Boekverslag : Rascha Peper - Rico's Vleugels
De taal ervan is Nederlands en het aantal woorden bedraagt 1983 woorden.
De taal ervan is Nederlands en het aantal woorden bedraagt 1983 woorden.
Pandora, Amsterdam 1998, 9de druk
Samenvatting
Het oudere echtpaar Cecile en Eduard Rochèl heeft in twintig jaar een bijzondere en zeldzame schelpenverzameling opgebouwd. Ze zijn van de Filippijnen naar Nederland gekomen om hun collectie aan museumdirecteur Ernst Bol over te dragen. Deze heeft voor hen een villa aan zee gehuurd, waar Cecile de hele collectie nog eens wil controleren op vindplaats en jaartal. Op deze manier wil ze afscheid nemen van haar schelpen. De overdracht vindt vroeger plaats dan gepland, omdat de situatie op de Filippijnen niet meer veilig is voor buitenlanders. Cecile moet plotseling naar Frankrijk afreizen, omdat haar zuster erg ziek is. Bol zoekt een hulpje voor Eduard. Cecile wil niet dat een student komt helpen, die zijn zo onhandig. In de loop van het verhaal wordt duidelijk dat er een andere reden is: in het verleden heeft Eduard een verhouding met een jongen van een jaar of dertien gehad. Hierna heeft Eduard zich uit de diplomatieke dienst teruggetrokken. Vanaf die tijd heeft hij samen met Cecile de schelpenverzameling opgebouwd. Bol is van dit incident niet op de hoogt als hij de veertienjarige Rico Gabrieli bij Eduard introduceert. Rico is een straatjochie, pleegt met vrienden inbraakjes en gebruikt zo nu en dan drugs. Hij rijdt op een brommer die hij met Harley-Davidsonattributen heeft opgetuigd. Zijn ouders hebben geen aandacht voor hem en hij spijbelt al een poosje als hij bij Eduard terechtkomt. In het begin vindt hij Eduard een rare oude man, maar al snel geniet hij van de aandacht die hij krijgt. Als Eduard toenadering zoekt,
begrijpt hij al gauw wat er aan de hand is en hij bedenkt hoe hij hier een slaatje uit kan slaan. Hij hoopt via Eduard te ontsnappen aan zijn milieu en een nieuw leven te beginnen op de Filippijnen. Eduard geeft hem hoop, hoewel hij niet weet hoe hij dit alles moet realiseren. Cecile heeft geen rust in Frankrijk, sinds ze weet dat Rico haar man helpt. Als haar zuster in coma raakt, waar ze niet meer uit zal komen, reist Cecile halsoverkop terug naar Nederland. Ze heeft onmiddellijk door hoe de zaken ervoor staan, als ze de villa binnenkomt. Eduard ziet zijn dromen vervliegen en stort in. Cecile legt hem op bed en stuurt Rico weg. Rico, die die dag ook al zijn brommer aan de politie is kwijtgeraakt, raakt helemaal buiten zinnen. Cecile neemt hem hoop af en Eduard laat hem in de steek. Die avond keert hij, na het nemen van drugs, terug en steekt de villa in brand. Een gedeelte van de schelpenverzameling gaat hierdoor in vlammen op. Bovendien probeert Rico Cecile neer te steken met zijn mes, maar dit mislukt. In de tweede poging raakt hij niet Cecile, maar Eduard, waarop Rico vlucht. Eduard komt achter hem aan, maar zakt al bloedend op het strand ineen en sterft...
Vertelperspectief
In Rico's Vleugels is sprake van een meervoudig personaal perspectief. Als lezer ken je namelijk de gedachten van de personages en zie je het verhaal door hun ogen. Het verhaal wordt via vier personages verteld; Rico Gabrieli, Eduard en Cecile Rochèl en Ernst Bol, waarbij de laatste een belangrijke rol speelt. Hij brengt namelijk alle gebeurtenissen aan het rollen, hoewel niet bedoeld. (Hij is degene die Rico bij Eduard in huis haalt, met alle gevolgen vandien.)
