Boekverslag : Kees Van Kooten - Zwemmen Met Droog Haar
De taal ervan is Nederlands en het aantal woorden bedraagt 2490 woorden.
De taal ervan is Nederlands en het aantal woorden bedraagt 2490 woorden.
Bibliografische gegevens:
Kees van Kooten, Zwemmen met droog haar, Een lang verhaal kort, Amsterdam, De
Bezige Bij, 1991. Opdracht: Voor Eleonora
Vertelsituatie: Er is in het boek een achterafvertellende ik-verteller. De gedachten
van de ikpersoon zijn bekend. “Ik vind het moeilijk kijken naar vrouwen die bananen eten
en zij at er minstens tachtig”. (Blz. 7 r.1)
“Nog nooit heb ik tegen een andere dan mijn vrouw gezegd dat haar koffer te zwaar is”. (Blz.
13 r.14)
De ik-persoon gebruikt een vleugje humor. “It is a surprise! roept ze en wij waggelen naar
mijn auto, over vlonders en langs bouwputten, want wij krijgen hier een nieuw station
omdat het oude gebouw, uit 1906, veel te mooi en te knus was”. (Blz. 13 r.16)
Personages:
Hoofdpersonen: De hoofdpersoon in dit verhaal is Kees van Kooten. Hij is tevens de
schrijver van dit verhaal. Hij is een schrijver en maakt met Wim de Bie een satirisch
programma, “Keek op de Week”, voor de televisie. In het begin vindt hij het nog wel leuk dat
Ralu Balescu er is, maar later wordt dit steeds minder.
Hij is klein, want hij moet als zijn zoon de auto heeft geleend de stoel een halve meter
naar voren zetten.
Roundcharacter/flatcharacter/type: Kees van Kooten is een roundcharacter, omdat we veel
over hem te weten komen. We weten tevens zijn gedachten.
Bijpersonen: De bijpersonen zijn Ralu Balescu en Barbara.
Ralu Balescu komt uit Roemenië. Ze is twee keer getrouwd geweest. De
eerste keer is haar man er vandoor gegaan en de tweede heeft zij zelf buiten de deur
gezet. Ze werkt op de afdeling statistieken van het ministerie van Buitenlandse Zaken. Ze
heeft twee kinderen en heeft elke dag veel improvisatievermogen nodig om rond te komen.
Toen president Ceausescu verdreven was, was zij laaiend enthousiast geweest, maar nu heeft
haar geestdrift plaats gemaakt voor teleurstelling. Ze weet alles beter en dingt altijd af
als ze iets koopt. Verder gebruikt ze veel genotmiddelen. Dit zijn vooral bananen,
sigaretten en Campari.
Uiterlijk:
Citaat: “Ze heeft kortgeknipt, zwart haar en een open gezicht waarin, iets uit het midden,
een eigenwijs neusje wipt. Grijze, geestige ogen en een wilskrachtig kinnetje. Korte maar
leuke benen”. (Blz. 18 r. 15-24)
Roundcharacter/flatcharacter/type: Ralu Balescu is een flatcharacter, omdat ze door
iemand anders wordt beschreven en we geen gedachten van haar weten. Verder weten we wel
een groot aantal karaktereigenschappen.
Barbara is de echtgenoot van Kees en een vriendin van Ralu. Ook zij bestaat
net als Kees en de kinderen echt. Over haar wordt echter weinig verteld in het boek.
Roundcharacter/flatcharacter/type: Barbara is een flatcharacter, omdat er weinig dingen
over haar bekend zijn. Verder heeft ze geen bepaalde eigenschappen.
Samenhang personages: Barbara en Kees zijn getrouwd en Ralu komt bij hen op bezoek. De
samenhang van deze personages wordt gevormd door het feit dat Ralu hulp nodig heeft en Kees en Barbara deze
proberen te geven.
