Boekverslag : Marja Brouwers - Havinck
De taal ervan is Nederlands en het aantal woorden bedraagt 2537 woorden.
De taal ervan is Nederlands en het aantal woorden bedraagt 2537 woorden.
Marja Brouwers - Havinck
Beoordeling door Ornée & Vermeer Tekstbureau
Titel: Havinck
Druk: Vierde, oktober 1984
Uitgever: De Bezige Bij, Amsterdam
Eerste druk: september 1984
Aantal pag.: 180
Indeling: Verdeeld in dertien hoofdstukken.
Motto: -Our dried voices, when
We whisper together
Are quiet and meaningless
Or rats' feet over broken glass
In our dry cellar
Shape without form, shade without colour,
Paralysed force, gesture without motion-
T.S. Eliot, The Hollow Men
Samenvatting:
Robert Havinck keert op een ochtend terug naar huis na de crematie van zijn vrouw, die bij een verkeersongeval op de autoweg tussen Wassenaar en Leiden om het leven is gekomen. Als hij thuiskomt, is het huis leeg. Zijn dochter, die met de bus naar huis zou gaan, was er nog niet. Die middag wordt hij gebeld door een vriendin, Maud, die nog niets weet. Havinck zou nog een cassettebandje voor haar maken.
Robert Havinck woont met zijn dochter aan een gracht in Amsterdam. Hij werkt bij het advocatenkantoor Noordwal & Bork. Jonkheer Mr. Fred Greve is een van zijn collega's. Toen de vrouw van een van zijn collega's, Jacques Bork bij een gesprek tussen Robert en zijn vrouw Lydia ter sprake kwam, probeerde Lydia hem over te halen ontslag te nemen en bij de gerechtelijke macht in bijvoorbeeld Gouda te solliciteren. Volgens Lydia werd het advocatenkantoor overeind gehouden door een stelletje drankzuchtige luieriken en had Robert sinds zijn afstuderen slechts een stap voorwaarts gedaan.
Eva, Havincks dochter, is veertien jaar. Havinck moet haar nu alleen opvoeden en verzorgen. Hij geeft haar tweehonderd gulden en gaat met het cassettebandje naar Maud. De cassette is niet voor Maud zelf, maar voor Rafael, een Argentijnse kunstenaar, die vreemde kunst maakt. Hij komt de cassette halen. Robert en Maud gaan met Rafael mee naar zijn galerie en Robert legt hem uit hoe de stereo-installatie werkt. Hij heeft een aantal skeletten bij elkaar gezet en speelt daarbij het bandje af. Op het bandje staat een wirwar van stemmen. Robert en Maud gaan naar Mauds huis. In bed vertelt Robert hoe Lydia overleden is. Ze reed op de verkeerde weghelft, al dan niet opzettelijk.
Havinck probeert te begrijpen waarom Lydia op de verkeerde weghelft reed. Misschien was drank de oorzaak. Het kon niets met Maud, zijn vriendin, te maken hebben, want zowel hij als Lydia hadden verschillende geliefden. Maud was niet de vriendin die Lydia zich voorstelde. Ze had Robert al vaker gezegd, dat hij beter een andere vriendin kon nemen. Na acht jaar huwelijk sloeg Lydia ineens om naar een bevrijd leven. Sinds die tijd voerde ze gruwelijk openhartige gesprekken. Ook sloot ze zich aan bij feministische praatgroepen en maakte ze opmerkingen over Havincks gedrag. De laatste jaren liep Havinck in zijn eigen huis rond 'in een pantser van ijskoude onverschilligheid, niet meer dan lijfelijk aanwezig, om zo onbeschadigd overeind te blijven onder al deze aanslagen op zijn zelfrespect.' Ook ging Lydia steeds meer drinken. Toen Havinck een aantal dagen voor het ongeval thuiskwam, zag hij dat Lydia het hele servies stukgesmeten had. Er volgde een ruzie. De avond erna, toen Havinck nog eens wilde praten, ontstond weer een ruzie. Deze keer omdat Eva een nieuwe jas wilde, maar Lydia vond dit niet goed. Toen Havinck zei dat Eva de jas maar moest kopen, verweet Lydia hem dat hij niets deed aan Eva's opvoeding en dat hij geen contact met haar had. Ze vindt Eva volslagen onmogelijk. De volgende dag was ze dood.
