Boekverslag : Leon De Winter - De Ruimte Van Sokolov
De taal ervan is Nederlands en het aantal woorden bedraagt 1825 woorden.

Titelverklaring


Centraal in dit boek staan thema's als integriteit en verraad. Lev en Sokolov vertegenwoordigen daarbij de twee uitersten. Sokolov is de moralist, Lev is de amorele pragmaticus. Lev gaat heel ver. Maar ook Sokolov doodt iemand, al is het met een hoger doel voor ogen. De ontwikkeling is duidelijk, Sokolov gunt zich steeds meer morele ruimte.

Over de auteur


Leon de Winter wordt op 24 februari 1954 in 's Hertogenbosch geboren als zoon van orthodox-joodse ouders, maar hij groeit op in een niet-joodse omgeving. Hij bezoekt in zijn geboorteplaats het gymnasium en in Waalwijk het gereformeerde Willem van Oranje College. Een jaar voor hij zijn diploma haalt, wordt zijn novelle Revolutie bekroond met de ontmoetingsprijs van de Stichting Literaire Dagen (1973). In 1974 verhuist hij naar Amsterdam en gaat aan de Nederlandse Filmacademie studeren. Uit ongenoegen met het onderwijsniveau geeft hij met enkele anderen een zwartboek over de opleiding uit. Zijn debuut Over de leegte in de wereld verschijnt in 1976; het is een bundel met door Kafka geïnspireerde verhalen. In 1978 verlaat hij samen met Seegers en Van de Velde de academie zonder het diploma te hebben behaald. Een jaar daarop verschijnt de eerste speelfilm van het drietal: De verwording van Herman Dürer. In de volgende jaren maakt het trio enkele films voor de televisie, en in 1981 verschijnt de tweede speelfilm, De afstand.



Voor zijn romandebuut De (ver)wording van Herman Dürer, gebaseerd op het filmidee, krijgt De Winter de Reina Prinsen Geerligsprijs. Van 1978 tot 1982 is Leon de Winter als recensent verbonden aan Vrij Nederland; daarna is zijn medewerking aan dit blad, zowel als vanaf '82 aan De Volkskrant, incidenteel. Naast La place de la Bastille is ook Zoeken naar Eileen W., beide verfilmd, een bekend werk van De Winter. Uit 1990 dateert Hoffmans honger, een televisieserie voor de VPRO, door hemzelf geregisseerd. In 1991 verschijnt Supertex, en zijn laatstverschenen roman tot op heden is De hemel van Hollywood uit 1997.



De angst voor de leegte vormt het centrale thema in het werk van De Winter. Wel hanteert hij het principe van de hoop. De zoektochten van de personages naar hun (meestal joodse) identiteit hebben tot doel het verleden te ordenen en te corrigeren, zodat er weer toekomst is.

Literaire stroming


Moderne Nederlands literatuur.

Genre


Psychologische roman

Samenvatting


Deel 1 (blz. 9 t/m 177)



Aleksandr Iwanowitsj Sokolov is getuige van een moord die op 23 september 1990 in Tel Aviv plaatsvindt. De moordenaar loopt recht op Sokolov af en deze zegt in het Russisch: "Ik heb niets gezien". Sokolov denkt dat het zijn oude vriend Lev Lezjawa is. Hij heeft hem, nadat de Oktjabr ontploft is, niet meer gezien. Toen is hij ook ontslagen als raketspecialist. Omdat hij in Israël geen baan kan vinden, is hij weer vervallen in het alcoholisme. Hij heeft Lev voor het eerst ontmoet op de Middelbare School no. 79 in Moskou. Lev was toen zijn intellectuele tegenstander.



Sokolov wordt wakker van politiesirenes. Hij wil niet ondervraagd worden omdat hij nare herinneringen heeft aan de verhoren na de ontploffing van de Oktjabr. Ook de leugendetectortest voor een goede baan bij de Israëlische luchtmacht verknalt hij. Op zijn kamer denkt hij terug aan de ramp met de Oktjabr. Hij is toevallig in Israël gekomen (op zijn tiende wist hij pas dat hij een Jood is). Ook Lev is een Jood.



De volgende dag wordt hij bijna ontslagen. Ook wordt hem gevraagd om naar het politiebureau te komen. Hij verraadt Lev ook deze keer niet. De compositietekening heeft trekken van Lev, maar mist zijn persoonlijkheid. Lev, die leider van een ruimtevaartproject was, maakte in het verleden ruzie met Maltsev, een kosmonaut, die met zijn vrouw naar bed was geweest. Maltsev werd  in ere hersteld en nam toch deel aan de vlucht die op een ramp uitdraaide. De vechtpartij speelde een grote rol in het KGB-onderzoek. Sokolov wilde Lev niet verraden, maar door zijn stilzwijgen was hij verdacht. Daarna begon zijn aftakeling, hij kreeg minder goed werk en zijn vrouw Irina scheidde van hem en nam zijn dochter Natasja mee. Daarna ging hij naar Israël.



