Boekverslag : Louis Couperus - Noodlot
De taal ervan is Nederlands en het aantal woorden bedraagt 2972 woorden.
De taal ervan is Nederlands en het aantal woorden bedraagt 2972 woorden.
Louis Couperus - Noodlot
Beoordeling door Ornée & Vermeer Tekstbureau
Uitgeverij: Uitgeverij Contact
De tekst van deze uitgave is ontleend aan deel vier van de Volledige Werken van Louis Couperus. Maar zijn boekuitgave van Noodlot verscheen bij Uitgevers-Maatschappij 'Elsevier' te Amsterdam.
Titelverklaring:
'Noodlot', de titel van het boek spreekt voor zich, omdat het noodlot terugkomt in het thema en in de motieven van het boek.Later gaan we daar verder op in.
Auteur: Louis Marie Anne Couperus
Louis Marie Anne Couperus werd geboren op 10 juni 1863 in Den Haag. Toen hij tien jaar oud was, verhuisde hij met zijn familie naar Java, waar hij van zijn tiende tot zijn vijftiende gewoond heeft (van 1873 tot 1878). In Indië leerde hij zijn nicht en latere vrouw, Elisabeth Baud kennen.
In 1878 keerde hij met het gezin terug naar Nederland. Hij volgde in Den Haag de HBS, maar zonder succes. In 1886 echter behaalde hij de akte Nederlands MO. Van 1893 tot 1914 verbleven hij en zijn vrouw veel in het buitenland, voornamelijk in Italië en Frankrijk. Enige tijd werkte hij als journalist bij Het Vaderland en de Haagsche Post. Zijn totale oeuvre bevat romans, verhalen, essays en sprookjes. Zowel als mens en als schrijver werd hij in het begin niet echt gewaardeerd door o.a. zijn interesse in het andere geslacht, zijn dandyisme en praalzieke leefstijl. Pas na zijn overlijden in 1923 gingen mensen aandacht aan zijn werk schenken.
Jaar van oorspronkelijke uitgave: 1893
De oplage van de eerste druk van Noodlot is niet bekend. Het boek werd besproken en zelfs in het openbaar bestreden, maar het is niet duidelijk in hoeverre dit van invloed is geweest op de verkoop. De eerste druk raakte waarschijnlijk in de loop van 1893 uitverkocht.
Samenvatting
Frank Westhove is een rijke Nederlandse ingenieur, wonend in Londen. Het noodlot bepaalt dat Bertie, een vriend van Frank, in Londen terechtkomt. Arm als hij is, komt hij zijn rijke vriend Frank opzoeken voor onderdak en eten. Een groot deel van Berties leven heeft hij in de VS rond gezworven. Frank neemt hem direct mee naar zijn woning, White-Rose. Bertie krijgt toestemming om een paar weken gezellig te blijven. Het leven van Frank is rijk en luxe. Na een paar maanden steekt verveling de kop op en besluiten de beide vrienden voor een paar dagen naar Noorwegen te gaan.
In Noorwegen ontmoeten ze Sir Archibald en zijn dochter Eve, ook wonend in Londen. De volgende dagen trekken ze gezamenlijk op. Frank en Eve worden verliefd op elkaar. Bertie is bang dat hij zijn vriend hierdoor zal verliezen en weer veroordeeld wordt tot het leiden van een armoedig bestaan. Frank voorziet namelijk in zijn levensonderhoud.
