Boekverslag : - Hersenschimmen
De taal ervan is Nederlands en het aantal woorden bedraagt 2443 woorden.
De taal ervan is Nederlands en het aantal woorden bedraagt 2443 woorden.
Laagland module 2
Slotopdracht
1. Beschrijvingsopdracht.
Motivatie:
Ik had een fragment uit Hersenschimmen gelezen in Laagland (Introductiemodule, opdr. 15) en ik was helemaal weg van het boek. Ik vond het een heel mooi en indrukwekkend boek en zodra ik mijn Grote Lijsters had gekregen, ben ik in het boek begonnen. Daarnaast had mijn vriendje het boek ook gelezen en hij vond het ook een prachtig boek en raadde mij aan om het ook te lezen.
Korte weergave:
De 71-jarige Maarten Klein woont met zijn vrouw Vera en de hond Robert al 15 jaar in Gloucester, de VS. Ze hebben 2 kinderen: Kitty en Fred, die alle twee in Nederland wonen. Maarten wordt in 7 dagen dement. Vera weet niet wat ze hiermee moet en roept de hulp in van huisarts Eardly. Hij zegt dat ze veel foto's moeten bekijken, dan komt z'n geheugen wel weer terug. Maar dat helpt niks en Maarten gaat steeds verder achteruit. Hij vraagt Ellen Robbins, een goede bekende naar haar man die al jaren dood is. Als laatste komt er een gezinshulp, Phil Taylor. Ook dit maakt niks uit en uiteindelijk wordt Maarten opgenomen in een inrichting. Het boek speelt in de jaren '80.
Persoonlijke reactie:
Het onderwerp van het boek is de ziekte van Alzheimer, ik vind dit een interessant onderwerp, omdat mijn moeder in een verpleeghuis werkt waar veel mensen met deze ziekte wonen. Ik vind dat de schrijver het onderwerp heel mooi weergeeft, met veel diepgang. Het onderwerp ligt in mijn belevingswereld, omdat ik er vrij veel thuis over hoor van mijn moeder. En ik heb er wel vaker over nagedacht naar aanleiding van enkele documentaires die ik over dit onderwerp heb gezien.
De gedachtes van Maarten en de reacties van Vera op hetgeen er gebeurt spelen de belangrijkste rollen in het boek. Ik vind niet dat het boek echt een belangrijkste gebeurtenis heeft, het zijn juist alle gebeurtenissen (dat hij 'naar zijn werk gaat', dat hij 's nachts de halve koelkast leeg eet, dat hij het raam ingooit terwijl het buiten vriest) en de reacties van Vera op deze dingen die belangrijk zijn. Door de reacties van Vera en Maarten zelf, krijg je inzicht in het onderwerp van het boek en zie je hoe schrijnend de ziekte van Alzheimer is. Ook wordt hiermee duidelijk, hoe weinig familieleden eraan kunnen doen. En de verwoede pogingen van Vera en dokter Eardly om Maarten zijn geheugen weer terug te 'geven', laten zien hoe moeilijk het voor de familieleden van Alzheimerpatiënten moet zijn. Het verband tussen de gebeurtenissen is dus heel duidelijk, het is opsommend en steeds een stapje erger. Ik vind de gebeurtenissen en de gedachtes van Maarten ontroerend, omdat ze laten zien hoe moeilijk en verschrikkelijk eng het is om dement te worden. De zin: 'De jurk die ze droeg herinner ik me nu niet' heeft heel veel indruk op me gemaakt. Deze zin krijgt zo'n andere betekenis in combinatie met het onderwerp. Ik heb medelijden met Maarten, maar tegelijkertijd ook sympathie dat hij alles zo luchtig neemt, maar dat is nou juist de ziekte en dat vind ik zo zielig!