Als hij terugkomt van het politiebureau, is hij ontslagen. In de kamer naast hem wonen nu een vrouw, Tanja, en haar dochter Emma. Tanja drinkt ´s avonds iets met hem. De avond verloopt harmonieus.



Deel 2 (blz. 179 t/m 290)



De volgende dag blijft hij drinken. Hij denkt aan het einde van zijn huwelijk en de verhoren van de KGB. Hij had Lev feitelijk nooit verraden maar moreel gezien wel. Lev had Irina verleid en Irina vertelt dit aan Sokolov om de onbetrouwbaarheid van Lev duidelijk te maken. Dan schudt iemand hem wakker, het is Lev. Lev wil Sokolov meenemen naar zijn appartement dat ´koninklijk´ is. Channah, de huishoudster, verwelkomt hem en zorgt voor hem. Sokolov slaapt 17 uur. Tijdens een etentje met Lev, zegt deze dat hij zijn handen van hem aftrekt als hij nog één druppel drinkt. Ze spreken over het verleden. Lev heeft in de Verenigde Staten veel geld verdiend, zij het niet helemaal legaal. Sokolovs baan heeft hij te danken aan moord en diefstal van Lev. Lev moedigt hem aan zijn ethische scrupules overboord te zetten en een nieuw leven te beginnen. Hij heeft voor Sokolov een eigen flat gehuurd. In zijn oude kamer komt hij Tanja tegen en vraagt haar ´s avonds met hem te gaan eten. Zij gaat hiermee akkoord. Sokolov richt zijn flat in. Sokolovs gevoelens zijn gemengd. Hij vraagt zich af wat hij Lev verschuldigd is. Tanja gaat met Sokolov mee naar boven maar wil geen seks met hem omdat hij niet besneden is. Ze is uit idealisme naar Israël gekomen en legt de keus bij Sokolov of hij zich laat besnijden of niet.



Deel drie (blz. 293 t/m 328)



Tanja wil met Sokolov trouwen maar dan moet hij zich laten besnijden. Ze wil ook een kind van hem. Sokolov kan niet beslissen. Hij gaat naar Lev en vertelt hem van het bezoek van agent Katsz en van de moord waarvan hij getuige was. Lev geeft geen krimp. Na zeven dagen krijgt hij een uitnodiging van Lev om de nieuwe fabriek waarover hij de leiding krijgt te bezoeken. Zijn fabriek zou op een plek moeten komen van een nieuwe Joodse kolonie en de Arabieren zouden verdreven worden. Daarom wordt de fabriek ook door Israël gesubsidieerd. Sokolov komt er achter dat het een wapenfabriek zal worden. Sokolov werpt morele bezwaren op, waarop Lev antwoordt dat hij alsnog voor de goot kan kiezen. Dat doet hij natuurlijk niet. De nieuwe onderneming heet November Enterprises. Via Lev hoort hij dat zijn eerste vrouw Irina in de problemen zit in Rusland. Ze wil graag met Natasja naar Israël komen. Hij wil eerst een stabiele relatie met Tanja en laat zich besnijden.



Deel vier (blz. 331 t/m 397)



Na zijn besnijdenisoperatie besluit hij Irina en Natasja naar Israël te halen. Lev komt op bezoek en bespreekt met Sokolov de oorlog tussen de Verenigde Staten en Irak. Beiden vragen zich af of Bagdad Scuds op Tel Aviv zal afvuren. Sokolov heeft zich verdiept in de Westerse wapentechnologie en is klaar voor zijn nieuwe baan. Lev komt met het bericht dat hij door een man gechanteerd wordt. Die man moet dood. Lev zet Sokolov onder druk om de moord te plegen. Lev biedt hem een half miljoen aan. Sokolov weigert. Lev chanteert hem met zijn toekomst. Sokolov weet dat hij die klap niet te boven zal komen. Sokolov vermoordt David Koeznadze. Als Sokolov de bom bekijkt, die het huis had moeten laten ontploffen, ziet hij dat de explosieven zouden zijn ontploft zodra het tijdsmechanisme in werking was gezet. Lev heeft hem dus willen vermoorden. Hij wil naar Tanja gaan om alles op te biechten. Buiten zijn appartement ziet hij een sigaar van Lev liggen en hij monteert de springstof onder diens auto. Dan gaat hij terug naar het ziekenhuis.



