Boekverslag : Connie Palmen - De Vriendschap
De taal ervan is Nederlands en het aantal woorden bedraagt 6268 woorden.
De taal ervan is Nederlands en het aantal woorden bedraagt 6268 woorden.
Connie Palmen - De Vriendschap
Beoordeling Ornée & Vermeer Tekstbureau
gelezen uitgave: 13e druk , 1995, Prometheus, Amsterdam
oorspronkelijke uitgave: 1e druk, 1995, Prometheus,
Amsterdam
TITELVERKLARING.
Titel: ‘De vriendschap.'
De vriendschap van Kit en Ara is het belangrijkste in
hun leven en bij alles wat ze doen speelt deze
vriendschap (onbewust) een rol.
Motto: Een gedicht van Ischa Meijer (1943-1995)
Soep op het vuur
is
als
een goede vriend in huis
extra lekkere soep
is
als nieuwe familie
(Uit I.M. weet ik dat Ischa graag soep maakte voor
Connie, omdat dat voor hem de enige manier was om haar
te voeden op het ‘niet-geestelijke vlak', en dat hij
zich dan een echte vriend voelde. Bovendien sluit het
perfect aan bij zowel het thema, de motieven, als de
titel van het boek.)
SAMENVATTING.
De roman begint als Catharina Buts ('Kit') 10 jaar oud
is.Ze is tenger, blond en erg goed in taal, praat graag
en wil iedereen te vriend houden. Ze ziet Ara en merkt
dat ze er vriendin van wil worden, maar ze durft
zich door gebeurtenissen uit het verleden niet te
hechten. Ze voelt zich erg verantwoordelijk voor het wel
en wee van anderen, vooral van haar moeder. Hun
verhouding lijkt koel maar blijkt het niet te zijn als
Kit iets ingrijpends meemaakt: ontmaagding in het
ziekenhuis. Kit wilde altijd graag een jongen zijn. Ze
heeft 3 broers en leest veel jongensboeken. Barbara
Callenbach ('Ara') is 11 jaar oud als ze elkaar voor het
eerst ontmoeten. Ara is dik, heeft donker haar is erg
slecht in taal (dyslexie), zij communiceert vrijwel
non-verbaal. Ze is dus in bijna alles de tegenpool van
Kit. In hun onderlinge relatie is Kit de Geest en Ara
het Lichaam. Ze vullen elkaar prima aan. Op haar
verjaardag krijgt Kit van Ara haar allermooiste
verjaardagscadeau: een dagboek met daarin " van jouw Ara".
In deel 1 wordt het aanraken steeds belangrijker. De
lichamelijkheid speelt een grote rol, zoals menstruatie
en seksualiteit. Voor Kit is het een probleem om vrouw
te worden. Ze is blij dat ze pas laat menstrueert. Ara
daarentegen vindt het menstrueren geen probleem. Ze
ervaart dit als het reinigen van haar lichaam: puur
natuur!
In deel 2 krijgt de vriendschap steeds meer te verduren.
Deel 2 eindigt dan ook met een daverende ruzie, op een
verjaardag. Kit heeft een lijst gemaakt met 17 dingen
over Ara waaraan ze zich ergert. Deze ruzie is de ergste
die ze tot nu toe hebben gehad en Kit overweegt om
definitief een punt achter hun vriendschap te zetten.
Zo ver komt het echter niet. Ze gaat naar Amsterdam om te
studeren en neemt zodoende afstand van Ara. Kit studeert
filosofie en schrijft een proefschrift waarbij ze als
maatstaf heeft: "Als Ara het maar begrijpt". Kit ontdekt
dat ze een eetprobleem heeft. En alsof dit nog niet
genoeg is, raakt ze aan de drank. Ook Ara kampt met
verslavingen en gaat steeds meer op Kit lijken, valt veel
af, gaat ook schrijven en raakt ook aan de drank.
In deel 3 van de roman is Kit docent aan de
psychologische faculteit. Ara is hondentrainster
geworden, wat haar erg goed afgaat. Net als Kit heeft ze
met mannen niet zoveel geluk. Ze krijgt een relatie met
de stotterende Chinees Bing. Over hem wordt in het
verdere verhaal echter niet meer gesproken. Kit ontmoet
Thomas, haar grote liefde. Als hij naar Amerika
vertrekt, wil ze met hem mee. Ze blijft eerst nog een
week bij Ara. Een week waarin ze tot inzicht komt. Ze
verbreekt de relatie met Thomas. Ze heeft een vermoeden
hoe het gekomen is dat ze zich zo onzeker voelt: Ara is
er de oorzaak van. Ze verwijt Ara: wantrouwen,
machtsbelustheid en wreedheid!
Het laatste hoofdstuk is een brief aan Ara. Een
verzoeningsbrief, waarin zij haar gedachten uiteenzet.
Ze schrijft over de tegenstellingen die het menselijk
bestaan bepalen: lichaam-geest, gevoel-verstand,
lot-keuze. Het wordt duidelijk: vriendschap is macht.
Ze sluit af met: Ik hou van je.
Zonder jou ben ik minder waard.
