Boekverslag : Renate Dorrestein - Buitenstaanders
De taal ervan is Nederlands en het aantal woorden bedraagt 2087 woorden.
De taal ervan is Nederlands en het aantal woorden bedraagt 2087 woorden.
Titel
Buitenstaanders
Gelezen druk
2e
Uitgever, plaats, jaar
Wolters-Noordhoff, Groningen, 1997 (Uitgegeven met een licentie van Uitgeverij Contact)
Jaar van eerste druk
1983
Aantal pagina's
176
Indeling
Het boek telt vier hoofdstukken en een nawoord van Tonny van Winssen.
Samenvatting
Ergens in een drassig gebied staat een zogeheten fasehuis. Dit huis is een onderdeel van een provinciaal psychiatrische inrichting die verderop in het bos ligt. In dit huis, dat wat weg heeft van een spookhuis, wonen vijf patiënten en hun psychiater. Hij is de bedenker van het gezinsproject en geeft onopvallend leiding aan dit gezin. De oudste van de vijf bewoners is Agrippina. Zij is een vrouw van een jaar of zeventig die in het verleden slachtoffer is geworden van geweld en seks. Ze lijdt aan waanvoorstellingen die waarschijnlijk door een hersentumor worden veroorzaakt. Haar zoon woont er ook en hij heet Lupo. Hij werd na zijn geboorte ondergebracht bij een andere vrouw en is dus niet door zijn moeder opgevoed. Vroeger is hij met een lelijke vrouw getrouwd uit medelijden. Ze kregen een mismaakt kind dat hij uit medelijden heeft vermoord. Later is hij ook betrokken bij de dood van zijn vrouw die door een ongeluk haar beide benen verloor. Hij schreef toen gedichten onder andere over zijn vrouw en kind. Hij wordt heel beroemd maar wordt later opgenomen. In de inrichting schrijft hij in opdracht van lezer liefdesbrieven. Biba en Ebbe zijn tweeling en belanden via een lange weg het fasehuis. Ze komen uit een probleemgezin en waren eerst met z'n drieën maar hebben haar drielingzuster Sterre geholpen bij haar zelfmoord. Sterre dacht dat er een monster in haar huisde en wilde Biba en Ebbe niet besmetten. Marrie is de jongste in huis en is een mongooltje. Zij is door Wibbe uit een tehuis voor alleenstaande moeders gehaald en in het fasehuis belandt. Wibbe is de psychiater maar wordt door de anderen als klusjesman gezien. Hij houdt zich voor de domme en laat niet merken dat hij normaal is.
De bewoners treffen voorbereidingen voor een herdenkingsfeest want het is de sterfdag van Sterre.
Max, Laurie en de kinderen gaan op vakantie naar Elba, ze vormen een standaard gezin voor de buitenstaanders maar in werkelijkheid hebben ze een slecht huwelijk. Ze raken van de weg en komen met de auto in het water terecht doordat Agrippina een bord weg heeft gehaald. Ze besluiten Marrie te volgen die daar langsloopt en komen terecht bij het fasehuis. Hier weten ze echter niets van en denken bij een gewoon gezin te zitten. Max wordt wakker op een bed naast Ebbe, hij probeert haar te verleiden. Laurie komt erachter dat hij dit vaker doet en neemt wraak door Lupo te verleiden. De twee jongetjes gaan het mongooltje Marrie pesten die niets doorheeft.
Lupo ziet echter niets in deze bezoekers en wil ze zo snel mogelijk weghebben. Wibbe haalt de auto uit het water en de gasten willen alweer wegrijden maar deze begeeft het. Hij moet in het dorp gerepareerd worden. Wibbe en Max brengen de auto weg en Wibbe legt Max uit over het fasehuis. Evertje Polder, de oude hond van Agrippina, wordt door Lupo per ongeluk doodgeschoten. In het bos waar de moord is gepleegd, probeert Laurie Lupo te verleiden maar daar heeft hij helemaal geen zin in. Waar Agrippina zin in heeft is in de twee jongetjes die ongestoord Marrie martelen. Agrippina denkt dat ze door vers bloed langer jong blijft en wil voor de verandering in plaats van muizenbloed eens mensenbloed drinken. Ebbe en Biba hebben een zwanenvleugel nodig voor het herdenkingsritueel van Sterre. Lupo schiet dus een zwaan af en snijdt er een vleugel af.
Als Biba en Ebbe op het dak, waarvan Sterre is afgesprongen, het ritueel uitvoeren, raken Wibbe en Max in paniek en willen het ritueel onderbreken. De anderen waarderen dit niet en sluiten ze op in de kelder en op zolder.
