Boekverslag : Renate Dorrestein - Buitenstaanders
De taal ervan is Nederlands en het aantal woorden bedraagt 2622 woorden.
De taal ervan is Nederlands en het aantal woorden bedraagt 2622 woorden.
Titelverklaring
De titel Buitenstaanders kan op drie manieren worden verklaard:
De bewoners van de dependance van de psychiatrische inrichting zijn buitenstaanders voor de normale wereld.
Max en Laurie en de kinderen zijn buitenstaanders, vreemden, voor elkaar.
Max en Laurie lijken op het eerste gezicht de buitenstaanders tussen de patiënten, maar de echte buitenstaander is misschien wel de lezer.
Thema en Motieven
Wat normaal of gewoon is, hangt af van wat iemand in een bepaalde positie daaronder verstaat, wat voor hem op dat moment de realiteit is.
Motieven voor dit thema zijn o.a.:
De hoofdpersonen hebben allemaal een andere perceptie van realiteit.
Deze verschillende percepties leiden ertoe dat ze aldoor miscommuniceren met elkaar. Ze begrijpen elkaars realiteit niet.
De sleur van het dagelijks leven, denk aan het huwelijk van Max en Laurie, leidt al gauw tot vluchten uit de realiteit.
Hoe gaat de moderne psychiatrie hiermee om?
Liefde voor de medemens.
De druk van het opgesloten zijn, denk aan de theorieën van Wibbe, de behandelend arts.
Samenvatting
Max en Laurie en hun zoontjes zijn op weg naar hun vakantiebestemming. Op een dijk vliegt hun auto uit de bocht en ze belanden in het water. Max heeft een shock en kan alleen maar kwaken. Laurie zoekt hulp. Een klein meisje gaat hun voor naar een donkerrood huis met geblindeerde ramen. Het is het huis waar Agrippina, met wat voor haar familie doorgaat, woont. Alleen Luppo is haar eigen zoon. Wibbe is een soort aangenomen kind, de meisjes Biba en Ebbe min of meer opgedrongen kleinkinderen en Marrie een vondeling. Gelukkig heeft Agrippina ook Evertje Polder nog, een stokoude hond. Op de dag dat Max en Laurie het ongeluk krijgen, bereidt men zich in het huis aan de rivier voor op het feest van Sterre. Biba, Sterre en Ebbe waren een drieling. Agrippina is al in de 70, maar ze wil graag jong blijven en daarvoor is veel vers bloed het beste medicijn. Zij trekt er in alle vroegte al op uit met Evertje Polder om te kijken hoe het staat met het nest jonge zwanen langs de waterkant. Agrippina heeft een hekel aan feesten waarop zij niet in het middelpunt staat. Ze wil vreselijk graag haar verhalen vertellen, maar niemand wil naar haar luisteren. Ze besluit om zelf voor publiek te zorgen door een gevarenbalk, die ergens op de dijkweg langs de rivier staat, in het water te gooien. Ondertussen zijn Biba en Ebbe wakker geworden. Ze houden een van hun interessante twistgesprekken. Lupo woont in een caravan achter in Agrippina's tuin. Hij heeft een liefdesbrievenfabriek; hij schrijft in opdracht brieven. Lupo gaat bij Wibbe in het botenhuis kijken. Wibbe is een soort klusjesman. Hij is een beetje vreemd, maar wordt wel geaccepteerd. Waarschijnlijk is hij uit de provinciale inrichting weggelopen. Hij heeft voor Lupo een geweer gerepareerd, zodat Lupo voor een cadeau voor Sterres feest kan zorgen. Agrippina gaat taarten bakken voor het feest. In de kelder houdt ze muizen. Ze gaat er een paar halen, want ze heeft zin in vers bloed.
Het kleine meisje Marrie, een mongooltje, brengt het gezin van Laurie en Max naar Agrippina. Laurie krijgt een kopje thee, Max wordt in bed gestopt, en de jongens krijgen zwembroeken en worden door Lupo naar het botenhuis gebracht. Ze gaan roeien, Marrie gaat ook mee. De jongens treiteren haar de hele tijd, maar Marrie blijft lachen. Biba en Ebbe gaan bloemen plukken voor Sterres feest. Als ze terugkomen, vinden ze een vreemde man (Max) in hun bed. Wibbe trekt met een tractor de auto van Max en Laurie uit het water. Laurie wil nog wel even blijven; Lupo is hierover van ontzetting vervuld. Als Max ontwaak en hij de naakte Ebbe voor zich ziet, denkt hij eventjes dat hij hallucineert. Maar hij heeft al gauw zijn positieven bij elkaar en zint op mogelijkheden om het met Ebbe aan te leggen. Ebbe vertelt Max over Marrie, Wibbe en Sterre. Max gelooft er niets van, zodat Ebbe haar verhalen niet afmaakt. Laurie vertelt aan Lupo dat ze ongelukkig is. Max heeft een vriendin en zij doet alles verkeerd, niemand begrijpt haar. Lupo en later Laurie zien de naakte Ebbe en Max samen. Laurie wil meteen weg, tot opluchting van Lupo. Ze gaat achter het stuur van de auto zitten wachten op Max.
