Boekverslag : Ferdinand Bordewijk - Karakter
De taal ervan is Nederlands en het aantal woorden bedraagt 9730 woorden.
De taal ervan is Nederlands en het aantal woorden bedraagt 9730 woorden.
Ferdinand Bordewijk - Karakter
Beoordeling Ornée & Vermeer Tekstbureau
Karakter
Bordewijk, F. (1884-1965)
Structuur.
Er is geen voorwoord of nawoord, maar het boek bestaat
uit vele hoofdstukken.
Neen : Jacoba Katadreuffe, een 18-jarige dienstbode,
bevalt in Rotterdam van een zoon, Jacob Willem
Katadreuffe. De vader van het kind is Jacoba's vroegere
werkgever, de deurwaarder A. B. Dreverhaven. Iedereen
zegt haar hulp te zoeken en de vader tot onderhoud te
verplichten, maar ze is koppig en zegt « neen ».
Jeugd : Jacoba en haar zoon leven in armoede tussen de
laagste bevolkingsklassen. Ze hebben het steeds
moeilijk, maar ondanks dat probeert ze haar zoon goed op
te voeden en weg te houden van de marginalen.
Jeugd : De twee verhuizen naar een betere buurt. Om geld
te verdienen, gaat Jacoba handwerkjes maken. De jongen
is inmiddels al 21 jaar ; samen wonen ze bij Jan Maan,
Jacoba's vroegere commensaal.
Een faillissement : De jonge Katadreuffe opent een
sigarenwinkel in Den haag, maar na 5 maanden is hij al
failliet. Hij gaat terug bij zijn moeder wonen ; Dan
komen de deurwaarder en de curator. De deurwaarder blijkt
zijn vader te zijn.
Gevel en kantoor : Katadreuffe moet naar de curator met
de melding van al zijn schulden. Hij moet ook zijn
enkele bezittingen, namelijk zijn dierbare boeken,
meebrengen. Jacob Willem heeft een enorm ontzag voor het
advocatenbureau. Hij droomt ervan om er ooit ook te
kunnen werken. Hij ziet ook zijn vader en hij is
geïmponeerd door zijn machtig voorkomen.
Een vriend : Jan Maan is Katadreuffes beste vriend. Jan
heeft wel communistische ideeën, maar kan Katadreuffe
niet beïnvloeden. Het faillissement wordt tegen alle
verwachtingen in opgeheven en hij krijgt zelfs een baantje
bij de curator.
Het weten tot t : Hij wordt aangenomen als typist bij De
Gankelaar en zijn faillissement wordt nietig verklaard.
Hij is ook een leergierig iemand en daarom leest hij in
zijn lexicon dat maar gaat tot de letter t.
Een begin : Hij krijgt ook de kans om in te trekken voor
12 gulden bij de conciërge van het advocatenkantoor.
Deze kans grijpt hij, maar de kamer vindt hij toch wat
ongezellig en donker.Zoals gewoonlijk geeft zijn moeder
geen commentaar op deze beslissing.
De eerste maanden : Hij verricht fantastisch werk en hij
boekt veel vooruitgang omdat hij veel oefent.
De eerste maanden: Katadreuffe komt te weten dat hij
dankzij zijn vader in dienst genomen is. Hij snapt
alleen niet waarom zijn moeder zo zwijgzaam is over zijn
vader. Hij komt ook te weten dat Dreverhaven beroemd is
geworden door het befaamde scheepsbeslag.
Het eerste jaar: Hij beseft dat hij nog maar onderaan de
ladder staat, maar hij is klaar om op te klimmen. Met De
Gankelaar kan hij goed opschieten, want Katadreuffe is
geïnteresseerd in zijn filosofische opvattingen.
"Katadreuffe was zelf nog een karakter in wording; hij
onderging een late groei naar volwassenheid."
Het eerste jaar: Zijn moeder takelt langzaamaan af: haar
gezondheid verslechtert, haar werkjes brengen steeds
minder geld op,... Ze wil wel dat haar zoon vooruit zou
komen in zijn leven. Ze wil ook dat Jan Maan voor altijd
bij haar blijft. Katadreuffe studeert nu Nederlands,
moderne talen,... Hij wil absoluut advocaat worden.
Enkel Jan Maan is op de hoogte van zijn toekomstplannen.
Vanaf nu geeft hij elke maand 15 gulden aan zijn moeder
als huishuur.
Dreverhaven: Dreverhaven is een koele deurwaarder.
Medelijden staat niet in zijn woordenboek. Hij draagt
constant een jas en hoed. Katadreuffe gaat op een avond
op bezoek bij zijn vader. Dreverhavens eerste woord tot
zijn zoon is "en". Een doodsimpel woord dat
uitgesproken werd met de stem van een Caesar.
