I Beschrijvingsopdracht
A. Titelbeschrijving
Titel: De passievrucht
Auteur: Karel Glastra van Loon
Uitgeverij: L.J. Veen Amsterdam/Antwerpen 1999
Gelezen druk: Eenendertigste
Eerste druk: April 1999
B. Motivatie boekkeuze
We hadden dit boek thuis in de kast staan en het kwam voor op mijn boekenlijst voor Nederlands en aan de hand daarvan en dankzij mijn moeder die mij het boek ten zeerste aanraadde heb ik dit boek gekozen voor mijn zesde leesverslag.
C. Uitgewerkte persoonlijke reactie
1. Onderwerp.
Het is duidelijk waar het onderwerp van de tekst om gaat. Het boek gaat over de zoektocht van een onvruchtbare vader, naar de biologische vader. Ik vind het onderwerp best interessant. Ik ben nieuwsgierig hoe iemand onderzoek doet naar iets waar je eerder nog nooit aan gedacht had en wat heel plotseling op je dak komt. Het is een onderwerp waar ik eigenlijk nog nooit over gedacht had. Het heeft me nieuwe kanten van de harde waarheid laten zien. Hoe iets kan tegenvallen of juist kan meevallen. Ik ben door het boek niet anders over het onderwerp gaan denken, omdat ik er nog niet over had nagedacht en het nieuw voor me is. Het onderwerp is heel goed uitgewerkt. Het is heel nauwkeurig beschreven. Onder andere door de dialogen en gesprekken. Je krijgt een heel goed beeld, omdat de hoofdpersoon het voor het eerst meemaakt en het voor hem net zo nieuw is als voor mij en voor vele andere lezers.
2. De Gebeurtenissen.
De belangrijkste gebeurtenis in het boek is: dat Armin erachter komt dat hij al zijn hele leven onvruchtbaar is geweest en dat zijn zoon Bo, van dertien jaar, zijn zoon niet is. Het is de belangrijkste gebeurtenis uit het verhaal, omdat hier de zoekopdracht naar de biologische vader van Bo start.
De gebeurtenis die de meeste indruk op me maakte was dat Armin erachter kwam dat zijn bloedeigen vader de vader van zijn zoon was. En Armin dus een halfbroer van Bo bleek te zijn. Ik heb daar niet aan gedacht of aan durven denken. De gebeurtenissen spelen zich af in een sfeer van liefde, maar ook van haat af. Er zijn best wel eens liefdesscènes en scènes met genegenheid. Maar ook scènes waar dat het tegenovergestelde is.
Het is absoluut geen verhaal waar je zelf veel bij moet aanvullen. Alleen moet je soms wat langer op de antwoorden wachten door de flash-backs die er tussendoor komen en als je wachtte op een antwoord in de flash-back en er kwam een stukje 'heden'. De gebeurtenissen bleven best wel boeiend, alleen als Armin heel erg uitwijdt over de biochemische feiten, dan was dat wat saai. Dit gold ook voor de evolutietheorieën van Darwin waar Drees en Armin het regelmatig over hadden.
3. De personages:
Als lezer leer je de personages in de loop van het boek beter kennen, vooral door herinneringen die Armin oproept in zijn gedachten. Men leert de personages dus kennen door de ogen van Armin. Subjectief dus. Dees, de vriend van Armin, speelt een sympathieke rol in het boek juist omdat hij de beste vriend van Armin is. Alleen Monica bleef voor mij een nogal raadselachtige vrouw, omdat Armin er verliefd op is, en dus niets dan goeds over haar vertelt, ook als Armin weet dat ze een zoon van zijn vader heeft gekregen. Je komt haar werkelijke aard niet te weten.
Echt diep op de overige personages, buiten Armin zelf, wordt er niet ingegaan. Je leert hun binnenkant alleen oppervlakkig kennen. Alleen de hoofdpersoon, Armin, leert men goed kennen doordat men de wereld door zijn ogen ziet, voorzien van zijn commentaar.
Ik snap dat Armin helemaal gek wordt als hij te horen krijgt dat hij niet de vader van Bo is. Hij gaat dan iedereen verdenken, zelfs zijn eigen huisarts. Hij reageert niet altijd volgens mijn verwachtingen, maar dat maakt het boek ook wel weer interessant.
