Boekverslag : Joost Zwagerman - Vals Licht
De taal ervan is Nederlands en het aantal woorden bedraagt 3802 woorden.
De taal ervan is Nederlands en het aantal woorden bedraagt 3802 woorden.
Joost Zwagerman
Vals licht
1. Tekstbeleving
Het verhaal gaat over hedendaagse problemen, zoals prostitutie, drugsgebruik, problemen tijdens de jeugd, relaties en het vertrouwen in een relatie. Ook schetst het verhaal een andere kijk op sommige dingen. De meeste dingen die de hoofdpersonen meemaken, zou ik anders hebben aangepakt. Maar ik kan daar niet echt goed over oordelen, want de levensstijl en levensopvattingen van Simon zijn compleet verschillend met die van mijzelf. Ik zou zelf meer de makkelijke uitweg zoeken voor sommige problemen door er niet over te liegen.
Er gebeuren niet echt veel spannende dingen in het verhaal. Er zitten wel verassende wendingen in het verhaal, maar die komen voornamelijk doordat er steeds meer stukjes van de waarheid over Lizzie’s leven aan het licht komen. Die ontrafelingen zorgen er wel voor, dat je steeds het ergste verwacht bij sommige ontwikkelingen. Daardoor wordt het boek aan het eind steeds minder verassend. Normaal gesproken zou je verwachten, dat het boek aan het eind steeds spannender zou moeten worden. Maar dit verhaal bloedt in het eind zelfs een beetje dood, naar mijn mening. Het verhaal eindigt wel passend, doordat het voor de beide hoofdpersonen eindigt met een nieuw begin.
Het was een makkelijk verhaal om te lezen. Er zat een duidelijke opbouw in en de terugblikken waren nuttig, want zo kreeg de lezer meer inzicht in de situatie van de hoofdpersonen. Sommige beslissingen waren ook beter te begrijpen, omdat je de achterliggende gedachte bij sommige dingen ook wist, zonder dat die beschreven werden.
De personages in het verhaal leefden echt voor mij. Zonder dat ik zelf een goed beeld heb van hun wereldje, kon ik het allemaal wel makkelijk “zien” en voorstellen. Al met al kan je wel zeggen, dat de personen uit het verhaal de voor hun logische beslissingen genomen hebben. Het twee meest sympathieke personen vond ik Tanja en Josje. Zij waren namelijk van alle personages nog het eerlijkst tegenover zichzelf en anderen.
Doordat het boek in een vlotte en zeer gebruikelijke taal geschreven is, kan je het allemaal makkelijk volgen. Hierdoor wordt het voor mij makkelijk gemaakt om een goed beeld te krijgen van handelingen, gedachten en gevoelens.
2. Tekstbestudering, samenvatting, analyse en interpretatie
A Voorwerk
Uitgever:
De Arbeiderspers, Amsterdam 1999, 16e druk (als Singel Pocket)
Eerste druk:
De Arbeiderspers, Amsterdam 1991
Aantal pagina’s:
Het verhaal is 348 pagina’s lang. Het boek telt 24 hoofdstukken en ieder hoofdstuk heeft een nummer, wat oploopt van 1 tot en met 24.
Motto:
Weer gaat de wereld als een meisjeskamer open
het straatgebeuren zeilt uit witte verten aan
Deze regels komen uit Paul Rodenko’s gedicht “Februariezon”
Omslag:
Op de voorkant staat een plaatje van een vrouw in lingerie die zichzelf zit te etaleren vanachter een half opengeslagen gordijn, op de wijze dat een vrouw in een peeskamer zit.
B Samenvatting
Het boek gaat over Simon Prins, een jongen die al vanaf zijn vijftiende geobsedeerd is geraakt door het hoerenleven. Eerst dacht hij dat alleen oudere mannen daarin geïnteresseerd waren. Maar het tegendeel blijkt waar als Johnnie Albeda, een schoolvriendje, hem verteld dat jongens vaak door hoerenbuurten lopen.
Op een avond ziet Simon de broer van Johnnie, Steef, uit een van de hoerententen komen. Steef ziet hem ook en Simon wordt daarom door Steef en zijn vrienden in elkaar geslagen. Hij wordt sindsdien uitgemaakt voor de jongste hoerenloper van de stad. Simon schaamt zich en hij wordt nog meer verlegen dan hij al was.
Nadat Simon van de middelbare school komt verhuist hij naar Amsterdam om Nederlands te gaan studeren. Al snel krijgt hij het imago van een vlotte jongen en niemand mag weten dat een groot deel van zijn studiegeld opgaat aan de hoeren.