Terug in Engeland brengt Frank een bezoek aan Eve. Die avond komt hij thuis als haar verloofde. Bertie is bang dat hij door een huwelijk het huis uitgezet wordt. Op een dag ziet Eve Frank met een andere vrouw lopen. Ze begint sterk te twijfelen aan zijn liefde voor haar
(Eve). Bertie wakkert die twijfels aan. Ze confronteert hem hiermee, maar Frank ontkent. Hij misprijst haar wantrouwen en slaat haar zelfs. Ze verlaten elkaar en Bertie ziet zijn kans schoon om Frank weer voor zichzelf te winnen. Na een maand krijgt Frank berouw en hij besluit haar een brief te schrijven. De enige die van Franks brieven op de hoogte is, is Bertie. Hij koopt de bediende van de Rhodes om met geld dat hij van Frank heeft gehad voor het aflossen van oude schulden, zodat die bediende de brieven van Frank onderschept. Frank die steeds maar geen reactie krijgt op zijn brieven, wil er persoonlijk heen gaan, wat Bertie hem te zeerste afraadt. Op aandringen van Bertie trekken ze twee jaar lang de wereld rond. Bij toeval komen ze in Scheveningen Eve weer tegen. Bertie had haar al eerder gezien dan Frank, maar vluchten had toch geen zin, het noodlot ontloop je immers niet. De liefde tussen Eve en Frank bloeit direct weer op. Al snel komt boven tafel dat iemand de brieven van Frank heeft achtergehouden. De conclusie is dan snel getrokken. Bertie was als enige op de hoogte. Frank confronteert zijn vriend met deze ontdekking en Bertie geeft toe. Frank is woedend en kan zich niet beheersen. Hij slaat zijn vriend dood. Als hij beseft wat hij heeft gedaan, geeft hij zichzelf aan bij de politie. Frank wordt veroordeeld tot twee jaar gevangenisstraf.
Als hij zijn straf heeft uitgezeten, krijgt hij een eenvoudige baan aangeboden, die hij aanneemt. Eve wil nog steeds met Frank trouwen, maar haar vader is daar niet gelukkig mee. Hij vindt dat zijn dochter geen moordenaar verdient en Frank deelt daarin zijn mening. Eve is het hier niet mee eens. Frank is en zal voor haar altijd de enige zijn. Frank heeft een flesje vergif bij zich om zelfmoord te plegen. Eve vindt het en gooit het van schrik weg, het flesje barst. Door het noodlot is het enkel gebarsten en het gif zit er nog in. Zij ziet het als het
grootste geluk om samen te sterven en het geluk te vinden in het paradijs. Eve drinkt de helft op en reikt het vervolgens aan Frank. In elkanders armen sterven ze dan.
Personages: De hoofdpersonage is Frank. Het boek begint namelijk met hem. Het is zijn leven dat compleet wordt veranderd door Bertie en Eve.
De belangrijkste personages zijn:
Frank Westhove: Frank is een rijke Nederlandse ingenieur, woonachtig in Londen. Hij is gefortuneerd en leidt een luxe, maar volgens hemzelf een saai leven. In Noorwegen wordt hij verliefd op Eve. Hij heeft veel vermaak om zijn vriend Bertie, in wiens levensonderhoud hij voorziet. Hij hecht groot belang aan eerlijkheid en vertrouwen. Dat vertrouwen wordt geschaad als Eve begint over een andere vrouw in zijn leven, in zijn woede slaat hij haar zelfs. Hierover krijgt hij al snel weer berouw. In zijn driftbui slaat hij ook zijn vriend Bertie dood, die hem en Eve uit elkaar had gedreven. Hiervoor zit hij twee jaar in de gevangenis. Hij wil niet met haar trouwen, omdat hij vindt dat ze meer verdient dan een “moordenaar”. Uiteindelijk plegen ze samen zelfmoord. In dit leven mogen ze blijkbaar niet samen gelukkig zijn (noodlot).
Een van de naturalistische kenmerken is dat je karakter wordt bepaald door onder andere erfelijkheid. De reden dat Frank zo snel driftig wordt, is dus erfelijk bepaald. Zijn driftige aard zit nou eenmaal in zijn karakter. Door zijn driftbuien verandert het leven van Frank, omdat hij tijdens een van zijn driftbuien zijn vriend Bertie doodslaat.
Een ander naturalistisch kenmerk is het fatalistisch pessimisme. In dit boek komt dat tot uiting doordat Frank en Eve uiteindelijk samen zelfmoord plegen. Ze denken namelijk dat ze nooit samen gelukkig kunnen worden in dit leven, omdat het lot al vast staat. Wat ze ook doen, het noodlot zal er altijd voor zorgen dat ze samen niet gelukkig kunnen worden.