4. De Opbouw.
De bouw was vrij ingewikkeld, door de vele flash-backs. Het lastigste stuk vond ik eigenlijk het eerste hoofdstuk. Je komt meteen in de belangrijkste gebeurtenissen binnen vallen je weet nog eigenlijk niks van de personages. Het verhaal komt meteen op gang omdat je meteen het belangrijkste meemaakt. Alles hangt goed met elkaar samen. Als er een flash-back tussendoor komt dan heeft dat meestal een functie. Om meer van het heden te begrijpen. Het verhaal is best spannend, dat komt omdat je constant meer over de personages en over de gebeurtenissen uit het verleden te weten komt en je wilt zo graag weten wie nou de biologische vader van Bo is. Door de spanning van de gebeurtenissen en door het onderwerp is het verhaal boeiend.
De terugblikken horen heel goed bij het verhaal omdat alles wat Armin in het heden uitvoert te maken heeft met wat er in het verleden met hem, Monika en Bo is gebeurd. Er zitten veel terugblikken en herinneringen in de tekst. Ik vind dat erg leuk, het heeft iets bijzonders en het is van groot belang voor het verhaal. Ik vond het eind eigenlijk geweldig. Omdat Armin van alles gaat vragen aan Ellen over de seks tussen Monika en zijn vader. Armin wil het aan de ene kant liever niet weten omdat dat pijnlijk is, maar moet het door zijn nieuwsgierigheid toch wel horen. Ook op de manier hoe Monika Bo heeft ingelicht over zijn werkelijke vader, door middel van een brief. En dat Ellen alles al bleek te weten. Ik had daar echt geen idee van. Zij speelde in wezen een spel met Armin en Bo.
Nu ik de afloop van het verhaal ken en ik een paar bladzijden teruglees, denk ik nu achteraf, over alles wat Ellen heeft gezegd dat het duidelijk was dat ze alles al wist. Maar dat is vaak achteraf.
5. Taalgebruik.
Ik vind de tekst niet moeilijk om te lezen. Het is een boek, met niet al te ingewikkelde woorden of gebeurtenissen, waardoor je het boek in een sneltreinvaart uitleest. Ik heb bijna geen zin hoeven overlezen omdat het niet ingewikkeld neergezet was.
Eigenaardigheden aan de taal en stijl: er is mij niet echt iets opgevallen. Soms is er wel wat veel beschrijving. Voor de rest is er best een goede verhouding, vind ik. Soms is de manier van vertellen wat wijdlopig, te uitgebreid, dat ik een beetje de neiging kreeg om dat stuk over te slaan. Bijvoorbeeld als Dees het over de evolutietheorieën van Darwin had en het te uitgebreid, te langdradig werd.
Het taalgebruik is goed te begrijpen. Alleen als Armin stukken van zijn werk als corrector voor een wetenschappelijke uitgeverij gaat citeren, is de tekst niet te begrijpen voor iemand die niet thuis is in dat vak. Ook de stukken die hij leest in het voorwetenschappelijk Evangelie van Philippus waren wat moeilijker om te lezen.
D. Samenvatting.
De passievrucht speelt zich af in deze tijd. Armin Minderhout vertelt hoe hij ontdekt dat hij de vader van zijn kind niet kan zijn en hoe hij op zoek gaat naar de “dader”. Wanneer de arts van Armin hem vertelt dat hij lijdt aan de ziekte van Klinefelter, een afwijking aan de geslachtschromosomen die tot totale onvruchtbaarheid leidt, stort zijn wereld in. Hij heeft een 13-jarige zoon, Bo, van wie hij dus nooit de vader kan zijn. Bo’s moeder, Monika is al een aantal jaren dood, dus zij kan hem niet vertellen wie dan wél de vader is. Dus Armin gaat zelf op zoek. Zijn vriendin, Ellen, die een goede vriendin van Monika was, vindt dat hij er niet aan moet beginnen, omdat hij zichzelf zo gek maakt. Maar hij doet het toch.
Hij maakt een lijstje voor zichzelf van mannen die Bo’s vader zouden kunnen zijn.
