Boekverslag : Onbekend/anoniem - De Reis Van Sint Brandaan : Een Reisverhaal Uit De Twaalfde Eeuw
De taal ervan is Nederlands en het aantal woorden bedraagt 1244 woorden.
De taal ervan is Nederlands en het aantal woorden bedraagt 1244 woorden.
vertaling door Willem Wilmink
Middeleeuws: 12e eeuw na Chr.
Prometheus / Bert Bakker, 154blz. (55pag. oud, 2244 versregels)
2) Sint Brandaan heeft een boek gelezen dat wonderen beschrijft waar hij niets van gelooft. Uit woede verbrand hij dit boek, dit was echter niet zo’n beste zet, want God straft hem. Hij moet negen jaren op de zee gaan varen. Sint Brandaan vertrekt met een aantal monniken in een speciaal voor deze gelegenheid gebouwde boot. Hij komt in de ergste stormen, ziet de hel, verschillende hemelen, kluizenaars, zondaars, draken, Judas (die gestraft wordt voor het verraden van Christus) en nog veel meer, maar elke keer red God hem en zijn monniken. Eindelijk is het boek (waarin hij al de wonderen die hij zag beschreef) vol, en mag hij terug naar huis. Hij heeft boete gedaan, en er is een plekje in de hemel voor hem vrij. Hij wordt heilig verklaart, en al gauw sterft hij.
3) Het thema is boetedoening voor schending van het geloof. Dat spreekt me niet zo aan, want als je een boek leest, dan wil je affiniteit met dat boek kunnen voelen. Ik ben niet erg bezig met het Christendom, dus daarom vind ik het niet zo interessant. Stond bijvoorbeeld het Boeddhisme centraal, dan had het me denk ik veel meer geïnteresseerd.
4) Het is in zijn totaliteit niet duidelijk hoe oud Sint Brandaan is. Hij is vrij eigenzinnig, doet dus wat hij wil en vindt, maar kan na een foute beslissing genomen te hebben wel inzien dat dat een foute was en dan doorgaan op de goede manier (het eerst niet geloven van het boek, en daarna zelf een vergelijkbaar boek opstellen). Hij wil iedereen die lijdt helpen, en dit lukt hem ook dikwijls, al is het maar voor even. Hij is monnik, die later zelf heilig verklaard wordt. Er zijn geen andere personen in het boek waar wat over te schrijven valt, want het verhaal is zeer oppervlakkig, waardoor je niemand echt leert “kennen” (Sint Brandaan alleen een beetje).
5) Het verhaal speelt zich in de twaalfde eeuw af. Het wordt niet gezegd, maar ik vermoed dat het zich afspeelt op oceanen die nu niet (meer) bestaan, en het land waar het begint en eindigt zal wel het werelddeel zijn dat wij nu West Europa noemen.
6) Het boek is geschreven vanuit het perspectief van de alwetende verteller. (De hoofdpersoon wordt “Sint Brandaan of hij” genoemd.)
7) De stroming waartoe het behoord is “Late Middeleeuwse literatuur”. Het is erg typisch. Er zit totaal geen climax in en de schrijfstijl is erg oppervlakkig (je leert de mensen niet kennen en de gebeurtenissen worden meer opgesomd dan beschreven).
8) Inhoudelijk gezien vond ik het een zeer saai en oninteressant boek. Dit komt niet omdat het zo’n slecht boek is, maar omdat het geschreven is voor middeleeuwers met middeleeuwse gedachten, en niet voor mensen uit de 20e en 21e eeuw met gedachten uit die tijd. Er zit geen climax in, wat ik erg vervelend vind, want daar werkt een boek meestal naartoe, en wanneer dat niet gebeurt geeft dat een onbevredigd gevoel. De gebeurtenissen volgen elkaar zo snel op, dat ze gewoon, en dus oninteressant worden. Bij elk gebeurtenisje op zich mist ook een climaxje, en dit haalt alle spanning uit het verhaal.
De schrijfstijl vond ik meer dan vervelend, omdat de rijm (ik heb de vertaalde versie gelezen) matig was. Een beetje sinterklaasachtig. Geef mij dan maar proza. Het als proza lezen is onmogelijk, omdat je steeds weer in de rijm wordt getrokken, en je toch weer met het metrum mee gaat lezen. Het lezen gaat hierdoor veel langzamer, en je gaat je ergeren als een regel in eens niet rijmt (gebeurde heel sporadisch, maar juist daarom was het erg vervelend). Ook zaten er regels in waar de zin eindigde, maar het rijmende woord pas op de volgende regel kwam. In een gedichtje is dit soms mooi, geeft het een extra nadruk of zo, maar in een gedicht met de lengte van proza is dit vervelend. Je leest namelijk wel een beetje in het metrum, maar ook een beetje proza-achtig; je intonatie geeft aan dat de zin stopt, maar de rijm is nog niet af.