Op een gegeven ogenblik ziet hij een bleek meisje in de stad en als hij weer eens langs de Ruysdaelkade loopt, ziet hij haar net een klant uitlaten. Hij vraagt haar naar de prijs en gaat vervolgens naar huis. Als hij haar daarna weer ziet, vraagt hij of hij mee naar haar huis mag. Nadat ze afgesproken hebben dat er niets gebeuren zal, mag dit. Het meisje blijkt twee schuilnamen te hebben, namelijk Janice en Sylvia. Haar echte naam is Lizzie Rosenfeld. Haar studentenhuisje lijkt op een soort onderwaterkamer. Terwijl ze wat kletsen gaat Lizzie in een gloeiend heet bad om zich te reinigen net zolang tot alle make-up van haar gezicht is en haar gezicht weer kleur heeft. Na uren praten vertrekt Simon weer en hij vraagt haar om een zoen. Die geeft ze hem, hoewel dit niet de afspraak was.
Simon wordt verliefd op Lizzie. Hij vraagt veel en komt zo te weten dat ze twee dagen in de week werkt aan de Ruysdaelkade. Simon komt steeds vaker op bezoek bij Lizzie en uiteindelijk krijgen ze wat met elkaar. Lizzie blijkt op Olvarit en Pillen te leven, omdat ze bang is dat eten haar lichaam zal vergiftigen. Ze houdt iedere avond een rituele reiniging. Niemand mag weten dat Lizzie als hoer door het leven gaat.
Later komt Simon erachter dat Lizzie al eens eerder getrouwd is geweest, met ene Jasper. Ook weet hij dat ze iets met ene Wesley, een Belg, heeft gehad. Dan blijkt dat Lizzie vaak gevolgd word door een mosgroene Opel. Simon komt er ook achter dat Lizzie niet alleen aan de Ruysdaelkade werkt, maar ook bij de club Yab Yum. Ze werkt in totaal dus zo’n zes keer per week.
Simon krijgt steeds meer last van hoofdpijn en wil ook steeds meer weten over Lizzie. Hij merkt echter niet dat Lizzie steeds minder is gaan werken. Lizzie was ondertussen al gestopt bij Yab Yum en is van plan om ook bij de Ruysdaelkade te stoppen.
Op een dag volgt Simon Lizzie, die een drugscentrum binnengaat en ontdekt dat ze met psycholoog Martin van Doorn heeft gesproken. Als hij haar met zijn ontdekking confronteert, blijkt zij niet van plan te zijn haar verslaving te ontkennen. In tegendeel, ze stelt hem zelfs voor om een keer mee te gaan. Als hij meegaat wordt hem verteld dat Lizzie een ‘polygebruikster’ is geweest, maar intussen al een hele tijd clean is, zonder te zijn teruggevallen.
Lizzie en Simon besluiten te gaan samenwonen. Simon gaat weer studeren, maar omdat het thuis nooit echt lekker gaat, studeert hij steeds vaker bij zijn studiegenoot Nico Weuling.
Simon weet Wesley op te sporen en vraagt hem om het eerder geleende bedrag terug te betalen en dat doet hij dan ook. Simon stelt aan Lizzie voor, dat zij dit bedrag gebruikt om de schulden af te betalen. Dit heeft zij al gedaan en het blijkt dat Lizzie nog veel meer en veel grotere schulden heeft (veertigduizend gulden), allemaal door de drugs.
Op een dag wordt Simon gebeld door Lizzie, die ergens ondergedoken zit. Zij zegt dat hij zich geen zorgen om haar hoeft te maken en dat ze haar schuld zal afbetalen. Ze is dus weer aan het werk. Simon is radeloos en bezoekt Lizzie haar psycholoog. Deze verteld hem dat Lizzie misschien helemaal niet aan de drugs is geweest, maar dat ze dit zei, omdat ze lijdt aan de ziekte pseudologica fantasia.
Op een dag staat Lizzie opeens voor de deur en ontstaat er een ruzie. Simon vertelt wat van Doorn hem verteld heeft. Lizzie geeft als uitleg een verhaal over ene Philippe, die ze van Yab Yum kende. Ze hielp hem met drugs in bewaring nemen. Ze kreeg een grote zending, die ze aan de verkeerde mensen had meegegeven. Ze was er ingeluisd en had nu een grote schuld van veertigduizend gulden.