Ruimte:
Fysische ruimte: Het verhaal speelt zich vooral af in het huis van Kees. Het speelt zich af
rond 1991. Over het weer in Nederland wordt weinig gezegd, maar het is wel
opvallend dat het in Roemenië in de verhalen zeer vaak sneeuwt. Als Kees in een Brabants
dorpje overnacht in een hotel, beschrijft hij wel de hotelkamer. “Er staan drie met
verschoten spreien afgedekte eenpersoonsbedden in het gelid. Een wastafel en een
handdoekrekje met vier verschillend gekleurde theedoeken van vliesdun gesleten badstof en
twee te smalle washandjes. Schoon, dat wel. Een kast van spaanplaat, met de vertrouwde
wirwar van draadstalen kleerhangers: als je er eentje uitpakt komen alle knaapjes mee naar
buiten en raak je verstrikt in een rinkelende maliënkolder. Rotantafeltje met symmetrisch
gebarsten glazen blad, te laag om aan te schrijven, te hoog om je voeten op te leggen”.
(Blz. 49 r. 19-blz. 50 r.2)
Psychische ruimte: De betekenis van het weertype in Roemenië is dat het er erg zwaar is
om te wonen. Door de sneeuw ploeteren kost veel energie. Ook om in dat land te
wonen, moet je ploeteren.
Zintuigelijke waarnemingen: Er wordt weinig waargenomen in het boek. Kees beschrijft
alleen wat hij meemaakt, niet wat hij voelt of merkt.
Tijd:
Historische tijd: Dit moet ongeveer in 1991 geweest zijn, omdat toen ‘Keek op de
Week’ op de televisie was. Het moet tevens na de val van het communisme in Roemenië
zijn. “Het lijkt mij onzinnig en een beetje pijnlijk haar zo’n hele uitzending van
Keek op de Week te vertonen - waar maken wij ons in Holland in hemelsnaam druk om”. (Blz.
79 r.20-23) “Ik voel de camera door een zee van bezielde Roemenen deinen, om ten slotte te
stranden in de menigte op het plein van de Nationale Eenheid, waar Iliescu zijn bevrijde
landgenoten toespreekt”. (Blz. 17 r.22-25)
Verteltijd: De laatste bladzijde van het boek is bladzijde 97. Aangezien er op de eerste
zes bladzijden van het boek geen verhaal staat is het 97 - 6 = 91 bladzijden.
Vertelde tijd: Hoofdstuk 1 is een flashback. Het verhaal begint in medias res en draagt
dus een flashback bij zich. Kees zit te kijken naar Ralu, die bananen eet, terwijl ze pas
op bladzijde 12 aankomt.
Hoofdstuk 3 is een retrospectie.Hier vertelt Kees in de verleden tijd, terwijl de rest
van het verhaal in de tegenwoordige tijd wordt verteld.
Hoofdstuk 5 is weer een retrospectie. Ook hier vertelt Kees weer in de verleden tijd,
terwijl de rest van het verhaal in de tegenwoordige tijd wordt verteld.
Vertraging/versnelling Het verhaal is op zich zeer traag geschreven, omdat het verhaal
gaat over het logeren van Ralu Balescu. Zij blijft ‘maar’ tien dagen. En dat
wordt verteld in 91 bladzijden. Maar door het aantal retrospecties, waarin de situatie in
Roemenië wordt geschetst, wordt het aantal bladzijden dat werkelijk aan het bezoek wordt
gewijd ten zeerste beperkt.