Voorbeeld van dit perspectief 1: Rico: 'In gedachten zag hij Dijk Rochèls wijn al opzuipen, de koelkast leeghalen, de gestampte muisjes door de keuken strooien...' (blz. 164)
Voorbeeld 2: Eduard: 'Rochèl voelde dat dr. Bol naar hem keek en steun bij hem zocht, maar hij had al zijn aandacht nodig bij het lossnijden van een stukje fazant van een botje. Hij had met de museumdirecteur te doen, maar mengde zich niet in deze kwestie.' (blz. 37)
Voorbeeld 3: Cecile: 'Dat de Nederlandse jeugd geen omgangsvormen meer kende, had Cecile al eerder ervaren, maar zó was ze nog nooit door een vlegel van vijftien toegesproken!' ( blz. 202 )
Voorbeeld 4: Bol: 'Jazeker! zei Bol beslist, blij dat hij in elk geval niet beticht kon worden van zoiets stoms.' (blz. 47)
Wanneer vier personages het verhaal vertellen, krijgen we vier verschillende meningen en vier verschillende gedachtegangen. Het gevolg en dus het effect hiervan, is dat we ons kunnen inleven in de personages, we zaken van allerlei invalshoeken belicht zien, maar bijvoorbeeld ook dingen te weten kunnen komen, die andere personages in het verhaal niet weten. De lezer bezit hier dus meer kennis dan de hoofdrolspelers in het boek. Dit leidt natuurlijk tot spanning.
Tijd
Hij verhaal wordt bijna helemaal chronologisch verteld, maar er zitten enkele flashbacks in, die aan de hand van herinneringen van Eduard en Cecile Rochèl vertellen over een jaar of veertig geleden. Maar de vertelde tijd (afgezien van de terugblikken) is: ruim een week (één week en een dag).
Vertelde tijd
Argumenten: 1 'Hij (Eduard) was vierentwintig toen hij trouwde, vrij jong nog.' (blz. 100)
2: 'In de bijna veertig jaar dat ze nu getrouwd waren, had hij misschien veertig keer het bed met Cecile gedeeld en dan haast nog uitsluitend in de eerste twee jaren.' (blz. 101-102)
Eduard Rochèl is die op het moment dat het verhaal zich afspeelt eenenzestig jaar oud is. Als hij getrouwd is toen hij vierentwintig was, is dat dus zevenendertig jaar geleden.
Historische tijd
Het verhaal speelt zich af in onze moderne tijd. Een illustratie daarvan is het volgende:
'Al jaren gingen ze nooit meer ergens samen heen. Op Curaçao niet meer vanaf de tijd dat er bij de Shell-opstand huizen van buitenlanders waren vernield en op Mindanao al helemáál niet meer! Een van hen bleef altijd bij de collectie. Nu ze dan eindelijk eens samen op pad waren - noodgedwongen, door het ontbreken van personeel en omdat zij niet kon autorijden en hij geen boodschappen kon doen - mochten ze nu soms een kopje koffie op een terras drinken, al was het hier nog zo koud?'(blz. 12)
Dit bewijs geeft aan dat we in de moderne tijd zitten, want je ziet typische dingen van onze tijd. Maar verderop in het verhaal komen bijvoorbeeld ook computers voor, dus dat zegt ook genoeg.
Wel moeten we de opmerking maken dat men nu, in 2003, niet gemakkelijk zoveel exotische schelpen door de douane ons land in zou kunnen krijgen. We moeten het verhaal dan ook situeren rond 1990.
Motieven
De belangrijkste motieven zie je hieronder weergegeven, benoemd, bewezen en geanalyseerd:
1. schelpen, Leitmotiv.
1: 'De gedachte aan de schelpen was haar een grote troost geweest de afgelopen dagen. Als ze naar haar stervende zuster keek, had ze dikwijls gedacht: ik heb niet voor niets geleefd; Titia leeft voort in haar kinderen, maar ik laat een museum vol schoonheid achter.' (blz. 206)
2: 'Opeens met de hele collectie in een villa aan de Hollandse Noordzeekust, schelp na schelp door hun handen gaand, als of ze ze allemaal persoonlijk gedag wilden zeggen... wat eigenlijk ook zo was. Deze vreemde, zelfverkozen retraite met de schelpen in een afgelegen villa aan zee was een wending in hun bestaan, een afscheid en een luchtledig tegelijk.' (blz. 17)
De schelpen zijn als het ware 'kinderen' voor Eduard en met name Cecile. Wanneer ze de schelpen voor het laatst door hun handen laten gaan, zien ze hun leven, hun levenswerk in korte stukjes aan zich voorbij gaan. Ze geven de schelpen waarvoor ze geleefd hebben weg aan het Seba-instituut en zullen nu zelf weer de draad op moeten pakken, nadat ze vanwege de schelpen van de Filippijnen zijn gevlucht.