Dat weekeinde draaien ze een beetje om elkaar heen. Als Simon, door een slaappil, slaapt kondigt Lizzie haar vertrek aan. Het vertrek is emotieloos. Hij gaat logeren in het huis van Josje Leenhart die familie is van Nico. Zij is op vakantie. Josje komt eerder terug uit Zuid-Afrika. Zij wordt verliefd op Simon en ze krijgen een korte verhouding. Maar Simon houdt het niet lang uit zonder Lizzie. Hij belt haar op bij haar tante en hij en Lizzie spreken af in Nijmegen. Lizzie is erg veranderd. Ze studeert, net als Simon, Nederlands. Ze heeft ook een nieuwe vriend. Bijna worden ze weer intiem, maar Lizzie zegt dat dit geen zin heeft, omdat het toch gedoemd is te mislukken. Ze moeten niet vergeten, dat ze een zwaar verleden met elkaar hebben. Ze nemen weer afscheid en Simon gaat weer terug naar Amsterdam.
C Analyse en interpretatie
Titelverklaring:
Vals licht kan op een aantal manieren worden verklaard.
Ten eerste verwijst het naar de breking van het licht in het water. Door de breking is het moeilijk om de plaats van dingen in het water te bepalen. Simon ziet Lizzie, de vis, en probeert haar te pakken. Zijn poging blijkt vanaf het begin gedoemd te mislukken. Dit wordt mede onderbouwd door de kaft van het origineel, want daar staan vissen op.
Ten tweede kan het verklaard worden doordat Lizzie nooit in het echte licht kwam, maar altijd in kunstlicht. Zo was er het rode licht in haar peeskamer, maar ook het licht van de onderwaterkamers. Daar waren de gordijnen altijd dicht en de kaarsjes aan. Alles wat er in dit licht afspeelde bleek later vals te zijn.
Motto:
“Weer gaat de wereld als een meisjeskamer open
Het straatgebeuren zeilt uit witte verten aan”
Dit motto zou je letterlijk kunnen verklaren door te zeggen dat de meisjeskamer de onderwaterkamer of de peeskamer van Lizzie is. Het straatgebeuren is alles wat zich buiten deze kamers afspeelt. Dat is alles waar Lizzie zo bang voor is. Het witte zou een verband kunnen zijn met het witgepoederde gezicht van Lizzie als zij op haar werk is.
Figuurlijk verwijst dit motto naar Lizzie, die in een leven vol met leugens leeft. Langzaam komt de waarheid bovendrijven, de waarheid waar zij eigenlijk zo bang voor is. Hieruit kan je opmaken, dat hoe goed de leugens ook zijn, de waarheid komt altijd boven water.
Genre:
Psychologische roman
Thema:
Het eerste thema is een onmogelijke liefde.
Het verhaal gaat over de liefdesrelatie tussen Simon en Lizzie. Deze wordt onmogelijk gemaakt door hun liefde voor elkaar. Door de liefde van Simon voor Lizzie is het moeilijk voor Lizzie om door te gaan met haar leven zoals ze dat gewend is. Ook door de liefde van Lizzie voor Simon is het moeilijk voor Simon om haar te zeggen, dat ze moet stoppen met werken en liegen. Doordat dit alles onbespreekbaar is, vreet dit hun relatie kapot.
Een tweede thema is de leugen als bescherming.
Lizzie liegt steeds tegen Simon en hij moet steeds die leugens langzaam ontrafelen. Als hij dat doet, blijkt telkens dat zij die leugens in het leven geroepen heeft om zichzelf en Simon te beschermen.
Motieven:
1. Liegen. Lizzie leeft volledig aan de hand van leugens en de waarheid verzwijgen. Dit doet zij om zichzelf en om Simon te beschermen, maar ook om Simon niet kwijt te raken. Uiteindelijk raakt ze Simon kwijt, nadat de waarheid verteld is.
2. Angst. Lizzie leeft steeds in angst. Angst om Simon te verliezen en angst voor de buitenwereld. Maar ook Simon leeft in angst, want hij is bang dat hij Lizzie zal verliezen.
3. Dubbelleven. Zowel Simon als Lizzie leiden een dubbelleven. Simon leed een dubbelleven toen hij jong was en vaak de prostituees bezocht. Lizzie scheidt haar nachtleven volledig af van haar privé-leven, door zich terug te trekken in haar onderwaterkamer. Samen leiden ze een soort dubbelleven door aan iedereen te vertellen, dat ze elkaar in een bibliotheek hebben ontmoet in plaats van op de Ruysdaelkade.
