Boekverslag : Hella S. Haasse - De Verborgen Bron
De taal ervan is Nederlands en het aantal woorden bedraagt 1464 woorden.
De taal ervan is Nederlands en het aantal woorden bedraagt 1464 woorden.
Titelverklaring
De titel verwijst naar de mythologische nimf Arethusa, die vaak onderwerp is in de schilderijen van Elin Breskel. Een stroomgod die Arethusa ziet baden, wordt verliefd op haar. Arethusa vlucht, maar de rivier achtervolgt haar. Haar meesteres Artemis beschermt haar, door haar in een verborgen bron te veranderen. Zodra Arethusa weer tevoorschijn komt, treft ze de rivier opnieuw aan. Deze keer is er geen weerstand mogelijk. De rivier en de bron vloeien samen en stromen naar de zee.
Aan het einde van het verhaal wordt opnieuw naar de titel verwezen. Jurjen Siebeling zegt: "Want ik ben een van diegenen, die altijd ondergronds het murmelen menen te horen van een verborgen bron.".
Over de auteur
Hélèna Serafia van Lelyveld-Haasse wordt op 2 februari 1918 geboren in Batavia. Na een jaar vertrekt het gezin voor een twee jaar durend verlof naar Nederland. Als moeder Haasse op Soerabaja ziek wordt, vertrekt het gezin naar Europa. Hella verblijft bij haar grootmoeder in Heemstede en vervolgens in een kinderpension in Baarn. In 1928 keren ze weer terug naar Batavia. Hella bezoekt het lyceum en maakt kennis met de Nederlandse literatuur. Na haar eindexamen besluit ze naar Amsterdam te gaan en studeert ze Scandinavische Taal- en Letterkunde. In 1941 geeft ze haar studie op om aan de Amsterdamse Toneelschool te gaan studeren. Deze studie wordt in 1943 succesvol afgerond en het jaar daarop trouwt ze met Jan van Leliënveld. Hella debuteert in 1945 met de gedichtenbundel Stroomversnelling. Grote bekendheid krijgt ze met Oeroeg (1948, verfilmd in 1993), dat wordt uitgegeven als boekenweekgeschenk. Naast poëzie en romans schrijft Hella novellen, toneelstukken, essays en reisbeschrijvingen. In 1981 ontvangt ze de Constantijn Huygensprijs voor haar gehele oeuvre. In datzelfde jaar gaat Hella met haar man in Frankrijk wonen. Twee jaar later ontvangt ze de P.C. Hooftprijs, vijf jaar later gevolgd door het Eredoctoraat in de Letteren. In 1994 wordt opnieuw een boek van haar uitgegeven als boekenweekgeschenk, getiteld Transit.
De verborgen bron (1950), Huurders en onderhuurders (1971), Mevrouw Bentinck of Onverenigbaarheid van karakter (1978), Berichten van het blauwe huis (1986), Heren van de Thee (1992), Zwanen schieten (1997).
Literaire stroming
Moderne Nederlandse literatuur.
Genre
Psychologische dubbelroman. In De verborgen bron komt het huwelijk van Jurjen aan bod, alsmede het leven van Elin Breskel.
Samenvatting
De scheikundige, dr. Jurjen Siebeling, is zwaar overspannen. Op advies van zijn huisarts verblijft hij enige tijd in een hotel vlakbij het landgoed Breskel. Het landgoed is eigendom van zijn vrouw Rina, maar Jurjen heeft het nog nooit gezien. Hij bezoekt het verlaten buitenhuis van de familie Breskel. In alle rust krijgt hij de kans om over zijn leven na te denken. Zijn huwelijk met Rina dreigt na acht jaar op de klippen te lopen. Jurjen heeft in haar niet het geluk gevonden waarnaar hij op zoek was.
