfde zegel', 'De nadagen van Pilatus', 'Rumeiland', 'Iersche nachten'), Metafysische boeken en Romans ('Astrologie en wetenschap', 'Bericht uit het hiernamaals') en daarnaast ook nog een groot aantal essays en kritieken. 'Terug tot Ina Damman' is eigenlijk een wat later uitgewerkt deel van zijn zeer omvangrijke (en toentertijd door zijn uitgeverij geweigerde) oermanuscript 'Kind tussen vier vrouwen'. Het is het eerste deel geworden van de vierdelige 'Anton Wachter-reeks', bestaande uit: 'Terug tot Ina Damman', 'Sint Sebastiaan', 'Surrogaten voor Murk Tuinstra' en 'De andere school'. Een reeks die nu wel 50 keer zo veel wordt gelezen dan vroeger. (met name door middelbare scholieren).
Over 'Terug tot Ina Damman' schreef Simon Vestdijk zelf ooit eens in een brief aan Theun de Vries: 'Mijn hele kunstenaarschap gaat eigenlijk regelrecht terug op de Ina Damman-ervaring (...).'
Home - Contact - Over - ZoekBoekverslag op uw site - Onze Boekverslagen - Boekverslag toevoegen