Eerst denkt hij aan de ex-vriend van Monika, Robbert Hubeek. Hij maakt een afspraak met Robbert en gaat er op bezoek. Daar komt hij tot de conclusie dat Robbert de vader niet kan zijn.
Vervolgens denkt hij aan de huisarts die Monika naar het ziekenhuis heeft gebracht. Het kwam immers vaker voor dat een huisarts een verhouding met een patient heeft.
Daarom maakt hij een afspraak, maar de dokter weet hem te overtuigen dat híj het niet was. Dan gaat er een lichtje bij hem op. Hij denkt terug aan Niko Neerinckx, die bij Monika werkte, en hij veronderstelt dat Nico dan de vader moet zijn. Hij durft Niko niet hiermee te confronteren, omdat hij zich realiseert dat die wel eens de voogdij zou willen aanvragen. Daarom gaat hij bij Niko’s vrouw op bezoek (hij noemt een valse naam) met een smoes over een brief die bij haar op zolder zou liggen.
Tijdens dit bezoek komt hij erachter dat hun oudste zoon ook Bo heet. Ook ziet hij dat ze een foto van Monika in hun album hebben.
Armin blijft Niko tot het einde toe verdenken.
Tijdens zijn zoektocht blijft Armin herinneringen ophalen over Monika.
Als zijn vader sterft, vindt hij dat hij en Bo er eens tussenuit moeten. Samen gaan ze naar Ameland. Als Bo daar een vriendinnetje krijgt en Armin Bo thuis met haar aantreft krijgen ze ruzie. Bo is kwaad omdat Armin in zijn dronken bui op Bo’s bed is gaan liggen en daarop overgegeven heeft. Armin is eigenlijk vanwege de hele situatie kwaad. In zijn woede vertelt hij dat hij Bo’s vader niet is. Achteraf heeft hij daar verschrikkelijk spijt van.
Wanneer ze weer terug zijn en het huis van zijn vader aan het leegruimen zijn, vindt Armin tussen de spullen van zijn vader een briefje: “Ik ben zwanger. M.” Armin wil niet geloven wat dat betekent.
Later blijkt dat Ellen, al vanaf het begin wist wie de echte vader was. Monika had het haar verteld en zelfs een briefje achtergelaten voor Bo.
'De kinderen die een vrouw gaat baren, lijken op degene die ze liefheeft. Als dat haar man is, dan lijken ze op haar man. Als dat een echtbreker is, dan lijken ze op die echtbreker', las hij in het begin van het boek uit de Evangelie van Philippus.
Bo die hij al die tijd zijn zoon noemde, lijkt sprekend op hem. Natuurlijk, want Monika, hield van hem. Maar nu blijkt dat dat toch niet de enige reden was.
II Verdiepingsopdracht
1. Verwachtingen
Over het boek had ik eigenlijk niet zo heel veel verwachtingen, maar door de kaft van het boek, waarop een foto van een baby staat afgebeeld, plus natuurlijk de titel ‘de passievrucht’, kreeg ik wel de indruk dat het iets met ouderschap en een kind of iets dergelijks te maken zou hebben. Voor de rest had ik ook niet echt met iemand over het boek gesproken voor ik het lezen ging dus wist ik er verder vrijwel niets vanaf.
2. Uitkomst Verwachtingen
De enkele verwachtingen die ik voordat ik het boek ging lezen had, zijn inderdaad uitgekomen, want het gaat over een man, Armin, die erachter komt dat hij niet de vader is van zijn zoon, Bo.
3. Plaats
Het verhaal speelt zich voornamelijk af in Amsterdam. Hier woonden Armin en Monika en wonen Armin en Ellen. Verder speelt een deel van het boek zich af op de waddeneilanden, waar Armin graag kwam met Monika en waar hij graag komt met Bo. Ook wordt er gesproken over ‘het zuiden’, waar Monika vandaan kwam en haar ouders wonen. Een ander groot deel van het boek speelt zich af in Haarlem, de plaats waar Niko Neerincx woont en waar Armin vele gesprekken met zijn vrouw voert.
