Boekverslag : Renate Dorrestein - Verborgen Gebreken
De taal ervan is Nederlands en het aantal woorden bedraagt 2176 woorden.
De taal ervan is Nederlands en het aantal woorden bedraagt 2176 woorden.
Titel
Verborgen gebreken
Auteur
Renate Dorrestein
Aantal pagina's
238
Jaar van uitgave
1996
Eerste uitgave
1996
Druk nr.
2
Uitgeverij
Contact
Plaats van uitgave
Amsterdam / Antwerpen
Omslag
Stenen in het water, aan een keienstrand of in een riviertje. De foto is groen en blauw gekleurd.
Opdracht
geen
Titelverklaring
De personen in de roman hebben allemaal hun eigen gebreken. Agnes heeft bijvoorbeeld een glazen oog, als gevolg van een ongelukje tijdens haar jeugd. Er zijn echter meer gebreken waarover de personen niet willen praten, de verborgen gebreken. Dit zijn bijvoorbeeld: de incest binnen het gezin Jansen en die tussen Agnes en haar broer Robert; het gebroken gezin van Sonja, die drie kinderen heeft van drie verschillende mannen; het falend ouderschap en de eenzaamheid van bejaarden, zoals Agnes.
De auteur
Renate Dorrestein wordt in 1954 geboren in Amsterdam. Als journaliste begint ze haar loopbaan bij het weekblad Panorama (toch niet bepaalde hoogstaande literatuur). Ze schrijft romans, columns en autobiografische verslagen. Haar eerste boek is de verhalenbundel Voorleesboek voor planten in 1976, maar bekendheid krijgt ze pas met haar eerste roman De Buitenstaanders in 1983. Haar romans zijn altijd als feministisch te herkennen en thema's als het idee dat vrouwen pas voor vol worden aangezien als ze getrouwd zijn en een kind hebben (net als Agnes in dit boek), komen regelmatig aan bod. Mannen spelen slechts bijrollen in haar romans. De dood van haar zusje is ook een belangrijk thema. Hierover schrijft ze in de autobiografische roman Het perpetuum mobile van de liefde (1988). Nadat Dorrestein de ziekte ME (chronische vermoeidheid) heeft gekregen, is ook ziekte en het sociaal isolement waarin zieke mensen zich vaak bevinden een hoofdthema in haar werk. In 1993 kreeg Dorrestein voor haar gehele oeuvre de Annie Romein Prijs.
Andere werken: Haar kop eraf! Alice als ideale heldin voor hedendaagse feministes (1988); Het hemelse gerecht (1991); Ontaarde moeders (1992) en Een hart van steen (1998).
Samenvatting
Sonja, haar minnaar Jaap en haar kinderen Waldo, Christine en Tommie gaan op vakantie naar Schotland. De kinderen hebben ieder een andere vader. In Schotland regent het pijpenstelen en als Chris de zonnebril van Jaap uit het autoraampje gooit, mag ze niet van de camping af. Waldo wil in zijn eentje een trektocht door de bergen gaan maken, maar zijn moeder vindt dat niet goed. Hij gaat toch, en als hij op de kade afscheid neemt van Tommie en Chris, en Chris geld geeft om wat leuks en wat lekkers te kopen, geeft ze hem opeens een duw. Hij valt achterover, met zin hooft tegen de kade en verdwijnt onder water. Chris en Tommie rennen weg. Op de pont sluipen ze in de auto van een wildvreemde, die later Agnes blijkt te heten, die op reis is naar het vakantiehuis van haar familie. Sonja merkt niet dat Waldo verdwenen is, omdat ze denkt dat hij op trektocht is. Ze is vindt het jammer dat ze hem geen toestemming heeft gegeven voor zijn trektocht door de bergen, waardoor ze geen afscheid heeft kunnen nemen.
Agnes was thuis de jongste van vijf kinderen, en had vier oudere broers, die zielsveel van haar hielden en haar altijd beschermden. Haar laatste broer, Robert, is pas overleden en ze gaat zijn as uitstrooien bij het huis. Ze ziet de kinderen in haar auto zitten, maar rijdt gewoon door. Ze is namelijk van mening dat het weglopen van huis door kinderen niet moet worden bedorven door volwassenen. Op een gegeven moment willen kinderen toch altijd wel weer naar huis. De beheerders van het huis, de familie Flynt, wonen even verderop. Ze kijken niet vreemd op van de kinderen die in de auto zitten, Agnes neemt immers vaker neefjes en nichtjes mee naar Schotland. Ze noemt het meisje Bazooka, vanwege de kauwgum die zij kauwt, en de jongen noemt ze Ivatuq, omdat hij op een eskimo lijkt. Als Agnes aan de ouders van de kinderen denkt, wil ze de politie bellen. Maar Chris dreigt dat ze de politie dan zegt dat Agnes hen ontvoerd heeft. Agnes ontdekt dat Chris graag uitgekafferd en weggestuurd wil worden en ook verbaast ze zich over Tommie, die nog helemaal niet naar zijn moeder heeft gevraagd. Ze vraagt zich af wie zijn ouders zijn, en hoe het er bij de familie Jansen thuis aan toe gaat.
