Titelbeschrijving:

Auteur: Ben Borgart

Titel: De Vuilnisroos

Plaats + jaar van uitgave: Amsterdam©1972

Gelezen druk: 1972

Eerste druk: 1972

Motivatie:

Het boek stond thuis in de kast en ik moest nog een boek lezen voor het leesdossier van Nederlands. Vandaar dus.

Samenvatting:

De verteller en ik-figuur, Louis Cuzzy, woont bij een vriend in een gammel kruisertje in Amsterdam. Op een dag gaat z’n vriend, Mees de Kloet (“de filosoof”) weg en komt niet meer terug. Hij is spoorloos verdwenen. Louis gaat hem nog een paar keer zoeken, maar hij kan hem niet vinden. Later hoort hij, dat de filosoof is opgepakt omdat hij een molotovcocktail bij zich had. Op een dag komt de politie naar hem toe en zegt dat hij met het kruisertje weg moet. Hij blijft liggen totdat de politie hem na twee weken weer wegstuurt. Hij vaart het IJ over naar Amsterdam-Noord. Vanaf hier laat hij zich een stuk slepen door een schipper. Hij komt uiteindelijk in Broek in Waterland terecht. Ook hier wordt hij door de politie weggestuurd. Hij vaart weg en komt op een meer uit. Voordat hij op het meer is, werkt hij nog een dag bij een boer. Hier verdient hij wat geld, wat te eten en een kip die hij Pikjemeniet noemt. Op het meer ontmoet hij een stel junkies, die hij heel snel weer verlaat, opdat ze Pikjemeniet willen opeten. Hij vaart ‘s nachts het meer af in komt uit in Katwou. Hier brengt hij de rest van de nacht door. De volgende morgen wordt hij ook hier weggestuurd. Onderweg krijgt hij ruzie met een stel jongens op brommers. Hij vlucht als de politie komt. Tijdens zijn vlucht komt hij op een meer uit waar een eiland in ligt: het vuilniseiland.

Hij meert af aan de achterzijde van het eiland. Hij verblijft enkele maanden op het eiland. Hij eet pas gestort eetbaar afval, mosselen en bloemen. Van het afval bouwt hij een kooitje waar hij een rat in vangt. Die rat houdt hij als huisdier. Hij houdt zich bezig met het opknappen van het kruisertje, lezen en het verzorgen van zieke dieren die hij op het eiland of in het meer vindt. Op een nacht begint het te stortregenen en loopt het kruisertje vast. De dag erna komt een rechercheur die hem meeneemt naar het bureau. Hij wordt verdacht van landloperij. Op het bureau wordt hij medisch onderzocht en moet hij de nacht in de cel doorbrengen. Als hij de volgende dag bij gebrek aan bewijs wordt vrijgelaten, gaat hij terug naar het kruisertje. Als hij op het eiland komt, vindt hij tussen alle rommel een mooie roos: de vuilnisroos. Hij graaft de bloem uit en plant ze in een bak op het kruisertje. Plotseling begint het bootje te zinken. Louis trekt de bloem uit de bak en stopt ze in een koker met papieren van de filosoof. Hij zwemt naar de oever.

Aan de oever wordt hij opgevangen door een middelbare scholiere: Ellie Jurriaans. Zij neemt hem mee naar huis en plant de roos in een potje.

Louis mag zich douchen en blijven overnachten. Ellie’s ouders zijn eerst wat ongerust, maar als ze de papieren van de filosoof zien, denken ze dat hij doctorandus is. De dag erna gaat hij weg. Ellie fietst met hem mee, zij moet naar school. Onderweg besluiten ze dat Ellie zal spijbelen. Ze maken die dag een fietstocht. Ze stoppen langs een dijk en zwemmen het kanaal over. Aan de overkant ontstaat een vrijpartij. Als ze terug zijn aan de andere kant, gaat Ellie met beide fietsen naar huis, zodat haar ouders niets merken. Louis valt in slaap.

Als hij wakker wordt, merkt hij dat hij in de ziekenzaal van een gesloten inrichting ligt. Hij zou een zelfmoordpoging hebben gedaan. Ellie komt hem opzoeken, en ze spreken af dat Ellie die nacht bij de toegangspoort zal wachtten met twee fietsen. Ze zouden naar Azië vluchten.

Die nacht weet Louis uit de inrichting te ontsnappen en gaan ze samen op weg. Ze brengen de nacht langs de weg door in het tentje dat Ellie heeft meegebracht. Omdat een pyjama het enige is dat Louis heeft, borduurt Ellie er wat versierselen op. Ze fietsen door het land naar het zuiden. Onderweg overnachten ze langs de weg. De laatste overnachting hebben ze op een fabrieksterrein in Venray. Als ze op het station in Maastricht zijn, ziet Louis verdachte personen in een auto stoppen, pal achter Ellie. Hij rent het station door en vlucht de trein naar Zandvoort aan Zee in. Ellie blijft achter, zij weet er niets vanaf.