4. Reinigen. Lizzie doet alles om zich te reinigen van het “vuile werk” wat zij doet. Dat komt steeds terug. Ze doet dit door na haar werk een paar uur te weken in een kokend heet bad en ze wast zich zo hard, dat er na afloop allemaal rode strepen op haar lichaam zitten. Ook van binnen probeert zij zo zuiver mogelijk te blijven, door weinig normaal voedsel te eten. Om toch gezond te blijven slikt zij enorme hoeveelheden homeopathische gezondheidspillen en vitamines.
5. Groen. De kleur groen komt steeds terug in het verhaal. Met name in de onderwaterkamer, de mosgroene Opel van de drugshandelaren en de groene opoefiets van Lizzie. Groen staat voor jaloezie en voor wraak.
6. Seks. In eerste instantie is seks voor Lizzie haar baan. Ze sluit zich ook steeds af voor Simon. Zij is heel lang niet in staat om de liefde te bedrijven met Simon. De oorzaak hiervan is dat door de prostitutie alle mannen is gaan zien als verkrachters. Zo is haar eigen seksleven dus helemaal in de war gegooid.
7. Koopziekte en geldzucht. Ondanks dat Lizzie weinig geld heeft, wil ze dingen blijven kopen, met het gevolg dat ze steeds meer geld wilt om die dingen te kunnen kopen.
Opbouw, structuur en spanning:
Het boek bestaat uit 24 korte hoofstukken, aangeduid met een opeenvolgend telwoord. Het verhaal is uit één verhaallijn opgebouwd. Het verhaal is niet in chronologische volgode verteld, want er zitten enkele flashbacks naar Simons jeugd in. In het gehele boek zit weinig tot geen spanning. Wel ga je als lezer je soms afvragen of iets waar is of niet en wat de achtergrond van de leugen kan zijn, maar dat wordt telkens zeer snel uitgelegd.
Personages:
Simon Prins, de eerste hoofdpersoon, is ongeveer 20 jaar en student in Amsterdam. Hij komt oorspronkelijk uit Alkmaar, waar hij een leven leidde wat gedomineerd werd door angst. Hij was bang om aandacht te trekken van jongens met wie hij niet kon opschieten en van meisjes die hij niet begreep. Hij verhuisde naar Amsterdam waar hij ging studeren en hij betrok een bovenetage in “De Pijp”. Daar wist hij al snel het imago van een vlotte jongen op te bouwen, terwijl hij eigenlijk als student lui en ongemotiveerd was.
Hij had tot die tijd nog nooit een relatie gehad en hij bezocht regelmatig de hoeren. Simon heeft constant de drang om te observeren. Dit gaat zelfs door terwijl hij een relatie krijgt met Lizzie, wat zij niet op prijs stelt. Simon weet dat Lizzie emotieloos is tijdens lichamelijke contacten met anderen, maar hij kan het niet accepteren dat ze voor hem ook gesloten blijft. Simon betrapt Lizzie steeds weer op leugens. Steeds volgt er daarna een verhaal, wat hij steeds weer gelooft. Hij vraagt veel en steeds wilt hij de waarheid weten. Als Lizzie hem op den duur de waarheid vertelt, is hij toch nog teleurgesteld. Nadat de relatie met Lizzie verbroken is, logeert hij in het huis van Josje Leenhart met wie hij een relatie krijgt, in de hoop om Lizzie te vergeten. Dit lukt niet. Omdat je iets over de gevoelens van Simon te weten komt en dus merkt dat hij gaandeweg wijzer wordt, is het een ‘round caracter’.