Later (blz. 401 t/m 411)



Natasja viert haar verjaardag op het dakterras van het Carlton Hotel in Tel Aviv. Sokolov is een rijk man omdat hij en Lev bij het contract een wederzijdse levensverzekering hebben afgesloten. Het bedrijf floreert. Tanja en Irina worden nooit vriendinnen maar zijn wel solidair. Katsz is een huisvriend geworden. Het enige dat minder is, is dat Sokolov nog steeds een verdachte is. Hij heeft verder een gouden toekomst in Israël voor zich.









Tijd en tijdvolgorde


Het verhaal in Israël speelt zich af in enkele maanden. De chronologische verhaallijn wordt regelmatig onderbroken door flash-backs. Het vertelheden speelt zich af tegen de achtergrond van de Golfoorlog in 1991. Het historisch kader versterkt de geloofwaardigheid en versterkt het thriller-effect. Het verhaal heeft een gesloten einde.

Plaats/ruimte


Het verhaal speelt zich voornamelijk af in Tel Aviv. Sokolov en Lev maken eenmaal een reis naar de Westbank. De beschrijving van Tel Aviv is gedetailleerd. De beschrijvingen van Moskou, Tomsk en Kaliningrad zijn minimaal.

Karakterbeschrijving en -ontwikkeling


Aleksandr Iwanowitsj Sokolov:



Sokolov is de hoofdpersoon in het verhaal. Hij is in feite net zo'n schurk als Lev, maar hij ondergaat eerst zelfkastijding. Zijn principes dienen voornamelijk als korset om zijn bandeloosheid in toom te houden, zoals bijvoorbeeld zijn alcoholisme. Sokolov beleeft zijn Jood-zijn niet echt. Zelfs zijn besnijdenis vindt niet plaats om religieuze motieven. Hij is een rond karakter.



Lev Sergejewitsj Lezjawa:



Lev maken we alleen maar mee in de gedachten van Sokolov. Lev is een pragmatische schoft. Tegen zijn cynisme is Sokolov slechts één keer bestand, als hij Lev en zijn auto opblaast. Al die andere keren wordt hij door Lev verleid. Hij is een rond karakter.

Onderlinge relaties


Lev:



Lev is de vriend van Sokolov en een grote oplichter.



Irina:



Irina is de eerste vrouw van Sokolov die van hem scheidt als hij wordt ontslagen.



Natasja:



Natasja is zijn dochtertje.



Tanja:



Tanja is de vriendin die hij tegenkomt in Israël en met wie hij een relatie krijgt.



Emma:



Emma is het dochtertje van Tanja.



Katsz:



Katsz is de politieagent die de zaakjes van Lev en later Sokolov onderzoekt. Hij wordt een vriend van de familie.

Geloofwaardigheid van het verhaal


...

Thematiek


In De ruimte van Sokolov gaat het om de band met de Joodse traditie, angst, schuld en schaamte. Het is ook het verhaal van een vriendschap die bestaat door de polariteit van de vrienden en hun verraad. Tevens is het het verhaal van de uit Rusland geïmmigreerde Joden. Het ruimtevaartverhaal en de raketdeskundigheid van Sokolov dragen bij tot het thrillereffect.

Motto


Niets zult ge zien in de eeuwige lege verte,



De stap niet horen die ge doet,



Geen steunpunt vinder voor uw voet.



(Goethe - Faust)



´Geloof je niet dat God alles ziet?´



´God is een luxe die ik me niet kan veroorloven´.



(Woody Allen - Crimes and Misdemeanors).

Taalgebruik


Je leest het boek net zo gemakkelijk uit als een detective. Het boek is wel ontzettend 'uitleggerig'. Het boek lijkt geschreven voor een groot publiek. De taal is niet eenvoudig, maar ook niet al te moeilijk. Er zitten mooie stijlfiguren in.

Opdracht


Voor Jessica.

Vertelsituatie


Er is spraken van een personale vertelsituatie. Toch kent men de gedachten van Sokolov alleen via de verteller. Er zit een behoorlijke afstand tussen lezer en romanpersonage.

Perspectief


Hij-perspectief.

Verhaalopbouw


De ruimte van Sokolov is verdeeld in vier delen. Deel één telt 12 hoofdstukken, deel twee 9, deel drie 3 en deel vier 7. Daarna volgt nog het hoofdstuk 'Later'. Bladzijde 413 is een dankwoord.

Eigen mening


...
Andere boeken van deze auteur:

Home - Contact - Over - ZoekBoekverslag op uw site - Onze Boekverslagen - Boekverslag toevoegen