Als ik mijn wijsvinger in de lucht steek, doe jij dan
ginder hetzelfde?
GENRE.
De vriendschap is een ontwikkelingsroman/ideeënroman.
THEMA.
Het thema van dit boek is de betekenis van
verbintenissen, zoals de vriendschap tussen de twee
uitersten Kit en Ara een verbond is, maar ook de
verbintenis tussen lichaam en geest, waar Kit in haar
studie naar op zoek gaat en die ook in hun vriendschap
een rol speelt; Ara ‘is' het lichaam, Kit ‘is' de geest.
Het draait ook om de onderlinge afhankelijkheid van
mensen.
De motieven in dit boek zijn zo sterk dat ze bijna
thema's op zich vormen: voedsel, liefde en kennis, verslaving.
PERSONAGES.
Kit, Catherina Buts, is klein en iel en ontzettend
taalbehendig. Ze is een denkster, vindt woorden mateloos
interessant en daardoor ook de woordblindheid van Ara.
“Ze zeggen dat ik een druktemaker ben, een wild kind ben,
dat ik te veel energie heb en eigenwijs ben.” Ze wil
alles met haar geest onderzoeken, springt makkelijk van
de hak op de tak en is behoorlijk onafhankelijk. Ze
durft zich aan niemand echt te hechten, zelfs niet aan
Ara, hoewel ze beseft dat ze niet zonder haar kan. Ze
gaat met veel mensen oppervlakkig om en probeert het ze
naar de zin te maken, maar voor lichamelijk contact
sluit ze zich af.
Ze gaat psychologie en filosofie studeren en wil haar
proefschrift schrijven over verslaving. Zelf is ze
verslaafd aan drank en ze beseft dat de verslaving de
enige verbintenis is waarbij je niet in de steek kan
worden gelaten.
Ara, Barbara Callenbach, is groot, dik en nors en
bovendien woordblind. Ze is verslaafd aan eten en heeft
buiten Kit geen vriendinnen. Ze is bijna alleen maar
bezig met haar lichaam, in tegenstelling tot Kit. Ze
communiceert vooral non-verbaal. “Ara is aanstootgevend
en daar ben ik trots op. Ik hield van de verbazing en de
ergernis die haar verschijning opriep, van het ongemak
dat ze veroorzaakte. Ik hield ervan dat ze lomp was en
hoekig en dat ik achter haar aan moest lopen om de
verwoestingen die ze aanrichtte zoveel mogelijk te
herstellen. Zij leek blind voor alles wat mij timide
maakte en voorzichtig. Waar ik behoedzaam trad en
fluisterde, stampte zij en was luidruchtig; wanneer ik
grijnsde, glimlachte, knikte en boog, richtte zij zich
onversaagd op en blikte staalhard in de ruimte.”
De vriendschap tussen Kit en Ara is gestoeld op de
bewondering en fascinatie van Kit, over Ara's
lichamelijkheid en haar soeverein gedrag. Ara begeleidt
Kit met haar intuïtieve wijsheid bij haar zoektocht naar
de verbintenis tussen lichaam en geest. Omdat Kit merkt
dat mensen en dieren makkelijk afhankelijk worden van
Ara en zij dat zelf niet wil zijn, wil ze zich niet aan
Ara hechten, maar ze vullen elkaar zo goed aan dat ze
niet zonder elkaar kunnen.
“Ara had kennis over mij die ik niet over mijzelf had en
ik had kennis over haar die zij niet over zichzelf had.
En deze onbekende kennis over jezelf, dit
ontoegankelijke bezit dat niemand anders had, behalve
die ander, verbond ons. (...)
Vanaf het moment dat ik Ara gezien had, voelde ik me met
haar verbonden, alsof zij op een eigenaardige wijze mijn
lichaam verborg in het hare.
Dan is zij dubbel lichaam en ben ik alleen in mijn
gedachten.”
VERTELPERSPECTIEF.
De verteller is Kit, dus de ik-figuur. Dat zorgt ervoor
dat de lezer sterk met haar meeleeft, maar aangezien zij
zelf de andere mensen van een afstandje probeert te
bekijken en hun gedrag probeert te verklaren, is er
regelmatig ook een redelijke afstand tot het verhaal. In
het eerste deel vooral is er duidelijk sprake van twee
‘ikken'. Er is de dertigjarige die terugblikt op het
kind dat ze was, en er is het lagere-schoolkind dat
vertelt. Het onderscheid is direct waarneembaar in
zinsbouw en woordkeus.
TIJD.
De vriendschap beslaat de jeugdjaren (vanaf het 10e
jaar) van Kit en Ara tot ongeveer de tijd waarin ze
dertig zijn. In het verhaal staan flashbacks, vandaar
dat het verhaal niet chronologisch is opgebouwd. Het
verhaal begint in de nazomer van 1965.
RUIMTE.
In hun jeugd wonen beide meisjes in een dorp in Limburg,
later woont Kit in Amsterdam.
Home - Contact - Over - ZoekBoekverslag op uw site - Onze Boekverslagen - Boekverslag toevoegen