Katadreuffe en Dreverhaven: Katadreuffe krijgt een
oproeping toegestuurd van de Maatschappij voor
Volkskrediet. De voorzitter ervan blijkt zijn vader te
zijn. Katadreuffe was vergeten zijn schulden van het
faillissement af te betalen, maar hij weigert om van
iemand geld te lenen. Dreverhaven is zeer hardvochtig en
verleent zijn zoon geen genade. Er ontstaat een heftige woordenwisseling.Dreverhaven legt een dolk op zijn bureau. Katadreuffe steekt de dolk in het bureau .De jongen loopt woedend weg.
Ten tweeden malen: Katadreuffes faillissement wordt voor
de tweede keer uitgesproken. Wever is nu zijn curator.
Dankzij De Gankelaar verliest hij zijn meubels niet en
houdt hij toch nog iets over van zijn loon.
Stroomkoning, de baas van het advocatenkantoor, heeft
trouwens al beloofd dat hij in dienst mocht blijven.
Zaken en liefde: Hij lijdt toch erger dan hij gedacht
had onder het faillissement. Hij wil er zo snel mogelijk
vanaf zijn en daarom geeft hij nu ook zijn loonsverhoging
aan de curator. Rentenstein, een collega van hem, is
jaloers op hem omdat hij steeds beter wordt. Tussen de
twee hangt een zekere spanning. Juffrouw Te George,
de bureauchef van Stroomkoning, zoekt toenadering tot
Katadreuffe en op het eerste gezicht klikt het tussen
beiden.
Kleurloze tijd: Lorna Te George is nog steeds verliefd
op hem, maar haar liefde wordt niet beantwoord. Na de
zomer wordt het faillissement afgewikkeld. Wever wil
hem nog extra geld geven, maar de koppige jongen weigert
dit resoluut. De baas van de maatschappij Cadwaller,
Countryside and Countryside, komt logeren bij
Stroomkoning. Katadreuffe heeft echt spijt dat hij geen
Engels kan spreken.
Katadreuffe en Dreverhaven: Jan Maan is nog altijd een
enorme voorstander van het communisme, dat in Rotterdam
steeds meer aanhang verwerft. Jacoba krijgt bezoek van
een oude, goede vriend, namelijk de schipper Harm Knol
Hein. Katadreuffe heeft geld nodig om zijn studies, die
trouwens goed verlopen, te bekostigen. Hij gaat naar
zijn vader om 2000gulden te lenen en ongelooflijk maar
hij krijgt ze.
De weg naar Leiden: Het eerste jaar gaat de weg naar
Leiden van Katadreuffe over rozen. Zijn studies lukken
goed en op kantoor mag hij ook al eens een zaak van
Rentenstein overnemen. Hij is nog altijd vastbesloten om
advocaat te worden.
Zaken, liefde, fraude: Katadreuffe heeft een tweede
echte ontmoeting met Lorna Te George. Enkele dagen later
ziet hij haar op het strand met een andere man. Ondanks
het feit dat hij nog geen relatie heeft met Lorna, is
hij toch stik jaloers. Rentenstein wordt betrapt op
frauderen en wordt natuurlijk ontslagen. Achteraf blijkt
dat Dreverhaven er voor iets tussen zat.
De weg naar Leiden: Katadreuffe krijgt de job van
Rentenstein, maar koppig weigert hij zijn
loonsverhoging, omdat hij vindt dat hij ze niet
verdient. Stilaan begint hij zich te overwerken. Zenuwen
bepalen zijn leven. Tussen hem en Te George is er een
zekere spanning. Juffrouw Sibculo, de typiste, is
verloofd, maar eigenlijk is ze ook verliefd op
Katadreuffe.
Katadreuffe en Dreverhaven: Opnieuw vraagt Dreverhaven
het faillissement aan van zijn zoon. Katadreuffe beseft
nu dat zijn vader hem er wil inluizen. Hij en Carlion,
een goed advocaat van het kantoor, gaan naar Mr.
Schuwagt en de rechtbank. Het verzoek tot
faillietverklaring wordt van de hand gewezen. 's Avonds
gaat hij wandelen en zonder het te beseffen staat hij
plots voor het huis van zijn vader, die hem trouwens
gevolgd was. Deze keer laat de jongen zich niet afpoeieren en
hij komt uit voor zijn eigen mening waarvan Dreverhaven
zelfs even verbaasd is.
Zorgen: Katadreuffe slaagt met glans voor zijn
staatsexamen. Op het kantoor wordt dan ook een feestje
voor hem georganiseerd. Lorna Te George is er ook.
