Boekverslag : Tessa De Loo - De Tweeling
De taal ervan is Nederlands en het aantal woorden bedraagt 2644 woorden.
De taal ervan is Nederlands en het aantal woorden bedraagt 2644 woorden.
Tessa de Loo, De Tweeling
Beoordeeld door Ornée & Vermeer.
Samenvatting van de inhoud:
A: Voorwerk
Titelbeschrijving:
De Loo, Tessa; De Tweeling; Amsterdam, Antwerpen; Uitgeverij De Arbeiderspers; 15e druk december 1994; 1e druk oktober 1993
Uiterlijke beschrijving:
Het boek telt 435 pagina’s, bestaande uit 3 delen en bij elkaar opgeteld 24 genummerde hoofdstukken.
Het boek bevat een motto:
Die Welt ist weit, die
Welt ist schön, wer
Weiss ob wir uns wiedersehen.
Het boek is opgedragen aan de moeder van Tessa de Loo en aan Maria Hesse.
Samenvatting:
In de herfst van 1990 verblijft de 74-jarige Lotte Goudriaan enige weken in het kuuroord Spa in de Belgische Ardennen. Zij lijdt aan artrose en de kuur die zij volgt, is bedoeld om haar pijn te verlichten. Op de derde dag ontmoet zij in de rustzaal van het Thermaal Instituut een Duitse vrouw van haar leeftijd. Zij is eveneens wegens versleten gewrichten bezig aan een kuur. De vrouw blijkt afkomstig te zijn uit Keulen en dat is ook de stad waar Lotte geboren is. Snel wordt duidelijk dat de Duitse, Anna Bamberg genaamd, de tweelingzus van Lotte is. Toen zij zes jaar oud waren, overleden hun vader en moeder kort na elkaar. De familie besloot daarop dat Anna bij een oom en een tante op het Duitse platteland zou worden opgevoed, terwijl Lotte werd ondergebracht bij het gezin van een neef van de vader in Nederland. Door slechte verhoudingen binnen de familie, maar vooral door de oorlog zijn de twee zussen elkaar uit het oog verloren. Na hun gedwongen scheiding hebben ze elkaar slechts twee keer ontmoet, de laatste keer vlak na de oorlog.
Hun toevallige weerzien na al die tijd is vanzelfsprekend een emotionele aangelegenheid. Tijdens wandelingen in de bosrijke omgeving van Spa, in de conversatiezaal van het Thermaal Instituut, in een restaurant of in een van de lokale patisserieën vertellen zij elkaar wat ze hebben meegemaakt sinds ze als jonge kinderen gescheiden werden. Daarbij passeert vooral de eerste dertig jaar van hun leven de revu. Lotte neemt vanaf het begin een koele en gereserveerde houding aan; soms wekt ze zelfs de indruk na al die jaren niets met haar Duitse tweelingzus te maken te willen hebben. Anna is daarentegen verrukt over het weerzien en ze is blij eindelijk haar levensverhaal te kunnen delen met degene bij wie ze zich vanaf de geboorte het meest geborgen heeft geweten.
Anna komt na de dood van haar ouders terecht in een arm katholiek dorpsmilieu aan de rand van het Teutoburger Wald. Haar grootvaders boerderij wordt geleid door haar oom Heinrich, een vertwijfelde man die eigenlijk helemaal geen boer wil zijn. Zijn luie, geniepige vrouw Martha maakt het leven voor Anna bijna ondraaglijk. Hoewel Anna goed kan leren, mag ze niet naar het gymnasium en wordt ze gedwongen om op de boerderij mee te helpen. Wanneer ze in de puberteit belangstelling voor een jongen toont, straft haar oom dat af met een fikse mishandeling. Ze wordt enige tijd uit huis genomen om in een klooster op krachten te komen, waarna ze weer teruggaat naar de boerderij onder het toeziend oog van de kinderbescherming. Inmiddels is Hitler sinds 1933 aan de macht en in de daarop volgende jaren komt ook het dorp steeds meer in de greep van het nazisme. Rond haar twintigste ontvlucht Anna de boerderij van haar oom en keert zij in haar eentje terug naar Keulen, waar ze een baan vindt als dienstmeisje.
In vergelijking met de jeugd van Anna is die van Lotte vrij zorgeloos verlopen. Zij groeit op in de mooie, bosrijke omgeving van het Gooi in een progressief socialistisch, niet-godsdienstig milieu. Haar stiefvader houdt zich vooral bezig met het lezen van Marx en de ontwikkeling van geluidstechniek. Lottes jeugd staat in het teken van de muziek en ze krijgt alle gelegenheid om haar zangtalent te ontplooien. Het huwelijk van haar nieuwe ouders is echter niet optimaal; de escapades van haar humeurige, egocentrische vader maken haar moeder depressief en later balanceert hij, als gevolg van een ongeluk, maanden op het randje van de dood. Naarmate de jaren dertig verstrijken neemt in Lottes omgeving de bezorgdheid toe over de politieke en maatschappelijke veranderingen in het naburige Duitsland.