Als Havinck enkele dagen na de crematie op kantoor is, wil zijn collega Greve, iets met hem bespreken. Ook Havincks collega's proberen de dood van Lydia te verklaren. 's Middags zitten Havinck en Greve tijdens de lunch in een restaurant. Greve vertelt hem dat hij een verhouding had met Lydia. De dinsdag dat Lydia om het leven kwam, had hij het uitgemaakt. De dag ervoor vond hij het stukgesmeten servies en ontstond de ruzie over Eva's jas.
Havinck is met Maud op de voorstelling van Rafael. Havinck moet de geluidsapparatuur bedienen. Als de voorstelling afgelopen is, wil Maud zo snel mogelijk weg. Onderweg worden ze opgehouden door andere gasten. Als ze in Mauds kamer zijn, vraagt ze of hij wil blijven slapen, maar hij moet naar huis, omdat Eva op hem zit te wachten. Ze wil liever niet alleen thuis zijn. Als Havinck thuiskomt, vindt hij een briefje: Eva blijft bij een vriendin slapen. Havinck gaat naar Eva's kamer. Hij stapt midden in de grootste rotzooi die hij ooit gezien heeft. Hij kijkt even rond, gaat een vuilniszak halen en ruimt op. Hij gooit een heleboel weg. Ook vindt hij een stapel proefwerken met onvoldoendes. Alles wat Havinck lelijk of niet bij Eva passen vindt, gooit hij ook weg. Als Eva thuiskomt, wordt ze kwaad op Havinck, omdat deze in haar priveleven heeft gesnuffeld. Plotseling snakt Eva naar lucht. Ze hyperventileert. Havinck legt haar op de bank neer. Hij weet eigenlijk niet wat hij met haar aanmoet en hij heeft geen zin in het huishouden. Op dat moment belt Lydia's psychiater, Van der Bossche, op. Hij behandelde Lydia al veertien jaar. Havinck is één keer met Lydia mee gegaan, maar vond het onzin. Hij weet niet dat Lydia dood is en vraagt waarom ze niet op het spreekuur was. Havinck maakt een afspraak met hem. Tijdens dat gesprek wil Van der Bossche alles weten. Hij concludeert zelfmoord. Alles wat Havinck op zijn vragen antwoordt, schrijft hij op.
Als Havinck 's avonds thuiskomt, heeft Eva een briefje geschreven dat zij ergens anders is. Havinck wil iets eten, maar vindt alleen brood. Hij neemt vier boterhammen en een fles jenever mee naar de woonkamer. Als hij zit komt hij op het idee naar Lydia's slaapkamer te gaan. Een kamer waar hij al jaren niet meer geweest was. Hij denkt aan vroeger, hoe hij Lydia ontmoette. Hij was net afgestudeerd en gaf een feest. 's Morgens werd hij wakker met een donkerharig meisje naast hem: Lydia. Ze studeerde toen Frans. Zeven maanden later trouwden ze. Robert kon toen een baan krijgen bij zijn huidige werkgever. Ook kon hij een huurwoning krijgen. Lydia kon in Leiden blijven en hij in Amsterdam, maar ze konden ook samenwonen. Lydia's ouders waren geen voorstander van samenwonen.
Havinck haalt twee vuilniszakken en begint op te ruimen. Hij vindt dure sierraden, waar hij niets van wist. Hij probeert inzicht te krijgen in Lydia's jeugd. Hij herinnert zich de verhalen die zijn schoonmoeder hem vertelde en hoe vergeetachtig Lydia later was.
Havinck vindt Eva onvoorspelbaar. Twee maanden nadat ze getrouwd waren, was Lydia zwanger. Havinck schrok er een beetje van. Lydia kocht boeken en bekeek plaatjes van embryo's. Na een paar weken werd Havinck op kantoor gebeld. Lydia had een bloeding. Thuis hoorde hij dat de dokter niets deed. Vier dagen erna was het embryo in de wc gevallen. Een dik, pluisloos rupsje. Havinck spoelde de wc door. Lydia's tweede zwangerschap duurde drie maanden. Tijdens de carnavalsoptocht bij haar ouders kreeg ze krampen. Havinck ging direct met haar naar het ziekenhuis, maar moest omrijden omdat door de optocht de wegen waren afgezet. Havinck werd zo kwaad, dat hij een dronken man die tegen zijn auto aan leunde, ervan af sloeg. In het ziekenhuis bleek dat het embryo niet meer leefde. Eva werd ruim een jaar na die carnaval geboren.