9) Vijf argumenten die het boek voor mij saai/oninteressant maakten: geen climaxen (maakt verhaal levenloos), dichtstijl (die af en toe hapert, maakt lezen moeilijk), te veel en te korte gebeurtenissen (zorgt dat de gebeurtenissen vervagen, oninteressant worden), niet ¾¾n wonder, maar tientallen (zorgt dat de wonderen vervagen, en minder wonderbaarlijk worden. Het hele boek is een wonder, en de wonderen daarin zijn geen wonderen, maar normale gebeurtenissen in een wonderverhaal) en het zo enorm centraal staan van het geloof (het wordt een soort levensles, en ik heb niet zoveel affiniteit met het Christendom, dus heb ik ook niet zo’n behoefte aan die levensles.)
NB. Ik heb de vertaalde versie gelezen.
Aanvullingen:
I) Het is een Middel-Nederlands episch dichtwerk (geestelijk).
II) Het is moeilijk te zeggen wanneer het zich afspeelt, maar ik zou zo denken in dezelfde tijd als dat het geschreven is, de twaalfde eeuw na Christus.
III) Ik denk dat Sint Brandaan er als een echte Middeleeuwer uitziet. Ik vermoed dat hij, zeker aan het einde van zijn reis, een lange grijze baard heeft.
IV) De vraag over bijpersonen is niet van toepassing, zie 4).
V) De indeling is niet in hoofdstukken. Soms is er wel en witregel, oorspronkelijk zal de tekst die daarna kwam wel met zo’n versierde letter zijn begonnen. Er wordt een chronologische volgorde aangehouden.
VI) Het thema is boetedoening voor Christendom ondermijnende daden. Het verband met de titel is dat de hele reis van Sint Brandaan die boetedoening is.
VII) Ik vind de personages maar weinig uitgediept, wat identificeren moeilijk maakt. Dit maakt het lezen voor mij niet erg boeiend.
VIII) Informatie over de schrijver heb ik niet, gezien de schrijver bij mijn weten niet eens bekend is. Informatie over het boek die ik op de Microsoft Encarta Encyclopedie Winkler Prins Editie heb gevonden:
Brandaan, De reis van Sinte, ook Van Sinte of Sente Brandane, Middel-Nederlands episch dichtwerk, bewaard in twee versies (in het Comburgse en in het Hulthemse handschrift), die beide op een verloren gegaan vroeg-13de-eeuws origineel teruggaan, dat op zijn beurt moet berusten op een Middelfrankische tekst uit het gebied van de Midden-Rijn uit het midden van de 12de eeuw.
Het verhaal is een bewijs van de invloed die Keltische motieven op de literatuur van het continent hebben uitgeoefend. De Ierse heilige Brandaan (= Brendan) moet op bevel van een engel als straf voor zijn ongelovigheid gedurende negen jaar met 80 metgezellen op zee rondzwerven en aanschouwt de meest miraculeuze zaken. Aan het ‘einde van de wereld’ (Groenland? IJsland? De oostkust van Noord-Amerika?) gekomen, keert hij naar Ierland terug en stelt zijn ervaringen te boek. De inhoud is enerzijds een product van de fantastische visioenenliteratuur over de ‘vier uitersten’, waaraan de 12de eeuw zo rijk is, anderzijds is de stof ontleend aan de zeevaartverhalen die sedert de 7de eeuw veelvuldig in Ierland voorkomen. Er is ook een prozabewerking bewaard.
De Navigatio Sancti Brendani, een Latijns prozagedicht, vermoedelijk uit de 10de eeuw, is als verhaal minder interessant dan de Middel-Nederlandse versies.
UITG: d. E. Bonebakker, Van Sente Brandane (1894); d. A.T.W. Bellemans (1942); d. M. Draak, De reis van Sinte Brandaan (1949, 41985, met moderne herdichting d. B. Aafjes); Navigatio Sancti Brendani Abbatis, uitg. d. C. Selmer (1959); d. H.P.A. Oskamp (1971).
Encarta encyclopedie
IX) Ik heb het boek waarschijnlijk zo in juni 2000 gelezen. Ik heb nu helaas geen flauw idee meer hoe lang ik erover gedaan heb.
Home - Contact - Over - ZoekBoekverslag op uw site - Onze Boekverslagen - Boekverslag toevoegen