Voordat Frank Bertie ontmoet, leeft hij een rijkeluisleventje, omdat hij in dat milieu is opgegroeid. Maar met de komst van zijn vriend Bertie, verandert Franks leven, en zonder dat hij dat zelf eigenlijk in de gaten heeft, wordt Frank afhankelijk van Bertie. En hoewel Bertie aanvankelijk maar een paar dagen zou blijven, gaat hij uiteindelijk niet meer weg, omdat Frank hem nodig heeft. Bertie komt uit een heel ander milieu en is een heel ander leven gewend dan Frank. Daardoor denkt Frank ineens dat hij een saai leven leidt en wil hij meer spanning in zijn leven.
Bertie (Robert van Maeren): Bertie heeft een armoedig leven geleid. Zijn studie in Delft was geen succes en hij werd door zijn vader naar Duitsland gestuurd om daar te gaan werken. Hij laat zich meeslepen door collega’s en vrienden, pleegt fraude, gaat naar Amerika en komt uiteindelijk in Londen terecht. Het luxe leventje dat hij vervolgens leidt bij Frank, is verwend en lui. Als Frank in Noorwegen verliefd wordt op Eve, ervaart hij dat als een bedreiging. Hij is namelijk bang hem kwijt te raken. Niet alleen, omdat hij speciale gevoelens voor hem koestert, maar ook omdat hij zijn rijke leventje niet kwijt wil. Zijn jaloezie op Eve drijft hem tot het uiterste. Hij drijft Eve en Frank uit elkaar en koopt een bediende om. Door die jaloezie slaat Frank hem uiteindelijk dood.
Dat Bertie zo jaloers is, komt door de erfelijkheid en het milieu waarin hij is opgegroeid, twee belangrijke naturalistische kenmerken. Het milieu waar Frank uit komt is zo verschillend van het milieu waaruit Bertie komt, dat de milieus met elkaar botsen. Voordat Bertie Frank ontmoet, is hij een arm leventje gewend en is hij al met heel weinig tevreden. Maar als Bertie met het milieu van Frank kennismaakt, wil Bertie als maar meer en is hij niet snel meer tevreden. Hij is erg hebzuchtig geworden zonder dat hij dat in de gaten heeft. En als hij zichzelf een keer betrapt op zijn egoïstische gedrag, schrikt hij er in de eerste instantie zelf van. Maar hoe langer hij bij Frank verblijft, hoe minder schuldig hij zich er over voelt. De conclusie die wij hieruit trekken is dat het milieu van grote invloed is op je karakter.
Eve Rhodes: Eve is de dochter van Sir Archibald. De verhouding tussen hen gaat niet verder dan dat ze familie zijn. Ze begrijpen elkaar niet. Ze wordt verliefd op Frank. Eve heeft een levendige fantasie, waardoor ze zich makkelijk dingen aanlaat praten door Bertie, zoals haar jaloezie op de vrouw bij het Lyceum, die ze gearmd zag lopen met Frank. Sir Archibald vindt haar jaloezie een zwakte, die ze niet moet uiten. Haar wantrouwen wordt gestraft. Ze zien elkaar maanden niet meer, na een ruzie. Als Frank wordt veroordeeld tot een celstraf blijft ze van hem houden, al koestert ze wel een beetje angst. Zal hij haar nooit in zijn drift vermoorden?
Wat bij Eve opvallend is, is dat ze een totaal ander karakter heeft dan haar vader. Ze begrijpen elkaar niet. Haar wantrouwen jegens Frank beschouwt Sir Archibald als een zwakte en hij ziet de hele situatie totaal anders dan Eve. Volgens het naturalisme zou je dan dus verwachten dat ze die karaktereigenschappen heeft geërfd van haar moeder, maar die wordt in het verhaal verder niet genoemd.
Thema: De titel sluit goed aan bij het thema, het noodlot. Dat speelt namelijk een zeer belangrijke rol in het leven van de personages. Het noodlot is niet iets wat je kunt ontlopen, maar iets wat je gewoon overkomt. Het zorgt er o.a. voor dat Frank en Eve bij elkaar komen, maar ook dat ze weer uit elkaar worden gedreven. Er bestaat geen toeval en mensen kunnen hun lot niet veranderen, omdat deze al vast staat.