Wanneer het Duitse leger in september 1939 Polen binnenvalt en de tweede wereldoorlog feitelijk begint, heeft Anna een betrekking als kamermeisje bij een adellijke familie op een landgoed aan de rand van Keulen. Lotte achterhaalt haar adres en nieuwsgierig geworden naar haar eigen wortels, besluit ze haar tweelingzus te gaan opzoeken. Hun ontmoeting tijdens oudjaar is echter een tegenvallende gebeurtenis voor Lotte. Zij kan het weerzien met Anna en haar eigen geboorteland niet los zien van haar kennismaking met het nazisme, dat zich overal zichtbaar in het Duitse dagelijkse leven heeft genesteld. Hoewel de Duitse inval in Nederland nog vijf maanden op zich zou laten wachten, krijgt voor Lotte het begrip ‘vijand’ voor het eerst van haar Leven een heel concrete betekenis.
De oorlog grijpt om zich heen. Na een ontmoeting met de Oostenrijkse soldaat Martin Grosalie ontwikkelt Anna een verhouding met hem. Hun relatie zal echter vooral uit een briefwisseling bestaan, omdat hij meestal ergens in Europa aan het front ligt. Ook nadat ze midden in de oorlog in Wenen zijn getrouwd, leven ze goeddeels van elkaar gescheiden. Anna verhuist met de adellijke familie naar een slot in het oosten van Duitsland, omdat het in Keulen te gevaarlijk is geworden wegens de Engelse bombardementen. Lotte ervaart de oorlog voor het eerst aan den lijve, wanneer in de beginjaren van de bezetting een joodse vriend van haar wordt opgepakt en naar Duitsland gestuurd wordt. Zij is lid van het omroepkoor, maar ze verliest haar baan nadat ze weigert zich bij de Kultuurkamer te laten registreren. Vooral na een ernstige ziekte van haar pleegmoeder, gaat al haar aandacht uit naar de verzorging van het gezin en de vele onderduikers die inmiddels bij de familie inwonen. Maar ook in Duitsland worden vanaf 1942 de leefomstandigheden steeds slechter en groeit de anarchie. Door de Russische dreiging aan het oostfront zegt Anna op aandrang van haar echtgenoot haar baan op en verhuist ze naar Wenen in afwachting van zijn terugkeer. Vlak na haar aankomst krijgt ze het bericht van zijn dood op het slagveld.
In de slotfase van de oorlog werkt Anna als Rode-Kruiszuster in de veldhospitalen van het Duitse leger in Oostenrijk en de Beierse Alpen en ervaart ze zo het oorlogsleed van dichtbij. Op haar beurt leert Lotte tijdens de hongerwinter in Nederland wat schaarste betekent; voor haar en haar familie is leven nog slechts proberen te overleven. Uit angst voor een lege toekomst en omdat ze ook niet langer thuis wil blijven wonen, trouwt Lotte in het zicht van de bevrijding in alle stilte met een van de onderduikers, vioolbouwer Ernst Goudriaan.
De komst van de Amerikaanse bevrijders maakt een einde aan Anna’s werkzaamheden als verpleegster. De veldhospitalen gaan een voor een dicht en na een korte gevangenschap wordt zij maandenlang meegesleurd in de algehele ontreddering waarin het land verkeert.
Op haar eenzame zwerftocht door het westen van Duitsland ontmoet ze uiteindelijk een vrouw die haar in contact brengt met de directrice van een opleiding voor sociaal werkster. Zij wordt toegelaten tot de opleiding en kan vervolgens aan haar nieuwe leven gaan bouwen. Na de bevrijding van Nederland gaat Lotte met haar man in Den Haag wonen. Bij haar bezoek in Den Haag wil Lotte echter niets van Anna weten; ze weigert zelfs Duits met haar te spreken en voor zover er sprake is van een dialoog, fungeert de echtgenoot van Lotte als tussenpersoon. Lotte en haar man ( die tien jaar voor het weerzien in Spa is overleden) zullen vijf kinderen krijgen. Anna hertrouwt niet en zal jarenlang bij de kinderbescherming werkzaam zijn.
Aan het begin van Lottes derde week in Spa, op de ochtend na het laatste gesprek tussen de twee zussen, sterft Anna in een veenturfbad aan een hartaanval. Wanneer en medewerker van het Thermaal Instituut aan Lotte vraagt naar haar band met de vrouw, antwoordt zij aarzelend maar geëmotioneerd dat Anna haar zuster is. Vol wroeging beseft Lotte op dat moment dat haar erkenning van de familieband met haar Duitse wederhelft te laat is gekomen.
