Boekverslag : Harry Mulisch - De Elementen
De taal ervan is Nederlands en het aantal woorden bedraagt 1257 woorden.
De taal ervan is Nederlands en het aantal woorden bedraagt 1257 woorden.
Harry Mulisch - De elementen
Beoordeling Ornée & Vermeer Tekstbureau
1e druk: oktober 1988
4e druk: februari 1989
Uitgeverij De Bezige Bij, Amsterdam
Harry Mulisch is op 29 Juli 1927 te Haarlem geboren en zijn vader is van
Tsjechisch-Hongaars-Oostenrijkse afkomst. Zijn debuut kwam in 1952 met de roman Archibald Strohalm. Dit boek werd beloond met de Reina Prinsen Geerlingsprijs. Hij schreef
hoofdzakelijk fictie, maar dat veranderde in de jaren ’60 toen hij overging op een
documentaire aanpak. Zo schreef hij bijvoorbeeld de boeken ‘De zaak 40/61’(over
het proces tegen Eichmann in Jeruzalem) en ‘Het woord bij de daad: Gebeurtenissen van
de revolutie op Cuba’, wat hij in 1968 schreef. In de jaren ’70 gaat hij weer
terug naar de verbeelding. Zo schreef hij in 1975 de liefdesroman ‘Twee
vrouwen’. Dit boek is erg succesvol geweest.
Wat erg opvalt in de boeken van Mulisch, is dat er een opvallende thematische eenheid
is door het voorkomen van steeds verschillende mythische en magische elementen.
Hij heeft ook poëziebundels en toneel geschreven. Ook heeft hij met Hugo Claus een
Opera-tekst geschreven.
Mulisch is vaak bekroond met prijzen, waaronder de Constantijn Huygensprijs in 1977 en
de P.C. Hooftprijs in 1978.
De verklaring van de titel "De Elementen", is dat de hoofdpersoon door toeval
in de vier elementen (aarde, water, lucht en vuur) terecht komt.
Het boek is een roman.
Samenvatting
Een man van 40 is met z’n gezin op vakantie op Kreta. Zijn naam is Dick, maar ik
zal hem ‘hij’ en ‘hem’ noemen omdat zijn zoon ook Dick het. Hij is
best wel rijk. Hij is creative director; hij zit in de reclamewereld. Met zijn vrouw
Regina heeft hij een slecht contact. Hij vindt haar een trut. Zij denkt dat iedereen een
beter huwelijk heeft dan zij, omdat anderen rijker zijn en ze ziet niet dat het allemaal toneel-
spel is. Z’n dochter Ida van elf zit zwaar in de puberteit en z’n zoon van negen
is de professor van het gezin.
Als hij op een dag alleen met Dick in wat ruïnes rondloopt (en gelijk geschiedenisles
krijgt van Dick), vraagt Dick opeens aan hem of hij en Regina gaan scheiden. Hij zegt dat
daar geen sprake van is en vraagt zich af wat Ida erover denkt. Hij probeert haar uit te
horen als ze samen een dagje naar het Dikti gebergte gaan. Ida laat echter niets los. Dick
en Regina waren niet mee omdat Dick, toen hij weer eens met z’n neus in de boeken
liep, hard gevallen was. Op de een-na-laatste dag van de vakantie zien ze Ingeborg, de
vrouw van Job, een steenrijke, belangrijke klant van hem. Job heeft in de haven een
ontiegelijk groot jacht liggen, vol met beroemde en belangrijke gasten. Ingeborg nodigt ze
uit om ook even op de boot te komen. Regina is er heel erg opgewonden van, maar hij krijgt
na een tijdje in de gaten dat niemand meer tegen ze praat, dus gaan ze weg. ‘s Avonds
zitten ze samen op het strand. Een paar jaar geleden zouden ze ruzie hebben gehad, maar nu
praten ze niet eens meer met elkaar. Er wordt beschreven hoe die ruzie zou zijn gegaan.
Zij vindt hem een klootzak, omdat hij haar het leven onmogelijk zou maken en hij vindt
haar een trut, omdat zij het toneelspel van die rijke stinkerds niet doorziet en omdat ze
denkt dat als ze rijker zouden zijn, dat ze dan wel gelukkig zouden zijn. Die avond vrijen
ze toch met elkaar, omdat ze een gesprek met elkaar hebben gehad, over een vleermuis die
in huis zat.