De twee zoontjes willen Marrie een lesje leren en er ontbreekt een groot mes uit de keuken. Agrippina verdwijnt in het bos, Lupo, Biba en Ebbe gaan op zoek en vrezen het ergste. Laurie gaat achter Lupo aan en verdwaalt in het bos. Uiteindelijk komt ze terecht bij het hoofdgebouw van de inrichting. Zij verteld daar aan de psychiater wat er in het fasehuis gebeurt. Deze vindt het niet verantwoord dat Agrippina 'los loopt' en neemt via een zender contact op met Wibbe die nog zit opgesloten.
Deze zegt echter dat er niets aan de hand is en dat Laurie gek is. Laurie krijgt van hem een paar kalmerende injecties. Lupo, Biba en Ebbe laten Max en Wibbe vrij. Nadat ze Agrippina op bed vinden na een aanval besluit Wibbe haar terug te brengen naar de inrichting. Hij neemt Laurie mee terug van de inrichting. Vervolgens volgen ze het spoor van de jongens naar het botenhuis. Het blijft een raadsel wat ze daar aantreffen. Laurie droomt de volgende dag nog half en heeft een nachtmerrie. Ze ontwaakt versuft op een terras. Max verteld haar dat ze last heeft van de verdoving en vandaar de nachtmerries heeft. Ze gaan niet meer terug naar het huis maar willen op vakantie. Laurie vraagt zich af of alles maar een nachtmerrie is geweest of dat haar herinneringen kloppen.
Thema
Wat normaal is of gewoon, hangt af van wat de persoon in een bepaalde situatie daaronder verstaat, wat voor diegene op dat moment de realiteit is.
Motieven
Het eerste motief voor dit thema is de motief van 'het sprookje'. In sprookjes gebeuren dingen die in het normale leven niet voorkomen. Dit wordt door een lezer niet vreemd gevonden, het is de werkelijkheid van het sprookje. Er komen dingen in voor die veel van een sprookje weg hebben, zoals heksachtige eigenschappen van Agrippina en de namen van Ebbe, Biba en Lupo. Dit motief sluit goed aan bij het thema, want in een sprookje is er ook een andere realiteit.
Het tweede motief is 'de horror', dit past goed bij het eerste motief want in sprookjes gebeuren ook verschrikkelijke dingen. Agrippina drinkt bloed, Biba en Ebbe helpen Sterre zelfmoord plegen, de zoontjes van Max en Laurie mishandelen Marrie verschrikkelijk.
Het derde motief is 'de liefde'. Het huwelijk tussen Max en Laurie loopt niet perfect. Max houdt niet meer van Laurie. Aan het einde van het boek beseft Laurie dat haar geluk bedrieglijk is geweest. Dit past ook weer bij het eerste motief aangezien een sprookje ook een bedrieglijk wereld is.
Leidmotief
Het leidmotief van het boek bestaan uit de citaten van wijsheden die door Lupo steeds worden aangehaald. De bedrieglijke wereld komt hier ook weer naar boven omdat een 'gek' precies weet van wie de wijze citaten zijn.
Titelverklaring
De titel 'Buitenstaanders kan op drie manieren worden opgevat:
- De bewoners van het fase-huis worden door de buitenwereld als buitenstaanders gezien.
- Max, Laurie en de kinderen vormen buitenstaanders voor elkaar (vreemden).
- De bewoners van het fase-huis zien de gasten juist als buitenstaanders.
Personages
Laurie is eigenlijk de hoofdpersoon om twee redenen. Zij maakt een ontwikkeling door gedurende het verhaal. Ze is dus een round character.
Het verhaal begint en eindigt met haar. Ze is een onderdrukte vrouw en kan niet tegen haar man op. Ze heeft veel medelijden met zichzelf. Ze denkt veel over zichzelf na en vooral over het huwelijk met Max.
Max is een bazige, zelfverzekerde arrogante echtgenoot. Hij is alleen van plan om carrière te maken. Hij ergert zich aan Laurie en vindt dat een keer vreemdgaan moet kunnen.
Hij blijft alleen bij Laurie om de kinderen. Hij vindt dat ze blij moet zijn dat hij zijn verplichtingen als echtgenoot nakomt. Max is een flat character.
De twee zoontjes van Max en Laurie zijn gemene etters. Als er geen toezicht is zijn ze weerzinwekkend. Ze mishandelen Marrie en laten haar blubber eten. Voor 'buitenstaanders' zijn het lieve jongetjes. Dit zijn twee flat characters.
Agrippina is een vrouw van in de 70. Ze is de moeder van Lupo. Ze heeft waanvoorstellingen die waarschijnlijk door een tumor veroorzaakt worden. Haar grote obsessie is om jong te blijven en daarom drinkt ze vers bloed. Ze heeft een rotverleden achter de rug en is daardoor psychisch helemaal in de war. Zij is een round character omdat zij een ontwikkeling doormaakt tot vampier. Lupo is de zoon van Agrippina. Hij woont ook in het fasehuis en schrijft liefdesbrieven in opdracht van anderen. Omdat hij medelijden de mooiste vorm van liefde vindt, trouwt hij met een lelijke vrouw. Door een ongeluk raakt ze invalide en krijgt een ongelukkig kind. Lezers van zijn gedichten vinden dat hij zijn kind en vrouw uitbuit om er zelf beter van te worden. Zijn vrouw overlijdt en uit medelijden vermoordt hij zijn kind. Hij is een flat character.