Na enkele dagen krijgt hij een bezoek van dokter Meinderts. Deze interesseert zich voor de familie Breskel en nodigt Jurjen uit met hem mee te gaan naar zijn woning. Meinderts vertelt Jurjen over Elin Breskel, de moeder van Rina. Jurjen raakt meer en meer gefascineerd door de verhalen van Meinderts. Zijn onbekende schoonmoeder krijgt langzaam maar zeker gestalte. Samen bezoeken ze het buitenhuis van Breskel. Jurjen voelt dat de geest van Elin nog in het huis rondwaart. Als ze alle vertrekken aflopen, ontdekt Jurjen een tekening. Deze tekening bevat de afbeelding van een bosnimf, die ondeugend over haar schouders kijkt. Onder de tekening staat de tekst 'Et in Arkadia ego-Arethusa E.B. 19. . '. Jurjen bericht zijn vrouw over de gebeurtenissen op het landgoed. Ook schrijft hij haar over dokter Meinderts.
Er blijkt een liefdesverhouding te zijn geweest tussen Elin Breskel en dokter Meinderts. Tijdens hun studie worden de geliefden echter gescheiden. Elin bezoekt de Kunstacademie en Meinderts studeert medicijnen. Het lijkt er even op dat het stel weer bij elkaar komt en gaat trouwen, maar persoonlijke problemen van Elin maken dit onmogelijk. Later trouwt zij met de officier Van Starvold. Volgens Meinderts heeft Elin zelfmoord gepleegd en is ze in zee verdronken. Haar kleding en trouwring zijn op het strand aangespoeld, maar haar lichaam is nooit gevonden.
Jurjen maakt een reconstructie van de gebeurtenissen rondom de dood van Elin. Hij leest brieven over het vertrek van Van Starvold naar Indië, die daar bij een ongeluk overlijdt. Rina wordt opgevoed door de grootouders Van Starvold, omdat Elin geen steun van haar ouders wilde hebben. Uit de correspondentie tussen de grootouders blijkt dat Rina's verzorgers bij haar een soort afkeer jegens de familie van Elin hebben gekweekt. Jurjen herkent in de brieven de karaktertrekken van zijn vrouw, die hij lange tijd niet heeft kunnen begrijpen.
Jurjen schrijft zijn vrouw opnieuw een brief over de verhalen van Meinderts. Ze schrijft hem terug dat hij fantaseert. Haar moeder heeft immers geen zelfmoord gepleegd. Rina raadt hem aan gewoon weer naar huis te komen. Jurjen twijfelt. In de kerk verneemt hij de vermoedelijke toedracht van Elins verdwijning. Elins ouders zijn omgekomen bij een ongeluk in Frankrijk, waarschijnlijk toen zij hun dochter op haar onderduikadres wilden bezoeken. Elin wilde een ander leven gaan leiden en zette hiervoor haar eigen dood in scène. In één van de brieven die Jurjen vindt, wordt eveneens gezinspeeld op het ongeluk in Frankrijk. Jurjen besluit alle brieven te verbranden en naar huis terug te keren.
Een jaar later verblijven Jurjen en Rina in Parijs. Rina is inmiddels zwanger en de relatie is enigszins verbeterd. Op een dag wil Rina even rust nemen en besluit Jurjen er alleen op uit te trekken. Hij bezoekt een kunstexpositie in Marseille. Tot zijn stomme verbazing ziet hij een schilderij hangen waarop het landgoed Breskel is afgebeeld. Het is getiteld: 'Aréthuse fuyante' (de vluchtende Aréthuse). Het landgoed ziet er onheilspellend uit; de muren zijn scheefgezakt en gebarsten, volledig overwoekerd door planten. In een stortvloed van rozen herkent Jurjen opnieuw de nimf, vluchtend voor haar leven. In de linker benedenhoek staan de initialen van de kunstenaar: E.B. Jurjen leest in de catalogus dat het geschilderd is door Elin Breskel. Bij terugkomst praat hij met Rina over zijn bezoek aan de expositie. Rina vertelt hem dat de notaris haar op 21-jarige leeftijd een brief heeft overhandigd. Hierin schrijft Elin hoe ze tot haar daad kwam. Rina heeft dus altijd wel geweten dat haar moeder nog leefde. Uit die brief bleek dat Elin alleen maar aan zichzelf dacht; voor Rina was haar moeder dus gewoon dood.