B: Analyse en Interpretatie
Titel, ondertitel en motto:
De titel van het boek is De Tweeling. Deze slaat vanzelfsprekend op de twee hoofdpersonages in het boek: de tweelingzussen Lotte en Anna. Het boek heeft geen ondertitel, maar wel een motto dat terug te vinden is in het voorwerk.
Genre:
De Tweeling is een roman.
Thema, motief, idee en wereldbeeld
Het thema van het boek is……………..
Het boek is een moreel pleidooi voor wederzijds begrip en een open houding tegenover het verleden.
Het wereldbeeld is zowel optimistisch als pessimistisch. Optimistisch in de betekenis van wederzijds begrip en een open houding tegenover het verleden.
Pessimistisch omdat er geen sprake is van enige verzoening of zelfs toenadering.
Personages:
De twee hoofdpersonages zijn Anna en Lotte. Beiden hebben de Tweede Wereldoorlog meegemaakt. Anna echter in Duitsland en Lotte in Nederland. Toen ze 6 jaar oud waren, zijn ze van elkaar gescheiden door hun familie. Ze woonden in Keulen. Ze zijn 74 jaar oud als ze elkaar ontmoeten in Spa.
Lotte wil haten. Ze wil er niet aan herinnerd worden dat ze van Duitse afkomst is, Duitsers ziet ze als vijanden, vandaar dat ze in al die jaren haar zuster niet heeft willen ontmoeten. Ze ziet de zes jaren die ze heeft doorgebracht in Keulen als een spookwereld. Ze neemt gedurende de gesprekken met Anna een koele en gereserveerde houding aan.
Anna wil overtuigen. Anna is blij dat ze Lotte weerziet. Ze praat ronduit over haar verleden om Lotte duidelijk te maken dat zij het absoluut niet gemakkelijk heeft gehad, vooral niet gedurende de oorlog.
Het lukt geen van de zusters om op het oorspronkelijke standpunt te blijven staan. De Duitse weet dat ze haar zuster niet kan overtuigen met ‘wij hebben het echt niet geweten en werden als domme mensen en goede gelovigen door het regime misbruikt’. Lotte raakt ondanks zichzelf onder de indruk van de verhalen van Anna. Maar elke nieuwe vorm van ellende in Duitsland weet zij te pareren met de constatering dat het Duitse volk ‘ begonnen’ is.
Tot het einde toe hebben hun conversaties een kibbelend karakter; ze blijken niet in staat om verder te kijken dan de emotionele grenzen van hun bestaan en zich werkelijk open te stellen voor de visie en ervaringen van de ander. Dit geldt vooral voor Lotte, het is daarom ook schrijnend dat niet zij dood gaat aan het eind.
Bij Lotte vindt er echter pas een omslag plaats in haar denken als haar zuster dood is.
Behalve Anna en Lotte zijn de andere personages in het boek nauwelijks uitgewerkt, en vooral de mannelijke personages zijn karikaturen. De meesten zijn geschetst als krachteloos, agressief of onsympathiek.
Tijd:
De gesprekken vinden plaats in 1990, in Spa een kuuroord waar de beide zuster elkaar hebben ontmoet. De gesprekken, waarop de flashbacks van hun leven volgden zijn in chronologische volgorde vertelt. Dus ook de flashbacks volgen elkaar in chronologische volgorde op.
De verteltijd is 435 bladzijden en de vertelde tijd is twee weken.
Perspectief:
Er is sprake van een alwetende verteller. Deze laat de hoofdpersonen in een vertelheden verhalen vertellen over het verleden. Er is voor de sprong van heden naar verleden een toverlamp aanwezig.
Ruimte:
Voor Lotte is de ruimte waarin de hoogtepunten van haar leven zich afspelen beperkt. Zij komt als 6-jarige in het huis in Nederland terecht, waar zij geneest van tbc, haar zangloopbaan begint en eindigt en waar zij haar twee geliefden ontmoet.
Voor Anna is dat niet zo eenvoudig. Zij komt vanuit het stadse Keulen in een achterlijke situatie op het platteland terecht, waar zij als slavin moet functioneren. Als ze de familie von Garlitz eenmaal heeft ontmoet kan ze reizen afleggen naar haar geliefde in Oostenrijk.
Taalgebruik en stijl:
Er zijn veel woorden gebruikt waar ook makkelijker woorden voor zijn. Het taalgebruik is hoogdravend, wat soms ten koste gaat van de duidelijkheid. Een voorbeeld: “ Alsof krokussen en uitbottende takken detoneerden met het fenomeen oorlog zette de lente vol aarzeling in.’