Uitgewerkte persoonlijke reactie:



Onderwerp:

Het onderwerp van dit boek is, dat de hoofdpersoon op weg gaat met een bootje over de wateren rond Amsterdam, later gaat hij op weg met de fiets. Ik vond dit onderwerp wel aanspreken omdat het niet zo’n standaard onderwerp is. Het is origineel en daarom boeide het me. Voor ik het boek had gelezen verwachtte ik eigenlijk een of andere zoete roman, waarschijnlijk dor de ‘roos’ in de titel ‘vuilnisroos’. Dit is niet echt uitgekomen omdat er vooral in het begin geen sprake was van liefdes, verhoudingen of iets dergelijks. Toch komt de roos later wel van toepassing bij de relatie tussen de hoofdpersoon Louis en het jonge meisje Ellie. Het onderwerp ligt aardig in mijn belevingswereld. Ik kon me goed verplaatsen in de situatie omdat ik zelf ook wel op die wateren heb gevaren. Daarnaast zette het me ook wel weer aan het denken. De hoofdpersoon ging zo gemakkelijk met z’n leven om, af en toe eens ergens werken een dagje maar voor de rest gewoon wat leven op water en brood en wat ronddobberen op het water. Ik vind dat de schrijver het onderwerp goed uitgewerkt heeft. Goed helder en duidelijk maar af en toe toch met achterliggende gedachtes en een beetje diepgang.



Gebeurtenissen:

De hoofdgebeurtenissen in het boek zijn in grote lijnen:

- Het vertrek met het bootje uit Amsterdam

- Het verblijf op het vuilniseiland (daar vindt hij de roos)

- De ontmoeting met Elleke

- Relatie met Elleke

- Hij komt terecht op een psychiatrische afdeling waar hij ontsnapt

- Hij en Elleke vluchten naar Azie

- Elleke wordt gevonden en hij gaat alleen weg



Dit zijn de belangrijkste gebeurtenissen omdat het hele verhaal om deze punten draait en hier op voort borduren. De gebeurtenissen in het boek waren vaak best spannend omdat de hoofdpersoon steeds werd achtervolgd door de politie of weggestuurd door mensen. Sommige gebeurtenissen waren ook verrassend, zoals de varkens op het vuilniseiland of de vuurrode roos die op de vuilnisbelt groeit. De gebeurtenis die de meeste indruk op me maakte was het moment dat hij de vuilnisroos vond. Het was bijzonder hoe hij in al die viezigheid waar hij niets moois meer verwachtte, toch het mooiste ter wereld vindt; de vuilnisroos. Sommige gebeurtenissen hebben me wel aan het denken gezet zoals de manier waarop mensen reageren op een onbekende. Op momenten dat Louis werd weggestuurd of het moment dat hij iets van het gedrag van een paar rondcrossende jongeren wil opmerken, dan denk ik ook wat leven we soms in een verrotte samenleving. De schrijver beschreef de gebeurtenissen naar mijn mening op een goede manier. Hij vertelde het duidelijk en legde genoeg uit om het zelf te kunnen snappen.



Personages:

De hoofdpersoon in het boek is Louis Cuzzi. Hij is niet echt een heldfiguur, maar eerder een beetje een lui figuur, een denker, of een typische filosoof. Door het ik-perspectief kom je niet echt duidelijk achter de karaktereigenschappen van Cuzzi. Je komt er wel een beetje achter hoe hij over veel dingen denkt en wat voor soort figuur het is. De karaktereigenschappen zijn dus niet duidelijk beschreven maar je komt er zelf wel een beetje achter hoe het zit. Een ander belangrijk personage in het boek, Elleke, is de vriendin van Cuzzi. In haar kon ik me aardig verplaatsen en ze kwam ‘levensecht’ over, omdat ik mezelf ongeveer even oud als haar schat en ik zelf ook nog op school zit. Ik vond beide personages wel sympathiek overkomen. Hoewel Cuzzi’s ideeën wel een beetje passief zijn, kreeg ik daar wel respect voor en ik bewonderde Ellie op dat ze zomaar Cuzzi opvangt en zomaar hem vertrouwt en hem meeneemt en vervolgens met hem vlucht. Als ik mezelf in hun situaties zou bevinden denk ik niet dat ik op dezelfde manier zou hebben gereageerd, omdat ik anders denk als deze personages, maar ik keur hun gedrag ook niet af.



