Boekverslag : Hugo De Ridder - Het Ultieme Transfer
De taal ervan is Nederlands en het aantal woorden bedraagt 1282 woorden.

Hugo De Ridder : Het ultieme transfer





Dit provocerende boek uit 1992 handelt over de mogelijke gevolgen van de vergrijzing van de bevolking en kreeg onmiddellijk veel weerklank. Het maakte voor het grote publiek duidelijk dat het seniorenprobleem meer is dan pensioen- of ziekteverzekering. En dat er naast de ‘gewone’ vergrijzing, een kunstmatige vergrijzing is ontstaan door de steeds vroegere pensionering. Ook dringt stilaan door dat er nieuwe vormen van solidariteit moeten ontstaan tussen de senioren onderling. En niet enkel tussen de generaties. Ik resumeer het boek in de volgende vier punten:





Problemen


In 2020 zal 1 op 3 Belgen ouder zijn dan zestig, en de levensstandaard van de Belgische 65-plusser is nu al een pak hoger dan deze van de gemiddelde Belg. Dus ook de politiek speelt erop in, ze stellen hun programma zo samen dat het vooral senioren aanspreekt. Want als alle senioren op één partij zouden stemmen, dan zou die partij bijna zeker de allergrootste partij worden en het land leiden!


De vergrijzing op zich is een positief gegeven, maar ons sociaal systeem is ontworpen voor een leeftijdspiramide en niet voor een leeftijdscilinder. Er is dus een grotere actieve bevolking nodig.


Aan de ene kant verwijzen de senioren terecht naar de vele ontberingen en inspanningen die zij zich hebben getroost om hun huidig levenspeil te bereiken. Zij kunnen zich erop beroepen de basis te hebben gelegd van onze huidige welstand. Maar de jongere generatie aan de andere kant ziet dat totaal anders: de welstand is gebouwd op een schuldenberg van 10.000 miljard, die de komende twintig jaar door die jonge generatie moet worden afgebouwd. En op het ogenblik dat er een eind komt aan die inleveringen, zal de naoorlogse babyboom zorgen voor een ‘opaboom’ waardoor extra miljarden nodig zullen zijn voor de uitbetaling van de pensioenen.





Oorzaken


De gepensioneerden zijn zeer talrijk, dankzij de babyboom van 1945-1950. En het merendeel van het Belgische BNP is in hun bezit, omdat zij de grote economische bloei hebben meegemaakt. Er is dus een zeer grote invloed van onze senioren, die gedefinieerd wordt als ‘agepower’ (naar analogie met girlpower).


De balans tussen actief en passief is niet in evenwicht; Er zullen veel meer gepensioneerden komen in verhouding met de werkende bevolking. De spectaculaire vergrijzing van de bevolking is dé belangrijkste reden waarom de bevolkingscijfers niet drastisch afnemen. Het (te) laag geboortecijfer bij autochtonen is ook een duidelijke factor. Daarbij komt dat de bevolking van buitenlandse oorsprong een hogere nataliteit heeft. Niet dat de allochtonen minder solidair zijn tussen generaties onderling, maar het blijft beperkt in de beslotenheid van de moslimgemeenschap. Daar zullen verschillende generaties moeten overheen gaan. Ook worden we steeds ouder en ouder, het sterftecijfer is drastisch gestegen, door verbeteringen op medisch en sociaal vlak.


Tegenwoordig is het ‘samen oud worden’ van het koppel bijna uitzonderlijk. Kinderen die in hun leven twee- of driemaal van vader of moeder (moeten) veranderen, zullen minder geneigd zijn al deze personen bij te staan wanneer ze oud en hulpbehoevend worden. Nog een bijkomende oorzaak die een goede oplossing enkel bemoeilijkt.





Gevolgen


Volgens Hugo De Ridder gaan die twee vaststellingen: ‘ze hebben het getal, ze hebben het geld’ leiden tot een hard en pijnlijk conflict tussen de generaties. Hij beschreef hoe een transfergekte zou ontstaan ingevolge de snelle aangroei van het aantal gepensioneerden en de stagnatie of zelfs inkrimping van de actieve generatie.


De actieve bevolking moet niet alleen 600 miljard voor de pensioenen ophoesten, maar ook opkomen voor de schulden gemaakt door een politieke generatie die nu op pensioen is of gaat. Naarmate de jonge generatie zich hiervan bewust wordt, kunnen er grote barsten ontstaan in het solidariteitsgevoelen.