Motieven: (Nood)lot: Alles gebeurt omdat dat het lot is, er is niets tegen te doen. De mens doet wat hij, door een hogere macht, verwacht wordt te doen.
Bertie praat zijn streken goed, door te zeggen dat het noodlot toch wel doet, wat het moet. Door het noodlot ontmoeten Eve en Frank elkaar in Noorwegen en worden ze uiteindelijk weer uit elkaar gedreven. Ook zorgt het ervoor dat ze allebei in Scheveningen terechtkomen en elkaar daar weer ontmoeten. Maar het wilde niet dat ze samen gelukkig worden, dus pleegden ze zelfmoord.
Jaloezie: Frank is jaloers op Bertie, op zijn simpele, maar toch zo gelukkige leventje (dit was voordat Bertie voor lange tijd bij Frank kwam inwonen).
Bertie is jaloers op Frank, op zijn rijke, gelukkige leven en zijn liefde voor Eve (hij is namelijk zelf 'verliefd' op Frank).
Eve is jaloers op de vrouw die gearmd liep met Frank bij het Lyceum. Die jaloezie werd aangewakkerd door Bertie, terwijl er in werkelijkheid niets was om jaloers op te zijn.
Egoïsme: Bertie drijft Frank en Eve uit zelfbelang uit elkaar. Hij wil Frank voor zichzelf en zijn rijke leventje, dat hij leidt bij Frank, niet kwijtraken door een huwelijk.
Verveling: Na Berties rusteloze leven, vindt hij dat luieren heerlijk, maar uiteindelijk gaat hij zich toch wat vervelen. Uit verveling spoort hij Frank aan naar Noorwegen te gaan.
Drift: Frank vermoordt Bertie in zijn drift, wanneer uitkomt dat Bertie, Eve en hem uit elkaar heeft gedreven. Door Eve jaloers te maken op de vrouw bij het Lyceum en de bediende om te kopen de brieven die Frank schreef naar Eve en eenmaal naar haar vader, te onderscheppen.
Genre: Psychologische roman met naturalistische kenmerken. In het boek staan de gedachten en het gedrag van de personages centraal. Door naturalistische kenmerken in het boek maken de hoofdpersonen in het boek een karakterontwikkeling door, die we zojuist bij de personages hebben verteld.
Literaire stroming: De invloed van het naturalisme is duidelijk merkbaar in de verhaalgebeurtenissen, want de manier waarop Couperus de houding ten opzichte van de werkelijkheid beschrijft is een naturalistisch kenmerk. Hoewel er mensen zijn die beweren dat de roman ook impressionistisch is, gaat dat alleen op in het geval van het taalgebruik.
Het naturalisme is een verdere uitwerking van het realisme, maar dan in de roman- en toneelkunst. Het realisme laat zien hoe de mens zo geworden is. Naturalisten geloven in het determinisme, wat inhoudt dat alles in het leven al vast staat en volgens hen wordt het leven bepaald door drie factoren: de tijd waarin men leeft, het milieu waarin men opgroeit en de daarmee gepaard gaande opvoeding, en de erfelijke aanleg die men heeft.
Ook Couperus laat in zijn roman Noodlot zien hoezeer de mens van deze drie factoren afhankelijk is. Het verhaal speelt zich af aan het einde van de 19e eeuw. De manier waarop mensen destijds met elkaar omgingen heeft ook invloed op het gedrag van de personages in het boek en zegt tevens iets over de opvoeding van de personages. Een voorbeeld is op wat voor een manier Frank en Eve met elkaar omgaan. Als Frank op een gegeven moment door een vrouw op straat wordt aangesproken, terwijl hij samen met Eve is, gaat Eve zich zorgen maken of Frank wel echt van haar houdt en niet van die vrouw, die zich ook verontschuldigt als ze ziet dat Frank met Eve samen is. Als een vrouw tegenwoordig in zo’n situatie komt, gaat een normale vrouw met een normale relatie echt niet aan de gevoelens van haar verloofde voor haar twijfelen en denken dat hij van die andere vrouw houdt.