Eindelijk kunnen ze vertrekken, maar de auto houdt er na 100 meter al weer mee op.
Max gaat met Wibbe naar het dorp. Laurie helpt Agrippina het huis versieren. Agrippina vindt Laurie een stompzinnig wezen. Ze vraagt of Lupo haar mee wil nemen. Lupo denkt dat ze Evertje Polder bedoelt. Hij neemt haar mee, Laurie sjokt achter hen aan. Ze begint te huilen en Lupo voelt zich verplicht haar te troosten. Lupo wil alleen maar Evertje Polder uit haar lijden helpen, maar Laurie denkt dat hij haar wil beminnen. Ze heeft zich al bijna uitgekleed, als haar jongens er opeens aankomen. Ze hebben Marrie vreselijk toegetakeld. De jongens en Marrie worden weggestuurd en Lupo schiet Evertje Polder dood. Daarna schiet hij een zwaan neer. Hij wil de zwaan gebruiken voor Sterres feest. Laurie wil helpen, maar is Lupo alleen maar tot last. Ebbe en Biba knippen Marries haar. Ze willen een jongetje van haar maken omdat Sterre ook gezegd had dat ze liever een jongen wilde zijn. Agrippina vindt het vreselijk dat Evertje Polder en haar zwaan dood zijn. Ze gaat de jonge zwaantjes ophalen. Op weg naar het nest komt ze de jongetjes en Marrie tegen. De jongens willen een geheim verbond sluiten, waarbij ze elkanders bloed moeten drinken. Agrippina vindt het hemels. Marrie ontsnapt. Lupo begraaft Evertje Polder. Hij besluit een liefdesbrief voor Laurie aan Max te schrijven, die hij later ongemerkt in Max's zak stopt. Laurie vertelt Max dat ze een verhouding met Lupo heeft. Max moet er alleen maar om lachen. Hij vertelt Laurie dat ze in een gesticht terechtgekomen zijn. Iedereen is gek, behalve Wibbe, die een beetje toezicht houdt. Bovendien is Sterre dood. Wibbe had hem dat allemaal verteld toen ze naar het dorp waren geweest. Eindelijk is de lange middag voorbij en gaan ze Sterres feest vieren. Ebbe, Biba en Lupo houden toespraken. Sterre heeft uit liefde zelfmoord gepleegd. Ze vond zichzelf vies en walgelijk, omdat ze telkens weer ongesteld werd en ze wilde haar zusjes niet aansteken. Ze was van het dak gesprongen en Biba en Ebbe hadden daarbij geholpen. Biba en Ebbe herleven dat moment door op het dak een ritueel met de zwanenvleugels uit te voeren. Max denkt dat zij zullen springen. Wibbe raakte in paniek en verstoort de ceremonie. Hij wordt door Biba en Ebbe op zolder opgesloten. Als ze gaan afwassen, zien ze de lijkjes van de jonge zwanen die Agrippina uit hun nest had gehaald. Agrippina is weg, de kinderen zijn ook weg. Lippo, Biba en Ebbe vrezen het ergste. Max wordt opgesloten in de kelder. Ondertussen hebben de jongens besloten Marrie uit te schakelen, omdat ze haar bloed niet geofferd heeft. Wibbe kan er niet tegen opgesloten te zitten, waarmee hij zijn eigen stelling bewijst, namelijk dat het onmenselijk is om iemand op te sluiten. Ook Max heeft het er moeilijk mee. Hij is tussen de muizen van Agrippina terechtgekomen. Hij vindt Lauries brief in zijn zak, leest hem en besluit eerst aardig voor Laurie te zijn om haar dan langzaam gek te maken. Laurie krijgt een lachbui als ze in de gaten krijgt dat Max opgesloten zit. Lupo, Biba en Ebbe gaan Agrippina en de kinderen zoeken. Ze zien de jongens bezig in Marries kamer. Ondertussen heeft Agrippina de merkwaardigste visuele gewaarwordingen gekregen. Ze begrijpt opeens niet wat ze in het bos doet en gaat terug naar huis. Als ze Max in de kelder hoort schreeuwen, denkt ze dat het een muis is die wraak wil nemen. Ze gaat gauw naar bed. Laurie is verdwaald in het bos toen ze Lupo achterna ging. Ze kwam uiteindelijk terecht bij een gebouw dat een inrichting bleek te zijn. Ze krijgt een giechelbui en wordt voor een patiënt aangezien. De psychiater die met haar komt praten, vertelt haar dat het huis een fasehuis is, een dependance van de inrichting. Het is een project van Wibbe. Hij heeft zichzelf uitgegeven voor het gekke broertje, omdat hij niet wil dat de vrijheid van de patiënten beknot wordt door de aanwezigheid van artsen, terwijl er toch enigszins toezicht moet worden gehouden, vooral na de dood van Sterre. Laurie vertelt dat Wibbe en Max opgesloten zitten en dat Agrippina en de kinderen verdwenen zijn. De psychiater roept Wibbe op met een zender. Hij vindt het onverantwoord dat Agrippina verdwenen is. Zij is gevaarlijk omdat ze een hersentumor heeft. Wibbe meldt dat hij alles in de hand heeft en dat Laurie een hysterica is die onzin uitkraamt. De psychiater gelooft hem en Laurie wordt platgespoten.