Tijd en tijdvolgorde
De gebeurtenissen spelen zich af in de zomer van 1937. Het verblijf in Parijs speelt een jaar later, maar neemt slechts een middag in beslag. Het verhaal is chronologisch en wordt afgewisseld met veel flash-backs.
Plaats/ruimte
De gebeurtenissen spelen zich hoofdzakelijk af op het landgoed Breskel, waar Jurjen enige tijd verblijft. Een jaar later bezoekt het stel de stad Parijs. Jurjen bezoekt een kunstexpositie in Marseille.
Karakterbeschrijving en -ontwikkeling
Dr. Jurjen Siebeling:
Jurjen is scheikundige. Hij is acht jaar getrouwd met Rina. Op advies van zijn huisarts neemt hij vakantie. Hij bezoekt het landgoed Breskel, dat hij nooit eerder gezien heeft. Daar krijgt hij de kans goed na te denken over zijn huwelijk, dat voorbij lijkt te zijn. Tijdens zijn verblijf raakt hij al snel gefascineerd door het leven van zijn onbekende schoonmoeder Elin Breskel. Via háár leven leert hij zijn vrouw Rina pas echt goed kennen. Jurjen is een rond karakter.
Rina van Starvold:
Rina is een koele, nuchtere vrouw. Ze is getrouwd met Jurjen, maar het huwelijk kent veel problemen. Ze is opgevoed door haar grootouders. Uit brieffragmenten blijkt hoe haar karakter zich gevormd heeft. Rina is een rond karakter.
Elin Breskel:
Elin is een kunstzinnige vrouw. Ze heeft een relatie gehad met meneer Meinderts, maar ze zijn nooit met elkaar getrouwd. Elin stopt met haar opleiding aan de Kunstacademie, omdat ze naar eigen zeggen niet kunstzinnig genoeg is. Ze trouwt met officier Van Starvold en ze krijgen een dochter, Rina. In een verwarde periode zet Elin haar eigen dood in scène. Later blijkt dat ze nog leeft. Elin is een rond karakter.
Dokter Meinderts:
Dokter Meinderts heeft nog steeds hartstochtelijke gevoelens voor Elin. Tot een huwelijk is het nooit gekomen en dat betreurt hij. Meinderts is een vlak karakter.
Onderlinge relaties
Jurjen Siebeling is getrouwd met Rina van Starvold. Rina is de dochter van de verdwenen Elin Breskel en de overleden Van Starvold. Dokter Meinderts is een oude geliefde van Elin.
Geloofwaardigheid van het verhaal
...
Thematiek
De zoektocht van de mens naar zichzelf:
Jurjen is op zoek naar het verleden van zijn schoonmoeder. Mede hierdoor hoopt hij zijn vrouw beter te leren kennen. Hij hoopt een verklaring te vinden voor het mislukken van zijn huwelijk.
Onafhankelijkheid:
Elin wilde onafhankelijk zijn en zette hiervoor haar eigen dood in scène. Rina beschouwt haar moeders beslissing als egoïstisch en wil niets meer met haar moeder of de familie Breskel te maken hebben.
Motto
Geen.
Taalgebruik
Het boek is vlot te lezen: Haasse hanteert een eenvoudig taalgebruik.
Opdracht
Geen.
Vertelsituatie
Het verhaal is beschreven volgens de auctoriale vertelinstantie. De gebeurtenissen worden afgewisseld door brief- en dagboekfragmenten.
Perspectief
Hij-perspectief.
Verhaalopbouw
De verborgen bron is opgebouwd uit 27 ongetitelde hoofdstukken.
Eigen mening
...
Home - Contact - Over - ZoekBoekverslag op uw site - Onze Boekverslagen - Boekverslag toevoegen