Ebbe en Biba zijn twee knappe tweelingzusters. Ze komen uit een pleeggezin en lijken niet zo vreemd. Ze zijn erg aangegrepen door de zelfmoord van hun drielingzus Sterre. Ze hebben haar geholpen bij de zelfmoordpoging. Ze hebben veel twistgesprekken en hebben waarschijnlijk een seksuele relatie. Ze hebben verantwoordelijkheidsgevoel en denken helder. Ze zijn allebei flat characters. Wibbe is de psychiater van het fasehuis. De anderen denken dat hij een ontsnapte gek is en zien hem als klusjesman. Hij heeft het fasehuis zelf bedacht. Waarschijnlijk ziet hij zijn patiënten als middel om carrière te maken. Hij is een flat character omdat hij geen ontwikkeling doormaakt.
Perspectief
Er is een alwetende auctoriale verteller die buiten het verhaal staat, die meer weet dan de personages van elkaar weten en die alles aan de lezer vertelt. Hij kent alle gedachten van de personages en geeft vooruitwijzingen. Hij weet ook meer dan de lezer en dat zorgt voor spanning.
Tijd
Het verhaal speelt zich af in de jaren na 1945. Het is redelijk modern en bevat zaken als feminisme en psychiatrische inrichtingen. Het verhaal is niet chronologisch. Dit zorgt voor zowel spanning als verwarring. Het verhaal begint In medias res. Je begint te lezen over een ruzie en een ongelijk. Daarna worden pas de voorafgaande dingen duidelijk. Het boek kent een duidelijk open einde. Er blijven vragen over zoals; Wat is er met Marrie gebeurd? Welke beslissing neem Laurie? Wat gebeurt er met de bewoners van het fasehuis? Het verhaal kent zeer veel belangrijke flash-backs. Ze geven het verleden weer van de bewoners van het fasehuis en verklaren veel. Ook zijn er enkele vooruitwijzingen. Deze zorgen vooral voor spanning. Er komen enkele tijdvertragingen in voor, bijvoorbeeld als de jongetjes Marrie een lesje willen leren. Tijdverdichtingen komen uitgezonderd van een witregel niet voor. De vertelde tijd is een dag en een nacht. De verteltijd is ongeveer 175 bladzijden.
Ruimte
Het verhaal speelt zich voornamelijk af in een huis met geblindeerde ramen, bij de rivier met een dicht begroeide oprijlaan. Enkele scènes spelen bij het boothuis van rottend hout.
Sfeer
Er heerst een broeierige sfeer door de combinatie van het hete weer en het onweer met het vreemde afgelegen huis. Er zijn vreemde 'gekke' situaties en gebeurtenissen te verwachten.
Beoordeling
Ik vond het een zeer goed boek. Het was niet te moeilijk en toch was het mooi taalgebruik. Het was zowel spannend, meeslepend als schokkend. Enkele delen van het boek waren wel wat smerig. Ik kon voor iedereen wel sympathie opbrengen behalve voor Max en zijn kinderen. Sommige scènes waren wel geloofwaardig en herkenbaar maar andere waren weer heel onwaarschijnlijk, zoals de vampier neigingen van Agrippina. Het hele verhaal was wel waarschijnlijk genoeg om het als waarheid op te vatten. Het verhaal zat wel wat ingewikkeld in elkaar door de vele flash-backs en perspectiefwisselingen. Dit was wel zo gedaan dat je steeds van mening verandert over wat de werkelijkheid is. Het was een zeer origineel verhaal, omdat het origineel geschreven was. Het onderwerp kom je niet zo vaak tegen in boeken. Het einde vond ik wel verrassend, dat Laurie eerst als gestoorde werd gezien.
Informatie over boek en schrijver
Het is het eerste boek van Renate Dorrestijn en gelijk een zeer origineel boek. Ze is door haar verleden als journalist heel erg feministisch geworden, en dit komt heel duidelijk naar voren in de rol van Laurie.
Latere werken van haar zijn: Vreemde streken; Een nacht om te vliegeren; Verborgen gebreken en Ontaarde moeders. Het boek is een moderne roman en behoort tot de Moderne Nederlandse literatuur. Het gaat over iets moderns namelijk over een bizar experiment van een psychiatrische inrichting. Je kan het ook plaatsen bij de Vrouwenliteratuur over vrouwen en hun positie.
Geraadpleegde literatuur
Literair tijdschrift Diepzee Leesdossier 1997.
Home - Contact - Over - ZoekBoekverslag op uw site - Onze Boekverslagen - Boekverslag toevoegen