Wat ook een belangrijke rol in de roman speelt, is het fatalisme. Dit blijkt ook al uit de titel:
wat je ook doet in het leven, je ontkomt nooit aan je noodlot. In het verhaal wordt dit duidelijk omdat de relatie van Frank en Eve, gedoemd te mislukken, ook werkelijk mislukt: het boek eindigt met de zelfmoord van beiden.
Zij zijn echter niet de enigen die door het Noodlot ten onder gaan, Franks vriend Bertie gaat er ook aan kapot. Hij laat door middel van list en bedrog de relatie van Frank en Eve stuklopen, waarbij duidelijk wordt gezegd dat het lijkt alsof hij wordt gedreven door een kracht die sterker is dan hij (namelijk het Noodlot). Wanneer Frank erachter komt dat het de schuld van Bertie is, dat Eve en hij uit elkaar zijn gegaan, maakt hij zichzelf zo kwaad dat hij Bertie neerslaat en doodt. Ook hij zegt dat het net was of iets anders hem leidde (weer het Noodlot). Wanneer hij terugkomt uit de gevangenis heeft hij sterk het gevoel dat het allemaal geen zin meer heeft, omdat het toch onmogelijk is om aan het Noodlot te ontsnappen. Dat is ook de reden dat hij Eve vraagt weg te gaan bij hem. Eve begrijpt niet waarom hij dat wil, maar nadat zij het flesje gif in zijn zak vindt, wordt het haar al duidelijker. Frank wil echter niet toegeven dat het flesje inderdaad gif bevat, maar als zij het op de grond smijt en het flesje barst geeft hij het toch toe. Het flesje is dan wel gebarsten, maar het Noodlot heeft ervoor gezorgd dat er geen druppel gif uitgelopen is, zodat Frank en Eve besluiten samen door middel van het innemen van het gif te sterven.
Plaats: Het speelt zich achtereenvolgens af in: Londen -Noorwegen -Londen -Europa (als Frank en Bertie gaan reizen) –Scheveningen –Londen
Bertie en Frank gaan naar Noorwegen, omdat Frank zich zo rusteloos voelt. Door het lot ontmoet hij daar Eve , met wie hij een relatie krijgt. Daarna gaan ze allemaal weer terug naar Londen, waar ze allemaal wonen. Op een gegeven moment loopt de relatie tussen Frank en Eve stuk en besluiten Frank en Bertie door Europa te gaan reizen. Uiteindelijk gaan ze naar Nederland, het land waar ze beiden oorspronkelijk vandaan komen.
Het feit dat ze dus toch weer teruggaan naar hun afkomst, is ook weer een naturalistisch kenmerk. Door het lot ontmoet Frank daar opnieuw Eve. Ze krijgen weer een relatie en volgens het naturalisme ligt het dus al vast door het lot dat Frank en Eve elkaar opnieuw ontmoeten. Het is gewoon zo voorbestemd.
Bouw: Het verhaal bestaat uit vijf delen, die ieder weer uit een aantal genummerde hoofdstukken bestaan. In deel een ontmoeten de beide vrienden elkaar. In deel twee maken ze een reis naar Noorwegen, waar ze Eve en haar vader ontmoeten. In deel drie zijn ze weer terug in Londen. In deel vier maken Frank en Bertie een tweejarige reis door Europa. In deel vier komt Frank weer vrij. Samen met Eve gaat hij terug naar Londen, waar ze beiden zelfmoord plegen.
De gebeurtenissen vinden in chronologische volgorde plaats, aan het einde van de negentiende eeuw. Het heeft een climax als Eve en Frank een het einde samen zelfmoord plegen.
Mening: Na het lezen van Noodlot kwamen we tot de conclusie dat we dezelfde mening over het boek hadden. We vonden het allebei een redelijk leuk boek, omdat het weer eens iets heel anders was dan we normaal gesproken lezen. Maar we vonden wel dat het tempo van het verhaal vrij laag lag en dat was best wel jammer.
Home - Contact - Over - ZoekBoekverslag op uw site - Onze Boekverslagen - Boekverslag toevoegen