4. Functie Ruimte
Een goede omschrijving van de ruimte waar het verhaal zich afspeelt, bijvoorbeeld het huisje waar de hoofdpersonen leven of de waddeneilanden waar ze op vakantie gaan, maakt het verhaal zichtbaarder en op die manier kun je je beter inleven in het verhaal en identificeren met de personages.
5. Interpretatie Tekst
a. Beschrijving Verhaallaag
Het verhaal is opgebouwd uit een aantal belangrijke gebeurtenissen:
- Armin, de hoofdpersoon, krijgt te horen dat zijn zoon, Bo, die 13 jaar is, niet zijn echte zoon is, omdat hij altijd onvruchtbaar was geweest. Op die manier komt uit dat Monica, zijn vrouw, hem heeft bedrogen. Monica echter is overleden. Armin gaat dan op zoek naar het antwoord op het vraagstuk wie dan wel de vader van Bo is.
- Armin verdenkt verschillende mensen ervan de eventuele vader te kunnen zijn, zoals de huisarts en een ex-vriend van Monica. Beiden blijken onschuldig. Daarna verdenkt hij een ex-collega van haar, Nico Neerinckx, waarvan hij de vrouw een aantal bezoeken brengt en erachter komt dat hun zoon ook Bo heet. Bijna tot het einde van het boek blijft hij Nico verdenken van het bedrog met Monica.
- Armins vader komt te overlijden.
- Armin en Bo gaan een weekendje naar de waddeneilanden op vakantie, waar Armin in een dronken en boze bui Bo verteld over het feit dat hij niet zijn eigen vader is, waar hij snel spijt van heeft.
- Armin vindt in zijn ouderlijk huis een briefje met de tekst ‘Ik ben zwanger. M.’ Armin begrijpt meteen dat zijn eigen vader Bo’s echte vader is en dat hij dus eigenlijk Bo’s halfbroer zou zijn.
- Ellen, Armins nieuwe vriendin en Monica’s beste vriendin, bleek het altijd al geweten te hebben. Monica had een brief geschreven waarin alles stond en Ellen gaf die uiteindelijk aan Bo.
b. beschrijving betekenislaag/thematische laag
Het thema in het boek is duidelijk: twijfel aan het vaderschap. Armin wordt er namelijk helemaal gek van het idee dat hij in een keer na 13 jaar te horen krijgt dat hij niet de echte vader van zijn zoon is. Naar aanleiding hiervan gaat hij op zoek naar de man die dan wel zijn vrouw zwanger maakte.
Een dieper liggend thema zou het feit kunnen zijn dat wij, de mens, denken de werkelijkheid te kennen, maar dat die toch anders is; je moet niet te gauw denken dat je overtuigingen kloppen met de realiteit. Armin dacht 13 jaar lang dat hij vader was van zijn eigen zoon en plotsklaps maakte zijn leven een wending door de keiharde realiteit.
c. tekstverwijzingen
Hierin krijgt Armin van de arts te horen dat hij niet Bo’s vader kan zijn:
“U bent onvruchtbaar. En daar is niet alleen niets aan te doen, het is bovendien, en ik besef dat dit een schok zal zijn, altijd zo geweest.”
Armin die zichzelf overspoelt met vragen:
“Er is een ladekast vol herinneringen, maar waar zijn de herinneringen die mij kunnen helpen bij het beantwoorden van de vragen die mij nu uit mijn slaap houden? Wie is de vader van mijn zoon? Met wie ging mij dode geliefde vreemd? En wanneer? En vooral ook: waarom? Hoe kan het dat ik nooit iets heb gemerkt, dat ik nooit de geringste argwaan heb gehad? Of was die er wel, maar heeft de dronken archivaris die herinneringen onder het tapijt geveegd, uit het raam gekieperd, opgestookt in de allesbrander?”
6. Belangrijkste motieven
Liefde, trouw, ontrouw, wantrouwen en dood vormen de belangrijkste motieven in dit verhaal.
De liefde tussen Armin en Bo, Armin en Monica en Armin en Ellen.
De trouwheid die Armin aan Bo en Ellen biedt.
De ontrouw waar Armin mee wordt geconfronteerd door zijn overleden vrouw.