Zes maanden na de geboorte van Eva vroeg Jacques Bork, na een rechtszaak die niet helemaal ging zoals het hoorde, wat er bij Havinck thuis gaande was. Lydia werd door een psychiater behandeld voor een zenuwinzinking. Havinck, Lydia en de baby gaan verhuizen naar een groter huis. Daarna ging het een tijdje beter met Lydia. Toen ging het minder. Lydia liet zich steriliseren, hoewel Havinck het er niet mee eens was. Op kantoor namen ze een borrel en probeerde Bork het gedrag van Lydia te verklaren. Hij moest zich eens wat ontspannen. Samen met Bork gaat hij naar een huis. Een mooie vrouw doet open. Het blijkt een prostituée te zijn. Havinck gaat met een vrouw naar bed.
Thuis ligt hij inmiddels in bed. Hij heeft Lydia's kamer opgeruimd. Half twee in de nacht belt hij Maud op. Hij gaat naar haar toe, omdat Eva toch bij iemand anders is. Ze vrijen met elkaar. 's Morgens belt hij naar kantoor dat hij later komt. Als hij even thuis is om te douchen, is Eva thuis. Eva begint steeds meer tegen hem te praten. Eva wordt kwaad op hem, als hij zegt dat ze een keer na school thuis moet komen. Ze schreeuwt dat er nooit iemand thuis is: haar moeder is dood en hij zit altijd bij die Maud. Ze begint te hyperventileren. Ze vertelt dat Lydia verschillende vrienden had. Ze wist dat ze zelfmoord had gepleegd. Toen Eva in Havincks tas geld stal, vond ze een brief aan hem, van Lydia. Ze schreef dat zij dood zou zijn als hij dit las. Eva stak de brief in haar tas. Ze vindt het erg dat er niets over Eva in de brief staat.
Havinck zit met Jacques Bork in de bibliotheek van het kantoor te praten over Lydia, de menselijke ziel en de persoonlijkheid. Rond vier uur mengt ook Dirk Noordwal zich in het gesprek. Plotseling valt zijn hoofd op het tafelblad, zijn bril valt uit zijn hand. Noordwal overlijdt aan een hartaanval. Als Havinck 's avonds alleen thuis is, maakt hij een boodschappenbriefje. Op dat moment belt Rafael aan. Robert had hem een aantal foto's beloofd, die hij nu komt halen. Samen gaan ze het souterrain in en zoeken een stapel foto's uit. Als Rafael weg is, is het een grote rotzooi. Robert ziet foto's van de jonge Eva en denkt aan vroeger. Hoe Eva niet wilde dat Lydia haar een jas aandeed om naar school te gaan. Als Havinck weer bovenkomt, rinkelt de telefoon. Het is Bork. Hij vraagt of hij een zaak van Noordwal wil overnemen. Hij wordt over drie dagen gecremeerd.
De zaal in het crematorium is voller dan bij de crematie van Lydia. Na afloop zit Havinck in de taxi nog snel even de stukken voor de rechtszaak te lezen. Hij moet een eenentwintigjarige jongen verdedigen, die verschillende misdrijven heeft gepleegd. Als hij na de rechtszaak thuiskomt, belt hij Maud op. Rafael neemt de telefoon op. Maud is op dat moment niet aanwezig. Als hij op wil leggen, komt ze aan de telefoon. Havinck komt naar haar toe. Hij probeert Maud over te halen bij hem te wonen, maar ze wil niet. Ze wil geen stiefmoeder spelen over Eva. Er zijn teveel dingen gebeurt in het huis. Havinck wordt kwaad en loopt weg.
Dagen daarna is hij nog kwaad. Hij krijgt een uitnodiging van Rafael in de bus. Als hij Maud probeert te bellen, neemt ze steeds niet op. Op kantoor zegt hij plotseling tegen Fred Greve dat hij hem helemaal niet in de maatschap Bork en Havinck wil hebben. Het zit Havinck dwars dat Greve in zijn huis rondliep, zonder dat hij ervan wist. Eva is plotseling tegen hem gaan praten over Lydia. Ze denkt dat ze niet oud wilde worden. Lydia had een hekel aan Eva, omdat ze groot werd, dat zou haar oud maken. Eva praat over van alles, soms over dingen waar Havinck begin noch eind aan kan knopen. Havinck gaat naar de voorstelling van Rafael. Als hij de ruimte binnenkomt, schrikt hij: een grote foto van Lydia. Hij ziet nog meer nagetekende mensen uit zijn omgeving. Het stelt het voorportaal van de hel voor, waar de nuttelozen en de onbeduidenden verblijven. Rafael heeft op elk kaart een andere tijd gezet. Havinck zal Maud dus niet zien. Op weg naar huis blijft hij op een brug staan. Hij ziet zijn gezicht in het water. Hij denkt: het is niet wat het lijkt. Onbewogen ben ik, onaangetast.