Motieven: Ik heb drie motieven gevonden: Bananenmotief, Bezitmotief, Vrijheidmotief,
Bananenmotief:
Ralu Balescu gebruikt erg veel genotmiddelen. Deze zijn allemaal Westers. Het valt vooral
op dat ze erg veel bananen eet. “Ik vind het moeilijk kijken naar vrouwen die bananen eten
en zij at er minstens tachtig. De eerste tien stuks pelde zij vol eerbied en na elke hap
kreunde zij van genot, maar in de loop van haar verblijf werd ze onverschilliger. Het
eerste wat zij ‘s ochtends na het opstaan deed, was een banaan eten en als zij
‘s avonds naar bed ging, gingen er twee mee naar boven. Op het laatst nam zij bananen
zoals ik sigaretten. In een van de vier bolle koffers waarmee zij na tien dagen
terugreisde zat een grote groene tros minibananen, voor haar dochtertje van twaalf. Dat
had ooit, op driejarige leeftijd, bij toeval een banaan geproefd en daarna nooit meer,
maar over die smaak sprak het kind nog steeds”. (Blz. 7 r.1-16)
“Intussen dronk zij Campari. Acht bananen en een liter Campari per dag. Dit gunden wij haar
als geen ander, dat spreekt vanzelf”. (Blz. 9 r. 17-20)
“In Duitsland heeft zij vier sloffen L&B sigaretten gekocht. In ons laatste pakket
hadden wij, behalve parfum, T-shirts en spijkerbroeken voor haar kinderen, steunkousen
voor haar moeder en whiskey voor haar vader, drie sloffen Malboro gestopt en daar was er
nog maar eentje van over toen zij onze opengemaakte en weer dichtgeplakte doos afhaalde”.
(Blz. 14 r.10-19) Ze wil ook dingen uit het Westen hebben. “Haar vader had via-via
zelfs een Apollo Elfbutton weten te bemachtigen. Die werden uitgedeeld door de Amerikaanse
Ambassade. Hij had hem een jaar lang op de kraag van zijn jas gedragen, trots als een aap,
tot hij hem kon ruilen voor een banaan”. (Blz. 47 r. 16-22)
Betekenis bananenmotief: Dit is een leidmotief, omdat een banaan een voorwerp is, dat
buiten het verhaal geen betekenis heeft. Ralu gebruikt deze genotmiddelen, omdat ze erg
met het Westen samenhangen. Het Westen betekent vrijheid voor haar. En vrijheid is voor
haar erg belangrijk, omdat zij zich onderdrukt voelt (en ook wordt). Ze zoekt een
toevlucht naar het Westen in de genotmiddelen.
Bezitmotief: In het verhaal wordt vele malen een hele opsomming gegeven over wat men wel
niet bezit. “In Duitsland heeft zij vier sloffen L&B sigaretten gekocht. In ons laatste
pakket hadden wij, behalve parfum, T-shirts en spijkerbroeken voor haar kinderen,
steunkousen voor haar moeder en whiskey voor haar vader, drie sloffen Malboro gestopt en
daar was er nog maar eentje van over toen zij onze opengemaakte en weer dichtgeplakte door
afhaalde”. (Blz. 14 r. 11-19) “Binnen blijkt deze gekte te slaan op de prijzen, die zo
onweerstaanbaar laag zijn dat ik, behalve de tien stuks voor Ralu, onmiddellijk twintig
gloeilampen voor onszelf koop; alsmede drie bussen witte hoogglanslak, vijf wissellijsten,
duizend meter paktouw (altijd handig), twee kilo gemengde drop, een nieuwe duimstok (je
zal maar zonder zitten), een loep, twee potten inkt, een schaar (nooit weg want altijd
zoek) en tien onderbroeken voor de prijs van vijf. ... Zeep, kaarsen, naaigaren, naalden,
een kaasschaaf, elastiek, pantoffels voor haar vader, twee badmutsen voor haar moeder,
kleurpotloden voor haar jongste dochter en een rugzak voor de oudste, drie aardappelmesjes
en nog zo’n stuk of twintig artikelen waar zij niet om gevraagd heeft”. (Blz. 72 r.
9-23) “En ik had alles! Behalve de radio, de video, het audio en de televisie had ik ook
nog een trombone, mijn synthesizer, mijn drumstel en mijn postzegels; mijn tuin, mijn
bibliotheek en mijn aquarium; mijn jet-ski, mijn waterski’s, mijn speed-boat,
UltraLight-vliegtuig en hangglider; mijn heggeschaar, steengrill, monoski’s
bladerkanon en papierversnipperaar; fax, copier, officiersmes en antwoordapparaat; mijn
motor, mijn honden, mijn decoupeerzaag en mijn racefiets; mijn mountainbike met
triathlonstuur, mijn hogedrukspuit en mij lasapparatuur; mijn skateboards, rollerskates,
hometrainer, fitness-bank, lage noren, snookertafel en flipperkast; mijn reisstrijkijzers,
spanningzoekers, draadkrimptangset; mijn sterrekijker en mijn schijnwerper en mijn zwembad
met driemeterplank en mijn duikapparatuur; dus ik verveel mij niet gauw, in mijn
eentje.”(Blz. 36 r.15- blz. 37 r.5)
Betekenis bezitmotief: Hiermee wordt het verschil in bezit tussen Kees van Kooten, en
dus de Westerlingen, en Ralu Balescu, en dus de mensen uit de voormalige Oostbloklanden, duidelijk gemaakt.
