Boekverslag : Theun De Vries - De Ontsnapping
De taal ervan is Nederlands en het aantal woorden bedraagt 1082 woorden.

1a) Volledige titelbeschrijving:

Theun de Vries: De Ontsnapping (1966). Uitgeverij Vriendenlust Nijmegen 1987. Eerder verschenen in de bundel Doodskoppen en Kaalkoppen.

1b) Motto:

Geen.

2a) Titelverklaring:

Het hele boek draait om de voorbereiding en de uiteindelijk ontsnapping van de hoofdpersoon, Bram Valentijn, uit een doorgangskamp in de buurt van Amersfoort tijdens de bezettingsjaren in de Tweede Wereldoorlog.

2b) Mottoverklaring:

Geen.

3) Intrige:

Bram zit gevangen in een doorgangskamp en wil ontsnappen, maar moed en middelen ontbreken hem lange tijd.

4) Thema:

Heldendom van een gewone jongen

5) Tijd:

Het verhaal speelt in W.O.2 en is chronologisch verteld, op een flash-back na: De beschrijving van de eerste keer dat Bram gearresteerd werd en hoe dit gebeurde. Het verhaal loopt van het voorjaar van 1944 tot vlak voor de bevrijding van Nederland.

6) Plaats:

Het verhaal speelt zich af in een gevangenenkamp van de Nazi's in de buurt van Amersfoort.

7) Karakter- en Persoonsbeschrijving en relaties tot anderen:

Bram Valentijn is zeer vaderlandslievend, daarom sluit hij zich aan bij het verzet. Hij bedenkt allerlei praktische plannen, maar als het er op aan komt durft hij het meeste niet. Hij vertrouwt aan het begin Lange Jolle niet, maar uiteindelijk is het toch die persoon met wie hij zijn ontsnapping waagt. Met Aalwert Krikke is het net andersom, in het begin verteld hij alles wat hij weet aan Aalwert maar uiteindelijk laat hij Aalwert in het kamp achter.

8) Vertelsituatie:

Het hele verhaal wordt gezien door de ogen van de schrijver.

Gegevens van de schrijver:

geboren: Venemuiden, 26 april 1907.
gestorven: ----
andere boeken:
  • Kaalkoppen en doodskoppen
  • De dodendans
  • De vervreemding
actuele of historische feiten: W.O. II
autobiografische gegevens: Theun de Vries heeft zelf in een concentratiekamp gezeten.

10) Genre, Soort geschrift:

Dit boek is een Historisch Roman. MAAR: zie opmerking docent daarover aan het slot

11) Opvallende Zaken:

Geen.

12) Korte Inhoud:

(A)Bra(ha)m is voor de tweede keer opgepakt, de eerste keer kon hij met hulp van een Nederlandse politieagent vluchten, dit was te danken aan zijn jeugdig uiterlijk. De tweede keer gaat het een stuk minder, Bram gaat naar een doorgangskamp in de buurt van Amersfoort waar hij te werk gesteld wordt tot er een transport komt dat hem mee naar Duitsland neemt. Bram doet braaf wat hem opgedragen wordt, maar hij heeft het besluit om, wat er ook gebeurd, niet naar Duitsland te gaan. Als hij verneemt dat er binnenkort weer een trein met gevangenen zal vertrekken besluit hij zichzelf te verwonden, zodat hij de ziekenbarak ingaat in plaats van de dood tegemoet. Eerst vraagt Bram een maat van het verzet om het te verwonden, maar als die weigert doet hij het zelf. Als de mannen weer gaan werken schopt hij onderweg hard tegen een scherpe punt, waardoor zijn been kapot gaat, Bram gaat de ziekenbarak in. In de ziekenbarak neemt hij zichzelf voor snel weer beter te zijn om een ontsnapping te wagen. Hij vraagt hulp aan de dokter en die helpt hem door een kok elke dag extra voedsel te laten brengen, waardoor Bram snel beter word. Als hij de ziekenbarak uit kan, komt hij in de kopbarak, alwaar hij het huishouden moet doen voor twee prominenten in het gevangenenkamp: Aalwert Krikke en Lange Jolle. Met hen traint Bram in het boksen waardoor hij weer sterk wordt. Hij besluit dan de ontsnapping te wagen. Via Aalwert kan hij aan een draadtang komen en het Rode Kruis in het kamp zorgt voor en vluchtauto die achtenveertig uur op Bram wacht. Nu moet hij het goede moment afwachten. Maar, of dat komt niet, of Bram durft niet, hoe het ook zij, er gebeurd niets. Abraham is erg teleurgesteld. Hij wil het nog eens proberen, nu met hulp van Jolle, die samen met Aalwert anders is dan de andere gevangenen omdat zij hier niet zitten omdat ze in het verzet zaten. Integendeel zelfs, voordat Aalwert en Jolle het kamp ingingen waren ze fascisten.
Jolle heeft een ander uniform dan de andere mannen en hij mag af en toe het kamp uit om een boodschap te doen. Bram weet dit en hij is van plan om ook een ander uniform aan te trekken en dan samen met Jolle, die de Duitsers al kennen, onder voorwensel dat ze een boodschap moeten doen, het kamp uit te lopen. Het probleem is nu hoe ze aan een uniform moeten komen. Ze besluiten dat van Aalwert te stelen als hij op de w.c. zit. Aldus geschied het, ze binden Aalwert aan de pot vast, stelen zijn uniform en lopen zo het kamp uit, zonder dat er een haan naar kraait.

Opmerking van docent Nederlands bij deze samenvatting.



Het is onjuist dit boek een historische roman te noemen.

Het is geen roman, maar een kort verhaal.

Het is niet historisch, want die term betekent: in een ver verleden spelend. Dit verhaal kun je het beste een oorlogsnovelle noemen.

Dit boekje is voor een groot deel autobiografisch: Theun de Vries verwerkte er dingen in die hem en andere verzetsmensen die hij kende, waren overkomen.

Een aanleiding is misschien geweest het debat dat er in de jaren zestig en in de jaren tachtig is geweest om oorlogsmisdadigers gratie te verlenen.

Een van de oorlogsmisdadigers die ook in dit boek wordt genoemd is Kotälla. Dat was een heel berucht misdadiger, men neemt tegenwoordig aan dat hij sterk psychisch gestoord was. Hij trad op als kampbeul in Amersfoort. (Dit boek speelt in dat kamp). Kotälla kreeg gratie van koningin Juliana, zodat hij niet werd gefusilleerd. Samen met nog twee oorlogsmisdadigers: Lages en Aus den Fünten. Maar toen had men een probleem: na dertig jaar gevangenschap gingen er stemmen op hem vrij te laten. Velen waren het oneens met zo'n besluit. Vooral joodse nabestaanden van Kotälla's slachtoffers reageerden boos: zij wilden nooit meer deze man in vrijheid zien. In 1979 stierf Kotälla in gevangenschap. Hiermee was ten aanzien van hem het probleem opgelost, maar niet te aanzien van de andere twee gevangenen. Steeds weer stak een discussie hierover de kop op. Vrijlaten of niet? Dat was de gewetensvraag.

Vermoedelijk schreef Theun de Vries dit verhaal mede om het debat over die zaak wat achtergrond te geven (neerlandicus)
Andere boeken van deze auteur:

Home - Contact - Over - ZoekBoekverslag op uw site - Onze Boekverslagen - Boekverslag toevoegen