Ik vind niet dat je echt de karaktereigenschappen van de hoofdpersoon te weten komt; doordat hij zo snel dementeert worden er aan het eind van het verhaal alleen nog herinneringen beschreven. En doordat je in het verhaal alles vanuit het gezichtspunt van de hoofdpersoon ziet en deze niet op zijn eigen gevoelens en karaktereigenschappen ingaat. Ik vind de hoofdpersoon heel herkenbaar en 'levensecht' als ik denk aan enkele documentaires die ik gezien heb over mensen die de ziekte van Alzheimer hadden; dat niet wetende gedrag. Ik keur het gedrag van Vera en dokter Eardly af. Ik vind dat ze hem niet kan en mag plagen met z'n ziekte en er op zo'n onverantwoordelijke manier mee omgaan. Je mag Alzheimerpatiënten niet naar hun verleden vragen, dan kunnen ze helemaal in de war raken. Maar ze weet nog niet echt dat het die ziekte is, dus kan ik haar niks verwijten, maar ik heb me er wel flink boos om gemaakt.
Ik vind het verhaal niet echt ingewikkeld van opbouw, het wordt vrij goed duidelijk gemaakt wanneer iets een flashback is en wanneer iets 'echt' is. Er zitten heel veel flashbacks in het verhaal, ik vind dit niet vervelend of storend, want het past heel goed bij het verhaal. Door de flashbacks en dan vooral de delen die Maarten zich juist níét meer herinnerd, wordt duidelijk dat hij dement aan het worden is. Het boek is geschreven in het ik-perspectief, je ziet alles door de ogen van Maarten. Ik vind dit in dit boek heel goed passen, omdat je zo nog meer inzicht krijgt in de manier waarop dementie zich ontwikkelt en hoe demente mensen denken. Ik vind het erg mooi dat de schrijver ons in staat stelt de ontwikkeling die mensen die aan dementie lijden, mee te maken. Het boek heeft me vanaf de eerste bladzijde geboeid.
Ik vind het taalgebruik in het boek niet moeilijk. Er is een goede afwisseling tussen dialogen en gedachtes/beschrijvingen. De gedachtes zijn vaak wel veel groter en langer dan de dialogen, maar dit is niet storend. Alleen op het laatst, als Maarten alleen nog in'stukjes' kan denken en de gedachtes brokkelige tekstfragmenten worden, wordt het moeilijk om te lezen en volg ik het ook niet meer. Iets wat me opviel was het obscene taalgebruik in sommige stukken: 'Ik had zin om haar borsten aan te raken'. Eerst vond ik dit heel storend en niet passen, maar later niet meer. Toen besefte ik dat dit ook een kenmerk van dementie is.
2. Verdiepingsopdracht.
- Voor ik het boek ging lezen, dacht ik dat het een heel mooi en ontroerend boek zou zijn. En vooral heel schrijnend. Ik had verwacht dat Vera wist hoe ze met dementie om moet gaan. En dat je te weten kwam wat er allemaal in het hoofd rondgaat van iemand die dement aan het worden is.
- Mijn verwachtingen zijn eigenlijk allemaal wel uitgekomen. Eén ding alleen niet, Vera wist niet hoe ze met dementie om moest gaan. Ze liet Maarten foto's van vroeger zien en dat is juist iets wat je niet mag doen bij demente mensen. Ik heb me dan ook heel erg boos gemaakt om haar gedrag.
- Het verschil tussen fabel en sujet is dat het sujet 7 dagen beslaat en de fabel ongeveer 65 jaar.
- Het verschil tussen fabel en sujet wijst erop dat de hoofdpersoon erg in de war is, hij kan heden en verleden niet meer onderscheiden.
- Het effect van het verschil tussen fabel en sujet houdt voor mij in dat ik steeds meer medelijden krijg met de hoofdpersoon, omdat hij zo in de war is, alles door elkaar haalt en op het laatst niets meer weet.
- De chronologische volgorde van de gebeurtenissen:
Op een zondag staat Maarten uit het raam te kijken en wacht op de kinderen die elke dag met de schoolbus naar school gaan. Pas als Vera hem vertelt dat het zondag is en de kinderen niet naar school gaan, weet hij dat hij zich heeft vergist. Hij wordt die dag steeds vergeetachtiger. Plotseling is hij in het washok, hij scheurt zomaar een krant aan stukken en kan een kruiswoordpuzzel niet meer oplossen.
De volgende dag verdwaalt hij als hij met de hond gaat lopen en raakt de hond ook nog kwijt. Nadat hij een halve dag weggeweest was en ook nog een boek had gekocht, pikt Vera hem met de auto op. 's Avonds herinnert hij zich van alles wat nooit gebeurd is! Als hij zich gaat scheren, wordt het helemaal erg, want dat heeft hij al vijf jaar niet gedaan. Hij informeert Ellen Robbins naar haar overleden man.