Mislukkingmotief: Er mislukt een groot aantal dingen.
Kleine dingen:
“Gaarne gedaan. En uw naam was?
Van Kooten.
Met een K?
Heel graag ja, met een K.
Eén of twee o’s?
Doet u er maar twee.
Tot genoegen, mijnheer Koolen.”
(Blz. 11 r.6-13)
“Op de begeleidende vrachtbrief die de inhoud beschreef, had de Roemeense douane van de
Hollandse 3 een 1 gemaakt en was de fles whiskey eenvoudig doorgeschrapt.”(Blz. 14 r.21-24)
(Parafrase) Kees wil Ralu een video laten zien van een uitzending van Keek op de Week.
Als Ralu de film gezien heeft, wil ze naar huis. Dit, omdat Kees in deze uitzendig kleding,
die Ralu voor Barbara heeft gemaakt, draagt. (Blz. 82-83)
Allerlei dingen mislukken in het boek.
Betekenis mislukkingmotief: Dit motief geeft aan dat ook de mensen in het Westen niet
perfect zijn en het niet perfect hebben. Sommige mensen denken dat de mensen uit het
Westen het perfect hebben en perfect zijn. Dit is natuurlijk niet waar.
Thema: De titel is ook belangrijk in het vormen van het thema. Daarom komt hier eerst de
titelverklaring.
Titelverklaring :‘Zwemmen met droog haar’ is een Roemeense uitdrukking. Het
betekent zoiets als: Wel aan de goede kant staan maar niet je handen vuil maken. Het slaat
op de familie van Kooten die wel Ralu helpt maar alleen af en toe een cadeautje stuurt en
meer niet.
Thema: Het thema is wel het menselijk tekort. Mensen kunnen het pijnlijk verkeerd
hebben als ze andere mensen helpen, maar hun hulp niet geapprecieerd wordt en dan niet
weten wat ze verkeerd hebben gedaan.
(III) Tien jaar geleden heeft Barbara, de vrouw van de verteller Kees van Kooten zelf, in
Roemenië kennis gemaakt met Ralu Balescu. Ze werden vriendinnen en bleven met elkaar
schrijven. In maart 1990 is Barbara naar Roemenië teruggegaan, als Ralu's gast, en heeft
haar bezoek opgenomen op video. Ze heeft de president Iliescu gefilmd, die op het plein
van de Nationale Eenheid zijn bevrijde landgenoten toesprak.
(II) In januari 1991 brengt Ralu een tegenbezoek in Nederland. (IV) Kees en z'n familie
sloven zich uit om het Ralu naar haar zin te maken. Ze doen net alsof ze blij zijn met de
cadeaus die ze van Ralu hebben gekregen, maar die later toch van slechte kwaliteit bleken.
(V) Voor elke dag is een programma opgesteld en wordt er iets bijzonders gegeten. De
afgelopen jaren hebben zij uit Ralu's brieven haar levensomstandigheden leren kennen. Ze
werkt op de afdeling statistieken van het ministerie van Buitenlandse Zaken. Ze heeft twee
kinderen en heeft elke dag veel improvisatievermogen nodig om rond te komen. Toen
president Ceausescu verdreven was, was zij laaiend enthousiast geweest, maar nu heeft haar
geestdrift plaats gemaakt voor teleurstelling. De nieuwe machthebbers zijn geen haar beter
dan de oude.
(VI) De van Kootens worden op den duur doodmoe van hun geforceerde gastvrijheid en de
noodzaak de hele dag Engels te spreken.