Titelverklaring: Het boek is genoemd naar de hoofdpersoon: Robert Havinck.
Thematiek: Robert Havinck, de hoofdpersoon is advocaat bij het kantoor van Noordwal en Bork. Zijn vrouw is al enkele jaren onder behandeling van een psychiater. Hij heeft veel ruzie met haar. Met zijn dochter kan hij het ook niet goed vinden. Plotseling pleegt zijn vrouw zelfmoord door op de verkeerde weghelft te rijden. Iedereen denkt na over het hoe en waarom van het ongeval en over de mens in zijn handelen en in het algemeen. De kunstenaar Rafael maakt verschillende vreemde kunstperformances. Hij beeldt de holle mens uit.
Personages:
Round characters:
Robert Havinck is advocaat. Het lijkt hem niets te doen als zijn vrouw zelfmoord pleegt. Hij verbergt zijn gevoelens en heeft niet veel interesse in anderen. Volgens zijn vrouw Lydia is hij bang voor relaties. Hij probeert te begrijpen waarom Lydia zelfmoord heeft gepleegd. Hij laat de opvoeding van zijn dochter Eva over aan zijn vrouw Lydia. Nu hij er alleen voor staat, weet hij niet wat hij met zijn dochter aan moet. Tot echte liefde is hij volgens Lydia nooit in staat geweest. Dat blijkt ook als hij zijn vriendin vraagt bij hem te komen wonen, zodat hij niet meer alleen is.
Lydia Havinck is de vrouw van Robert. Ze hadden elkaar leren kennen tijdens zijn afstudeerfeestje in Leiden. Zeven maanden na hun ontmoeting trouwden ze al. Lydia was opgegroeid in een gereformeerd en respectabel gezin in Wassenaar, Robert in een Brabants-katholiek gezin. Volgens Havinck lag de oorzaak van hun problemen in het feit dat Lydia na de huishoudschool haar studie MO-A Frans niet had afgemaakt en dat Robert zelf na het gymnasium rechten had gestudeerd. Na de geboorte van Eva, raakte Lydia in een postnatale depressie. Na een bezoek aan een bordeel met een van zijn collega's, sluit Robert zich steeds meer voor Lydia af. Vooral na haar ommezwaai naar een bevrijd leven, toen ze praatgroepen ging bezoeken. Lydia interesseerde hem niet meer. Beiden hadden verschillende minnaars.
Eva Havinck werd na twee miskramen geboren. Zij is erg in zichzelf gekeerd. Havinck besteedde geen aandacht aan haar en bemoeide zich niet met haar opvoeding. Dat liet hij aan Lydia over, maar zij was er bijna nooit. Lydia en Eva konden het niet goed met elkaar vinden. Volgens Lydia was Eva gevoelloos, oneerlijk en onbenaderbaar. Na Lydia's zelfmoord moet Havinck haar zelf opvoeden. In het begin verloopt het contact stroef. In een poging aandacht te krijgen, gaat Eva hyperventileren. Havinck weet nu helemaal niet meer wat hij met haar aanmoet. Hij beklaagt zich dat net hij een puber moet tegenkomen, die met beroete ogen en een dreigende c-cup uit de hand loopt. Langzaam gaat het contact wat makkelijker en praten ze meer met elkaar.
Flat characters:
Maud, de vriendin van Robert Havinck. Zij heeft niet veel belangstelling voor anderen. Havinck noemt haar een zewrfkat die hij wilde temmen. Hij zou haar graag binnenlokken 'in een kooi van burgerstatus, comfortabel gestoffeerd met een vast inkomen en vergrendeld met een stevig traliewerk van hyppotheekaflossingen', maar Maud wil dat niet.
Rafael. Een kunstenaar met de bijnaam Payaso (clown). Als hij met kunst bezig is, reageert hij niet op iets wat daar niets mee te maken heeft. Hij kan geen gezichten onthouden. Bij zijn kunstwerken betrekt hij Havinck. Hij neemt de advocatuur (en dus Havinck) op de hak
Perspectief:
Het verhaal is verteld in de personale vertelsituatie. We beleven de gebeurtenissen vanuit het standpunt van Havinck. Soms zijn er stukken, waarin we ook de gedachten van anderen kunnen lezen (auctoriaal)
Tijd:
Het verhaal betreft een gedeelte uit het leven van advocaat Havinck. Het is niet geheel chronologisch. Er komen verschillende flashbacks in voor.
Home - Contact - Over - ZoekBoekverslag op uw site - Onze Boekverslagen - Boekverslag toevoegen