Hij vindt een foto van zijn dochter en weet niet meer wie dat is. Hij gaat naar z'n werk, terwijl hij al vier niet meer werkt. Als Vera hem op advies van de huisarts foto's van vroeger laat zien, herinnert hij zich nauwelijks iets. Alleen hele oude foto's brengen herinneringen boven. De huisarts komt langs en Maarten heeft opeens moeite met het Engels.
Hij herkent z'n huisarts en vrouw niet meer. Hij gooit een raam in terwijl het buiten vriest om de hond binnen te laten. Als laatste middel schakelt Vera een gezinshulp in en Maarten wordt vastgebonden op z'n bed, omdat hij anders weer wegloopt. Maarten scheldt zijn vrouw en de gezinshulp uit en loopt weer weg. De vuurtorenwachter brengt hem weer thuis.
Hij verscheurt alle foto's uit het album en wordt uiteindelijk met een ziekenwagen naar een inrichting gebracht.
- Het verhaal wordt continu verteld. Het is heel moeilijk om daar voorbeelden van te geven, omdat de tekst telkens onderbroken wordt door flashbacks. Hierdoor is het net of het niet-continu is en worden alle gebeurtenissen eigenlijk onderbroken door flashbacks en/of gedachtes van Maarten.
- Er is geen belangrijkste flashback in de tekst, de tekst bestaat voor meer dan de helft uit flashbacks en geen enkele hiervan is het belangrijkst. Enkele flashbacks zijn: Blz. 6+7 'Het huis kraakt als een oude kotter 'dat wij ons niet voor kunnen stellen, zei hij.' (over de vader van Maarten en diens thermometer)
Blz. 77 'Opa had een heleboel blikken' dat is het woord dat hij vaak gebruikte.' (over de schuur van z'n opa)
Blz. 49+50+51 'Een lek. Ergens zit een klein le' weer aan die avond terug denk zie ik zijn rug in kalme slaap bewegen.' (over zijn vroeger collega Karl Simic, zijn dood en de keer dat hij Vera ontrouw is geweest in Parijs)
Er is ook geen belangrijkste terugverwijzing. De meest terugverwijzingen zijn te lang om terugverwijzing te zijn en zijn dus flashbacks. Een korte flashback:
Blz. 85 'Deed ik vroeger als jongetje tegen de bliksem' 'bang en verlangend om getroffen te worden'
De tekst bevat geen vooruitwijzingen.
- De functie van de flashbacks en terugverwijzingen is dat mij duidelijk wordt dat Maarten erg in de war is, dat hij veel aan vroeger denkt en dat heden en verleden eigenlijk gelijk voor hem zijn. Hieruit kan ik concluderen dat hij dement aan het worden is.
- De vertelde tijd is (veel) langer dan de verteltijd.
- Het verhaal speelt in de jaren '80 (zonder flashbacks). Voorbeeld waaruit dat blijkt: Vera draagt een peignoir.
- De karakterisering van:
Maarten Klein: Maarten is verlegen en gesloten, dit kom je vooral te weten uit gesprekken van zijn vrouw met anderen. Hij dementeert snel. Hij heeft zich ontwikkeld van een hardwerkende man tot aan het einde van het boek eigenlijk alleen nog maar een 'leeg omhulsel'. Er komt niks meer uit. Over z'n uiterlijk kom je niks te weten.
Vera Klein: Vera is een heel zorgzame vrouw die er alles voor over heeft dat haar man weer beter wordt. Ze heeft het heel moeilijk met de ziekte van haar man en accepteert het in het begin ook niet. Maar ze is ook realistisch en ziet in wanneer iets echt uit de hand loopt en neemt uiteindelijk toch de zware beslissing om haar man te laten opnemen in een inrichting. Volgens Maarten is was Vera heel knap en heeft ze nog steeds de trekken en gebaren van en jong meisje. Ze heeft zilveren oorknopjes, groene ogen met donkere spikkeltjes in haar pupillen, een kunstgebit, spitse vingers en ze is kleiner en magerder dan vroeger. Verder kom je niks over haar uiterlijk te weten.