In het huis worden Wibbe en Max vrijgelaten. Max vraagt aan Wibbe of die gekken soms besmettelijk zijn. De anderen zijn kwaad op Wibbe; over dergelijke dingen mocht nooit gesproken worden. Wibbe gaat kijken of Agrippina in bad ligt. Ook dat is tegen de regels. Agrippina ziet en hoort niets. Ze kijkt alleen maar wild uit haar ogen en krabt zichzelf. Wibbe besluit haar onmiddellijk met zijn motor naar de inrichting te brengen. Max zoekt zijn kinderen, maar ze zijn verdwenen. Ook het vleesmes is weg. De jongens hebben Marrie overmeesterd en afgevoerd naar het botenhuis. Ze achten een wrede straf rechtvaardig. Doktor Wibbe levert Agrippina af bij de inrichting en neemt de knikkebollende Laurie weer mee terug. Max vertelt Lupo, Bibba en Ebbe dat Wibbe in werkelijkheid hun arts en bewaker is. Ze geloven hem niet. Ze zoeken de kinderen en gaan nog even in het botenhuis kijken. Biba opent de krakende deur.
'Aanvankelijk zag ze niets'..'
Als Laurie bijkomt, zit ze met Max en de kinderen op een terras. Max zegt dat ze dadelijk de auto op kunnen halen. Laurie droomt van drie dwergen. De kleinste van de drie wordt gevild met een mes door de andere twee. Als Laurie weer wakker wordt, wil ze van Max weten wat er die nacht is gebeurd. Max zegt alleen dat ze in de inrichting verdoofd was, waardoor ze allerlei nachtmerries had gekregen. Hij wil niet meer teruggaan naar het huis Nu gaat eindelijk hun vakantie beginnen. Laurie herinnert zich nog wel iets van die nacht, maar ze vraagt zich af of ze haar herinneringen moet laten kloppen. "Ze moest kiezen: ofwel alles was waar gebeurd, inclusief haar nachtmerrie, ofwel alles was een droom geweest". Het was een keus tussen de echtheid van het bestaan en het tot een illusie verklaren van haar hele leven. Geluk was er niet mee gemoeid, het was alleen de vraag met welke leugen ze liever wilde leven. Aan de auto die de garage uitdraaide, was niet te zien dat er ooit iets mee was gebeurd.”
Karakterisering van de hoofdpersonen
Max: is getrouwd met Laurie, hij is het prototype van de bazige, arrogante, irritante echtgenoot, die alleen is gesteld op carrière maken en gelijk krijgen. Hij ergert zich aan Lauries zieligheid en vindt dat een keertje 'plat' gaan, niks met je huwelijk te maken heeft. Hij is een egocentrische macho. Hij blijft alleen bij Laurie vanwege de kinderen, en vindt dat ze daar blij om moet zijn, dat hij zijn verplichtingen als echtgenoot nakomt. Zijn enige goede eigenschap is, dat hij snel kan denken.
Laurie: is het type van de onderdrukte vrouw, die niet is opgewassen tegen haar echtgenoot. Ze vertoont allerlei traditionele vrouwelijke kenmerken. Ze heeft een minderwaardigheids- complex en heeft erg medelijden met zichzelf. Ze wordt maar wat graag door Lupo 'verleid'.
Wibbe vindt haar een van de stress stijfstaande hysterica. Zij is de enige in het boek die qua persoonlijkheid een duidelijke ontwikkeling doormaakt, door haar confrontatie met het voor haar onbekende. Ze is dus een round character.
