Leon de Winter, Hofmans Honger
Boekbeschrijving
Auteur: Leon de Winter
Titel: Hofmans Honger
Druk: 4de druk
Uitgever, Plaats, Jaar: De Bezige Bij
Jaar van de eerste druk: 1990
Aantal pagina’s : 290
Indeling: Het boek is ingedeeld in 18 genummerde hoofdstukken.
Motto:
Samenvatting
Felix Hoffman is ambassadeur in Praag. Hij is ongelukkig getrouwd en heeft een
tweeling; twee dochters gehad, Esther en Mirjam. De een is jong (8 jaar) gestorven en de
ander is aan drugs verslaafd geraakt (schuldgevoel over dood zusje) en is door een
overdosis om het leven gekomen (waarschijnlijk zelfmoord). Hij werkt al zijn hele leven
bij de buitenlandse dienst van het ministerie van Buitenlandse zaken. Hij heeft over de
hele wereld gewerkt; Caracas, Madrid, Lima, Dar es Salaam, Rio de Janeiro, Houston en
sinds 1983 als tijdelijk zaakgelastige in Khartoum en nu dus sinds kort als ambassadeur in
Praag. Hij is joods en zijn ouders zijn in de oorlog in de handen van de Duitsers
gevallen. Hij zat als klein jongentje ergens anders ondergedoken en heeft zo de oorlog
overleefd. De vader van een vriend van hem; Hein Daamen, werd zijn voogd. Hij ging evenals
Hein op kamers in Amsterdam; pas in 1953 studeerde hij af. Zijn vader was bankier geweest
en Felix kreeg een maandelijkse vergoeding. Daarna volgt hij een opleiding bij
Buitenlandse zaken en raakt bevriend met Wim Scheffers. Wim maakt snel carriëre bij het
ministerie. Wim houdt Felix het hand boven het hoofd; Felix heeft een rel veroorzaakt door
gedonder te krijgen met een prostituée. Ook zijn relatie met de Buitenlandse dienst is
nooit goed geweest; zijn reputatie is niet goed, drinkt te veel. Felix’ vrouw; Marian
houdt zich vooral bezig met de Nederlandse literatuur van de zeventiende eeuw en dan met
name Vondel; ze probeert er een boek over te schrijven om haar vader die hoogleraar
geweest is te evenaren. Felix eet te veel en heeft sinds de dood van zijn dochtertje niet
meer gewoon kunnen slapen. Om de nachten door te komen leest hij de ‘Verhandeling
voor de verbetering van het verstand’ van de zeventiende eeuwse Nederlandse filosoof
Spinoza.
In de zomer van 1989 is Freddy Marcini (een Amerikaan) samen met zijn vrouw Bobby op
groepsrondreis door Europa en doet Praag aan. Freddy Marcini behoort tot de 100 zwaarste
mensen van de V.S. en wil ‘s avonds in zijn hotel wat gaan eten. In het hotel is geen
eten en hij wordt doorverwezen naar een restaurant. De taxichauffeur zet hem echter af in
een donker steegje; even later wordt Freddy beroofd. Als hij verdwaasd zit bij te komen
ziet hij iemand van zijn reisgroep die gekidnapt wordt. Later in Rome wordt hij benaderd
voor een gesprek in Amerika met de geheime dienst. Hij komt in een ‘safe house’
en moet een formulier van strikte geheimhouding tekenen, hij wordt ondervraagd door John
Marks over de gebeurtenissen in Praag en wordt ontzettend verwend.
John Marks heeft, toen hij getrouwd was, een affaire gehad met Marian Hoffmann, na deze
verhouding is hij gescheiden. John is agent van de ‘Firma’ (geheime dienst)
evenals Marian toen was. Felix weet hier niets van.