De volgende dag is het geen strandweer,er staat een harde wind die later op de dag
waarschijnlijk over zal gaan in een storm. Regina gaat daarom met de kinderen picknicken
in de heuvels. Hij neemt een kijkje op het strand en besluit te gaan diepzee duiken. Op
een gegeven moment ziet hij op de bodem een beeldje liggen. Het blijkt een heel kostbare
hermafrodiet te zijn die nog helemaal intact is. Hij wil het houden en mee naar huis
nemen, maar eigenlijk moet het natuurlijk naar een museum. Als hij bovenkomt ziet hij een
vliegtuigje op zich af komen. Hij denkt dat het de politie is en duikt weer onder. Dan
wordt hij opeens opgezogen. Hij vraagt zich af of ze hem hebben gearresteerd voor dat
beeld, maar dat kan natuurlijk niet. Hebben ze het dan gedaan voor zijn eigen veiligheid
in verband met de storm? Hij kan door een spleetje in het vliegtuig naar buiten kijken en
als hij vuur ziet beseft hij waar het water in het vliegtuig voor is. Hij is niet bang,
ook niet als hij valt. Als hij valt ziet hij nog hun auto staan en weet dat Regina haar
sigaret weer eens niet goed heeft uitgemaakt.
Thema: geld maakt niet gelukkig.
Motieven: een slecht huwelijk hebben en rijk zijn.
Hoofdpersonen:
Dick vindt het eigenlijk helemaal niet leuk meer dat hij zoveel geld heeft. Op sommige
momenten houdt hij wel van zijn vrouw, maar kan het niet uitstaan dat zij zo oppervlakkig
is. Hij wil zijn huwelijk graag verbeteren, maar weet niet hoe. Hij is een roundcharacter.
Regina wil alleen maar rijk en mooi zijn en belangrijke mensen als vrienden hebben. Zij
is een flatcharacter.
Bijpersonen:
Ida is precies haar moeder. Ze doet veel aan haar uiterlijk en is een lastige puber.
Dick loopt alleen maar met zijn neus in de boeken en weet over alles wel wat.
Dit zijn ook allebei flatcharacters.
Het verhaal is niet helemaal chronologisch, want er zitten wat langere flashbacks in.
Het begin is ab ovo.
De vertelde tijd is ongeveer een week.
De verteltijd is 154 bladzijden.
Er is wel vertraging, vooral als Dick uit het vliegtuig naar beneden valt.
Er is ook wel wat tijdverdichting, maar niet opvallend veel.
De ruimte en het weer zijn niet erg van belang. Er is maar heel weinig beschrijving
van de omgeving. De tijd kan wel van belang zijn in verband met het materialisme.
Er is een personale verteller (een jij-verteller)
Wat opvalt aan het taalgebruik is dat het is geschreven alsof jezelf Dick Bender (sr.)bent. Verder zijn er maar heel weinig dialogen, er wordt vooral beschreven wat Dick denkt.
Mulisch uit kritiek op het materialisme en op de high society.
Regina wordt met haat, maar heel soms ook met liefde beschreven.
Ook heeft Dick een hekel aan de high society.
Ik vond het boek erg leuk, omdat het helemaal niet moeilijk is om te lezen. Er is lekker
op los gefantaseerd en het is niet psychologisch.
Het verhaal zou op zich best wel echt kunnen gebeuren (als ik het me goed herinner is
het al eens gebeurd dat er een kikvorsman is opgezogen), maar de kans dat het ook echt
gebeurt, is zo ontzettend klein dat je hier toch wel kan spreken van fantasie.
Het is een heel leuk verhaal en zeker niet saai, maar het ook weer niet ontzettend
aangrijpend. Zijn dood wordt namelijk totaal niet triest beschreven ofzo.
Je wordt niet overladen met wijze lessen, maar Mulisch laat wel doorschemeren dat geld
niet gelukkig maakt.
Er is niet zo veel functionele opbouw, maar afwezig is het ook niet, want er wordt met
verwijzingen een beetje naar zijn dood toe gewerkt.
Er is erg veel samenhang van elementen, kijk maar naar de titel. Op Kreta (aarde) waar Dick een beeldje in de zee (water) vindt, wordt hij opgezogen door een vliegtuigje (lucht) en in het vuur van een bosbrand gedumpt (vuur).
Het verhaal is helemaal niet ingewikkeld, omdat er maar één verhaallaag is.
Ik denk dat dit boek is bedoeld om kritiek te uiten op het materialisme en op de
high-society. Dat is Mulisch erg goed gelukt.
De inhoud van het verhaal is wel origineel, omdat de schrijver gebruik maakt van vier
eeuwen oude elementen en daar een heel leuk verhaal omheen schrijft.
Je kunt je ontzettend goed in het verhaal inleven, omdat het is geschreven alsof jij
Dick bent. Het boek begint dan ook met de zin; ‘Neem het volgende. Stel je hebt hethele jaar hard gewerkt en nu ben je met vakentie op Kreta’.
Home - Contact - Over - ZoekBoekverslag op uw site - Onze Boekverslagen - Boekverslag toevoegen