De volgende dag ziet Agnes in een folder dat haar huis als vakantiewoning te huur wordt aangeboden. Ze wil bij de verhuurmaatschappij protesteren, maar de telefoon doet het niet. Later zal blijken dat Chris deze onklaar heeft gemaakt. Bij nader onderzoek komt Agnes erachter dat Elise, de weduwe van Robert, het huis in de verhuur heeft gedaan. Ze moeten het huis verlaten en de familie Flynt is woedend op haar, omdat ze daardoor veel inkomsten mislopen en ook de kans voor hen verkeken is om het huis eventueel later te kopen. Agnes wist hier echter niets van af. Inmiddels is de wasmachine kapotgegaan, waardoor er een flinke overstroming heeft plaatsgevonden. Vroeger stonden haar broers altijd klaar om een apparaat te repareren, maar nu moet ze dat zelf doen. Als ze in het dorp is, om een nieuwe slang voor de machine te kopen, valt ze flauw, voor het eerst in haar leven.
Wanneer ze thuiskomt, zijn Chris en Tommie een verkleedspel aan het doen. Ze doet mee. Dan komt inspecteur Miller van Scotland Yard langs. Hij is op zoek naar twee vermiste kinderen, maar hij herkent Chris en Tommie niet, vanwege hun vermomming. Agnes besluit niets te zeggen, maar beseft, na het lezen van een krantenbericht, dat ze in een moeilijke situatie verkeert. De volgende dag vertelt Chris haar naam en gedraagt ze zich voorbeeldig, alsof ze bang is om weggestuurd te worden.
Chris heeft op de één of andere manier de conclusie getrokken dat Waldo nog in leven is. De lezer weet echter dat er een lijk is gevonden in de haven, waar Chris hem een duw heeft gegeven. Nu overweegt ze om terug te gaan naar haar moeder, en verlangt zelfs naar Waldo, omdat hij tenminste aandacht aan haar besteedde. Ze gaat naar de slaapkamer van Agnes, om het haar te vertellen. Deze slaapt echter en Chris ontdekt een luchtbuks onder het bed.
Vroeg in de ochtend komt er iemand van het verhuurbedrijf, om het huis te inspecteren. Als hij na een tijdje weer weg gaat -het huis is niet te verhuren, zo'n puinhoop is het- ziet Chris hem en denkt ze dat hij de deurwaarder is die hen eruit moet zetten en Agnes mishandeld heeft, omdat ze haar glazen oog niet in heeft en Chris wil haar beschermen. Ze richt de buks op de man en als Tommie tegen haar aan loopt, hij wil niets missen van wat zijn zusje doet, gaat de trekker over. Op hetzelfde moment krijgt Agnes een beroerte. Beide personen liggen stil op de grond en Chris vlucht het huis in en ze slaat de boel daar kort en klein, waardoor het huis niet meer te verhuren is. Als Agnes bijkomt, strompelt ze met hulp van Chris het huis binnen. Ze besluit de kinderen weg te sturen voordat het lijk ontdekt wordt. Ze weet uit de krant in welk hotel hun moeder logeert en schrijft dat op een briefje. Ze zullen moeten liften.
Wanneer Chris de dode uit het zicht wil slepen, blijkt hij weg te zijn. Hij bleek dus niet dood te zijn geweest, maar is naar het ziekenhuis gebracht en is daar gestorven. Chris vindt dat hij zich gewoon heeft aangesteld en toen niemand het zag stiekem is weggelopen en denkt dat ze Agnes heeft geholpen. Agnes poetst de vingerafdrukken van de kinderen van het wapen af en zet die van haarzelf erop. Ze realiseert zich dat ze naar een verpleeghuis zal moeten. De kinderen komen in het hotel aan en worden met hun moeder herenigd, die naïef niet wil weten wat er gebeurd is. Ze willen naar Agnes maar die is inmiddels door Muriel Flynt meegenomen. Dan gaan ze naar het eiland, waarvan ze veronderstellen dat Waldo daar naartoe is gezwommen. In de auto haalt Tommie het glazen oog van Agnes uit zijn zak en geeft het, zonder dat iemand het ziet, door aan Chris. Daarna houdt het verhaal op; Chris, Tommie, Sonja en Jaap komen er dus niet achter dat Waldo dood is.
Tijd en tijdvolgorde
Het verhaal wordt chronologisch verteld, met een aantal flashbacks, waardoor de lezer inzicht in het verleden krijgt. De vertelde tijd is ongeveer een week.
Plaats /ruimte
Het grootste deel van het verhaal speelt zich af in Schotland, waar de familie Jansen op vakantie is en waar Agnes de as van haar broer uitstrooit.