- Maarten en Vera zijn getrouwd.
- De rollen van de personages zijn:
Hoofdpersoon: Maarten Klein
Doel: onduidelijk, zich alles weer kunnen herinneren
Helper: Vera Klein, dokter Eardly, gezinshulp Phil Taylor
Tegenstander: de ziekte van Alzheimer, de winter (sneeuw)
- Nee, de hoofdpersoon bereikt zijn doel niet. Dit gebeurt omdat de helpers niet opkunnen tegen de grootste tegenstander en dat is de ziekte van Alzheimer.
- De personages zijn karakters, omdat ze een psychologische ontwikkeling doormaken. Maarten wordt van iets niets en Vera wordt door de omstandigheden een hele zorgzame vrouw. Je leert hun verschillende karaktereigenschappen vorderend in het verhaal kennen.
- Het wereldbeeld van:
Maarten Klein: Doordat Maarten steeds verder achteruit gaat, kan je eigenlijk geen wereldbeeld van hem vormen. Hij heeft steeds minder normen en waarden en weet niet meer wat wel en niet kan. Werken is iets belangrijks voor hem (hij vindt dat je niet te laat op je werk kan komen) en hij heeft respect voor andere mensen.
Vera Klein: Ze is heel zorgzaam en vindt dat je jouw echtgenoot tot het laatste moet steunen. Ze is begaan met de maatschappij: heeft altijd als vrijwilligster gewerkt.
- Ik kan me niet identificeren met de personages, daarvoor zijn ze te oud. Verder is de situatie waarin de personages verkeren mij totaal vreemd. Ik vind Maarten wel heel herkenbaar als ik hem vergelijk met de mensen op mijn moeders werk en demente mensen in documentaires die ik gezien heb.
3. Evaluatie.
Hersenschimmen is een prachtig boek, waarin heel duidelijk naar voren komt dat dementie een heel schrijnend iets is, voor de patiënten zelf en diens familie. Je maakt mee hoe het is om dement te worden en dat is erg angstaanjagend.
Ja, ik heb meer sympathie gekregen voor Vera en vind haar gedrag nu logisch. Verder vind ik het boek minder realistisch dan in het begin, omdat alles zo snel gaat.
Ja, ik ben redelijk tevreden over mijn beschrijving. Er zitten stukken in die ik echt heel goed vind en stukken die iets minder zijn, maar over het algemeen vind ik hem goed gelukt.
Hetzelfde als bij de beschrijvingsopdracht, sommige stukken vind ik heel goed, sommige minder, soms ook omdat ik het gewoon echt niet weet.
Het lezen viel wel mee, ik vond het geen moeilijk boek en vond het leuk om hem te lezen. Ik zat alleen een beetje in tijdnood en moest dus heel hard doorlezen, maar alles is gelukt.
Het laatste gedeelte vond ik heel verwarrend en onduidelijk, ik kon niet wijs worden uit al die zinnen zonder begin en zonder einde. Vanaf het midden van het boek vond ik het wel moeilijker worden, hoe meer dement hij werd, hoe moeilijker vond ik het boek. Ik vond het dan erg onduidelijk en verwarrend worden, al die gedachteflarden.
Ik vond het een vermoeiende klus. Ik heb er erg lang aan gewerkt en daardoor werd het op een gegeven moment erg vermoeiend.
Het eerste gedeelte van de verdieping vond ik moeilijk, over de tijd. Het viel me tegen hoeveel ik nog wist van de theorie van Laagland, ik moest veel dingen opzoeken.
Het uitwerken van de rollen, karakters, enz. ging vrij gemakkelijk. Maar dat 'tijdgedeelte' vond ik erg moeilijk.
Ik beheerste de theorie uit Laagland en dan met name het gedeelte over tijd niet voldoende. Ook de vaardigheden om deze theorie toe te passen, heb ik nog niet helemaal onder de knie.
Ik ga de volgende keer iets meer rust nemen. Ik moet het werk meer verdelen en rustpauzes nemen i.p.v. alles in een keer achter elkaar doen.
Home - Contact - Over - ZoekBoekverslag op uw site - Onze Boekverslagen - Boekverslag toevoegen