C: Tekstbelevingsverslag
Onderwerp:
De onderwerpen waar het in dit boek over gaat zijn wederzijds begrip en een open houding tegenover het verleden. Het zijn twee onderwerpen die heel belangrijk zijn voor een goede verhouding met anderen, vooral het hebben van wederzijds begrip is van belang bij een goede relatie. Als je elkaar niet begrijpt of als je niet open staat voor een ander, zullen er ergernissen, etc ontstaan.
De gebeurtenissen:
In De Tweeling staan vooral de gedachten en gevoelens centraal. Dit is logisch, want deze zijn rechtstreeks verbonden met de onderwerpen van het boek.
Het boek bevat veel gebeurtenissen, de levens van Anna en Lotte, maar deze worden verteld om de gedachten en gevoelens van de ander te beïnvloeden. Dit kon omdat deze gebeurtenissen waarschijnlijk en dramatisch genoeg zijn om een ander van mening te laten veranderen.
De rol van het toeval speelt een grote rol in dit boek. Het is namelijk puur toeval dat de tweeling elkaar terugziet tig jaar nadien, op dezelfde plaats en op dezelfde tijd.
Het gedeelte dat heel belangrijk was voor de tweeling, vooral voor Anna, namelijk de verzoening van de twee ouderen, had van mij wel anders mogen verlopen. De twee hebben niet open voor elkaar gestaan en gaan niet als echte zusters uit elkaar. Natuurlijk, dat heeft ook wel wat, maar het verhaal was er wat vrolijker van geworden.
Door het dramatische leven van Anna en het aparte leven van Lotte bleef het boek toch wel boeien. Beiden hebben ze dingen meegemaakt waarvan ik denk: gelukkig is mij dat gespaard gebleven.
De bouw:
Het verhaal bestaat in feite uit twee verhaallijnen, waarvan die in Spa de belangrijkste is: de verhalen van het verleden van de vrouwen en de ontmoeting in Spa. Deze wisselen elkaar af. In het begin komt het op gang door een toverlamp, maar later hoor je daar niet meer van. Ik vind het een mooie opbouw, niet zo normaal in ieder geval. Wisseling van de verhaallijnen betekent gelijk een wisseling van de tijd. De functie van die wisseling is: de ander op andere gedachten brengen. Dit speelt vooral bij Anna, want Lotte is degene die niet staat te springen om met haar te praten, bij wijze van spreken dan. Lotte vertelt over haar verleden, wel veel minder, om te laten zien dat zij het ook moeilijk heeft gehad in haar jeugd.
De personages:
Door de uitvoerige behandeling van de twee hoofdpersonen heb ik nu een goed beeld van Anna en Lotte. Anna komt op mij over als een sterke persoon. Zij wist zich staande te houden onder de erbarmelijke toestanden waaronder zij heeft geleefd: bij haar stiefouders, als verpleegster van gewonde soldaten, als weduwe gedurende de oorlog. Zij komt bij mij daarom sympathieker over dan Lotte, die haar Duitse afkomst verloochent en eigenlijk niets met Anna, de Duitse, te maken wil hebben. Dit was duidelijk de bedoeling van de auteur geweest, want de twee beelden uit de laatste droom van Anna ondersteunen mijn mening: de adelaar en de engel. De saaie engel symboliseert Lotte en Anna moet de adelaar natuurlijk voorstellen.
Anna fungeert dus als de vitale, heldhaftige vrouw van het verhaal, terwijl Lotte zorgt voor waar het om gaat in dit verhaal: het conflict tussen beiden, dat mogelijk tot verzoening kan leiden. Dit gebeurde dus niet omdat Lotte het tegenhield.
Taalgebruik:
Het verhaal was te moeilijk beschreven als je het mij vraagt. De auteur heeft het te mooi willen maken, terwijl het hierdoor alleen maar moeilijker werd. Heel veel moeilijke woorden, maar de zinnen waren niet overdreven lang.
Het verhaal bevat vooral beschrijvingen. Dit komt doordat de levens van beide personen duidelijk moesten worden gemaakt. Meestal vind ik het fijner als er meer dialoog in zit, omdat je je dan wat beter kan verplaatsen in het verhaal, maar in dit geval vond ik het juist fijn dat het verhaal ons zo duidelijk werd gemaakt. De gevoelens en gedachten van beide personen, waar het ook om gaat, kwamen op deze manier heel goed naar voren, wat je bij dialoog vaak niet zo direct tegenkomt.
Home - Contact - Over - ZoekBoekverslag op uw site - Onze Boekverslagen - Boekverslag toevoegen