Ondertussen in Praag worden Nederlandse journalisten gearresteerd; Felix wordt terug
geroepen voor consulatie. In Nederland ontmoet hij Wim Scheffers weer; Wim vertelt hem dat
Mirjam in heel Nederland in een pornofilm te zien is. Felix besluit alle kopieën van deze
film te kopen; dit kost hem zijn vermogen. Mirjam had voor haar dood alle afbeeldingen van
zich vernietigd (films, foto’s verknipt). Felix keert terug naar Praag; hij wordt
langzaam gek, hij realiseert zich het leven van zijn dochter Mirjam, de vroege dood van
Esther en van Spinoza wordt hij ook niet vrolijker. Hij probeert zijn problemen te
vergeten door veel te eten en te drinken; dit wordt hem te veel en op een receptie raakt
hij onwel en de journaliste Irena Nova helpt hem in een taxi. In de residentie besluit hij
zich dood te eten en te drinken, als zijn dochters het leven niet verdienen waarom hij wel
?; hij krijgt een hartinfarct. Irena Nova bezoekt hem aan zijn ziekbed, ze wil een
interview met hem. Hij wil nog maar een ding in het leven en dat is naar bed met haar.
Vanwege dit interview ontmoeten ze elkaar een paar keer. Ze krijgen een sexuele verhouding
en hij betaalt haar veel geld, hij leeft weer op en kan weer slapen. Zij is echter een
dubbelspionne. Zij vraagt hem om technische gegevens van computers; hij kan dat wel
regelen via Hein Daamen. Hein Daamen is getrouwd maar homo (gemakkelijk te chanteren) en
werkt bij Philips en heeft dus beschikking over de gewilde infomatie.
Ondertussen licht John Marks Marian in. Het is eind 1989 en de spanningen in het
Oostblok nemen toe. Felix levert de informatie om zo Irena bij zich te houden. Dan valt de
Berlijnse muur en Irena vlucht. De Amerikaanse geheime dienst (John Marks) heeft alles
door en speelt dit door naar Nederland. Felix gaat ervan door, de zaak wordt in de doofpot
gestopt en hij krijgt eervol ontslag. Felix en Marian gaan aan de cóte d’azur verder
leven.
In Amerika wil Bobby van Freddy scheiden, er komt rechtzaak. Freddy wil Bobby vermoorden
en stuurt een brief naar de Tsjechische ambassade, hij vraagt in ruil voor informatie of
zij zijn vrouw niet kunnen vermoorden. De brief wordt door de ‘Firma’
onderschept en Freddy komt in een psychiatrisch ziekenhuis.
Thema
Wanhoop. Felix realiseert zich dat zijn leven een grote puinhoop is geweest. Zijn
ouders zijn vergast. Zijn tweeling dochters zijn overleden; de een leukemie, de ander
overdosis. Hieraan heeft hij een groot schuldgevoel overgehouden. Zijn werk heeft hij
eigenlijk te danken aan zijn studievriend Wim die hem de hand boven het hoofd houdt.
Spinoza geeft ook wat richlijnen; daar kan hij zich ook niet in herkennen. Ook bij Freddy
Marcini komt wanhoop terug op het laatst probeert hij wanhopig zijn vrouw te laten
vermoorden.
Titelverklaring
Hoffman’s honger, Felix probeert zijn problemen weg te eten, ook Freddy is
eetziek. Geestelijke honger van Felix om Spinoza te lezen.
Analyse
Personages: Felix Hoffmann is 59 jaar en vrij laat in zijn leven tot ambassadeur
benoemd. Hij begint zich te realiseren wat er allemaal in zijn leven gebeurt is en kan dat
eigenlijk niet aan. Hij reageert zijn problemen af door te eten en te drinken. Zijn vrouw
noemt dit Hoffmann’s honger. Veel eten en drinken deed hij sinds de dood van Esther.
De laatste woorden van Esther waren: "Ik weet het". Door Spinoza te lezen
probeert hij de betekenis hiervan te achterhalen. Hij voelt zich schuldig voor de dood van
vooral Esther maar ook de dood van Mirjam. Hij probeert het schuldgevoel te verminderen
door die pornofilm op te kopen. Hij kan de dood van zijn dochters niet verwerken. Felix is
joods maar heeft nooit iets aan godsdienst gedaan. Spinoza zegt dat je in je leven moet
zoeken naar één goed wat in staat is je ziel te vervullen en dat je daarna kan genieten
van eeuwige en maximale vreugde. Hiermee bedoelde hij God.