Opbouw:

Het verhaal is niet ingewikkeld van opbouw. De gebeurtenissen volgen elkaar volkomen chronologisch op, waardoor het verhaal erg helder overkomt en niet ingewikkeld. Er zitten verder ook weinig tot geen flachbacks in het verhaal waardoor het verward zou kunnen raken. Deze opbouw past goed bij het onderwerp omdat de tekst zo structureel is opgebouwd waardoor je je goed in het boek kunt verdiepen en het onderwerp goed kunt begrijpen. De gebeurtenissen worden beleefd vanuit de ogen van de hoofdpersoon, dus in het ik-perspectief. Dit zorgt ervoor dat je alleen de denkbeelden van de hoofdpersoon te weten komt. Soms vond ik dit wel jammer want ik wilde soms ook wel eens weten wat Ellie bijvoorbeeld dacht of waarom ze handelde. Het einde vond ik vrij afgesloten. Hij gaat gewoon weg, het is afgelopen en Ellie moet weer terug naar huis. Ik zou op zich wel willen weten wat hij verder in z’n leven doet, maar ik denk dat dat niet echt interessant zou zijn. Het boek heeft me van het begin tot het einde geboeid en ik bleef met weinig onduidelijkheden zitten.



Taalgebruik:

Het taalgebruik in dit boek vond ik niet verschrikkelijk moeilijk. De hoofdpersoon had af en toe nog wel eens een beetje vage gedachtes en verwoordingen, maar hoewel ze wel een beetje duister waren kon ik het vaak wel begrijpen. Ik vond het leuk dat de hoofdpersoon vaak in spreektaal sprak of met engelse woorden er tussendoor. Dit zorgde ervoor dat je je beter in hem kon verplaatsen. Hij kwam hierdoor realistischer over.

Verwerkingsopdracht 1:



Personages:

1. Louis Cuzzi is de hoofdpersoon en de ik figuur. Hij is vegetarisch en tegen geld. Toch weegt hij hier niet zo heel erg zwaar aan en hij laat alles maar een beetje gaan en drijft mee op het geheel. Ook heeft hij overal een eigen mening op zonder dat hij betweterig is. Hij gelooft gewoon dat het fout gaat met de wereld maar wat kun je eraan doen? in ieder geval zal hij het niet erger maken. Hij doet halverwege het boek zomaar een poging tot zelfmoord, wat hem overigens niet lukt. Waarom en hoe en wat wordt niet duidelijk. Er wordt vanaf het moment dat hij op de dijk ligt te slapen tot het moment dat hij in een inrichting ligt een sprong gemaakt. Zelf houdt hij vol dat hij niet gek is en niets heeft gedaan. Hij kan zich ook niks herinneren.



2. Ellie Jurriaans is een middelbare scholiere. Ze vangt Louis op als zijn boot zinkt en neemt hem mee naar huis. Over haar gedachten wordt niet veel vermeld. Ze blijft een beetje oppervlakkig. Waarom ze handelt kom je dus helemaal niet achter en kun je enkel naar gissen.



3. Mees de Kloet is de filosoof van wie de boot eigenlijk is. Hij komt niet in levende lijve in het verhaal voor maar wordt wel af en toe genoemd en Louis gebruikt zijn naam en papieren soms in bepaalde situaties om zijn eigen hachje te redden.



Relatie tussen Louis en Ellie:

Louis en Ellie ontmoeten elkaar als de boot van Louis zinkt en zij staat toe te kijken. Ze krijgt de vuilnisroos van Louis en dit breekt het ijs. Zij wordt verliefd op Louis en besluit de dag te spijbelen en met hem te slapen. Of hij ook echt verliefd op haar is blijft een beetje onduidelijk. In ieder geval zijn ze geliefden voor zolang het duurt. Ook blijkt uit het feit dat hij haar gewoon achter laat als hij iets verdachts ziet dat het niet echt diep lag bij hem. Alhoewel uit de dingen die hij denkt wel naar voren komt dat hij haar wel oprecht fantastisch vindt. Louis is dus een beetje gek en onvoorspelbaar terwijl je zo kan uitdenken wat Ellie gaat doen. Uiteindelijk vluchten ze samen naar Azië maar ook dat gaat fout. Een kortstondige maar heftige relatie dus.



Thematiek:

De hoofdgedachte van het verhaal gaat over de natuur, het verval en de manier waarop mensen tegenover elkaar staan in die tijd. De titel speelt ook een grote rol in de thematiek van het boek. Het staat voor het fenomeen dat Louis op een plek waar hij niets moois meer verwacht, het vuilniseiland, het mooiste wezen ter wereld vindt, de vuilnisroos.