Lizzie Rosenfelt is de tweede hoofdpersoon van het verhaal. Zij is 24 jaar en ziet er erg teer en kwetsbaar uit. Als ze make-up draagt heeft ze een witte huid en donkere ogen. Lizzie is een meisje dat na een moeilijke jeugd onzeker is geworden. Ze is jong getrouwd en door haar hebberige echtgenoot aangezet om de prostitutie in te gaan. Om zich te reinigen van het hoerenbestaan gaat Lizzie urenlang in een kokend heet bad zitten en dan boent ze tot de striemen op haar lichaam zitten. Naast haar werk kan Lizzie niet de liefde bedrijven, ze is dan zogezegd ‘gesloten’. Ook eet ze bijna geen normaal eten en snoept ze veel, vaardoor ze allemaal middelen en vitamines moet gebruiken om gezond te blijven. Naast de Belgische Wesley en haar ex-man Jasper heeft ze nooit een vriendje gehad, totdat ze Simon ontmoet en daar een relatie mee krijgt. In deze relatie liegt Lizzie veel zodat haar problemen niet aan het licht komen. Ze is erg bang om Simon te verliezen, want ze weet dat als een relatie van een hoer met een klant te intiem wordt, is deze gedoemd te mislukken. Ze voelt zich erg ongemakkelijk tussen andere mensen, want ze is altijd bang om een klant tegen te komen. Hierdoor trekt ze zich erg vaak terug in haar onderwaterkamer aan de Sarphatistraat. Lizzie heeft veel schulden, omdat ze er ingeluisd is door drugsdealers. Om de dealers en andere schuldeisers bang te maken, klopt ze aan bij het C.A.D. Als de relatie met Simon is verbroken vertrekt zij naar Nijmegen om Nederlands te gaan studeren en woont daar in bij Janneke en Roland. In Nijmegen probeert ze weer een nieuw leven op te bouwen en treft ze een nieuwe vriend. Zij maakt duidelijk een ontwikkeling mee in het verhaal, daardoor kan je spreken over een ‘round caracter’.
Tanja is de prostitué die het raam naast dat van Lizzie gebruikt. Zij deelt samen met Lizzie het keukentje achter de peeskamers.
Jasper Veneman is de ex-man van Lizzie. Hij mocht dan ronde meisjesheupen en het wolkende gezicht van een hartenbreker hebben, zijn korte nek was vlezig en zijn polsen waren plat en breed. Hij zette Lizzie er destijds aan toe om de prostitutie in te gaan.
Wesley is een Belgische jongen waar Lizzie na haar huwelijk met Jasper verliefd op werd. Hij leende van Lizzie negen duizend gulden en verdween. Later heeft Simon hem opgespoord en hem gevraagd of hij het geld terug wilde betalen. Dit deed Wesley en hij vertrok weer.
Nico Weuling is een studiegenoot van Simon. Bij hem gaat Simon studeren, wanneer het thuis niet goed genoeg lukt.
Josje Leenhart is familie van Nico Weuling. Zij leent haar huis uit aan Simon, als zij op vakantie is. Na haar vakantie heeft ze een relatie met Simon.
Martin van Doorn is de psychiater van Lizzie. Hij denkt dat ze aan pseudologica fantastica lijdt.
Tijd:
De tijd waarin het verhaal zich afspeelt is actueel, maar kan zich ook makkelijk tien of twintig jaar geleden afspelen.
De vertelde tijd is tussen de zes en acht maanden, de flashbacks niet meegerekend.
De verteltijd is voor de 348 pagina’s die het verhaal telt erg lang, want doordat het boek best langdradig is leest het niet erg makkelijk door.
De tijdsvolgorde is niet-chronologisch, want er zitten een aantal flashbacks naar Simons jeugd tussen.
Het tijdsperspectief is een vision avec, want ondanks de flashbacks, weet de verteller niet echt wat er gaat gebeuren.
Perspectief en vertelsituatie:
Het verhaal wordt verteld in een enkelvoudige vertelsituatie. Het wordt verteld door de ogen van Simon Prins, maar omdat je het ‘hij’ makkelijk kan vervangen door ‘ik’ spreek je van een verhulde ik-vorm.
Ruimte:
Het verhaal speelt zich voornamelijk af in Alkmaar en Amsterdam. De flashbacks naar Simons jeugd spelen zich af in Alkmaar, zijn studententijd in Amsterdam. Op het eind speelt het verhaal zich nog even af in Nijmegen, waar Lizzie is gaan wonen. Er worden een aantal Amsterdamse straten genoemd, zoals de Sarphatistraat en de Ruysdaelkade. Ook wordt de wijk ‘De Pijp’ genoemd als de woonplek van Simon.
Ook de binnenruimten spelen een belangrijke rol in het verhaal. Het keukentje achter de peeskamer is normaal afgesloten voor mannen, maar Lizzie laat Simon er wel binnen. Ook de etage van Simon en de kamer van Lizzie zijn erg belangrijk, want hier waren ze afgesloten van de buitenwereld door het onderwater-effect.
Taalgebruik en stijl:
Het taalgebruik in het verhaal is vrij normaal, niet te moeilijk, het wordt eigenlijk heel herkennend geschreven. Soms gaat de schrijver wel iets te diep in op sommige onderwerpen. Dat zorgt ervoor dat je als lezer weer snel uit het verhaal bent.