Wantrouwen van Armins kant naar verschillende mensen die hij verdenkt als vader van zijn kind.
De dood van Monica en Armins vader.
7. Samenhang motieven met de thematiek
De samenhang tussen de motieven die bij punt 6 staan beschreven en de thematiek die bij punt 5b staat beschreven, is voornamelijk dat het een het gevolg is van het ander. Vooral door de ontrouw en dood van de personen die de antwoorden hebben, ontstaat de twijfel in vaderschap, wat het belangrijkste thema is in het boek (zie punt 5b), bij Armin. Door de liefde komt het uiteindelijk toch wel weer allemaal goed.
8. Secundaire literatuur
Over ‘De Passievrucht’ is over het algemeen weinig secundaire literatuur te vinden. Hierdoor ben ik op zoek gegaan op het tamelijk nieuwe medium internet. Op de pagina van de Volkskrant kon ik gelukkig een tekst over de auteur en zijn boek vinden, waar ook tamelijk veel informatie uit viel te halen.
- Relatie schrijver – tekst
als je de schrijver Karel Glastra van Loon vergelijkt met bijvoorbeeld de hoofdpersoon in zijn boek, Armin, draagt deze duidelijk enkele autobiografische trekjes. Net als zijn schepper denkt Armin links, hij is redacteur van een wetenschappelijk tijdschrift, wat Glastra van Loon ook was, hun beider vaders zitten in de bouw, Armin heeft een hang naar romantiek en een afkeer van cynisme, eigenschappen die de schrijver zichzelf ook toedicht.
- Relatieliteratuuropvatting schrijver – tekst
over de relatie literatuuropvatting van de schrijver met dat van de tekst kon ik niets vinden.
- Relatie tussen mens- en wereldbeeld van de auteur
Glastra van Loon heeft een heel breed wereldbeeld. Waar Armin zijn linkse ideeën binnenskamers belijdt, gaat Glastra van Loon ermee de bühne op. Geen zeepkist of Karel staat erop: tegen de inval in Afghanistan, tegen het Israëlisch geweld tegen de Palestijnen, tegen de uitverkoop van de beschaving, tegen het neoliberale kapitalisme, vóór de SP. Karel heeft een goed ontwikkeld oog voor wat er mis is in de wereld. 'Ik heb last van de ellende in de wereld. Daar zouden meer mensen last van moeten hebben.' Het idealisme zat er bij Glastra van Loon al vroeg in. Zijn vader en moeder, die contact hadden met zendelingen, leerden hem dat solidariteit met de minderbedeelden vanzelfsprekend was en dat je nooit bang moet zijn om voor je mening uit te komen. En dat hij dan ook zeker niet.
9. Beschrijving secundaire literatuur
Ik heb een tekst over Karel Glastra van Loon en zijn boek de Passievrucht van internet gehaald, zoals ik ook al had beschreven bij punt 8. Dit aangezien het me niet was gelukt een geschikte secundaire literatuur te vinden in de bibliotheek. Het stuk heet: ‘Geen zeepkist of Karel gaat er op staan’ en is geschreven door Mac van Dinther voor de Volkskrant. Ik heb het dan ook uit het archief op de site van de volkskrant: www.volkskrant.nl
10. Samenvatting secundaire literatuur
In het stuk komen ten eerste de overeenkomsten en verschillen tussen de schrijver Glastra van Loon en Armin, de hoofdpersoon, naar voren. Vervolgens vertellen verschillende naasten of bekenden van Karel over hem en over zijn opvattingen en leven. Daarin worden voornamelijk dingen genoemd over de opstandigheid van Glastra van Loon en zijn idealisme en kijk op de wereld. Ook wordt er een soort korte biografie gegeven over zijn leven, waar hij opgroeide, zijn school, over zijn ouders, boeken en prijzen, enz.
11. Toepassing secundaire literatuur op het gekozen werk
Ik ben blij dat ik deze tekst (zie punt 9/10) nog kon vinden, want daar had ik erg veel aan. Ik kon heb goed gebruiken bij punt 8, 9 en 10 van het verslag. Ondanks het gemis van de officiële secundaire literatuur is het me op deze manier dus ook gelukt.
|