Stilletjes verlaat ze de groep, maar hij merkt haar
vertrek nog net op tijd op. Hij roept haar achterna en
eventjes hebben ze nog oogcontact. Dan vertrekt ze. De
volgende dag is ze ziek en de dag daarna valt haar
ontslagbrief in de bus. Ze kon duidelijk niet leven met
haar onbeantwoorde liefde voor Katadreuffe. Die nacht
bloedt hij uit zijn mond. Hij gaat naar de dokter en die
zegt dat het van de maag komt. Hij moet het vanaf nu wel
wat rustiger aan gaan doen.
De weg door Leiden: Op kantoor gaan de zaken steeds
slechter: De Gankelaar vertrekt naar Indië, de advocaat
Piaat sterft plotseling,... Katadreuffe verhuist ook. De
donkere kamer roept veel te veel herinneringen op aan
Lorna. Zijn studieijver wordt beloond: hij slaagt voor
het kandidaatsexamen.
Dreverhaven: De gezondheidstoestand van Jacoba gaat
sterk achteruit. Dreverhaven doet haar nog eens een
huwelijksaanzoek, maar ze weigert. Dreverhaven beseft
ondertussen ook al dat zijn zoon groot zal worden. Hij
begint meer en meer zijn positie van deurwaarder te
misbruiken en hij schept er zelfs genoegen in. Op een
dag staan vader en zoon tegenover elkaar in de
rechtbank, maar geen van beiden wint de zaak.
Zaken en feest: Op kantoor krijgt hij steeds meer
verantwoordelijkheid. Op een avond is er een feest voor
Stroomkoning die 40 jaar advocaat is. Maar Katadreuffe
amuseert zich niet echt. Hij spreekt liever Engels met de jonge Countryside.
De heuvel: De dag voor zijn examen komt hij Lorna tegen
die nu moeder en mevrouw Telger is geworden. Nu pas
bekent hij openlijk zijn liefde voor haar.
Dreverhaven en Katadreuffe: Hij slaagt voor zijn examen en kan dus
eindelijk advocaat worden. Maar tegen zijn toelating als
advocaat wordt een bezwaar ingediend door zijn vader.
Katadreuffe gaat naar de rechtbank en weerlegt al de
tegenargumenten. Hij verkrijgt zijn toelating. Daarna
gaat hij naar zijn vader voor een laatste afrekening.
Hij erkent hem niet meer als vader, hij bestaat niet
meer voor hem. Katadreuffe komt ook te weten dat zijn
moeder zijn maandelijkse huishuur voor hem opzij heeft
gezet.
Grondmotief en titelverklaring.
Het hoofdthema van het boek is de strijd tussen vader en
zoon. Dreverhaven, de vader van Katadreuffe, zet alles
op alles om zijn zoon in moeilijkheden te brengen.
Katadreuffe slaagt er toch in om ondanks een
faillissement en leningen hogerop te komen en advocaat
te worden. Als Katadreuffe de strijd met zijn vader
denkt gewonnen te hebben, zegt Dreverhaven hem dat hij
het uiteindelijk was die zijn zoon zo'n goede baan heeft
bezorgd. Zo komen we ook ineens bij de titelverklaring,
want het verhaal draait enerzijds rond het vormen van
Katadreuffes karakter en anderzijds rond het
onveranderlijke karakter van Dreverhaven en Jacoba. De
titel heeft betrekking op het vitalistische element van
wilskracht, doorzettingsvermogen en minachting van
zwakte. De titel onthult dus iets over het grondmotief.
a)Bespreking van de personages.
Jacob Willem Katadreuffe heeft een sterke wil en is een
echte doorzetter. Het doel in zijn leven is advocaat te
worden en hij doet er alles voor. Hij zal zijn vader
laten zien dat hij hem niet nodig heeft. Bij al zijn
ambities vergeet hij hierbij zelfs zijn liefde voor
Lorna Te George, een secretaresse van kantoor. Later
krijgt hij hier spijt van als hij haar als moeder en
gehuwde vrouw ontmoet.
Dreverhaven is de vader van Katadreuffe. Hij is een
wrede deurwaarder die meedogenloos is voor iedereen.
Ondanks zijn wreed karakter heeft hij Jacoba
verschillende huwelijksaanzoeken gedaan en haar een
lange periode geld toegestuurd.
Jacoba Katadreuffe heeft ook een heel sterke wilskracht.
Ze wil nooit door anderen geholpen worden, want ze wil
haar eer hoog houden.
Jan Maan is de beste vriend van de jonge Katadreuffe.