(VIII) Kees is dan ook blij als hij er twee dagen uitkan om ergens in Brabant voor te
lezen uit eigen werk. Als hij weer thuis is, begint hij Ralu te ontlopen en met z'n vrouw
komt hij tot de conclusie dat hun gevoelens voor haar meer op medelijden dan op liefde
berusten.
(X) Kees heeft een afspraak met het CBS (Centraal Bureau voor de Statistiek) voor Ralu
gemaakt. Terwijl zij wordt rondgeleid, koopt Kees in de Hema allerlei spulletjes die hij
haar mee wil geven als ze weer naar huis gaat.
(XII) Op een avond bekijken ze het programma “Keek op de Week”. Daarin worden opnamen
getoond die Barbara vorig jaar in Roemenië heeft gemaakt van Ralu en haar familie. Kees
is alleen vergeten dat in een van de sketches kleren worden gebruikt die Ralu voor hen
gemaakt heeft. Als die kleren in een klucht gebruikt worden, gaat Ralu beledigd naar boven
en stapt de volgende dag nog op de trein en gaat terug naar Roemenië.
(XV) Twee weken later schrijft Ralu Barbara een brief waarin zij zich verontschuldigd dat
het bezoek zo is afgelopen. Ze neemt de schuld helemaal op zich. Door de cadeaus van de
familie Van Kooten te accepteren heeft zij verkeerde verwachtingen gewekt. Ze verbreekt
met deze brief de relatie tussen hen. Toch neemt Kees zich voor om Ralu's lievelingsmuziek
op te nemen en het haar op te sturen.
Over de auteur: Cornelis (Kees) Reinier van Kooten groeide op in een harmonieus,
ruimdenkend Haags gezin. In 1960 slaagde hij voor het examen gymnasium alfa. Na zijn
militaire dienst ging hij in Amsterdam wonen, waar hij aan de kost kwam door het schijven
van reclameteksten. In 1963 begon hij samen met Wim de Bie de rubriek “de Cliché-mannetjes”
in het VARA-radioprogramma “Uit- laat”. Ze speelden twee mannen die boven het biljart in
plat- Haags aan het kletsen waren. Een jaar later maakte Van Kooten een jaar lang deel uit
van cabaret Lurelei, met onder andere Jasperina de Jong en Eric Herfst. Op de Tv
verschenen Van Kooten en De Bie voor het eerst in 1965. Algemene bekendheid kregen ze door
hun bijdragen aan het satirische programma “Hadimassa” van de VARA. Vanaf 1972 verschenen ze
voor de VPRO-camera's. In “Het gat van Nederland” nog gewoon als Van Kooten en De Bie, maar
sinds 1972 doen zij programma's die verzorgd worden door het door hen 'opgerichte'
“Simplistisch Verbond”. De programma's van het Simplistisch Verbond werden door de
Nederlandse televisiecritici in 1974 en 1977 bekroond met de Nipkovschijf. In 1967 begon
Van Kooten zijn literaire werk met de rubriek “Treitertrends” in de Haagse Post. Hij maakte
teksten voor liedjes en cabaretnummers voor Wim Kan, Gerard Cox e.a. In 1981 ontving hij
van Nico Scheepmaker de Cestoda-prijs 'voor het moeiteloos beoefenen van de Nederlandse
taal in al zijn genres'. Tegenwoordig maakt Van Kooten met De Bie TV
Programma's als “Keek op de week” en “Krasse Knarren”. Andere boeken van Van Kooten zijn: “Koot
graaft zich autobio”, “Veertig”, “Modernismen”.
Opmerkingen
Mening: Ik vind het een leuk verhaal, vooral omdat er veel humor in voorkomt. Het
verhaal zelf is ook goed, omdat je ziet dat de mensen in het oosten het niet goed hebben.
Het thema weet iedereen wel na het lezen van dit boek, omdat ik denk dat het echt uit het
boek naar voren komt. Wel is het een moeilijk thema om uit te leggen.
Home - Contact - Over - ZoekBoekverslag op uw site - Onze Boekverslagen - Boekverslag toevoegen