Agrippina: is een dame van in de 70. Ze is de moeder van Lupo, die het kind van de allesplakker, haar grote liefde, is. Ze heeft een obsessie om jong te willen blijven en daarom drinkt ze vers bloed, volgens haar het enige middel waar je echt jong van blijft. Zij en haar zoon worden in een inrichting opgesloten, en nu heeft ze een hersentumor, waardoor ze waanideeën krijgt. Ze kleedt zich raar, praat met haar hond en staat het liefst altijd in de belangstelling. Ze probeert haar rotjeugd de baas te worden, maar is daardoor psychisch al helemaal in de vernieling.
Opbouw
Het verhaal speelt zich voornamelijk af in het huis, met de geblindeerde ramen, bij de rivier. Het is het fasehuis, waar de inwoners een therapeutisch gezin zijn.
De tijdsduur is maar één dag en één nacht. Maar er zijn flashbacks waarin Agrippina's en Lupo's leven in sneltreinvaart worden beschreven.
Het boek is verdeeld in vier genummerde hoofdstukken, waarvan de laatste opvallend kort is. Elk hoofdstuk is verdeeld in scènes die elk hun eigen verhaaltje vertellen.
Een climax is als Wibbe Agrippina, die hevig ziek is, op zijn motor naar de inrichting brengt. Een andere is dat Biba en Ebbe, Sterre op het dak herdenken en Wibbe gek van angst wordt. Een anticlimax is als Laurie wegvlucht uit het huis en haar enkel verdraait.
De gebeurtenissen worden niet-chronologisch verteld, dus ook met tijdsprongen.
Flashbacks zijn er, wanneer er vertelt wordt over de levens voor en het verleden van verschillende personages.
Eerst verongelukken Laurie en Max, en later wordt er verteld hoe Agrippina dit veroorzaakt heeft, een terugwijzing dus.
Schrijfwijze
Er is sprake van een ruimbeeld, want de lezer weet meer van de personages dan zij van elkaar. Dit komt door een alwetende, auctoriale verteller buiten het verhaal, die meer weet dan de personages en die alles aan de lezer vertelt.
De combinatie van het hete weer en het onweer met het vreemde huis dat erg afgelegen ligt, roept een broeierige sfeer op, waarin vreemde, 'gekke' situaties en gebeurtenissen te verwachten zijn.
De flashbacks worden allemaal in een versneld ritme verteld, de dag en nacht in het huis daarentegen worden vrij uitgebreid en langzaam verteld.
Het boek is geschreven in een overdadige en originele stijl, die heel goed past bij het bizarre verhaal. Het is een mengeling van clichés, die een parodistische werking hebben, overdrijving, herhaling en origineel taalgebruik, met veel zwarte humor.
Genre, tijd en literaire stroming
Genre: Epiek Sub-genre: Moderne roman.
Tijd: na 1945 Stroming = Moderne Nederlandse literatuur. Bewijs dat het boek hierbij hoort is, dat het gaat over een bizar experiment van een psychiatrische inrichting. Je kunt geen vast beeld hebben van de wereld om je heen.
Dorrestein hoort bij de feministische schrijfsters. Vrouwenliteratuur (van, vooral over vrouwen en hun positie, hun beleving van hun bestaan).
Eigen mening
Het boek is op zo'n manier opgebouwd dat je steeds van mening verandert over wat de werkelijkheid nu is. Het is mooi samenhangend en elk personage is onmisbaar met zijn/haar verhaallijn voor het boek.
Ik vond het boek heel erg boeiend, omdat de personen merkwaardig waren, allemaal. Ik kon voor allen, behalve voor Max en zijn kinderen, sympathie opbrengen.
Het is juist de bedoeling van dit boek dat de lezer beslist of het waarheid is of niet . Ik vond het boek wel waarschijnlijk genoeg om het als waarheid over te laten komen.
Ik vond het boek zeer origineel, het is origineel geschreven en de verhaallijn helemaal! Dit is zeker geen boek waarbij je denkt: 'hetzelfde oude liedje weer'.
Ik vind dat het boek heel origineel geschreven is, maar dat sommige dingen een beetje ongeloofwaardig werden door de overdadige schrijfstijl. Zoals dat Wibbe op z'n negende de 'wetten van Wibbe' formuleerde.
De opvatting van dit boek is: soms kun je beter gek zijn, dan normaal. En dat is best wel zo, tenminste in dit boek. Max en Laurie zijn dan 'normaal' maar ze zijn in wezen nog gekker dan alle 'gekken' in het fasehuis.
Home - Contact - Over - ZoekBoekverslag op uw site - Onze Boekverslagen - Boekverslag toevoegen