Ruimte:

Het verhaal speelt zich af in Amsterdam, Broek in Waterland en in nog meer kleine dorpjes daar omheen. Louis vaart in z’n bootje over de meren tussen de dorpjes door, verblijft een tijd op het vuilniseiland, woont nog een paar nachten bij Ellie thuis en is vervolgens met haar op weg op de fiets. Vaak wekken de ruimtes waar de hoofdpersoon zich bevind een rustige sfeer op, omdat hij vaak alleen is. De ruimtes staan ook nauw in verbinding met de thematiek want de natuur en het verval komen er heel expressief in voor. Wanneer Louis op plaatsen komt waar mensen zijn wordt hij ook meestal weggestuurd of achtervolgd door de politie.



Tijd:

Het verhaal speelt zich af rond de jaren ’70. Dit blijkt onder andere uit het taalgebruik en het jaar van uitgave. Toch hoeft het niet per se in de jaren ’70 te spelen, het verhaal is niet tijdsgebonden geschreven. De vertelde tijd bedraagt ongeveer een paar maanden, vanaf het moment dat hij vertrekt met het bootje tot het moment dat hij in de trein weggaat. Verder is het verhaal compleet in logisch-chronologische volgorde en komen er geen flashbacks of vooruitwijzingen in voor. Het boek is dus geschreven in de vorm van een sujet.

Het boek is opgedeeld in 6 hoofdstukken en bestaat uit 149 bladzijden. De hoofdstukken zijn onderscheiden door witte stukken en beginnen telkens op een nieuwe bladzijde. De tekst binnen de hoofdstukken wordt verdeeld door opdeling in alinea’s en gebruik van witregels.





Verwerkingsopdracht 2:



Over het algemeen vond ik dit een goed boek. Ik sta dus positief tegenover het verhaal in ‘De vuilnisroos’.

Ten eerste ben ik positief over het boek omdat de situaties en onderwerpen in het boek mij aanspraken. Het waren originele onderwerpen en niet de standaard dingen die in veel boeken naar voren komen. Zo komt de hoofdpersoon bijvoorbeeld op een gegeven moment terecht op het vuilniseiland en blijft daar zelfs maanden wonen. Een ander voorbeeld is hoe Louis en Ellie elkaar ontmoeten en steeds gaan fietsen. Dit waren dus ongewone en daardoor vaak grappige situaties.

Een tweede punt waarom ik het een goed boek vind is dat het in sujet vorm is geschreven. Het verhaal is perfect in logisch-chronologische volgorde en met slechts één verhaallijn geschreven waardoor het zeer overzichtelijk en makkelijk te volgen is. De gebeurtenissen zijn achtereenvolgend en in grote lijnen: 1. Het vertrek met het bootje uit Amsterdam, 2. Het verblijf op het vuilniseiland (daar vindt Louis de roos), 3. Louis ontmoet Ellie, 4. Louis en Ellie hebben een soort relatie, 5. De zelfmoordactie van Louis waardoor hij terechtkomt in een ziekenhuis waar hij weer ontsnapt, 6. Louis en Ellie vluchten naar Azië, 7. Ellie wordt gevonden en hij gaat alleen weg.

Ten derde vind ik het taalgebruik in het boek erg toegankelijk. De hoofdpersoon komt meer levensecht naar voren doordat de schrijver hem ook scheldwoorden laat gebruiken of engelse termen. Ook is er vaak in spreektaal geschreven waardoor je meer een idee krijgt hoe personen zijn. Bladzijde 7 van het boek geeft dit duidelijk weer. Enkele zinnen van deze bladzijde zijn:

“’Allright,’ antwoordde ik tenslotte.”

“’Kan die snuiter eigenlijk zwemmen?’ zei ik en passant.”

“..ik heb er een hekel aan als een chick dat laat blijken, ik geef meer om het mysty-type.”

Enkele argumenten tegen het boek zouden kunnen zijn dat het bijvoorbeeld niet echt realistisch is; wie woont er nou maanden op een vuilniseiland?! Of dat er geen flashbacks in voorkomen zodat je dus ook niets over de achtergronden te weten komt, wat op zich vaak wel handig is in boeken.

Zelf ben ik echter van mening dat deze argumenten niet terecht zijn omdat het ten eerste erg realistisch is beschreven. De hoofdpersoon komt geloofwaardig over en je leert hem op een dergelijke manier kennen dat je best weet dat hij bijvoorbeeld iemand is die wél een paar maanden op zo’n vuilnisbelt kan leven. Daarnaast vind ik zoals ik al eerder had geschreven het juist beter dat de meestal gebruikelijke flashbacks in dit boek achterwege zijn gelaten. Je hebt in dit verhaal totaal geen achtergronden nodig om het verhaal te begrijpen. Als ze er wel in hadden gezeten zou het overbodig zijn geweest.

• Levende Cargo