Ook Fredi Mancini is een persoon uit dit verhaal. Hij is ook erg dik en eindigt na een
poging om zijn vrouw ta laten vermoorden in een psychiatrisch ziekenhuis.
Perspectief: Auctoriaal verhaal. Wisselende vertel-oogpunten.
Tijd: Chronologisch, tussen 21 juni en 31 december 1989. Veel terugblikken.
Ruimte: Belangenruimte: het ambassadeurswereldje vol protocollen, Felix gaat af en toe
door het lint (drank).
Beoordeling
"Hofmans Honger", vond ik een leuk boek om te lezen. De Winter schrijft af en
toe met moeilijke woorden en uitdrukkingen. Ook de stukken waarin de hoofdpersoon het
filosofische boek "Spinoza" leest, zijn saai en langdradig. De theorie die in
dit boek wordt beschreven is namelijk erg namelijk moeilijk te begrijpen. De hoofdpersoon
put uit dit boek echter wel zijn hoop om zijn wanhoop te onderdrukken. Het verhaal op
zich, dus het wereldje waarin de hoofdpersoon als ambassadeur functioneert, is leuk om te
lezen. Geld is voor de hoofdpersoon in dit verhaal geen enkele zorg, maar desondanks is
hij niet gelukkig. De recensent zegt dat Felix, de hoofdpersoon van dit verhaal, een
interessant personage is. Ik ben het met hem eens. Een hoge functie die hij heeft in de
maatschappij, is voor veel mensen, en dus ook voor mij, een soort van voorbeeldfunctie.
Maar hij is wanhopig. Hij heeft in de tweede wereldoorlog zijn ouders verloren. Ook zijn
twee kinderen zijn overleden. Verder leeft hij met het feit dat hij modder vet is. De
gedachtegang van hem wordt ook nauwkeurig beschreven. Dat vind ik erg boeiend. Je kan je
dan namelijk identificeren met de hoofdpersoon. Je gaat met hem meedenken en je probeert
jezelf in zijn situatie te verplaatsen.
Al met al vond ik het dus een leuk boek om te lezen, ondanks de filosofische spreuken
van Spinoza.
Informatie over de schrijver
Leon de winter is in 1954 geboren in Den Bosch als zoon van orthodox-joodse ouders.
Vanaf 1966 bezoekt hij het stedelijk gymnasium in zijn geboorteplaats. In 1973, in het
jaar van zijn eindexamen wordt zijn werk voor het eerst bekroond met de ontmoetingsprijs
van de Stichting Literaire Dagen. Aanvankelijk schreef Leon de Winter kale sobere boeken
over de problemen van de naoorlogse generatie zonder eigen geschiedenis. Veelzeggend is de
titel van zijn debuut Over de leegte van de wereld. Leon de winter werd een
intellectualistisch schrijver. Recensenten hadden hoge verwachtingen van hem maar de
Winter zag zichzelf als het cliché van een boekenwurm en kreeg steeds meer genoeg van
zijn eigen werk. Zelf zei hij hierover:
"Ik kom uit een gezin waar niet werd gelezen en ik enorm de behoefte me intellectueel
te ontwikkelen. Dus schreef ik literaire bouwwerken, heel fijntjes en heel precies
geconstrueerd, waaruit bleek dat ze geschreven waren door iemand die niet van de straat
was. humor, ontroering en zelfspot hield ik zorgvuldig uit mijn boeken weg. tot ik niet
meeer verder kon en dacht: als ik zo doorga word ik een verzuurde grijze vent." Met
Kaplan rekent de Winter af met zijn oude image en begint op vlotte Amerikaanse manier te
schrijven. Waarschijnlijk was de overstap voor de meeste mensen te groot en weinigen
konden respect opbrengen voor de nieuwe stijl. |