3. Achtergrondinformatie
Johannes Jacobus Willebrordus Zwagerman wordt op 18 november 1963 geboren in Alkmaar. Na zijn middelbare school in Alkmaar volgt Joost tot 1984 een onderwijzersopleiding. In 1988 gaat hij Nederlandse taal- en letterkunde studeren aan de universiteit van Amsterdam. Hij rondt zijn studie niet af, maar neemt een cursus creatief schrijven bij Oek de Jong.
Vanaf 1984 publiceert Joost regelmatig artikelen, proza en poëzie in diverse tijdschriften en schrijft hij bijdragen voor onder meer de Volkskrant, de Primeur en Bzzletin.
In 1985 wordt hij medewerker van de literaire bijdrage van Vrij Nederland en van 1988 tot 1990 is hij redacteur van het tijdschrift De Held. In 1986 debuteert Joost met de roman De Houdgreep, waarna in 1987 de poëziebundel Langs de doofpot en de verhalenbundel Kroondomein volgen. Vals licht en De buitenvrouw worden beiden, in respectievelijk 1991 en 1994, genomineerd voor de AKO literatuurprijs. Vals ligt wordt in 1992 verfilmd onder regie van Theo van Gogh. In 1993 verschijnen zijn gebundelde essays in Collega’s van God en zijn columns verschijnen in De kus van Michael Jackson. In 1994 gaat hij zelfs een radioprogramma, genaamd Ophef en Vertier, presenteren. In 1995 wordt zijn eerste kind geboren en in 1997 zijn tweede. Sinds dat hij kinderen heeft, schrijft hij ook niet meer midden in de nacht, maar gewoon overdag. In 1998 doet hij, samen met Ronald Giphart, de theatertournee ‘Hamerliefde’. In 1999 is hij gastdocent op de universiteit van Groningen.
Het lijkt vaak alsof Zwagerman de realiteit in zijn werk laat terugkomen. Schilder Rob Scholten herkent zichzelf, net als enige van zijn collega's, in personages uit de roman Gimmick. Het leidt zelfs tot een rel als in zijn roman Vals Licht een personage wel heel duidelijk gemodelleerd lijkt naar een werkelijk bestaande quizmaster (Ron Brandsteder). Zwagerman herschrijft de passage in de tweede druk van het boek omdat hij wil voorkomen dat het voorval zou afleiden van de literaire kwaliteiten van de roman. Maar de rel zorgt er wel voor dat Vals Licht veel publieke belangstelling krijgt, ook buiten de literaire pers. Het is zelf vertaald in het Duits.
Als dichter is Joost in de jaren tachtig actief als woordvoerder van de Maximalen. De Maximalen zetten zich af tegen de heersende opvattingen van de vijftigers en pleiten voor de herintroductie van emotie, actie en dynamiek in de poëzie. Met allerlei ludieke acties trekken de elf dichters (waaronder René Huigen, Arthur Lava, Dalstar en Pieter Boksma) regelmatig de aandacht.
Bibliografie
1986 De Houdgreep, roman
1986 De stilte ontluisterd, gedichten
1987 Drie liefdesgedichten, gedichten
1987 J.D. Salinger en de onwankelbare sympathie, essay
1987 Kroondomein, verhalen
1987 Langs de doofpot, gedichten
1988 De ziekte van jij, gedichten
1989 Gimmick!, roman
1990 Vals Licht, roman
1993 Collega's van God, essays
1993 De kus van Michael Jackson, columns
1993 De mooiste vrouw ter wereld, gedichten
1994 De buitenvrouw, roman
1995 Tomaatsj, novelle
1996 In het wild. Essays en kritieken, essays en kritieken
1997 Chaos en rumoer, roman
1998 De ziekte van jij, poëzie
2000 Pornotheek Arcadië, essays
E. Eigen mening
Ik vond het een leuk boek en heb het daarom graag uitgelezen, ondanks het feit dat het af en toe iets te langdradig werd. Dat langdradige komt doordat de schrijver soms iets te lang over een onderwerp doorgaat, terwijl het niet echt belangrijk is.
Ik kon me goed inbeelden in de hoofdpersonen, waarschijnlijk komt dat doordat de schrijfwijze vlot en begrijpelijk is en daarom makkelijk leest.
Home - Contact - Over - ZoekBoekverslag op uw site - Onze Boekverslagen - Boekverslag toevoegen