Jan is niet zo leergierig als hij. Hij is ook een enorme
aanhanger van het communisme.
b) Relaties van de personages onderling.
Tussen vader en zoon is er een constante strijd.
Dreverhaven wil zijn zoon belemmeren in het bereiken van
zijn doel. In het begin laat Katadreuffe zich door zijn
vader overdonderen, maar naarmate het verhaal vordert,
wordt hij zelfzekerder en durft hij zijn eigen mening te
verwoorden. Op het einde zegt hij zijn vader ook dat hij
niet meer bestaat voor hem. Dreverhaven zegt dan dat hij
alles had tegengewerkt om zijn zoon te sterken in zijn
karakter.
Tussen Katadreuffe en zijn moeder is er slechts een
oppervlakkige relatie. Zijn moeder is eerder zwijgzaam
en ze zegt hem nooit haar eigen mening over zijn
plannen. Ondanks dat, bezoekt hij haar toch elke week.
Zij wil wel dat hij het ver schopt, maar dat zegt ze hem
nooit. Ze hebben beiden een sterk karakter en geen van
beiden wil wijken voor de andere en dat leidt soms tot
botsingen. Hij noemt haar ook nooit moeder, maar praat
altijd over haar vanop een afstand. Hij gebruikt de
termen "ze" en "haar".
Katadreuffe heeft een hele goede vriend, namelijk Jan
Maan. In het begin wil Katadreuffe hem van alles
bijleren uit zijn boeken, maar na een tijdje beseft hij
dat dat bij Jan geen zin heeft. Jan is een aanhanger van
het communisme en hij neemt Katadreuffe zelfs mee naar
hun bijeenkomsten, maar ondanks hun goede vriendschap
laat Katadreuffe zich toch niet ompraten om voor het
communisme te kiezen.
Bespreking van plaats en ruimte.
Het grootste deel van het verhaal speelt zich af in
Rotterdam. Katadreuffe woont ook 5 maanden in Den Haag.
Voor zijn studies en examens moet hij naar
Leiden, maar Rotterdam blijft altijd zin uitvalsbasis.
Tijdens heel het verhaal worden ook verwijzingen gemaakt
naar de enorme kloof die er in die periode (= de periode
tussen de Eerste en de Tweede Wereldoorlog )was tussen
de rijken en de armen. Naarmate Katadreuffe de sociale
ladder beklimt, komen we meer en meer in contact met de
leefsituaties van de verschillende bevolkingsklassen.
Het speelt zich ook af in de periode waarin het
communisme zijn intrede doet en steeds meer
belangstelling krijgt van de Nederlandse bevolking. Bv.
Jan Maan.
Bespreking van tijd.
De vertelde tijd zijn de eerste 25 à 30 levensjaren van
Katadreuffe. We kunnen de vertelde tijd niet nauwkeurig
bepalen, omdat er nergens in het boek juistere gegevens
staan dan " en hij was nog geen dertig". De verteltijd
is 283 bladzijden.
Er is dus sprake van een tijdsversnelling. Het verhaal
verloopt snel.
Persoonlijke appreciatie.
Het boek is een echte klassieker en iedereen moet het
beslist eens gelezen hebben. Het behoort tot de
psychologische literatuur, dus actie moet je niet
bepaald verwachten. Maar als je van dit genre
houdt, is het een aanrader. Ik moet toegeven dat ik het
boek nooit zelf zou gekozen hebben als het niet een van de
verplichte keuzes was. Ik ben toch blij dat ik het
uitgekozen heb, want het verhaal was veel mooier dan ik
ooit had gedacht. Het verhaal is op een uitzondering na
volledig chronologisch en dat maakte alles nog
eenvoudiger om te lezen. Het lezen verliep trouwens heel
vlot. Af en toe vond ik het wel een beetje saai, omdat
er soms heel veel en lange beschrijvingen waren. Maar
als het me wat begon tegen te staan, legde ik het
eventjes weg en daarna genoot ik weer met volle teugen.
Het allerboeiendste vond ik de evolutie van Katadreuffes
karakter in de loop van het verhaal. Na het lezen van
het boek heb ik in ieder geval al voor mezelf besloten
dat ik binnenkort de film ook wel wil zien.
Als afsluiter wil ik nog zeggen dat de woorden van
Coleridge de perfecte samenvatting zijn van heel het
verhaal.
A SADDER AND WISER MAN
HE ROSE THE MORROW MORN.
Als een droeviger en wijzer man
stond hij de volgende morgen op.
Home - Contact - Over - ZoekBoekverslag op uw site - Onze Boekverslagen - Boekverslag toevoegen