2. Het geobsedeerd verzamelen als verhaalmotief.
1: 'Nee, geen van hen had in Cecile Rochèl de passie herkend, de gedrevenheid -groter dan al hun wetenschappelijke gedrevenheid bij elkaar - die tot de mooiste en veelzijdigste collectie ter wereld had geleid.' (blz. 22)
2: 'Ach, ze gingen gewoon verder met verzamelen en zouden de collectie nog jarenlang uitbreiden, maar hetzelfde werd het nooit meer.' (blz. 17)
3: 'De collectie was voor Eddy een surrogaat, een mooie leugen, een wassen masker dat smolt zodra er een paar jongensogen op rustten.' (blz. 205)
Cecile is zo ongelooflijk gedreven in het verzamelen van schelpen, dat ze haar man tekort doet. Hun seksleven is waardeloos. Eduard valt op jonge jongens en heeft in Tunesië al eens een relatie gehad. Cecile is zich ervan bewust dat haar man niet aan zijn trekken komt, maar probeert hem in het gareel te houden door met hem alleen maar bezig te zijn met het uitbreiden van de collectie. Als Cecile dan naar haar stervende zuster moet, gaat Eddy uit zijn bol, wat hem uiteindelijk fataal wordt.
3.Liefde en erotiek als verhaalmotief.
1: 'Hij raakte overspoeld door een verliefdheid waaraan hij, van het ene moment op het andere, zo willoos werd uitgeleverd, dat het was of hij aan eens soort emotionele incontinentie leed. Hij klemde zijn hand om de leuning van de bank om te voorkomen dat hij Rico naar zich toe zou trekken.' (blz. 134)
2: 'Op dat moment wist Rico dat het waar was. Hij zag het in Rochèls ogen. Het was de blik van iemand die zich betrapt weet en probeert te doorgronden hoe zwaar zijn vergrijp wordt opgevat. Nu weet je het, stond er op dat gezicht te lezen, en wat denk je nu?' (blz. 148)
De eenenzestigjarige Eduard wordt op een gegeven moment enorm verliefd op Rico. Rico is niet de eerste waarbij dit gebeurt, want Eddy heeft al eens een relatie met een Tunesische jongen van dezelfde leeftijd gehad. Rico bemerkt dat Eduards verliefd is en wil er eerst niet aan, maar accepteert het dan toch. Hij kan er misschien iets aan verdienen. Wanneer Cecile dan terugkomt uit Frankrijk van haar zuster, is alles ineens over. Eddy en Rico kunnen dit niet verdragen en als Rico dan ook nog Eddy neersteekt in plaats van Cecile, is de liefde wel op de meest ongelukkige wijze abrupt beëindigd.
Thema
Het thema van Rico's Vleugels is de onmogelijke en noodlottige liefde van een oude man voor een jongen van veertien. Wat hier nog bij hoort is de 'omzetting' (een officiële term ervoor is: sublimatie) van liefdesgevoelens in het verzamelen van schelpen. - Eduard, de man die verliefd is op Rico, krijgt van Cecile te weinig liefde. De liefdesgevoelens die echter wel aanwezig zijn, worden als het ware omgezet
in het verzamelen van schelpen.
Ruimte
Het verhaal speelt zich voornamelijk af in een afgelegen villa in de duinen aan de Nederlandse Noordzeekust. Het huis is gehuurd door Ernst Bol om beide Rochèls onderdak te geven. Cecile en Eduard zijn van de Filippijnen gevlucht omdat daar de situatie voor buitenlanders te gevaarlijk werd. Ze willen nu in het huis in de duinen afscheid gaan nemen van hun immense schelpencollectie. Deze ruimte heeft zeker invloed op hun gemoedstoestand:
psychische ruimte.
'Wat voor een wonderlijk vacuüm in zijn leven was dit: opeens alleen in een vreemde villa aan de Noordzee, als schelpenbewaker. Cecile ver weg, aan het sterfbed van haar zuster. Hij haalde zich het huis in Mindanao voor de geest en zijn boot en de schipper... maar het leken beelden uit een ver verleden, een ander leven. Goed bewaarde herinneringen aan een droom. En dat hij daar over een paar weken, maanden weer zou wonen met Cecile, zou uitvaren en het net legen, dat was een onwezenlijke gedachte, iets onvoorstelbaars, alsof hij hier, aan de Noordzee, in deze villa met de rieten kap, inderdaad in een tijdelijk luchtledig was terechtgekomen, een leven in een leven, dat geen enkele connectie had met wat ervoor en erna kwam.' (blz. 106-107)
Maar ook het weer speelt een belangrijke rol. In de tijd dat Eduard en Cecile in Nederland zijn, is het zomers warm. Als Rico dan ook in de villa aan het werk is, trekt hij zijn T-shirt uit. Dit zorgt ervoor dat Eduards ware aard bovenkomt, passie voor jonge jongens, wat hem uiteindelijk fataal wordt. Dit is dus ook een psychische ruimte, vanwege de sterke samenhang met Eduard zijn gevoelens.
Home - Contact - Over - ZoekBoekverslag op uw site - Onze Boekverslagen - Boekverslag toevoegen