Oplossingen


Er zijn slechts twee mogelijke remedies: een natuurlijke en vanzelfsprekende solidariteit tussen de generaties én tussen de senioren onderling. Vermits de welvaart sterk verdeeld is tussen de gepensioneerden, zal de stelling : ‘alles wat ik op mijn pensioenleeftijd heb, is van mij en blijft van mij’ niet langer opgaan. Welstellende senioren moeten worden aangezet of verplicht om te investeren in senioreninfrastructuur. Jonggepensioneerden moeten zich ook meer inzetten voor oudere senioren. De pensioenleeftijd moet verhoogd, ook al is dat niet vanzelfsprekend. Deeltijds pensioen na 65 moet mogelijk zijn, een deel van het pensioen moet men kunnen verbinden aan gemeenschapsdienst. Dit alles vanuit de verwachting dat er een schaarste op de arbeidsmarkt zal ontstaan na de pensionering van de babyboomers van 1945-1950.


Het is ook nodig een geboortepolitiek te voeren om de normale leeftijdspiramide te herstellen. De staat kan de discriminaties van de gezinnen wegwerken en ze stimuleren om een kroostrijk gezin uit te bouwen in de vorm van extra subsidies. zij kan ook zorgen voor meer en betere kinderopvang waar nodig.








Persoonlijke reflectie





Eerst wil ik even melden dat het zogenaamde "ultieme transfer" van jong naar oud in feite niet bestaat. De generaties zijn langs talrijke kanalen met elkaar verbonden en zeker niet alleen via de pensioenen. Er zijn bovendien duidelijke overdrachten in beide richtingen, dus ook van oud naar jong. De belangrijkste transfer van de ouderen naar de jongeren is uiteraard de opvoeding en scholing.


Ik vind dit een zeer goed boek waarin Hugo De Ridder op een provocerende wijze de problematiek van de vergrijzing ontleedde. Zijn scherpe analyses en voorstellen zijn ook nu nog voer voor debatten; de politiek heeft nog geen wonderoplossing gevonden voor de toenemende onrust. En het ziet er ook niet naar uit dat men snel tot een oplossing zal komen.


Volgens mij nemen sommige lezers het meneer De Ridder kwalijk dat hij de mogelijke conflictsituaties tussen de generaties op een ongenadige wijze blootlegt. Maar alleen een goede analyse van de toestand kan leiden tot fundamentele oplossingen. Ik ben ervan overtuigd dat zijn boek heeft bijgedragen tot een nieuwe benadering van de vergrijzing. Een benadering door de betrokkenen zelf, maar ook door de politiek. Tot dan bekeek men de vergrijzing vanuit het enge standpunt van de pensioenen en de betaalbaarheid ervan. Hij bereikte dat het debat werd opengetrokken naar domeinen als de kunstmatige vergrijzing (door de uitstoot van werknemers vanaf 55 jaar), naar de noodzakelijke solidariteit tussen de senioren onderling, naar de maatschappelijke opdrachten van de jonge en vitale senioren, naar investeringen in de seniorgerichte infrastructuur en de kapitaalconcentratie bij de zestigplussers enzovoort. Van kunstmatige vergrijzing bijvoorbeeld had ik nog nooit gehoord, dus het boek is ook leerrijk. Nu weet ik dat dat soort vergrijzing ook een reëel probleem vormt. Vooral in de privé sector, wordt men snel de laan uit gestuurd omdat een jonge werknemer productiever is dan een oudere en waar vindt men nog werk als je op je 55ste verjaardag op pensioen moet gaan?


De Ridder was de persoon die de problemen echt aan het licht bracht, en dus ook veel emoties uitlokte. Ook bij mij, toen ik het boek las. Ik wist, zoals velen, niet dat het seniorenprobleem zo groot was. Ik dacht enkel dat het pensioen voor problemen zou zorgen, en dan was het nog min of meer handelbaar, maar het probleem is veel omvangrijker. En zo ben ik er meer dan ooit bewust van geworden dat er iets moet gebeuren, dat men meer moet ondernemen dan wat er tot op heden is gebeurd. En dat zowel op politiek als sociaal vlak.


Ik vind dus dat iedereen het boek wel eens moet lezen, want zoals ook bij mij zal het voor vele de ogen open trekken. Een goed initiatief is dan ook dat men van dit boek een paperbackversie op de markt heeft gebracht, speciaal voor scholen. In sommige is het zelfs verplichte lectuur. Het is een zeer verspreid boek en tot op vandaag interessante gespreksstof, want de situatie is er niet op verbeterd. En er is ook een toneelbewerking van gemaakt met 150 opvoeringen voor in totaal meer dan 6000 aanwezigen. Misschien een idee voor het komende jaar, moest men het nog ergens vertonen… .




Andere boeken van deze auteur:


Home - Contact - Over - ZoekBoekverslag op uw site - Onze Boekverslagen - Boekverslag toevoegen