Karakterbeschrijving en -ontwikkeling /onderlinge relaties
Agnes Stam
Agnes is een vrouw van zeventig. Ze is nooit getrouwd geweest, maar was ooit verliefd op haar eigen broer, Robert. Ze had nog drie broers: Frank, Justus en Benjamin. Deze zijn allemaal overleden en daardoor voelt ze zich eenzaam. Haar schoonzusters vinden haar een oude vrijster. Ze merkt zelf dat haar gezondheid achteruit gaat en ze is bang dat anderen dat ook zien. Nadat ze een beroerte heeft gehad is ze half verlamd. De buurvrouw haalt haar dan op en brengt haar naar een verpleeghuis. Al heeft ze geen kinderen, haar opvoedingsmethoden zijn beter dan die van de 'echte ouders' in het boek.
Christine Jansen
Cristine, ook wel Chris genoemd, is de dochter van Sonja. Haar vader wordt niet bekendgemaakt in het boek. Ze is tien jaar oud. Ze duwt haar broer, Waldo, die haar jarenlang heeft misbruikt, in het water, waarna hij verdrinkt. Ze is heel zorgzaam tegenover haar broertje van vier jaar oud, Tommie, die waarschijnlijk ook het slachtoffer is geworden van Waldo, maar heeft totaal geen boodschap aan wat hij, weliswaar jong als hij is, vindt en wil. Agnes noemt haar Bazooka, omdat ze altijd kauwgum kauwt. Haar gedachten zitten volkomen onvolwassen, onbezonnen en soms ook chaotisch in elkaar. Het is duidelijk aan haar te merken dat ze geen normale, gestructureerde opvoeding heeft gehad. Ze is een slachtoffer van een slecht functionerend gezin en van incest.
Agnes en Christine zijn beiden ronde karakters.
Sonja is de moeder van Chris. Ze heeft ook twee zonen van 16 en 4 jaar oud. De drie kinderen zijn allen van een andere man. Ten tijde van het verhaal heeft ze een relatie met Jaap. De enige van haar kinderen in wie ze zichzelf herkent, is Waldo. Ze denkt , naïef als ze is, dat hij heel goed voor zijn kleinere broertje en zusje zorgt, maar in werkelijkheid misbruikt hij ze.
Tommie is het vier jaar oude broertje van Chris. Hij is bang en zegt niets. Agnes noemt hem Invatuq, omdat hij op een eskimo lijkt.
Waldo is de broer van Chris en Tommie. Hij is zestien jaar oud en heeft incest gepleegd met zijn broertje en zusje. Hij overlijdt doordat Chris hem in het water duwt.
De familie Flynt beheert het huis van de familie van Agnes. Ze zijn simpele, hardwerkende boeren.
Al deze figuren zijn vlakke karakters, alleen van Sonja wordt het karakter een beetje beschreven.
Thematiek
Incest speelt een belangrijke rol in het leven van zowel Chris als Agnes. Chris is misbruikt door haar broer en Agnes is ooit verliefd geweest op haar broer. Sindsdien heeft ze besloten haar gevoelens buiten spel te zetten. Maar ook andere familierelaties komen aan bod, zoals die tussen ouders en kinderen, zuster en schoonzuster en tussen broer en zus.
Het verkeerd interpreteren van situaties en de daaruit voortkomende misverstanden is ook een thema. Verder spelen schuldgevoel (ook onterecht) en ouderdom en aftakeling een rol.
De schrijfster is niet te spreken over ouders als opvoeders. Mannen spelen een ondergeschikte rol. Tommie is de enige mannelijke figuur die goed beschreven wordt.
Motto
Het eerste motto in de roman is een citaat van Virginia Woolf: 'Dit is een onbelangrijk boek, want het gaat over de gevoelens van vrouwen in de huiskamer.' Aan elk hoofdstuk gaat een motto vooraf, dat ontleend is aan Genesis 1, het scheppingsverhaal. Er zijn is totaal zeven motto's, de eerste wordt gevormd door de eerste zinnen van het bijbelboek. Deel zeven wordt ingeleid met het motto: 'En God zag dat het goed was.'
Taalgebruik
De schrijfster gebruikt een niette ingewikkelde schrijfstijl, waardoor de tekst pakkend is en goed te volgen. Er worden korte zinnen gebruikt, vooral in de beschrijvingen. Opvallend is dat ze, vooral in het begin van het verhaal niet expliciet zegt dat Chris en Tommie zijn misbruikt door Waldo, maar dat heel subtiel duidelijk maakt.
Perspectief
Het verhaal wordt grotendeels verteld in het hij-perspectief.(Eigenlijk het zij-perspectief, want het "cameraatje" waardoor de lezer het verhaal meemaakt "zweeft afwisselend boven de hoofden" van Agnes en Chris als het ware, en behalve wat ze zegggen en doet maakt de lezer ook hun gedachtengang nauwkeurig mee. Ook speelt komt het perspectief van de alwetende verteller voor. Zo weet de lezer al heel snel dat Waldo dood is, de personen in het boek weten dat niet.
Indeling van het boek
Het boek bestaat uit zeven genummerde delen, die weer ingedeeld zijn in verschillende, genummerde hoofdstukken.
Home - Contact - Over - ZoekBoekverslag op uw site - Onze Boekverslagen - Boekverslag toevoegen