Boekverslag : Top Naeff - Schoolidyllen
De taal ervan is Nederlands en het aantal woorden bedraagt 1051 woorden.

Titelverklaring:

De titel is een beetje ironisch. De ervaringen van Jet, Jeanne en Maud zijn lang niet

altijd "idyllisch" te noemen. Toch hebben de vriendinnen op school altijd veel

pret. De titel slaat niet terug op het hele boek. Het belangrijkste gedeelte van het

boek, hoofdstuk 9 t/m 12, heeft weinig met school van doen.



Achtergronden:

Top Naeff had al op jonge leeftijd succes als schrijfster. Met ‘Schoolidyllen is ze het bekendst gebleven. In het boek zijn duidelijk naturalistische trekjes te herkennen,

bijvoorbeeld de tegenstrijdige ‘naturen’ van Maud en juffrouw Prior; Jet die haar zwakke gezondheid van haar moeder erfde, waardoor een vroege dood onafwendbaar is.



Fabel:

Er komt een nieuw meisje in de klas: Maud van Eyghen. Zij wordt een goede vriendin van de andere meisjes. Een van hun klasgenootjes geeft een bal, maar Jet mag er niet heen. Jeanne wordt daar verliefd op een officier, maar deze verlooft zich met haar oudere zus. Door tussenkomst van een neef en nicht mag Jet op zangles. De meisjes richten op initiatief van ‘Evergreen’ (Adriaan, de broer van Noes en Lien) een ‘kunstclub’ op. Jeanne gaat, tegen haar zin, in de zomervakantie logeren bij haar burgerlijke oom Piet en tante Miet in Rotterdam. Omdat Jet niet mee mag van haar pleegouders, wordt Lien ‘geloot’ om mee te gaan. Na een week leest tante hun de les over hun neerbuigende gedrag en wordt het toch nog gezellig. Jet heeft de fiets van Jeanne geleend en vat kou als ze in een sloot terecht komt. Maud gaat op kostschool in Engeland. Bij de opvoering van de kunstclub is op Jets oom en tante na iedereen aanwezig; Jet is het hoogtepunt van de avond als ze ‘Driven from Home’ zingt. Thuis slaapt iedereen al en die nacht wordt Jet ernstig ziek. Huug (Jets broer) komt eerder thuis dan

verwacht, maar het blijft slecht gaan met Jet. Maud komt over uit Engeland en met zijn vijven houden ze nog een keer ‘krans’ bij Jets bed. Op haar zeventiende verjaardag sterft Jet. Na vier jaar komt de overgebleven vriendinnen weer bij elkaar. Jeanne is getrouwd met Huug en ze hebben een dochtertje Jet.



Motieven:

- de kilheid van de schooljuffrouwen en de familie Van Marle tegenover de warmte van de andere gezinnen;

- de loop van een mensenleven onder invloed van erfelijkheid, opvoeding en milieu (naturalistisch motief);

- de wanverhouding tussen de stiefouders en de hun toevertrouwde wees;

- het lied van Jet "Driven from Home" dat vooruitloopt op haar dood en de hereniging met haar ouders (‘I’ll wander about till His messenger come/ to lead me to father and mother - at home’) .

- maatschappijkritiek op: het ‘standsbewustzijn’ van Jeanne en (in mindere mate) Lien en op het onderwijs in de persoon van de starre juffrouw Prior.



Thema:

Ondanks dat het leven van Jet door haar pleegouders ten gronde is gericht, blijkt het, ook na haar dood, toch zinvol te zijn geweest. (Ze heeft een goede invloed gehad op haar vriendinnen en leeft nu bij naam voort in het dochtertje van Maud en Huug.)



Personages:

Alhoewel in het in het begin lijkt alsof alle ‘meisjes’ even belangrijk zijn, is Jet van Marle de eigenlijke hoofdpersoon van het verhaal. Haar vriendinnen zijn Jeanne van Laer (een keurig meisje, mooi, maar ijdel, ze is eigenlijk het tegenovergestelde van Jet), de zusjes Lien en Noes Terhorst (doordat hun moeder weduwe is hebben ze het niet erg breed, Lien heeft hier meer moeite mee dan Noes) en het ‘nieuwe kind’ in de klas Maud van Eyghen (gevoelig, eerlijk en ze kan absoluut niet tegen onrechtvaardigheid). Maud is half-Amerikaanse en haar moeder is gestorven. Ze is beslist niet het ‘zoete’ type waar de andere meisjes aanvankelijk bang voor waren. Jet is wees en wordt streng en liefdeloos opgevoed door haar oom en tante. Op school is er de al even vriendelijke juffrouw Prior (streng, zelfingenomen en niet in staat om haar eigen fouten toe te geven), die in het laatste hoofdstuk de uiteindelijke verliezer blijkt. Als reactie op haar pleegouders en directrice is Jet vaak ongehoorzaam. Jet vindt haar geluk bij haar vriendinnen en in het zingen (ze heeft een prachtige stem). Van Jets pleegouders wordt

negatief gesproken. Er wordt zelfs de indruk gewekt dat haar pleegouders schuldig zijn aan

Jets dood; als ze in de sloot is gevallen moet Jet met haar natte goed nog aan eerst de

fiets laten maken.



Perspectief:

Er is een auctoriale verteller.



Spanning:

Het verhaal is eerder spannend dan boeiend te noemen. Het is het begin vooral boeiend door de gebeurtenissen; verandert er iets in het leven van Jet, maar als snel zie je dat dit niet het geval is.



Tijd:

Er verstrijkt ongeveer vijf jaar. De eerste elf hoofdstukken bestrijken een tijd van ongeveer negen maanden en het laatste hoofdstuk begint met de woorden ‘vier jaren waren er over dit grote leed heengegaan’. Er zit een opvallende slordigheid in het verhaal: In april is Jet vijftien en in december van datzelfde jaar sterft ze op haar zeventiende verjaardag. Het verhaal wordt chronologisch verteld, maar er zijn wel terug- en vooruitwijzingen. Het boek is geschreven in de verleden tijd.



Ruimte:

Het verhaal speelt zich af in een niet nader genoemd stadje rond 1900. Er zijn grote contrasten te zien, met name tussen het sombere, donkere huis van Jet en de vrolijke,

lichte huizen van haar vriendinnen. Ook de taartjeswinkel waar Jet en haar vriendinnen regelmatig komen speelt een belangrijke rol. De ruimtes worden verder niet nadrukkelijk

beschreven.



Oordeel:

Ondanks dat het af en toe erg zoet en ‘meisjesachtig’ is, vind ik het toch een erg mooi boek. Net als bij Mischa de Vrede (recensie NRC), was ook mij het boek zo vaak aangeraden dat ik het boek al niet meer lezen wilde. Blij dat ik het daarna toch gedaan heb. Al zijn er waarschijnlijk wel verschillen geweest tussen de manier waarop ik het las en de manier waarop het rond 1900 gelezen werd. Zo spelen standverschillen nu niet of nauwelijks een rol. Maar ik kan me voorstellen dat heel wat meisjes in die tijd zich op de vingers getikt voelden bij het lezen van de logeerpartij in Rotterdam. Als Jeanne en Lien naar Rotterdam gaan ben je namelijk geneigd om mee te gaan in de afschuw van de meisjes. Als deze terecht worden gewezen door hun tante, zullen er waarschijnlijk dan ook heel wat meisje uit die tijd even geschrokken zijn.
Andere boeken van deze auteur:

Home - Contact - Over - ZoekBoekverslag op uw site - Onze Boekverslagen - Boekverslag toevoegen